Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 13:48

« Poprzedni Następny »


A piecyk wciąż dymi


Andrzej Koraszewski 2022-09-03

Michaił Gorbachow w 1987r. (Źródło zdjęcia: Wikipadia)
Michaił Gorbachow w 1987r. (Źródło zdjęcia: Wikipadia)

Opowiedz wnukowi dowcip, którego nie będzie mógł zrozumieć. Poniższy dowcip słyszałem prawie 70 lat temu i śmiałem się jak głupi:

Wyklęty powstań ludu ziemi – z krzeseł zrywają się wszyscy partyjni. 

- Powstańcie, których dręczy głód – wstają wszyscy pozostali.  

 

Śmierć Michaiła Gorbaczowa wywołała całą rzekę artykułów o wydarzeniach z ostatnich lat Związku Radzieckiego. Amerykański publicysta, zauważając, że większość komentatorów pisze o nim bardzo ciepło, stwierdza, że jego największą zasługą dla świata była niezdolność przeprowadzenia idei uratowania ZSRR. Dowodem są jego zdaniem Chiny, które uratowały swój komunizm i są dziś największym zagrożeniem świata.


Wiemy, co się stało, nie wiemy, co by było, gdyby było inaczej. Alternatywna historia jest mało inspirująca. Michaił Gorbaczow zdawał sobie sprawę z faktu, że gospodarka komunistyczna nie tylko nie jest w stanie konkurować z gospodarką kapitalistyczną, ale nie potrafi zaspokoić elementarnych potrzeb społeczeństwa. Kiedy próbujesz wyjaśniać dzisiejszym dwudziestolatkom działanie systemu, który nie potrafi dostarczyć papieru toaletowego ani sznurka do snopowiązałek, twoja opowieść zmienia się w złośliwą bajkę o Babie Jadze.      

 

Czy zastanawiając się w 1985 roku nad tym, jak uratować Związek Radziecki, Michaił Gorbaczow myślał o Nowej Polityce Ekonomicznej z 1921 roku, czy o reformach Denga zainicjowanych w 1978, czy może o jednym i drugim równocześnie? Tego nie wiemy, ale wiemy, że zmierzał do przestawienia komunistycznego systemu gospodarczego na system mający więcej swobody. Wiemy od czego chciał zacząć, a tu mamy podobieństwo zarówno do strategii zastosowanej po wprowadzeniu Nowej Polityki Ekonomicznej w 1921 roku przez Lenina, jak i strategii demontażu komunistycznego rolnictwa przez Denga. Krótko mówiąc odejście od komunistycznego zaopatrzenia ludności w żywność zaczyna się od hasła „kułaku wróć” i przyzwolenia, żeby przemysł zaczął dostarczać środki produkcji ludziom samodzielnie podejmującym decyzje o tym, co produkować. (Używanie języka marksistowskiej ekonomii ponownie powoduje trudności komunikacyjne z rozmówcami z najmłodszego pokolenia.)

 

Tak, czy inaczej Gorbaczow obiecując dwie wolności – wolność ekonomiczną i wolność słowa miał nadzieję, że taka operacja uratuje całość ZSRR.

 

Pytanie o przyczyny jego totalnej porażki może skłaniać do uproszczeń. Pierwszy i najsilniejszy opór przyszedł ze strony kołchozowego ziemiaństwa, czyli potężnej kasty zarządców radzieckiego rolnictwa, która nie tylko zaczęła sabotaż tego pomysłu za pośrednictwem aparatu partyjnego, ale uruchomiła całkiem skuteczną kampanię zastraszania wśród ludności wiejskiej i miejskiej. Przemysł ani nie umiał, ani nie palił się do obsługi indywidualnych rolników, operacja była nazbyt powolna i (w odróżnieniu od NEP-u) nie przyniosła widocznej poprawy zaopatrzenia. Aparat partyjny obawiał się utraty przywilejów, a na polu międzynarodowym Gorbaczow znalazł się pod ogromnym naciskiem ze strony prezydenta Ronalda Reagana i premier Margaret Thatcher.

 

 

Gorbaczow nie uratował Związku Radzieckiego i za to świat ma go we wdzięcznej pamięci. Czy rację ma amerykański publicysta twierdząc, że gdyby odniósł sukces, to w trwającym ZSRR nadal (podobnie jak w Chinach) panowałby komunizm, dysponując dziś mocniejszą gospodarką i sprawniejszą armią?

 

Nadmiar niewiadomych sprowadza taką dyskusję do jałowych spekulacji. Warto być może przypomnieć, że wolności ekonomiczne w Japonii, na Tajwanie i w Korei Południowej wprowadzane pod okropną dyktaturą przyniosły zupełnie inne rezultaty niż w Chinach. Nie wiemy jak mogło się to potoczyć w ZSRR, jedno pewne, utrzymanie tego tworu w całości nie mogło się obyć bez terroru i rozlewu krwi, czego pierwszy przykład widzieliśmy w działaniach Armii Czerwonej na Litwie.

 

Upadek ZSRR wydawał się kończyć nie tylko zimną wojnę, ale i spór o to, czy gospodarka centralnie planowana może konkurować z gospodarką wolnorynkową. Nadal pozostała wiara w to, że lewica może łagodzić negatywne skutki gospodarki kapitalistycznej, walczyć o poprawę warunków pracy najemnej, jak również o to, żeby zapewnić opiekę tym, którzy nie dają sobie rady sami na wolnym rynku, jednak dyskusja o tym, który system gospodarczy jest lepszy wydawała się być raz na zawsze zakończona. 

 

W miarę upływu czasu okazało się, że ani zimna wojna się nie skończyła (chociaż zmienili się aktorzy), ani nie wygasła tęsknota do likwidacji wolnego rynku i zastąpienia go przez państwo rządzone przez mądrych, wrażliwych i dobrych.          

 

Wolne społeczeństwa rozwijają się lepiej, są zamożniejsze, mniej wojownicze i zdrowsze. To nie oznacza, że są zawsze zadowolone, ani że ich wolność i demokracja to coś stabilnego, czemu nic nie zagraża. Badacze konstruują różne indeksy i próbują mierzyć poziom wolności w różnych krajach. Wolność gospodarcza jest tu zazwyczaj na pierwszym miejscu chociażby z tego względu, że niewolnictwo, różne formy pańszczyzny, gospodarczy przymus, to nie tylko przeciwieństwo wolności, ale gwarancja zastoju. Komunizm był obietnicą industrializmu opartego na pańszczyźnie, niosąc z pieśnią na ustach głód i zniszczenie.           


Waszyngtoński Cato Institute każdego roku publikuje raport o poziomie wolności ekonomicznej w różnych krajach. Zawsze te raporty są publikowane z dużym poślizgiem (obecnie mamy raport za rok 2021 oparty na danych z 2019 r. a więc zanim światem wstrząsnęła pandemia Covidu, a teraz wojna Rosji z Ukrainą, która destabilizuje gospodarkę na całym świecie), istotne są kryteria i metodologia ustalania poziomu wolności ekonomicznych.    


Wśród 165 krajów, którym przyglądano się w 2021 roku w oparciu o dane z 2019 roku nadal na szczycie były Hongkong i Singapur (uzyskując punktację 8,9 i 8,8 na 10 możliwych). Dalej była Nowa Zelandia i Szwajcaria (co specjalnie nie dziwi), zdumiewa Gruzja, Stany Zjednoczone dopiero na szóstym miejscu, za nimi Irlandia, Litwa, Australia i Dania. Rosję znajdujemy na setnej pozycji, Chiny na 116. Autorzy zwracają uwagę na fakt, że chińskie interwencje w Hongkongu będą najprawdopodobniej miały negatywne efekty.   


Nie dziwi, że kraje mające długą tradycję wolności ekonomicznych są znacznie zamożniejsze od całej reszty, ale jak czytamy w streszczeniu raportu:

Średni dochód najuboższych 10% społeczeństwa w najbardziej wolnych gospodarczo krajach jest ponad dwukrotnie wyższy od średniego dochodu na mieszkańca w krajach najmniej wolnych. Średnia długość życia wynosi 81,1 lat w górnym kwartylu w porównaniu do 65,9 lat w dolnym kwartylu.

Główne kryteria w Instytucie Cato konstruowane były w oparciu o ekonomię Adama Smitha, Friedricha Hayeka i Miltona Friedmana, a nie na pomysłach Karola Marksa, czy (nieco późniejszych) Thomasa Pikietty’ego.


Kiedy Gorbaczow rozważał swoją pierestorjkę, dzieła Hayeka należały do obowiązkowej lektury polityków (i to również tych, którzy rozstawali się z cytowaniem w co drugim akapicie Marksa i Lenina). Dysydenci w Polsce przygotowywali podziemne wydanie Konstytucji wolności Hayeka, a Gorbaczow ratował ZSRR. Ostrożnie gotów był ulegać naciskom w sprawie zwrócenia wolności krajom takim jak Polska, Czechosłowacja, czy Rumunia, bał się jak ognia kwestii NRD, ale w kwestii wolności gospodarczych gotów był przyznać Reaganowi rację.

 

Wśród różnych kryteriów wolności gospodarczej jest również uczciwość wymiany handlowej, etyka biznesu, wymuszana również przez państwo, tak aby niewidzialna ręka rynku nie okazywała się ręką gangstera. Kiedy przyglądamy się rosyjskim oligarchom widzimy inny element totalnej klęski Gorbaczowa. Jego polityczna przegrana nie wstrzymała pierestrojki. Związek Radziecki się rozpadł, Rosja odeszła od gospodarki komunistycznej, ale ideologię komunizmu zastąpił nacjonalizm i powrót do samodzierżawia. Oznacza to brutalny pseudokapitalizm, w którym szary człowiek nie ma ani wolności ekonomicznej ani pełni praw politycznych, a fachowcy mogą albo częściowo realizować swoje marzenia w charakterze dworaków, albo szukać szczęścia w wolnych krajach.  


Gorbaczow umarł, w Rosji papier toaletowy jest już powszechnie dostępny, ale piecyk wciąż dymi, bo osiołek Porfirion wyjechał do Ameryki. Piecyk wciąż dymi, a dymy stają się coraz bardziej uciążliwe dla reszty świata, o Rosjanach nie wspominając, bo Rosjan nikt nie lubi, nawet sami Rosjanie.        


Obecny prezydent  Rosji nie ma nic przeciwko wolności „służenia narodowi”, (są u nas tacy też na Nowogrodzkiej i też dbają o wolności robienia narodowych ławeczek z prywatnym zyskiem.) Nie to jednak było ideą pierestojki Gorbaczowa i chociaż wdzięczni mu jesteśmy za niepowodzenie w próbie uratowania ZSRR, to pytanie, czy rosyjski piecyk przestanie dymić, pozostaje aktualne.     


P.S. Panu ministrowi Czarnkowi proponuję wymianę w podręczniku HiT fragmentu o in vitro na Dymiący piecyk z Teatru Zielonej Gęsi Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.          


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Żydzi z Hollywood są jak indyki na Boże Narodzenie   Julius   2024-03-24
Strategia okrucieństwa w wojnie w Strefie GazyPrawdopodobnie Hamas jest pierwszym reżimem w historii, który prowadzi wojnę mającą na celu maksymalizację ofiar wśród własnej ludności.   i Leonard Hochberg   2024-03-22
Lewica, prawica i kanarek w kopalni   Koraszewski   2024-03-22
Dlaczego liberałowie ponieśli porażkę w walce z antysemityzmem   Tobin   2024-03-21
Odwaga białej flagi i mój Poznań   Koraszewski   2024-03-17
Izraelska pisarka wycofuje się z zaplanowanego wystąpienia, zanim zostanie anulowana z powodu „złych poglądów”   Coyne   2024-03-16
Demokracja protestów i piwny parlamentaryzm   Kruk   2024-03-16
Dlaczego nowo niepodległe kraje muszą odrzucić radykalną dekolonizacjęKontrastujące historie Singapuru, Tanzanii i Sri Lanki ukazują niebezpieczeństwa związane z próbą całkowitego wymazania kolonialnej przeszłości.   Sophalkalyan   2024-03-15
Dlaczego lewica musi kłamać o Hamasie i gwałtach   Tobin   2024-03-13
Departament Edukacji USA ukrywa zagraniczne darowizny na rzecz uniwersytetów   Bard   2024-03-13
Od miesięcy oficjalna polityka Autonomii Palestyńskiej zakłada zadawanie cierpień Gazańczykom     2024-03-11
Wybory wartości w globalnej wiosce   Koraszewski   2024-03-11
Czy Gaza naprawdę jest przypadkiem największych cierpień Arabów?   Abdul-Hussain   2024-03-09
Przestępstwa seksualne Hamasu-UNRWA i Międzynarodowy Dzień Kobiet   Blum   2024-03-08
Homeopatyczny środek na wydłużanie rzęs   Koraszewski   2024-03-08
Czy odbędzie się strategiczny dialog USA-Katar?   Carmon   2024-03-07
Kiedy polityka wobec zagranicznych wojen staje się krajową polityką wyborczą   Fernandez   2024-03-05
Palestyński handlarz kłamstw   Bawer   2024-03-05
Wszyscy jesteśmy imigrantami   Koraszewski   2024-03-02
Współudział UE w finansowaniu irańskiego terrroru   Rafizadeh   2024-03-01
Dzień po i jego konteksty   Koraszewski   2024-02-26
Sabotowanie romansu USA-Izrael   Altabef   2024-02-24
Eurowizja i bębny wojny   Collins   2024-02-23
Milczenie feministycznych owiec: ani słowa o horrorach HamasuZwolennicy #MeToo milczeli.   Chesler   2024-02-22
A zwycięzcą jest – Hamas!   Dershowitz   2024-02-21
"Palestyńczycy są tacy sami jak my", zapewnia mędrzec Blinken   Pandavar   2024-02-20
Żyjemy w momencie kulturowego chaosu   Meotti   2024-02-20
Chleba naszego powszedniego daj nam Google   Koraszewski   2024-02-19
Jak propalestyńscy są zachodni demonstranci?     2024-02-16
@Guardian kłamie, żeby przedstawić żołnierzy IDF jako potwory – ale pokazuje, że @IDF pozostaje najbardziej moralną armią na świecie     2024-02-15
Blinken powinien wiedzieć, że Autonomia Palestyńska jest równie zła jak rządy Hamasu w Gazie   Marcus   2024-02-14
Czy może istnieć uczciwa propalestyńska lewica?   Levick   2024-02-14
Hipokryzja zdefiniowana: grupy praw człowieka martwią się wszelkimi ograniczeniami w przepływie uchodźców, ale milczą w sprawie Egiptu, który zakazuje wjazdu jakimkolwiek uchodźcom z Gazy     2024-02-13
Czy uchodźcy żydowscy i arabscy są równi?Mimo prawie miliona żydowskich uchodźców z krajów arabskich, Organizacja Narodów Zjednoczonych nadal ma obsesję wyłącznie na punkcie potomków uchodźców arabskich.   Julius   2024-02-11
Kilka uwag wokół niepewności   Koraszewski   2024-02-09
Moi drodzy Palestyńczycy: Czas pozbyć się naszych przywódców i przyjąć izraelskie oferty pokojowe   Eid   2024-02-07
Jak zdemontować UNRWA: instrukcja krok po kroku     2024-02-07
Wojna Izraela z Hamasem jest najmniej śmiercionośną wojną w regionieDlaczego więc media opisują go jako „jedną z najbardziej śmiercionośnych… w historii”?   Greenfield   2024-02-06
Zdradziecka awangarda intelektualna   Koraszewski   2024-02-04
Departament Stanu a rzeczywistość   Bard   2024-02-03
Szef ONZ twierdzi, że Palestyńczycy mają „prawo do państwowości”. Dlaczego?   Fitzgerald   2024-02-03
UNRWA istnieje, aby pomóc w prowadzeniu wojny, której celem jest likwidacja Izraela   Tobin   2024-02-02
Islamscy terroryści tworzą klęski głodowe, żeby czerpać korzyści z pomocy zagranicznejWalka z terrorystami nie powoduje klęsk głodowych; pomoc humanitarna dla terrorystów powoduje klęski głodowe.   Greenfield   2024-02-01
Kto pierwszy mrugnie w wojnie w Gazie?   Fernandez   2024-02-01
Dokumentowanie działań umożliwiających zbrodnie wojenne Hamasu: agencje ONZ, programy pomocy rządowej i organizacje pozarządowe   Steinberg   2024-01-31
Prawdziwe ludobójstwa, które świat ignorujeZamiast przeciwstawić się prawdziwym zbrodniom przeciw ludzkości, społeczność międzynarodowa obrzuca Izrael krwawymi oszczerstwami.   Bryen   2024-01-29
Wysoki Przedstawiciel UE, Josep Borrell, przyznaje, że chce „dwóch państw”, a nie „pokoju”     2024-01-26
Błędna odpowiedź Bidena w sprawie TajwanuGłównym zagrożeniem dla pokoju w Azji nie jest niepodległość Tajwanu, ale chińska wojowniczość.   Jacoby   2024-01-26
Jak zakończyć cierpienia Palestyńczyków   Tawil   2024-01-24
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-23
Złóżmy pozew przeciwko UNRWA w Hadze   Bedein   2024-01-23
Jak Princeton wybiela haniebną historię Kena Rotha   Steinberg   2024-01-22
Jedna wojna i dwie wizje   Taheri   2024-01-21
Pytasz, czy jesteś antysemitą?   Koraszewski   2024-01-21
“Koszmar zatajonych pieniędzy”: jak Katar kupił Ligę Bluszczową   Williams   2024-01-20
“Krwawe Boże Narodzenie”: chrześcijanie masakrowani w nigeryjskim ludobójstwie   Ibrahim   2024-01-17
Pracownicy pomocy humanitarnej wspierają Hamas   Bard   2024-01-13
Samobójcza głupota „rozwiązania w postaci dwóch państw”   Anderson   2024-01-12
Starzy orędownicy procesu pokojowego i wojna w Gazie   Flatow   2024-01-11
Dlaczego chrześcijańscy przywódcy ignorują ataki na swoją społeczność   Tawil   2024-01-10
Masha Gessen, lub, ври, да знай же меру   Fitzgerald   2024-01-09
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-06
Izrael ma nie tylko armię najbardziej moralną, ale także najbardziej przejrzystą     2024-01-06
Krytycy Izraela po prostu nie chcą, aby Izrael zwyciężył   Tobin   2024-01-05
Kto popiera Hamas?   Dershowitz   2024-01-04
Nie ma „upokorzonej izraelskiej męskości”   Chesler   2024-01-02
Nie ma porównania pomiędzy przemocą palestyńską i żydowską na Zachodnim Brzegu     2024-01-02
Odzyskanie romantyzmu naszej sprawy   Greenfield   2023-12-28
Przyszła strategia ekonomiczna dla pokoju   Mahjar-Barducci   2023-12-25
“Przebudzenie” zagraża amerykańskim Żydom   Tobin   2023-12-23
Dziesięć podstawowych faktów na temat wojny z Hamasem, o których media nie mówią     2023-12-23
Zakazanie przez Bidena prawa wjazdu do USA dla „stosujących przemoc osadników” izraelskich zablokowałby tych, którzy po prostu nie zgadzają się z jego polityką   Kontorovich   2023-12-21
Wojna w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie   Koraszewski   2023-12-20
Czy dysonans poznawczy Bidena może pozwolić Izraelowi wygrać wojnę?   Tobin   2023-12-19
Dlaczego islamiści roszczą sobie prawa do ziemi niemuzułmańskiej?   Bulut   2023-12-18
Polityka tożsamości i zaburzenia kognitywne   Koraszewski   2023-12-18
Symfoniczna wersja terroru   Taheri   2023-12-15
Wsparcie dla terroru: jak terroryści wykorzystują organizacje humanitarne   i Nathaniel Rabkin   2023-12-14
Zdumiewająca naiwność Izraelofobów. Zachodnie oburzenie wywołane wyłapywaniem przez IDF podejrzanych członków Hamasu jest absurdalnym kwiecistym moralizowaniem.   O'Neill   2023-12-13
Redaktor kuwejckiej gazety: Hamas powinien być ścigany sądownie za śmierć i zniszczenie, jakie ściągnął na Gazańczyków atakiem z 7 października     2023-12-11
Tak daleko, tak blisko   Koraszewski   2023-12-10
Za kulisami Human Rights Watch: nienawiść i korupcjaPamięci Roberta Bernsteina, założyciela Human Rights Watch   Steinberg   2023-12-09
Najnowszy hit Pallywoodu. Jak usłużne relacje mediów o „zbombardowaniu” szpitala Al-Ahli promowały propagandę Hamasu   Landes   2023-12-07
Nagroda Nobla za terror i inne absurdy   Fernandez   2023-12-06
Gaza – kto z kim walczy i w imię czego?   Koraszewski   2023-12-05
Unia Europejska jest wspólnikiem Iranu   Rafizadeh   2023-12-05
W  Betlejem Boże Narodzenie zostało odwołane , a winni są Żydzi.     2023-12-04
Porażka zachodniego feminizmu, kiedy jest najbardziej potrzebny   Chesler   2023-12-04
Huti: kim są i dlaczego atakują Izrael?   Flatow   2023-12-03
Krótka historia długiej odpowiedzialności zbiorowej   Koraszewski   2023-12-02
Dlaczego Arabowie “zdradzili” Palestyńczyków   Toameh   2023-12-01
Coleman Hughes atakuje porównania między Palestyńczykami a walką Czarnych o wolność w Afryce Południowej i w Ameryce   Coyne   2023-12-01
Prawdziwi eksperci prawa międzynarodowego są zgodni: Hamas jest winny zbrodni wojennych i niemal na pewno ludobójstwa. Ale media ignorują ten przekaz     2023-11-30
Czerwony Krzyż po raz kolejny zawodzi Żydów   Bard   2023-11-28
“Rozwiązanie w postaci dwóch państw” oznacza terroryzm   Greenfield   2023-11-27
Niebezpieczne fantazje Bidena o państwie palestyńskim   Tobin   2023-11-26
Nie, Joe. Powierzenie ONZ odpowiedzialności za Gazę byłoby kiepskim dowcipem   Kontorovich   2023-11-24
Nagroda administracji Bidena dla Iranu w wysokości 10 miliardów dolarów: tylko małe podziękowanie za zorganizowanie wojny, zranienie 56 żołnierzy amerykańskich i próbę wypędzenia USA z Bliskiego Wschodu.   Rafizadeh   2023-11-23
Gaza moja miłość   Koraszewski   2023-11-22
Oszczerstwa o popełnianiu „ludobójstwa przez Izrael mają na celu usprawiedliwienie ewentualnego prawdziwego ludobójstwa na Żydach     2023-11-21

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk