Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 10:52

« Poprzedni Następny »


Co kręci płaskoziemców


Steven Novella 2019-03-02


Nadal zdumiewa mnie, że istnieją pozornie normalni ludzie, żyjący w głębokim przekonaniu, że ziemia jest w rzeczywistości płaska. Ich liczba, choć nadal niewielka, jest zaskakująco wysoka. W niedawno przeprowadzonym badaniu tylko 84% badanych była pewna, że Ziemia jest „okrągła”. Reszta wyrażała jakieś wątpliwości, była pewna, że Ziemia jest płaska, lub nie była pewna odpowiedzi. W grupie 18-24 lata tylko 66% było pewnych, że świat jest okrągły. (W badaniu przedstawiono dychotomię między okrągłą i płaską – trudno powiedzieć, czy miało to jakiś wpływ na odpowiedzi, ale odłóżmy to na bok.) Wiara w płaską Ziemię była skorelowana z byciem młodym, religijnym i biednym.

Nie jest to łatwe do pojęcia dla człowieka z choćby odrobiną wiedzy i rozsądku. Nie próbuję jednak zadowolić się uproszczonymi wyjaśnieniami tego zjawiska. Z pewnością każdy marginalny ruch tego rodzaju przyciąga ludzi z chorobami psychicznymi lub mającymi z innego powodu wątłe możliwości pojmowania rzeczywistości. Są oczywiście różne Sherri Shepherd, na świecie, które po prostu nie kłopoczą się zaśmiecaniem sobie umysłów takimi nieistotnymi faktami jak kształt świata, w którym żyją.

 

Wydaje się jednak, że jest tu coś więcej, szczególnie w nasileniu się tego zjawiska w ostatnich czasach. Najpierw załatwmy kwestię naukową – Ziemia niewątpliwie jest z grubsza kulista. Omawiałem już kilka częstych argumentów, jakie przedstawiają płaskoziemcy i wszystkie są łatwo dającym się udowodnić nonsensem. Jest w internecie wiele źródeł podających niezliczone dowody, że Ziemia jest okrągła. Tym, co robią płaskoziemcy, podobnie jak wszyscy wyznawcy teorii spiskowych, jest szukanie anomalii, a potem oznajmianie, że Ziemia jest płaska. Tym, czego nie robią, jest wyjaśnienie wszystkich rzeczywistych obserwacji, których może dokonać każdy, nie mówiąc już o obserwacjach naukowców i astronautów. Nie potrafią wyjaśnić zaćmień księżyca ani zmieniającego się kierunku księżyca, bezpośrednich obserwacji zakrzywiania się Ziemi z wysokości lotu samolotów pasażerskich lub wzdłuż bardzo długich mostów. I oczywiście, nie potrafią wytłumaczyć wszystkich podróży kosmicznych i niezliczonych zdjęć i filmów z przestrzeni kosmicznej, które pokazują okrągłą Ziemię.   

 

Kiedy konfrontuje się ich z dowodami, że głęboko się mylą, na ogół dają takie zbywające wyjaśnienie: ”To jest złudzenie optyczne”.  Nie potrafią naprawdę wyjaśnić, co przez to rozumieją, lub próbują i beznadziejnie im to nie wychodzi, ale najwyraźniej dla nich samych jest wystarczająco dobre. Rozpaczliwie czepiają się pozornych anomalii. I, oczywiście, muszą uciekać się do „To jest spisek”, żeby zbyć wszystkie rzeczywiste, bezpośrednie dowody fotograficzne. To jest ich wszechstronna przepustka. Robią to wszystko, utrzymując równocześnie, że zajmują się „szukaniem prawdy”.


Istnieje ścisły związek między wiarą w płaską ziemię i myśleniem spiskowym. Wydaje się, że niektórzy płaskoziemcy zaczynają jako oddani teoretycy spisków i dla nich płaska ziemia jest szczytowym spiskiem. Inni wpadają a króliczą jamę analfabetyzmu naukowego, siejącą wątpliwości co do kształtu Ziemi, i dla nich jest to dowód, że musi istnieć jakiś gigantyczny spisek. Dołącza się do tego wiele innych spisków – jeśli bowiem elity świata mogą propagować tak olbrzymie kłamstwo, mogą kłamać o wszystkim. Znaczy to również, że mają jakąś motywację do mówienia takich kłamstw – musi to być część ich wielkiego planu kontrolowania świata. Jest to moment „spojrzenia z drugiej strony lustra” i czują się, jakby budzili się z Matrixu.


Niedawny film dokumentalny w „Guardianie” pokazuje podzbiór wierzących w płaską Ziemię – aktywistów. Mogą różnić się od szeregowych wiernych, trudno więc rozciągać wnioski na wszystkich płaskoziemców, ale film wiele ujawnia. Dodatkową cechą, która wybija się, jest to, że aktywiści często stoją wobec kryzysu wieku średniego. Jedna z kobiet otarła się o śmierć. Wydaje się jasne, że dla nich ruch płaskiej Ziemi jest głębokim źródłem sensu, tożsamości i celu. Są teraz częścią małej, marginalnej grupy, niezrozumianej i wyśmiewanej, ale mocno wierzą, że prawda jest po ich stronie i że w końcu przekonają świat do swojego poglądu. To smutne, bo tak dogłębnie mylą się. Są skazani wyłącznie na szyderstwo. Wydają się dumni z tego, że stoją przed kamerami, ale tylko unieśmiertelniają własną patologię.


Słuchając ich widać całkiem wyraźnie, że padli ofiarą efektu potwierdzenia. Kiedy raz spojrzeli na świat przez soczewkę systemu wiary w płaską ziemię, wszędzie widzą potwierdzenie tego. Jeden z aktywistów powiedział, że nigdy nie mógłby zmienić poglądu, po prostu widział zbyt dużo. Ale tak właśnie działa efekt potwierdzenia – daje potężne złudzenie wiedzy, ale zbudowane na wypaczonych obserwacjach. Obecnie są jeszcze bardziej schwytani w pułapkę przez dysonans poznawczy, plemienność i masę motywacji emocjonalnych. Będą bronić się przez oskarżanie innych o to – że my jesteśmy w pułapce konwencjonalnego poglądu. To oni mają odwagę kwestionowania i wątpienia.


Jest to znakomity przykład tego, dlaczego związek wiedzy naukowej i krytycznego myślenia jest tak ważny. Żadna z tych umiejętności poznawczych sama nie wystarczy. Potrzeba umiejętności krytycznego myślenia, by zrozumieć, że poznanie może głęboko zawieść i potrzeba podstawowej wiedzy naukowej do wyprostowania go. Wiara w płaską Ziemię reprezentuje skrajność tego, co może się zdarzyć, kiedy komuś w ogromnej mierze brakuje jednego i drugiego. Jest tu brak logiki i faktycznej wiedzy owinięte w wielką teorię spiskową, w której wyznawca jest członkiem armii światła – z celem i sensem. Jest to doskonały huragan samooszustwa.   


Z tego powodu jest niemal niemożliwe przekonanie kogoś, kiedy już jest oddanym płaskoziemcem. Samooszustwo jest skonstruowane tak, że uodparnia samo siebie przed obaleniem – to jest część tego samego procesu, jakie wpędza ich w tę wiarę. W tym momencie jest to wiara religijna, wręcz kult. Jest to lekcja i ostrzeżenie o kruchości ludzkiego poznania i emocji. Nie powinniśmy zbywać tej lekcji przez zbywanie tych, którzy wpadli w tę otchłań. Jest tu coś, co powinniśmy zrozumieć, coś co mówi o ludzkiej kondycji. Prawdopodobnie zawsze będą istnieli ludzie tacy jak płaskoziemcy – jakieś wielkie spiski, by odpędzić wszystkie te przerażające niepewności życia, dające wizję i cel. Tak – nadal musimy pokazywać, gdzie ich twierdzenia są sprzeczne z faktami. Ale nie to jest źródłem ich wiary. Jest nim coś głębszego, coś, co nie znika. Możemy jednak łagodzić i minimalizować to przez szerzenie wiedzy i umiejętności krytycznego myślenia.


Płaskoziemcy przypominają nam, dlaczego te umiejętności są tak ważne.


What Drives the Flat-Earthers?

5 lutego 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk