Nowy rząd owadów znaleziony w bursztynie z kredy

Owad, nazwany Aesthiocarenus burmanicus i przypisany do nowego rzędu Aethiocarenodea, znaleziony w bursztynie wykopanym w Birmie, oceniono na około 99 milionów lat, w kredzie środkowej. Tutaj jest jego zdjęcie i niezwykła w nim jest „trójkątna głowa z wyłupiastymi oczyma”, opisana w artykule jako trójkąt równoramienny z przeciwprostokątną jako przodem głowy. Ten rodzaj głowy jest absolutnie unikatowy we wszystkich znanych owadach.  

Stworzenie jest małe (3-4 mm długości) i bezskrzydłe, ale jest to samica i nie mamy pojęcia, jak wygląda samiec. Stopień zachowania w bursztynie jest zadziwiający.  

Kształt głowy i wąska szyja doprowadziły autorów do rozważań, czy ten organizm mógł poruszać oczyma o 180°, dając mu naprawdę znakomite widzenie. Zauważcie spłaszczenie grzbietowobrzuszne:

Z powodu kształtu owada i braku skrzydeł, autorzy sugerują jego styl życia:

W oparciu o niewyspecjalizowane części gębowe A. burmanicus gen. et sp. nov. był prawdopodobnie wszystkożerny. Wąskie, spłaszczone ciało sugeruje, że mógł badać szczeliny kory oraz epifity na powierzchni drzew. W takim habitacie skrzydła mogły być przeszkodą. Długie, smukłe, wielosegmentowe czułki były przypuszczalnie używane do badania otoczenia, a długie, szczupłe nogi wskazują, że owad potrafił szybko poruszać się kiedy był zagrożony.  

Ta ilustracja pokazuje dwie interesujące cechy: dziwaczny wzór szczeciny na tułowiu (strzałki na pionowym panelu na lewo, A), których funkcja jest nieznana, i jakiś rodzaj gruczołów wydzielniczych u podstawy głowy, pokazany na dolnym lewym panelu (C).  Te gruczoły wyraźnie produkowały wydzielinę, kiedy owad znalazł się w pułapce żywicznej. W artykule czytamy:

Grzbietowe gruczoły szyjne były przypuszczalnie używane do obrony. Dowodem, że były to gruczoły wydzielnicze, jest obecność dwóch kulistych ciał o nieregularnych granicach, przylegających do pary gruczołów (Fig. 2C). Te kuliste ciała uważa się za wydzielinę uwolnioną, kiedy skamieniałość dostała się do żywicy.

Ten okaz jest samicą, co pokazuje “gonopor” u spodu odwłoka (poniżej). Autorzy notują, że nie jest jasne, czy samiec, którego jeszcze nie ma żadnego okazu, miałby głowę o tym samym kształcie, a może nawet miałby skrzydła. (Dobór płciowy potrafi czasami spowodować duże różnice kształtu głowy między płciami.)  

Wreszcie, czy jest spokrewniony z którymś z owadów, jakie znamy? Autorzy wskazują, że okaz ma kilka cech jednego podrzędu Dermaptera (skorki), ale nie ma innych jego cech, a więc na razie ten rząd stoi sam – z nieznanymi związkami genealogicznymi.

h/t: Dom

_____________

Poinar Jr, G. and A. E. Brown. 2016. An exotic insect Aethiocarenus burmanicus gen. et sp. nov. (Aethiocarenodea ord. nov., Aethiocarenidae fam. nov.) from mid-Cretaceous Myanmar amber. Cretaceous Research 72: 100-104

A new order of insect found in Cretaceous amber

Why Evolution Is True, 29 stycznia 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska