Epigenetyka - Neil deGrasse Tyson wszystko pomylił
Jerry A. Coyne
2016-06-02
Neil deGrasse Tyson potrafi równie wprowadzić w błąd w sprawie genetyki jak Siddhartha Mukherjee*. Poniżej jest film wideo z NOVA Science (2012) pokazujący jak Tyson mówi –całkowicie błędnie – że zjawiska epigenetyczne, takie jak metylacja genów i zmiany histonów, są ważnymi czynnikami kontrolującymi ekspresję genów. Jak mówi, stanowią „drugi genom: epigenom”.
Jak kilkakrotnie pokazywałem na przestrzeni ostatnich trzech tygodniach, nie jest to poprawne. Wiemy, że regulacja genów odbywa się przez białka o nazwie czynniki transkrypcyjnejak również przez małe cząsteczki RNA. To jest błąd, jaki popełnił Mukherjee, kiedy w artykule w “New Yorker” zachwalał zmiany w “epigenomie” i w rusztowaniu histonów DNA jako nowe Wielkie Odkrycie w sprawie regulacji genów.
Tyson zaczyna omawiać epigenetykę w 4:30 i im dalej tym gorzej, kiedy Tyson zapewnia: “To epigenom mówi naszym komórkom, jakiego rodzaju komórkami mają zostać”. Błąd. To czynniki transkrypcyjne i małe RNA mówią naszym komórkom, czym mają zostać. Mukherjee wreszcie to przyznał, ale nie wiem, czy Tyson poprawił informację na tym liczącym cztery lata filmie.
Tyson przedstawia parę bliźniąt jednojajowych, które mają różne wzory metylacji i mówi, że różnice między nimi wynikły ze zróżnicowanej metylacji. Nie ma na to żadnych dowodów. Różne środowiska bliźniąt mogły spowodować różną ekspresję genów przez aktywowanie lub hamowanie RNA i czynników transkrypcyjnych, a wzory metylacji mogą być późniejszym tego korelatem bez żadnych efektów przyczynowych na ekspresję genów.
Podobnie jest z wprowadzającym w błąd twierdzeniem Tysona, że rak może być rezultatem różnic epigenetycznych, co, jak mówi, jest dobrą wiadomością, ponieważ jest dużo łatwiej zmienić wzory metylacji niż sekwencję genu. Nie mamy jednak pojęcia, czy to, co mówi o przyczynach raka, jest prawdą: w komórkach rakowych wszystko fiksuje, włącznie ze szlakami sygnałowymi genów które dotyczą czynników transkrypcyjnych. Z tego co wiem, leki, które wpływają na wzory metylacji, nie mają statystycznie istotnego wpływu na raka.
Wreszcie, Tyson sugeruje istnienie epigenetycznej formy ewolucji Lamarckowskiej (6:50), choć zauważa, że takie środowiskowo spowodowane wzory metylacji zanikają po jednym lub dwóch pokoleniach. Oczywiście oznacza to, że środowiskowe zmiany metylacji nie mogą być podstawą ewolucji adaptacyjnej – ani jakiejkolwiek ewolucji.
Popatrzcie sami:
Dlaczego jest to ważne? Po pierwsza dlatego, że Tyson jest niezmiernie popularnym i wpływowym popularyzatorem nauki i ludzie wierzą w to, co mówi. Kiedy przedstawia błędny pogląd na regulację genów, jak to zrobił Mukherjee w artykule w „New Yorker”, to ten pogląd przenika do publiczności, która oczywiście nie czyta opisującej szczegóły techniczne literatury naukowej. Wtedy staje się odpowiedzialnością dziennikarzy i innych popularyzatorów nauki, by sprostować tę dezinformację. Jak dotąd nie wykonali zbyt dobrej roboty.
Po drugie – teza propagowana w tym filmie – że raka powodują zróżnicowane wzory metylacji i może być wyleczony przez zmianę metylacji – jest niebezpieczna. Choć może się to okazać częściowo prawdą, jak dotąd nie ma niemal żadnych dowodów; promowanie zaś epigenetycznych teorii raka może doprowadzić ludzi do znachorów, którzy obiecują wyleczenie ich przez zmianę ich epigenomów. Nie wiem, czy już istnieje takie niebezpieczeństwo, ale dezinformacja w sprawach medycznych może być znacznie bardziej niebezpieczna dla ludzi niż dezinformacja o czystej nauce.
h/t: Mark
* 2 maja 2016 r. w “New Yorker” ukazał się artykuł lekarza i profesora z Columbia University, Siddharthy Mukherjee. Bardzo pięknie napisany artykuł zawierał jednak poważne błędy naukowe, co wywołało wielką dyskusję w prasie i w kręgach naukowych. Poniżej są linki do postów w tej sprawie zamieszczonych przez Jerry’ego Coyne’a.
Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji. Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
