Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 12:55

« Poprzedni Następny »


Thatcher ostrzegała nas, żeby powoli budować europejską integrację. Niestety, nie chcieliśmy słuchać.


Johan Wennström 2020-02-17


Tego roku w listopadzie minie 30 lat od czasu kiedy Margaret Thatcher ustąpiła z urzędu premiera Wielkiej Brytanii. Najpierw jej były minister obrony, Michael Heseltine, rzucił jej wyzwanie walcząc o kierownictwo w Partii Konserwatystów. Jej minimalna przegrana zadecydowała o wycofaniu poparcia dla niej ze strony jej kolegów w rządzie, zmuszając do zakończenia tego, co Thatcher sama nazwała „wspaniałymi ponad jedenastoma latami”.



Dla samej Thatcher ten „zamach”, jak określała wydarzenia 1990 roku, był kompletnym zaskoczeniem. Jednak jak wyjaśnia dziennikarz Charles Moore w  trzecim i ostatnim tomie swojej biografii Margaret Thatcher, Herself Alone (2019), ostrzegawcze znaki widać już było od pewnego czasu. Jej bezwzględny  styl rządzenia  nastrajał do niej niechętnie znaczących polityków. Wielu młodszych członków partii uważało, że jeśli partia ma wygrać kolejne, czwarte z rzędu wybory, planowane na rok 1991 lub 1992, to musi mieć nowego przywódcę (którym okazał się John Major).     

Ważnym elementem długotrwałych konfliktów była kwestia polityki wobec Wspólnoty Europejskiej (jak wówczas nazywała się Unia Europejska), o którą Thatcher spierała się z wieloma członkami własnego rządu, jak również z przywódcami innych krajów Wspólnoty i z Białym Domem, gdzie urzędował wówczas   George H. W. Bush (senior). Thatcher była postrzegana jako „wojowniczka zimnej wojny”, nadmiernie ostrożna w sprawie przyszłości Europy, w szczególności w kwestii projektów politycznej i ekonomicznej integracji Europy.  


Dla niektórych dzisiejszych obserwatorów, krytyka jej poglądów była uzasadniona. W opublikowanej w 2019 roku książce byłego szwedzkiego premiera, Carla Bildta   The Age of Disorder (Epoka nowego bałaganu 2019), niechęć Margaret Thatcher do poparcia szybkiego zjednoczenia Niemiec autor przypisuje jej nieuzasadnionym obawom przed „niebezpieczeństwem silnych Niemiec”.

Ostatni tom biografii Thatcher napisanej przez Moore’a koncentruje się w znacznym stopniu na jej poglądach na temat Europy, ukazując je w bardziej zniuansowanym świetle. W pewnym stopniu to właśnie ona wyprzedzała swój czas. Niektóre dzisiejsze problemy Europy i Zachodu mogłyby być łagodniejsze, gdyby jej opinie zostały wzięte pod uwagę.      

* * *

Z opisu Moore’a wynika wyraźnie, że Margaret Thatcher przeciwstawiała się „koszmarowi” zjednoczonych Niemiec, które stają się dominującą siłą w Europie. Po upadku muru Berlińskiego w listopadzie 1989 roku była najwyraźniej wzburzona zdjęciami posłów do Bundestagu podpisujących, jak to określiła „wbicie sztyletu w moje serce”. Niemniej – pisze Moore – głównym powodem jej niepokoju nie były  Niemcy, ale Związek Radziecki (który nadal istniał aż do roku 1991) i przyszłość stosunków między Wschodem i Zachodem.     


Margaret Thatcher była pierwszym zachodnim politykiem, który zaczął rozmowy z Michaiłem Gorbaczowem. Popierała jego reformy w Związku Radzieckim, które mogły w zasadniczym stopniu rozładować napięcia zimnej wojny. Po upadku berlińskiego muru obawiała się, że pospieszne zjednoczenie Niemiec będzie w ZSRR uważane przez twardogłowych jako upokorzenie i może prowadzić do osłabienia Gorbaczowa. („Obawiam się – pisała – że będzie się czuł izolowany jeśli proces zjednoczenia Niemiec będzie się odbywał wyłącznie pod dyktando Zachodu”.) Historia pokazała, że nie były to obawy pozbawione podstaw.      



Margaret Thatcher zasadnie przewidywała również, że era po upadku ZSRR będzie z geopolitycznego punktu widzenia znacznie bardziej skomplikowana i bardziej niepewna aniżeli era zimnej wojny. Podczas gdy inni byli pełni nadziei na temat możliwości rozwoju świata bez konfliktów, Thatcher mówiła o konieczności budowania ram współdziałania poza Europą i – jak to określa Moore – „zmienienia Związku Radzieckiego we współpracującego partnera zamiast wiecznego przeciwnika”. Zgodnie z tym ugodowym podejściem, opowiadała się za okresem przejściowym, który poprzedziłby zjednoczenie Niemiec i pozwoliłby na włączenie Związku Radzieckiego w dyskusję na temat przyszłości Niemiec, wspólnie z pozostałymi „czterema mocarstwami”, które były odpowiedzialne za Berlin od 1945 roku. Ta idea została jednak odrzucona, głównie ze względu na fakt, że zjednoczenie Niemic stanowiło główny element wizji Busha - Europy „całej i wolnej”. Zjednoczenie dokonało się w październiku 1990 roku, na krótko przed rezygnacją Margaret Thatcher ze stanowiska.


Według Mooore’a, zakończenie podziału Niemiec było ważnym czynnikiem prowadzącym do próby zamachu stanu przeciw Gorbaczowowi w 1991 roku. Moore zwraca również uwagę, że jednym z tych, którzy odczuli to jako upokorzenie ZSRR przez Zachód, był nie kto inny a Władimir Putin, będący wówczas oficerem KGB w Niemczech Wschodnich.               


Jest ironią losu, że dziś Thatcher jest pamiętana jako „bojowniczka czasów zimnej wojny”. Jednak wówczas, w tym krytycznym momencie, to właśnie ona wzywała do większej wrażliwości przy uwzględnianiu rosyjskiej perspektywy. Gdyby jej zdanie przeważyło, być może Rosjanie nie czuliby się tak poniżeni i relacje między Wschodem i Zachodem ułożyły by się na przestrzeni tych 30 lat odmiennie.       


Również opinie i ostrzeżenia Margaret Thatcher dotyczące europejskiej integracji zostały zlekceważone. Podobnie jak w przypadku jej stanowiska wobec ZSRR, jej opinie na temat Europejskiej Wspólnoty zostały wykoślawione. W przemówieniu na temat przyszłości Europy, wygłoszonym 20 września 1988 roku w Brugii, mówiła, iż w wielkich historycznych przemianach, poczynając od Rzymian, Magna Charta, Chwalebnej rewolucji i wielu innych, wszystko pokazywało, że Wielka Brytania jest częścią europejskiej cywilizacji. Thatcher powiedziała wyraźnie, że „Brytyjczycy nie zmierzają do ‘miłej’ egzystencji na uboczu. Nasze przeznaczenie jest w Europie, jako części Wspólnoty”.           


To jednak czemu się przeciwstawiała, to projekt coraz mocniejszej unii i osłabienia znaczenia państw narodowych. Była przekonana, że Europa nie powinna być zcentralizowana z ponadnarodowymi instytucjami, szczególnie, że ten model centralizacji był właśnie w trakcie spektakularnej porażki w Związku Radzieckim. W przemówieniu w Hadze 15 maja 1992 roku przedstawiła zarys luźniejszej europejskiej kooperacji, w której państwa zachowują swoje suwerenne wolności, w tym kontrolę swoich granic. Jej zdaniem, to pozwoliłoby zachować polityczną i kulturową różnorodność, również krajów Europy Wschodniej, które miała nadzieję, otrzymają pełne członkostwo we Wspólnocie.  Jak pisze Moore, Thatcher należała do nielicznej grupy znaczących europejskich polityków lat 1980. którzy uważali że miasta takie jak Warszawa, Praga i Budapeszt zostały odcięte od swoich historycznych kulturowych korzeni.        


W swoim przemówieniu w Hadze – pisze Moore – „przewidywała imigrację na wielką skalę spowodowaną przez swobodę przemieszczania się, która spowoduje ‘etniczne konflikty’ i wzrost siły partii ekstremistycznych”. Wyrażała obawy, że pojawią się nacjonalistyczne resentymenty spowodowane ujednoliceniem finansowej i ekonomicznej polityki w związku z jednolitą walutą, oraz, że bardziej zcentralizowana Wspólnota Europejska  nie będzie zdolna do poradzenia sobie z wchłonięciem nowych państw członkowskich z byłego wschodniego bloku.         


Jej słowa mają szczególne odniesienie do Brexitu i sił politycznych, które do niego doprowadziły (sama Margaret Thatcher zmarła w 2013 roku i nie zobaczyła już tego co się stało). Ogólnie możemy powiedzieć, że Margaret Thatcher rozumiała zasady, które rządzą ludzkimi zachowaniami, rozumiała mechanizmy reakcji i kontrreakcji. Pamiętała o ponurych lekcjach jakie daje nam historia, podczas gdy inni wokół niej poddali się beztrosko euforii towarzyszącej zakończeniu zimnej wojny.     


Podobnie postrzegają to dziś inni, w tym dziennikarz, Douglas Murray, który w swojej wydanej w 2017 roku książce pod tytułem The Strange Death of Europe: Immigration, Identity, Islam [Dziwna śmierć Europy: Imigracja, tożsamość, islam ] — pisze, że te sprawy stanowią dziś główne problemy Unii Europejskiej. Szkoda, że kiedy Margaret Thatcher ostrzegała nas przed nimi była, używając tytułu książki Moore’a, osamotniona.

 

Thatcher Warned Us to Go Slow on European Integration. Too Bad We Didn’t Listen

Quillette, 7 lutego 2020r.

Tłumaczenie: Andrzej Koraszewski 


Johan Wennström,

Doktor politologii, pracuje w sztokholmskim Research Institute of Industrial Economics. You can follow him on Twitter at @johanwennstrom.

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Inercja imperialna Marek Eyal 2020-02-17


Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Dlaczego Palestyńczycy nie chcą rządzić Gazą?   Abdul-Hussain   2023-11-18
Gaza, islam i Zachód   Smith   2023-11-17
Pora, żeby Biden publicznie przyznał, że jest to wojna irańskich mułłów przeciwko Izraelowi i Stanom Zjednoczonym   Rafizadeh   2023-11-15
Amerykański front   Rosenthal   2023-11-07
Antonio Guterres nie jest najgorszym sekretarzem generalnym w historii ONZ, ale jest w czołówce   Fitzgerald   2023-11-04
Normalizacja barbarzyństwa. Społeczeństwa, które rezygnują z wolności, wkrótce zobaczą, że zastąpiła ją przemoc.   O'Neill   2023-11-03
Zamknięcie granicy przez Egipt stanowi naruszenie prawa międzynarodowego   Kontorovich   2023-11-01
Po masakrze Żydów przeprowadzonej przez Hamas „GUARDIAN” nienawidzi Żydów jeszcze bardziej   Levick   2023-10-30
Egipt i Jordania odmawiają ratowania palestyńskiego życia     2023-10-28
Wielki Zderzacz Andronów   Koraszewski   2023-10-26
Lepsze pytanie: czego prawo międzynarodowe wymaga od reszty świata w sprawie Hamasu?   Amos   2023-10-25
Właśnie przeczytałem Idź i wróć człowiekiem   Kalwas   2023-10-24
Piekło wojen miejskich nie jest unikalne dla Gazy   Brincka   2023-10-23
Kto i jak współczuje Palestyńczykom?   Koraszewski   2023-10-21
Czy powinniśmy pomagać Palestyńczykom w Gazie?   Destexhe   2023-10-18
Przyzwoici liberałowie mogą wyrządzić więcej szkody niż demonstranci popierający Hamas   Tobin   2023-10-15
List otwarty do redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej” Jarosława Kurskiego   Koraszewski   2023-10-15
Najważniejsza zmiana w świecie arabskim od końca kolonializmu     2023-10-06
ONZ musi zakończyć wykluczanie Tajwanu — zanim będzie za późno   Jacoby   2023-10-05
Zakrzykiwanie cywilizowanego dialogu   Chesler   2023-10-04
Lekcje z Karabachu dla ofiar i  prześladowców   Fernandez   2023-10-04
Afryka: dzielenie kury, która znosi złote jaja   Taheri   2023-09-30
Dlaczego Palestyńczycy uciekają ze Strefy Gazy?   Tawil   2023-09-28
Nieuniknione dysproporcje   Gal   2023-09-28
Problem imigracji   Lloyd   2023-09-27
Arabscy Izraelczycy przeprowadzają się do Strefy C i rozwalają kłamstwo o „apartheidzie”     2023-09-22
Jerycho NIE jest miejscem palestyńskiego dziedzictwa   Williams   2023-09-21
Donald Tusk, „człowiek Euroislamu” w Unii Europejskiej   Lindenberg   2023-09-21
Pierwszy Sekretarz Wszystkich Narodów Świata przemówił   Koraszewski   2023-09-18
Erdoğan: ochoczy zakładnik antyzachodniej doktryny Putina   Bekdil   2023-09-16
Abbas musi ponieść realne konsekwencje swoich antysemickich uwag   Flatow   2023-09-14
Dziennikarka BBC po raz kolejny zakłada pelerynę aktywistki   Sela   2023-09-11
Kłopot z filmami idealizującymi amerykańskich komunistów   Tobin   2023-09-11
Najnowszy antyizraelski dokument prawny ONZ opiera się na kłamstwach     2023-09-07
Niewolnictwo: ostentacyjna hipokryzja BRICS wobec Czarnych Afrykanów   Trewhela   2023-09-06
Oskarżenie o islamofobię   Dawkins   2023-09-05
Kiedy Stany Zjednoczone odmawiają powiedzenia słowa „palestyński”?   Flatow   2023-09-05
Kiedy Havel spotkał Bidena   Clarke   2023-09-04
Przepływy migracyjne i prawo niezamierzonych konsekwencji   Fernandez   2023-09-02
Do dziś UNRWA nie otrzymała od Stanów Zjednoczonych 75 milionów dolarów. Zobaczymy, czy złowieszcze przewidywania się spełnią.     2023-09-02
Świat staje się wielobiegunowy   Mahjar-Barducci   2023-08-28
Sprawiedliwość wymaga uczciwych procedur   Dershowitz   2023-08-26
Krytyka porozumienia między USA a Iranem o wymianie więźniów w prasie saudyjskiej     2023-08-23
Reporter przewidział pogrom Farhud w 1939 roku     2023-08-22
Nanoracjonalizm wojen religijnych w epoce nuklearnej   Koraszewski   2023-08-21
Syndrom „Musimy coś zrobić”   Taheri   2023-08-18
Izraelskie osiedla nie są nielegalneOdpowiedź Nathanielowi Bermanowi   Kontorovich   2023-08-18
Kto rozpoczął II wojnę światową?   Jacoby   2023-08-17
Co się stało z eskalacją izraelskiej dominacji?   Pandavar   2023-08-16
List do przyjaciela i kilku innych osób   Koraszewski   2023-08-09
Barwna historia Palestyny na Twitterze   Collier   2023-08-08
Byli pracownicy Departamentu Stanu przyznają, że się myliliDlaczego więc Izrael miałby ich teraz słuchać?   Flatow   2023-08-06
„Nasz najmniej odrażający wybór”Od premiery filmu „Oppenheimer” odżyła debata na temat użycia bomby atomowej w Japonii   Jacoby   2023-08-04
Nieznośny irracjonalizm racjonalizmu   Koraszewski   2023-08-03
Robert Malley i zew Trzeciego Świata   Mansour   2023-08-01
Eskalacja agresji irańskich mułłów w Ameryce Łacińskiej i na Bliskim Wschodzie   Rafizadeh   2023-07-27
Administracja Bidena zostawia sojusznika USA na lodzie   Bryen   2023-07-27
Przywoływanie do porządku   Collins   2023-07-25
Dlaczego Palestyńczycy zawsze ogłaszają zwycięstwo, kiedy przegrywają?     2023-07-24
Każda umowa z Iranem wymaga zgody Kongresu   Kemp   2023-07-22
Administracja Bidena na nowo definiuje antysemityzm. I wyklucza najbardziej zgubną obecnie formę nienawiści do Żydów   Kontorovich   2023-07-22
Wizyta irańskiego prezydenta w Ameryce Łacińskiej     2023-07-21
Recenzja książki Andrzeja Koraszewskiego   Eyal-Fajtlowicz   2023-07-20
Czy kłamią, że nie wiedzą?   Koraszewski   2023-07-17
Czy ci się to podoba, czy nie, tożsamość ma znaczenie – ale która tożsamość?   Fernandez   2023-07-14
Biden podaje rękę antysemitomBojkot izraelskich instytucji akademickich jest tylko najnowszym przykładem tego, jak Departament Stanu USA niemal wypowiedział wojnę Izraelowi.   Bard   2023-07-13
Najwyższy czas przyjąć Ukrainę do NATO   Jacoby   2023-07-12
Czy Departament Stanu przestrzega prawa USA na terytoriach spornych?     2023-07-11
Co naprawdę powiedział Frederick Douglass w swoim wspaniałym przemówieniu z okazji Dnia Niepodległości   Jacoby   2023-07-11
Dziennikarstwo z użyciem płynów ustrojowych   Koraszewski   2023-07-10
Świat wysyła komunikat: Izrael powinien po prostu zaakceptować mordowanie Żydów     2023-07-08
Podczas gdy Stany Zjednoczone wzywają Izrael do „powściągliwości”, codziennie bombardują cele terrorystyczne na całym świecie     2023-07-05
Saudyjski publicysta niechętnie chwali Izrael i omawia „zjawisko Edy Cohena”     2023-07-04
Pochwała krytyków gender     2023-07-04
Wyburzenia domów przez Izrael i Egipt   Fitzgerald   2023-07-03
Ostatni upust żółci   Koraszewski   2023-07-03
Co arabscy darczyńcy dla amerykańskich uniwersytetów kupują za 10 miliardów dolarów?   Bard   2023-07-02
Krew, ropa i golf: Zachodnia hipokryzja wobec COP-28   Fernandez   2023-07-01
Misterium historycznego zakrętu   Koraszewski   2023-06-28
Chiny, Pakistan i Turcja sięgają po Kaszmir   Bulut   2023-06-27
Kto chce apartheidu? Palestyńczycy!     2023-06-25
Jak USA starają się związać ręce Izraela przed ogłoszeniem nowej umowy z Iranem   Doran   2023-06-24
ONZ i WHO obwiniają Izrael bardziej niż kogokolwiek innego   Bryen   2023-06-22
Problem z definicją antysemityzmu IHRA polega na tym, że nie pozostawia miejsca dla  antysemitów     2023-06-21
Groźba decywilizacji   Lloyd   2023-06-21
„To nie dowcip”: zaskakujące milczenie administracji Bidena, ONZ i UE w sprawie łamania praw człowieka w Iranie   Rafizadeh   2023-06-20
UNRWA dostarcza darmowych świadczeń 775 tysiącom osób, które nie są uchodźcami nawet według jej własnej definicji     2023-06-19
Polityka w czasach romantycznej zarazy   Koraszewski   2023-06-17
Antyzachodni klub nuklearny: Korea Północna, Chiny, Rosja i Iran niebezpiecznie atakują Zachód   Rafizadeh   2023-06-08
Polemika z izraelskimi migawkami   Koraszewski   2023-06-08
Amerykanin w Moskwie   Bawer   2023-06-07
Saudyjczycy wyłaniają się jako nowe mocarstwo Bliskiego Wschodu     2023-06-06
Czy modne bzdury przestaną być modne?   Koraszewski   2023-06-05
Amerykańska Narodowa Strategia Przeciwdziałania Antysemityzmowi jest porażką, zanim rozpoczęła działalność     2023-06-03
Głupota i podłość w służbie walki o władzę   Koraszewski   2023-06-02
Nowe media i stare problemy z dialogiem   Koraszewski   2023-05-30
Turcja: Co powiedziałby ojciec?   Taheri   2023-05-30
Wybory w Turcji: nacjonalistyczna polityka tożsamości wygrywa mimo nędzy   Bekdil   2023-05-27
Ekstremiści już planują wykorzystanie AI   Stalinsky   2023-05-23
Wywiad rzeka o seksie   Koraszewski   2023-05-22

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk