Prawda

Niedziela, 6 lipca 2025 - 08:05

« Poprzedni Następny »


Thatcher ostrzegała nas, żeby powoli budować europejską integrację. Niestety, nie chcieliśmy słuchać.


Johan Wennström 2020-02-17


Tego roku w listopadzie minie 30 lat od czasu kiedy Margaret Thatcher ustąpiła z urzędu premiera Wielkiej Brytanii. Najpierw jej były minister obrony, Michael Heseltine, rzucił jej wyzwanie walcząc o kierownictwo w Partii Konserwatystów. Jej minimalna przegrana zadecydowała o wycofaniu poparcia dla niej ze strony jej kolegów w rządzie, zmuszając do zakończenia tego, co Thatcher sama nazwała „wspaniałymi ponad jedenastoma latami”.



Dla samej Thatcher ten „zamach”, jak określała wydarzenia 1990 roku, był kompletnym zaskoczeniem. Jednak jak wyjaśnia dziennikarz Charles Moore w  trzecim i ostatnim tomie swojej biografii Margaret Thatcher, Herself Alone (2019), ostrzegawcze znaki widać już było od pewnego czasu. Jej bezwzględny  styl rządzenia  nastrajał do niej niechętnie znaczących polityków. Wielu młodszych członków partii uważało, że jeśli partia ma wygrać kolejne, czwarte z rzędu wybory, planowane na rok 1991 lub 1992, to musi mieć nowego przywódcę (którym okazał się John Major).     

Ważnym elementem długotrwałych konfliktów była kwestia polityki wobec Wspólnoty Europejskiej (jak wówczas nazywała się Unia Europejska), o którą Thatcher spierała się z wieloma członkami własnego rządu, jak również z przywódcami innych krajów Wspólnoty i z Białym Domem, gdzie urzędował wówczas   George H. W. Bush (senior). Thatcher była postrzegana jako „wojowniczka zimnej wojny”, nadmiernie ostrożna w sprawie przyszłości Europy, w szczególności w kwestii projektów politycznej i ekonomicznej integracji Europy.  


Dla niektórych dzisiejszych obserwatorów, krytyka jej poglądów była uzasadniona. W opublikowanej w 2019 roku książce byłego szwedzkiego premiera, Carla Bildta   The Age of Disorder (Epoka nowego bałaganu 2019), niechęć Margaret Thatcher do poparcia szybkiego zjednoczenia Niemiec autor przypisuje jej nieuzasadnionym obawom przed „niebezpieczeństwem silnych Niemiec”.

Ostatni tom biografii Thatcher napisanej przez Moore’a koncentruje się w znacznym stopniu na jej poglądach na temat Europy, ukazując je w bardziej zniuansowanym świetle. W pewnym stopniu to właśnie ona wyprzedzała swój czas. Niektóre dzisiejsze problemy Europy i Zachodu mogłyby być łagodniejsze, gdyby jej opinie zostały wzięte pod uwagę.      

* * *

Z opisu Moore’a wynika wyraźnie, że Margaret Thatcher przeciwstawiała się „koszmarowi” zjednoczonych Niemiec, które stają się dominującą siłą w Europie. Po upadku muru Berlińskiego w listopadzie 1989 roku była najwyraźniej wzburzona zdjęciami posłów do Bundestagu podpisujących, jak to określiła „wbicie sztyletu w moje serce”. Niemniej – pisze Moore – głównym powodem jej niepokoju nie były  Niemcy, ale Związek Radziecki (który nadal istniał aż do roku 1991) i przyszłość stosunków między Wschodem i Zachodem.     


Margaret Thatcher była pierwszym zachodnim politykiem, który zaczął rozmowy z Michaiłem Gorbaczowem. Popierała jego reformy w Związku Radzieckim, które mogły w zasadniczym stopniu rozładować napięcia zimnej wojny. Po upadku berlińskiego muru obawiała się, że pospieszne zjednoczenie Niemiec będzie w ZSRR uważane przez twardogłowych jako upokorzenie i może prowadzić do osłabienia Gorbaczowa. („Obawiam się – pisała – że będzie się czuł izolowany jeśli proces zjednoczenia Niemiec będzie się odbywał wyłącznie pod dyktando Zachodu”.) Historia pokazała, że nie były to obawy pozbawione podstaw.      



Margaret Thatcher zasadnie przewidywała również, że era po upadku ZSRR będzie z geopolitycznego punktu widzenia znacznie bardziej skomplikowana i bardziej niepewna aniżeli era zimnej wojny. Podczas gdy inni byli pełni nadziei na temat możliwości rozwoju świata bez konfliktów, Thatcher mówiła o konieczności budowania ram współdziałania poza Europą i – jak to określa Moore – „zmienienia Związku Radzieckiego we współpracującego partnera zamiast wiecznego przeciwnika”. Zgodnie z tym ugodowym podejściem, opowiadała się za okresem przejściowym, który poprzedziłby zjednoczenie Niemiec i pozwoliłby na włączenie Związku Radzieckiego w dyskusję na temat przyszłości Niemiec, wspólnie z pozostałymi „czterema mocarstwami”, które były odpowiedzialne za Berlin od 1945 roku. Ta idea została jednak odrzucona, głównie ze względu na fakt, że zjednoczenie Niemic stanowiło główny element wizji Busha - Europy „całej i wolnej”. Zjednoczenie dokonało się w październiku 1990 roku, na krótko przed rezygnacją Margaret Thatcher ze stanowiska.


Według Mooore’a, zakończenie podziału Niemiec było ważnym czynnikiem prowadzącym do próby zamachu stanu przeciw Gorbaczowowi w 1991 roku. Moore zwraca również uwagę, że jednym z tych, którzy odczuli to jako upokorzenie ZSRR przez Zachód, był nie kto inny a Władimir Putin, będący wówczas oficerem KGB w Niemczech Wschodnich.               


Jest ironią losu, że dziś Thatcher jest pamiętana jako „bojowniczka czasów zimnej wojny”. Jednak wówczas, w tym krytycznym momencie, to właśnie ona wzywała do większej wrażliwości przy uwzględnianiu rosyjskiej perspektywy. Gdyby jej zdanie przeważyło, być może Rosjanie nie czuliby się tak poniżeni i relacje między Wschodem i Zachodem ułożyły by się na przestrzeni tych 30 lat odmiennie.       


Również opinie i ostrzeżenia Margaret Thatcher dotyczące europejskiej integracji zostały zlekceważone. Podobnie jak w przypadku jej stanowiska wobec ZSRR, jej opinie na temat Europejskiej Wspólnoty zostały wykoślawione. W przemówieniu na temat przyszłości Europy, wygłoszonym 20 września 1988 roku w Brugii, mówiła, iż w wielkich historycznych przemianach, poczynając od Rzymian, Magna Charta, Chwalebnej rewolucji i wielu innych, wszystko pokazywało, że Wielka Brytania jest częścią europejskiej cywilizacji. Thatcher powiedziała wyraźnie, że „Brytyjczycy nie zmierzają do ‘miłej’ egzystencji na uboczu. Nasze przeznaczenie jest w Europie, jako części Wspólnoty”.           


To jednak czemu się przeciwstawiała, to projekt coraz mocniejszej unii i osłabienia znaczenia państw narodowych. Była przekonana, że Europa nie powinna być zcentralizowana z ponadnarodowymi instytucjami, szczególnie, że ten model centralizacji był właśnie w trakcie spektakularnej porażki w Związku Radzieckim. W przemówieniu w Hadze 15 maja 1992 roku przedstawiła zarys luźniejszej europejskiej kooperacji, w której państwa zachowują swoje suwerenne wolności, w tym kontrolę swoich granic. Jej zdaniem, to pozwoliłoby zachować polityczną i kulturową różnorodność, również krajów Europy Wschodniej, które miała nadzieję, otrzymają pełne członkostwo we Wspólnocie.  Jak pisze Moore, Thatcher należała do nielicznej grupy znaczących europejskich polityków lat 1980. którzy uważali że miasta takie jak Warszawa, Praga i Budapeszt zostały odcięte od swoich historycznych kulturowych korzeni.        


W swoim przemówieniu w Hadze – pisze Moore – „przewidywała imigrację na wielką skalę spowodowaną przez swobodę przemieszczania się, która spowoduje ‘etniczne konflikty’ i wzrost siły partii ekstremistycznych”. Wyrażała obawy, że pojawią się nacjonalistyczne resentymenty spowodowane ujednoliceniem finansowej i ekonomicznej polityki w związku z jednolitą walutą, oraz, że bardziej zcentralizowana Wspólnota Europejska  nie będzie zdolna do poradzenia sobie z wchłonięciem nowych państw członkowskich z byłego wschodniego bloku.         


Jej słowa mają szczególne odniesienie do Brexitu i sił politycznych, które do niego doprowadziły (sama Margaret Thatcher zmarła w 2013 roku i nie zobaczyła już tego co się stało). Ogólnie możemy powiedzieć, że Margaret Thatcher rozumiała zasady, które rządzą ludzkimi zachowaniami, rozumiała mechanizmy reakcji i kontrreakcji. Pamiętała o ponurych lekcjach jakie daje nam historia, podczas gdy inni wokół niej poddali się beztrosko euforii towarzyszącej zakończeniu zimnej wojny.     


Podobnie postrzegają to dziś inni, w tym dziennikarz, Douglas Murray, który w swojej wydanej w 2017 roku książce pod tytułem The Strange Death of Europe: Immigration, Identity, Islam [Dziwna śmierć Europy: Imigracja, tożsamość, islam ] — pisze, że te sprawy stanowią dziś główne problemy Unii Europejskiej. Szkoda, że kiedy Margaret Thatcher ostrzegała nas przed nimi była, używając tytułu książki Moore’a, osamotniona.

 

Thatcher Warned Us to Go Slow on European Integration. Too Bad We Didn’t Listen

Quillette, 7 lutego 2020r.

Tłumaczenie: Andrzej Koraszewski 


Johan Wennström,

Doktor politologii, pracuje w sztokholmskim Research Institute of Industrial Economics. You can follow him on Twitter at @johanwennstrom.

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Inercja imperialna Marek Eyal 2020-02-17


Notatki

Znalezionych 2978 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak zła terapia przejęła kontrolę nad amerykańskimi szkołami   Hughes   2025-07-05
Och, kochanie, wcale tak bardzo nie posunęliśmy się do przodu!   Chesler   2025-07-05
To jest antyfaszysta   O'Neill   2025-07-04
Sprawozdanie "Pana Nie wiem”   Koraszewski   2025-07-04
Islam skutecznie wyeksportował swoje zakazy do mediów zachodnich – które odmawiają publikacji fikcyjnego „rysunku Mahometa”     2025-07-03
Empatia to piękna rzecz – dopóki nie przestaje być piękna.   Tabrizi   2025-07-01
Wyciek informacji z CNN to desperacka próba zaprzeczenia zwycięstwu Izraela   Goldberg   2025-06-30
Przeczytaj konstytucję Iranu i rozbij reżim   i Bill Siegel   2025-06-28
Reakcje ONZ na ataki Iranu na izraelskich cywilów     2025-06-27
Wyobraź sobie, że Hitler pozostał nietknięty   Hoffman   2025-06-26
Kurdowie: zapomniany naród w świecie odurzonym wybiórczym oburzeniem   Finlayson   2025-06-26
Ataki Trumpa na Iran były sygnałem dla Chin   Greenfield   2025-06-25
Czas, którego nigdy nie zapomnimy   Chesler   2025-06-25
Od wtorku do wtorku minął tydzień   Koraszewski   2025-06-24
Iran jest z Ameryką w stanie wojny od 46 lat   Greenfield   2025-06-23
Nieznośna lekkość oporu: Granice nieposłuszeństwa obywatelskiego w cieniu antysyjonizmu i antysemityzmu   Walter   2025-06-21
Większość podstawowych elementów do przeprowadzenia rewolucji na Zachodzie już obecnie istnieje, ale jakiej rewolucji?   Fernandez   2025-06-21
Komiczny upadek kultu kefiji   O'Neill   2025-06-18
Izrael wykonuje brudną robotę za innych     2025-06-16
Logika i uprzedzenia: od starożytności do BBC   Tsalic   2025-06-13
Dlaczego administracja Trumpa sprzedaje broń państwom, które przodują w sponsorowaniu terroryzmu?   Williams   2025-06-13
Gaza – Palestyna - kalifat   Koraszewski   2025-06-12
Krzyż na drogę jachtowi głupków płynących z Gretą do Gazy   O'Neill   2025-06-11
Nikt ich nie przekona, że białe jest białe, a czarne jest czarne   Koraszewski   2025-06-07
Antyizraelska prawica łączy się z proirańską lewicą   Smith   2025-06-07
To Amerykanie zmienią stanowisko, a nie Iran     2025-06-06
Antysemityzm należy badać jako poważną chorobę psychiczną   Hoffman   2025-06-05
Krytyka Izraela przez ONZ w sprawie pomocy dla Gazy dowodzi, że dobrze wiedzieli, iż Izrael nie okupował Gazy     2025-06-04
Krwawe oszczerstwo dociera do kolejki po chleb: fabrykowanie masakry w Rafah   Oz   2025-06-03
Wzniosłe zasady i sentymenty   Taheri   2025-06-01
Wywiad z Alanem Dershowitzem   Ruda   2025-05-31
List z Wydziału Praw Obywatelskich Departamentu Sprawiedliwości USA do Franceski Albanese   Terrell   2025-05-30
Najnowsza zbrodnia Izraela? Karmienie mieszkańców Gazy   O'Neill   2025-05-29
List otwarty do prezydenta Trumpa wzywający go do zapobieżenia irańskiemu arsenałowi nuklearnemu   I Andrew Stein   2025-05-28
„Nakba” nie jest naszym problemem   Cohen   2025-05-27
Gaza to więzienie na świeżym powietrzu. Jak śmiesz proponować komukolwiek, żeby wyjechał! (Z satyrycznej strony PreOccupied Territory)     2025-05-26
Iran używa strategii Korei Północnej — a USA znów dają się na to nabrać   Rafizadeh   2025-05-25
Human Rights Watch @HRW jest niemoralny     2025-05-25
Anglia, którą kiedyś szanowaliśmy   Haug   2025-05-24
List otwarty do dziennikarskiej braci   Koraszewski   2025-05-24
Wielką ironią jest to, że Stany Zjednoczone rezygnują z miękkiej siły, jednocześnie przyjmując prezenty od Kataru     2025-05-22
Achillesowa pięta inteligenta   Koraszewski   2025-05-20
Jak rozprzestrzenia się antysemicka nauka: wadliwa metodologia liczenia ofiar śmiertelnych w Strefie Gazy jest promowana przez @TheEconomist     2025-05-19
Samer Berany: Nadszedł czas na przywrócenie Druzom autonomii – państwa, którego Turcy zawsze się bali   Oz   2025-05-17
Czy Unia Europejska rzeczywiście oczekuje, że radykalni islamiści mogą się zreformować?   Haug   2025-05-17
Turcja: masowe aresztowania, tortury, cenzura   Bulut   2025-05-16
Tętent galopujących wiadomości   Koraszewski   2025-05-15
Kącik Miłośników Językoznawstwa, czyli: co znaczy słowo "antysemityzm"?      Kerner   2025-05-15
Benjamin Netanjahu kontra Edward Said: globalna wojna o idee przebudzone   Taub   2025-05-14
Nielegalne przejmowanie ziemi przez Europę   Rhea   2025-05-12
Siedem największych kłamstw na temat działań Izraela i Sił Obronnych Izraela w Gazie   i Arsen Ostrovsky   2025-05-09
Krótka historia antysemityzmu jako sygnalizacji cnoty     2025-05-07
Sąd Najwyższy Wielkiej Brytanii potwierdza, że kobiety istnieją   Greenfield   2025-05-07
Malowane papugi na plafonie jak długi   Koraszewski   2025-05-05
Koszmarne dziedzictwo kolonializmu   Koraszewski   2025-05-02
Departament Sprawiedliwości stwierdza, że UNRWA może zostać pozwana przed amerykańskim sądem   Fitzgerald   2025-05-02
„Guardian” przedstawia antysemityzm na kampusach jako wytwór naszej wyobraźni   Levick   2025-04-29
Zachód znów wpada w pułapkę Iranu   Rafizadeh   2025-04-28
Jak ekstremizm maszeruje bez przeszkód   Bryen   2025-04-28
Vermont, Mohsem Mahdawi i tabun użytecznych idiotów   Collier   2025-04-25
Azerbejdżan: rozszerzenie Porozumień Abrahamowych   Sherman   2025-04-24
Dwa pełne lata piekła w Sudanie   Fernandez   2025-04-23
Szalona kampania mająca na celu dekryminalizację Hamasu   O'Neill   2025-04-21
Najnowsza próba podważenia Izraela? Wykorzystywanie palestyńskich chrześcijan   Bard   2025-04-20
Sytuacja kryzysowa kanadyjskich Żydów   Hecht   2025-04-19
Sahel: rodzące się centrum globalnego islamizmu   Haug   2025-04-19
Drodzy uprzejmi Żydzi i inni o mentalności „Nie chcę się do tego mieszać”:To nie działa.   Finlayson   2025-04-17
Żydowska ambiwalencja w walce z antysemityzmem   Bard   2025-04-17
Biesy napadają raz jeszcze   Koraszewski   2025-04-16
Zapomniana wojna w Sudanie ujawnia nieludzkość izraelofobii   O'Neill   2025-04-16
Zastosowanie żydowskiej perspektywy etycznej do zidentyfikowania i ujawnienia stronniczości mediów (znowu @NYTimes)     2025-04-15
Żydowska etyka polityczna: projekt dla sprawiedliwych     2025-04-14
Realistyczne spojrzenie na kolonializm osadniczy   Finlayson   2025-04-14
Ramy uniwersalnej etyki żydowskiej     2025-04-13
Trump i pułapka Najwyższego Przywódcy   Taheri   2025-04-13
Antyglobalista w Białym Domku   Koraszewski   2025-04-12
Etyka żydowska: wróg każdej wadliwej filozofii     2025-04-11
Udawanie rozbrajania Hezbollahu nic nie pomoże   Abdul-Hussain   2025-04-10
Wojna ONZ z sukcesem Żydów     2025-04-10
Ludobójcza krucjata Iranu     2025-04-09
Trzydzieści lat temu Izrael deportował przywódców Hamasu. Świat zmusił Izrael do przyjęcia ich z powrotem   Greenfield   2025-04-09
Turcja idzie w ślady demokracji z tradycjami   Koraszewski   2025-04-08
Nazistowski supersesjonizm: unicestwienie żydowskiej „antyrasy”     2025-04-08
Wojna socjalizmu z Żydami – od Marksa do dzisiaj     2025-04-07
Zbrodnia to niesłychana   Koraszewski   2025-04-06
Czy rząd USA ma prawo stawiać warunki finansując uniwersytety?   Dershowitz   2025-04-05
Palestyńscy mężczyźni dopuszczają się przemocy wobec kobiet, ale winą obarcza się Izrael   Levick   2025-04-05
Turcja: moment neoosmański   Fernandez   2025-04-04
Jak świecki progresywizm stał się moralnie regresywny     2025-04-04
Samą istotą palestynizmu jest supersesjonizm     2025-04-03
Zawsze przyczyna, nigdy skutek   Malicki   2025-04-02
Tożsamość w czasach zarazy   Koraszewski   2025-04-01
Sprawiedliwość społeczna i supersesjonizm     2025-04-01
Gaza, Trump, prawda i… „transfer”   Sherman   2025-03-31
Nie ma różnicy między “politykami” Hamasu a jego terrorystami   Toameh   2025-03-30
UE musi przestać podważać starania o uratowanie jej samej   Rafizadeh   2025-03-29
Rządy terroru w Bangladeszu: w stronę kolejnego islamistycznego centrum w Azji Południowej?   Bulut   2025-03-28
Jednolita teoria pola antysemityzmu     2025-03-27
Irak: Nieustające ataki na Jazydów   Bulut   2025-03-26
Dają nam słowo Hamasu, że piszą prawdę i tylko prawdę   Koraszewski   2025-03-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk