|
Nie kłacz, gdy kaszlesz
Paulina Łopatniuk
| 2018-07-14
|
Włosy w żołądku już były, włosy w drogach oddechowych to na patologach nowość
Kiedy siedemnastoletnia fryzjerka trafiła do szpitala z trwającym już drugi dzień krwiopluciem, nikt nie spodziewał się przyczyny za jej problemami stojącej. Dziewczyna wykaszlała z siebie w tym krótkim okresie mniej więcej pół szklanki krwi – to wystarczające w końcu zmartwienie, by nie szukać dalszych niespodzianek. Ale w medycynie zawsze warto się spodziewać hiszpańskiej inkwizycji.
Możecie sobie wyobrazić zaskoczenie personelu, gdy okazało się, że dziewczynie poza utraconą ostatnio krwią od pół roku już zdarzało się odkrztuszać też włosy i białawe kruche masy przypominające rozmokłą kredę. I nie, nikomu nie skarżyła się na te nietypowe objawy – założyła, że tego właśnie w branży fryzjerskiej można się spodziewać. Wiecie, praca z włosami w końcu. Poza tym nic nic więcej jej nie dolegało, zatem czym tu się kłopotać? Ot, kłaczek tu, kłaczek tam, trochę jak kotek. Khy, khy, khy, kłaczek, przepraszam. Nasza fatalistka zakładająca, że skoro już kłaczy podczas kaszlu, to widać tak właśnie musi być, taka karma i los fryzjerski, nie jest jedyną w literaturze medycznej osobą demonstrującą ten szczególny objaw (z łaciny zwany trichoptysis). Annals of Thoracic Surgery w 2011 roku opisywało dwudziestodwuletnią kobietę kaszlącą i odkasłującą również włosy od lat czterech zanim zgłosiła się po pomoc. Tu także odkrztuszane włosy nie wydawały się wpływać na stan ogólny pacjentki, stąd nie zostały uznane za problem na tyle istotny, by szukać pomocy lekarskiej – nie było gorączki, nie było duszności, nie było nawet krwioplucia, które sprowadziło do szpitala wspomnianą wcześniej siedemnastolatkę.
Problem nie dotyczy jedynie pierwszych dekad życia naturalnie, choć rzeczywiście wtedy obserwowany jest najczęściej. Pośród odnotowanych zgłaszających się z dolegliwościami tego typu pacjentów i pacjentek były dwudziesto- i trzydziestolatki, były “kłaczkujące” kilkuletnie dzieci, ale taki na przykład Journal of Thoracic Oncology opisuje też historię odkrztuszającej długie jedwabiste brązowawe włosy sześćdziesięciolatki. Przy czym tę akurat kobietę nietypowa domieszka w plwocinie zaniepokoiła wystarczająco, by zasięgnąć porady medycznej już po tygodniu. Wszystkie te historie poza objawami łączy rozpoznanie. Jest szansa, że część spośród was już na nie zresztą wpadła. Macie w końcu wystarczające do rozwikłania zagadki podstawy – sprawca za niezwykły symptom odpowiedzialny gościł już niejednokrotnie zarówno tu na blogu, jak i na fanpejdżu. Pomyślcie – włosy w dziwnych miejscach. Coś kołacze? I nie, nie chodzi o bezoar. Te włosy nie pochodziły z przewodu pokarmowego. No dalej – na pewno wiecie.
Włosy, łój i zęby to nader częste znaleziska w torbielowatych potworniakach jajnika
Fakt, najczęściej widuje się tego delikwenta w jajniku, ewentualnie w jądrze. Bo też i gonady stanowią najbardziej typową lokalizację potworniaków. Owszem. Jeśli komuś przez myśl przemknęły potworniaki, to bingo! To ten właśnie nowotwór odpowiadał za odkrztuszane przez wymienione osoby kłaczki. Przypomnę tylko – potworniak, z łaciny teratoma, rozwija się z pierwotnych komóreczek będących rozwojowo prekursorkami komórek rozrodczych, a że wędrują one w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego w kierunku gonad i tam zazwyczaj trafiają, nowotwory zlokalizowane gdzie indziej to jedynie pewien margines, który gdzieś tam w trakcie wędrówki utknął czy pobłądził. I mogą te zbłąkane guzki pojawić się w najdziwniejszych miejscach, od różnych zakątków jamy brzusznej i klatki piersiowej począwszy, po głowę i szyję, ale też po tak ekscentryczne miejscówki jak pośladek czy stopa. A i skład potworniaka potrafi być ekscentryczny. Powstaje w końcu z komórek docelowo potencjalnie dających początek całemu nowemu organizmowi, zatem i on próbuje mniej lub bardziej udatnie ten potencjał realizować. Stąd właśnie w potworniakach skóra, włosy i zęby, stąd też kości i chrzęści, ale także utkanie tarczycy (to akurat kwestia szczególnej wagi w podlinkowanej chwilę temu noteczce), trzustki, mózgu czy nawet całe pętle jelitowe. I to wszystko w jajniku, jądrze, lub też w dowolnym nieomalże innym miejscu.
Ostatecznie poza narządami płciowymi lokalizuje się zaledwie około 3% potworniaków(mówiłam – margines), przy czym większość z nich u dorosłych rozwinie się w obrębie klatki piersiowej, w śródpiersiu (u dzieci najczęstsze są potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej). W płucach – bo tam właśnie znajdowała się znakomita część “kłaczkujących” guzów – po raz pierwszy potworniaka opisano w 1839 roku i zdecydowanie nie są takie zmiany częstą przypadłością. Literatura opisuje kilkadziesiąt może przypadków. Oczywiście sama obecność potworniaka w płucach wcale tak fascynujących objawów nie gwarantuje – możesz mieć w płucu guz i może to nawet być teratoma, wcale jednak nie musi to oznaczać, że będziesz odcharkiwać kłaczki niczym kotek. Nie każde z nas może być kotkiem. Trichoptysis obserwuje się u parunastu zaledwie procent osób mogących się taką patologią pochwalić. To zresztą logiczne – żeby dało się odkrztuszać włosy czy inne twory w potworniaku obecne, wpierw musi on mieć jakieś połączenie z drzewem oskrzelowym.
Czasami połączenie jest drobne i nieurazowe, niejednokrotnie jednak wchodzi w grę pękniecie wcześniej bez- lub małoobjawowego guzka czy lokalny odczyn zapalny. Te same czynniki mogą przyczynić się też do innego (częstszego zresztą) objawu – tego, który przywiódł do szpitala otwierającą artykuł siedemnastolatkę, czyli krwioplucia (haemoptysis – na pewno już się domyślacie, że ptysis to plucie po prostu, które przywędrowało do tego terminu z greki). Włosy w plwocinie być może rzeczywiście nie każdego i nie każdą zaniepokoją, że zdrowy człowiek nie powinien kaszleć krwią, zdają sobie chyba jednak sprawę wszyscy. Ale czasami nawet tego nie będzie – ot, kaszel, jeśli guz podrażnia drogi oddechowe, duszności, jeśli jest duży i powoduje ucisk, jak guz z fotografii kawałek wyżej, który, co prawda, nie znajdował się w płucu, ale tkwił tuż obok, wywoływał jednak na płuco ucisk tak duży, że doprowadził do zapadnięcia się narządu (spokojnie, problem udało się naprawić zabiegowo). A niekiedy będzie teratoma w płucu czy śródpiersiu zupełnie przypadkowym znaleziskiem przy okazji badań obrazowych wykonywanych z zupełnie niezależnych odeń powodów. Na przykład podczas badań okresowych.
Wracając zatem do naszej siedemnastoletniej fryzjerki (czy może po wieku sądząc – praktykantki fryzjerskiej) – zdjęcie Rtg ukazało (potwierdzoną potem w tomografii komputerowej) torbielowatą masę w obrębie wnęki lewego płuca. Bronchoskopia pomogła zlokalizować świeże krwawienie w oskrzelu, a dalsze procedury – orzec, że zmiana w dużej mierze tkwi wewnątrz górnego płata lewego płuca. Wraz z tymże płatem siedmiocentymetrowe źródło kłaczków zostało dziesięć dni później usunięte, ukazując dorodnego dojrzałego (bez potencjalnie groźnych niedojrzałych płodowych tkanek i bez śladów złośliwienia) potworniaka wypełnionego włosami, masami łojowymi i tkanką tłuszczową.
Mam nadzieję, że pacjentce przy okazji wytłumaczono, że choć fryzjerstwo może nieść ze sobąnieco zwiększone ryzyko pewnych symptomów ze strony układu oddechowego (i nie tylko oddechowego), to ani odkrztuszanie włosów i łoju, ani potworniaki nie znajdują się pośród nich. I jeszcze tylko mała ciekawostka gwoli zaostrzenia apetytu na przyszłość. Wspominałam o źródłosłowie naszego odkrztuszania kłaczków, prawda? W samym tekście prócz plucia kłaczkami pojawiało się też krwioplucie. Trichoptysis, haemoptysis… Na pewno się zastanawiacie czy to jedyne dostępne warianty. A skoro o tym wspominam, na pewno domyślacie się już, że nie. Co powiecie na choleptysis? Z czymś się może kojarzy? Może zdarzyło się wam zetknąć z cholecystitis na przykład? Zapaleniem pęcherzyka żółciowego? Tak, łacińskie chole, z greckiego kholḗ wzięte, oznacza żółć. A teraz pokontemplujcie sobie tylko przyczyny mogące doprowadzić do odkrztuszania żółci.
A to potworniak z poprzedniej fotografii pod mikroskopem na różnych przekrojach – widać struktury skórne (naskórek i gruczoły łojowe na fotce A), chrząstkę (to granatowe na B), utkanie trzustki (C) i śluzówki żołądka (D); https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1626485/
(Przypominam też, że patologów możecie śledzić też na fejsbuku – warto tam zaglądać, bo strona jest codziennie aktualizowana) Literatura: Trichoptysis: a hairy presentation of a rare tumour. TP Makarawo, S Finnikin, S Woolley, E Bishay; Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 2009;9(4):733-5 Mediastinal Teratoma and Trichoptysis. N. Guibert, D Attias, S Pontier, J Berjaud, V Lavialle-Guillautreau, A Didier; Annals of Thoracic Surgery 2011;92(1):351–353 Intrapulmonary Teratoma Presenting with Trichoptysis. HS Kang, HY Lee, HH Kang, CK Park, SH Lee, HS Moon; Journal of Thoracic Oncology 2013;8(1):126-7 A case of intrapulmonary teratoma presenting with hair expectoration. MO Ustün, A Demircan, N Paksoy, C Ozkaynak, S Tüzüner; Thoracic and Cardiovascular Surgeon 1996;44(5):271-3 Trichoptysis due to an intrapulmonary teratoma. R Agarwal, R Srinivas, AK Saxena; Respiratory Care 2007;52(12):1779-81 Teratoma presenting with trichoptysis. A Marchioni, G Rossi; Canadian Respiratory Journal : Journal of the Canadian Thoracic Society 2014;21(6):333 Imaging of trichoptysis – how a radiologist can help? A Upadhyay, A Verma, J Sharma, RC Shukla, A Srivastava; International Journal of Trichology 2014;6(4):177-179 Trichoptysis caused by intrapulmonary teratoma: computed tomography and magnetic resonance imaging findings. F Alper, H Kaynar, M Kantarci, O Onbas, P Polat, F Erdogan, M Akgun, A Okur; Australasian Radiology 2005;49:53-56 Giant Intrapulmonary Teratoma: A Rare Case. RA Dar, M Mushtaque, SH Wani, RA Malik; Case Reports in Pulmonology 2011;2011:298653 Benign mediastinal teratoma with intrapulmonary and bronchial rupture presenting with recurrent hemoptysis. F Badar, S Yasmeen, N Afroz, N Khan, SF Azfar; Iranian Journal of Radiology 2013;10(2):86-89 A 31-year-old woman with hemoptysis and an intrathoracic mass. M Macht, JD Mitchell, C Cool, DA Lynch, A Babu, MI Schwarz; Chest 2010;138(1):213-219 Intrapulmonary mature Teratoma. ML Saini, S Krishnamurthy, RV Kumar; Diagnostic Pathology2006;1:38 Giant pulmonary teratoma with huge splenic lymphangiomatosis: a very rare case. HM Alsubaie, KM Alsubaie, M Mahfouz; Journal of Surgical Case Reports 2017;2017(9):rjx117 Anterior Mediastinal Teratoma- A Case Report with Review of Literature. GH Yalagachin; The Indian Journal of Surgery 2013;75(Suppl 1):182-184 A large ruptured mediastinal cystic teratoma. JS Machuca, D Tejwani, M Niazi, G Diaz-Fuentes; Journal of Bronchology and Interventional Pulmonology 2010;17(3):269-72 Traumatic Rupture of A Posterior Mediastinal Teratoma following Motor-Vehicle Accident. C Bell, F Domingo, AD Miller, JS Smith, JR Headrick; Case Reports in Surgery 2016;2016:7172062
Paulina ŁopatniukLekarka ze specjalizacją z patomorfologii, pasjonatka popularyzacji nauki, współtwórczyni strony poświęconej nowinkom naukowym Nauka głupcze, ateistka, feministka. Prowadzi blog naukowy Patolodzy na klatce.
Znalezionych 1479 artykuły.
|
|
|
|
|
|
Opadający liść, latający smok |
|
Yong |
|
2015-01-10 |
Nowotwory są konsekwencją wieku, a nie grzechu |
|
Ridley |
|
2015-01-11 |
Lekcja ewolucji: specjacja w akcji! |
|
Coyne |
|
2015-01-12 |
Epidemiologia |
|
Feldman |
|
2015-01-13 |
Aquilops, mały dinozaur, który wiele mógł |
|
Farke |
|
2015-01-15 |
Mózgi dwudysznych wcale nie są nudne |
|
Farke |
|
2015-01-18 |
Nasi przyjaźni rozkładacze drożdży |
|
Yong |
|
2015-01-19 |
Rok 2014 był świetny dla Hupehsuchia |
|
Farke |
|
2015-01-24 |
Czy mikrobiom może się zbuntować? |
|
Zimmer |
|
2015-01-28 |
Moje życie zwolennika łagodnego ocieplenia |
|
Ridley |
|
2015-01-29 |
Dan Brown - akomodacjonista |
|
Coyne |
|
2015-01-31 |
Towarzyskim małpom w zimie jest cieplej |
|
Yong |
|
2015-02-01 |
Miejsce dla Hallucigenii |
|
Łopatniuk |
|
2015-02-08 |
Frankenstein dziś nie może wyjść i się bawić |
|
Zimmer |
|
2015-02-11 |
Skaczący DNA i ewolucja ciąży |
|
Yong |
|
2015-02-12 |
Mitochondrialna donacja jest cudowną możliwością |
|
Ridley |
|
2015-02-13 |
O pochodzeniu kolorowych twarzy małp |
|
Yong |
|
2015-02-16 |
Mimikra chemiczna u mszyc |
|
Coyne |
|
2015-02-19 |
Ogon ćmy i nietoperze |
|
Coyne |
|
2015-02-23 |
Nasze wewnętrzne wirusy: obecne od 40 milionów lat |
|
Zimmer |
|
2015-02-27 |
Jak wirus odry stał się mistrzem zarażania |
|
Zimmer |
|
2015-03-01 |
Łowienie mikrobów u podstaw niedożywienia |
|
Yong |
|
2015-03-03 |
Astrocyty tworzą nowe neurony po udarze |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-04 |
Trzecia droga ewolucji? Nie sądzę |
|
Coyne |
|
2015-03-05 |
Nie igraj z odrą |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-06 |
Myszy z wszczepionym ludzkim DNA mają większe mózgi |
|
Yong |
|
2015-03-09 |
Pasożytnicze osy zarażone kontrolującymi umysł wirusami |
|
Zimmer |
|
2015-03-10 |
Twój spadek po przodkach, drogi strunowcu |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-12 |
Modliszka storczykowa: czy upodabnia się do storczyka? |
|
Coyne |
|
2015-03-13 |
Ebola przenoszona drogą kropelkową? |
|
Zimmer |
|
2015-03-17 |
Woda odskakuje od skóry gekona |
|
Yong |
|
2015-03-19 |
Czerwonogłowe muchy |
|
Naskręcki |
|
2015-03-22 |
Porywacze mitochondriów |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-23 |
Jesteśmy błyskawicznymi rozgryzaczami liczb |
|
Zimmer |
|
2015-03-24 |
Seks paproci i kreacjoniści |
|
Coyne |
|
2015-03-27 |
Piersi i jajniki, czyli rak i święto błaznów |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-28 |
Walenie po niewłaściwej stronie świata |
|
Zimmer |
|
2015-03-31 |
Paliwa kopalne nie są wyczerpane, nie są przestarzałe, nie są złe |
|
Ridley |
|
2015-04-01 |
Francis Crick był niesamowitym geniuszem |
|
Coyne |
|
2015-04-02 |
Matrioszki, czyli płód w płodzie (fetus in fetu) |
|
Łopatniuk |
|
2015-04-03 |
Jak ryba łyka pokarm na lądzie? |
|
Yong |
|
2015-04-04 |
Dobór krewniaczy pozostaje wartościowym narzędziem |
|
Coyne |
|
2015-04-06 |
Malaria pachnąca cytryną |
|
Zimmer |
|
2015-04-07 |
Nowotwory sprzed tysiącleci |
|
Łopatniuk |
|
2015-04-08 |
Nowa i dziwaczna, zmieniająca kształt żaba |
|
Coyne |
|
2015-04-10 |
Czy mleko matek może odżywiać manipulujące umysłem mikroby? |
|
Yong |
|
2015-04-14 |
Wczesna aborcja farmakologiczna – skuteczna i bezpieczna, a w Arizonie w dodatku – odwracalna |
|
Łopatniuk |
|
2015-04-15 |
Małpo ty moja |
|
Koraszewski |
|
2015-04-17 |
Jak często geny przeskakują między gatunkami? |
|
Coyne |
|
2015-04-18 |
Młode mysie matki i oksytocyna |
|
Yong |
|
2015-04-21 |
Ciąg dalszy sporu o dobór grupowy |
|
Coyne |
|
2015-04-22 |
Jak psy zdobywają nasze serca? |
|
Yong |
|
2015-04-23 |
Niebo gwiaździste nade mną |
|
Łopatniuk |
|
2015-04-24 |
Żywotne pytanie |
|
Ridley |
|
2015-04-25 |
Czy rozum jest “większy niż nauka”? Kiepska próba deprecjonowania nauki |
|
Coyne |
|
2015-04-28 |
Kiedy Darwin spotkał inną małpę |
|
Zimmer |
|
2015-04-30 |
Redagowanie ludzkich embrionów: Pierwsze próby |
|
Zimmer |
|
2015-05-04 |
Robaki i rak |
|
Łopatniuk |
|
2015-05-09 |
Nowe skamieniałości: najwcześniejszy na świecie znany ptak |
|
Coyne |
|
2015-05-12 |
Pradawny DNA czyni z prehistorii otwartą książkę |
|
Ridley |
|
2015-05-13 |
Chiński dinozaur miał skrzydła jak nietoperz i pióra |
|
Yong |
|
2015-05-14 |
Czy człowiek musiał wyewoluować? |
|
Coyne |
|
2015-05-15 |
Gigantyczne walenie mają super elastyczne nerwy |
|
Yong |
|
2015-05-18 |
Znikające badaczki, czyli Sophie Spitz była kobietą |
|
Łopatniuk |
|
2015-05-21 |
Bambusowi matematycy |
|
Zimmer |
|
2015-05-25 |
Pierwsza znana ryba ciepłokrwista |
|
Coyne |
|
2015-05-27 |
Puszek kłębuszek, zdobywca serduszek |
|
Łopatniuk |
|
2015-05-28 |
Jak powiększyć kapitał naturalny |
|
Ridley |
|
2015-05-30 |
Symbiotyczna katastrofa długoletniej cykady |
|
Yong |
|
2015-06-02 |
Przypuszczalnie złamana kość |
|
Coyne |
|
2015-06-04 |
Tajemnica kangurzych adopcji |
|
Zimmer |
|
2015-06-05 |
Proszalne mruczenie kota zawiera płacz, dźwięk bardziej naglący i nieprzyjemny niż normalne mruczenie |
|
Coyne |
|
2015-06-09 |
Jak afrykańskie obszary trawiaste utrzymują tak wiele roślinożernych? |
|
Yong |
|
2015-06-11 |
Co tam, panie, w anatomii, czyli mózg, naczynia limfatyczne i inne drobiazgi |
|
Łopatniuk |
|
2015-06-13 |
Uratujmy producentów zombi! |
|
Zimmer |
|
2015-06-15 |
Mikrob, który dokonał inwazji karaibskich raf koralowych |
|
Yong |
|
2015-06-16 |
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja |
|
|
|
2015-06-17 |
Kości! Wszędzie kości! |
|
Łopatniuk |
|
2015-06-20 |
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki |
|
Coyne |
|
2015-06-23 |
Rozproszony potencjał umysłowy owadów społecznych |
|
Yong |
|
2015-06-27 |
Jak i dlaczego ta gąsienica gwiżdże? |
|
Coyne |
|
2015-06-30 |
Co mamy zrobić z neuroróżnorodnością? |
|
Coyne |
|
2015-07-02 |
Ser z czekoladą, czyli w kuchni u patologów |
|
Łopatniuk |
|
2015-07-04 |
Nadajniki GPS zapowiadają nową epokę w badaniu zachowań zwierząt |
|
Yong |
|
2015-07-06 |
Seksizm w nauce: czy Watson i Crick naprawdę ukradli dane Rosalind Franklin? |
|
Cobb |
|
2015-07-07 |
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 1 |
|
Coyne |
|
2015-07-09 |
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 2 |
|
Coyne |
|
2015-07-10 |
Nowotwory spoza pakietu, czyli nie tylko czerniak |
|
Łopatniuk |
|
2015-07-11 |
Photoshop czy nie photoshop? |
|
Naskręcki |
|
2015-07-13 |
Gatunki inwazyjne są największym powodem wymierania |
|
Ridley |
|
2015-07-14 |
Depresja inbredowa u człowieka |
|
Mayer |
|
2015-07-15 |
Rozmowy między dzbanecznikiem a nietoperzem |
|
Yong |
|
2015-07-16 |
Zdumiewająca historia dwóch par bliźniąt |
|
Coyne |
|
2015-07-17 |
Ten chrząszcz niszczy twoją kawę przy pomocy bakterii |
|
Yong |
|
2015-07-22 |
Co wojny o klimat zrobiły nauce |
|
Ridley |
|
2015-07-23 |
Zabójcy z bagien |
|
Naskręcki |
|
2015-07-25 |
Jak olbrzymie krewetki mogą zwalczać chorobę tropikalną i biedę |
|
Yong |
|
2015-07-28 |
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami” |
|
Coyne |
|
2015-07-29 |
Czworonożny wąż |
|
Mayer |
|
2015-07-30 |
Gwałtownie ocieplający się klimat wywołał rewolucję megafauny |
|
Yong |
|
2015-07-31 |
|
« Poprzednia strona Następna strona » |
| | |