Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 06:04

« Poprzedni Następny »


Spiski wokół ptaków


Steven Novella 2019-07-29


Oczywiście ani przez moment nie wierzę, że to jest prawda. Sądzę, że jest to coś pomiędzy absurdalną  performance art, trollowaniem i marketingiem. Nasuwa to jednak pytania o ostateczne efekty takich zabaw, a więc o etykę.


W Internecie pojawił się kpiarski ruch o nazwie „Ptaki nie są prawdziwe”. Jest to zmyślona teoria spiskowa, którą ktoś wymyślił, żeby wyśmiać inne teorie spiskowe, a może żeby sprzedać koszulki. Pomysł opiera się na teorii, że w latach 1970. rząd USA zabił wszystkie ptaki w Ameryce Północnej i zastąpił je identycznymi dronami, żeby szpiegowały obywateli. Oczywiście, jest to absurdalne na wielu poziomach. Dlaczego trudziliby się zabijaniem wszystkich ptaków zamiast po prostu zmieszać swoje drony z ptakami? Dlaczego nikt nie złapał żadnego i nie odkrył, że to dron? I, oczywiście, technologia, żeby coś takiego wykonać, konieczne byłoby kolejne stulecie rozwoju technologii, jak więc CIA (czy ktokolwiek inny) mógłby dokonać tego 40 lat temu?


Absurdalność tej teorii spiskowej jest jej charakterystyczną cechą, a nie jej wadą. Pytanie brzmi – dlaczego komuś się chciało? Rozumiem pokusę zrobienia kawału. Poczytajcie ich stronę, jest tu wyraźne szyderstwo. Są różne teorie, kto stoi za tym ruchem i jakie są prawdziwe motywacje tych, którzy to stworzyli i propagowali. Cynicy mówią, że jest to po prostu próba sprzedania towaru przez wyrobienie sobie marki. To może działać. Inni sądzą, że są to sceptycy, którzy próbują udokumentować łatwowierność wyznawców teorii spiskowych. Lub może to po prostu być dowcip lub jakaś wersja trollingu.


Pytanie brzmi – czy mem ”ptaki nie są prawdziwe”  zacznie żyć własnym życiem? To pytanie prowadzi do najmniej prawdopodobnej teorii, że to wszystko jest zmyślnym eksperymentem psychologicznym, testującym granice ludzkiej łatwowierności. Ta teoria jest w rzeczywistości tylko kolejną teorią spiskową, która zaczyna cykl spekulacji od nowa.


Pozostaje jednak podstawowe pytanie – do jakiego stopnia ktokolwiek uwierzy w tę groteskową teorię spiskową i czy będzie ona samopodtrzymująca się? Zanim odpowiecie, przypomnijcie sobie spisek o płaskiej ziemi. Płaska ziemia jest obecnie wzorcem pokazującym, do jakich skrajności zdolna jest ludzka łatwowierność. Każde pytanie, czy jakieś przekonanie lub spisek jest zbyt głupi, by ktokolwiek w niego uwierzył, musi przejść test płaskiej ziemi. Było to uważane za zbyt skrajne, by ktokolwiek traktował to poważnie, taka typowa, głupia, archaiczna wiara. A jednak mamy niepokojąco duży ruch płaskoziemców z głęboko przekonanymi wyznawcami.  


Dlatego też na samym początku mojego zaangażowania w sceptyczną działalność, postanowiłem, że nigdy czegoś podobnego nie zrobię – żadnych mistyfikacji, żadnego szyderstwa. Po pierwsze, kiedy występowałem jako dziennikarz, nigdy nie chciałem, by ktokolwiek zastanawiał się, czy to, co mówię, jest na poważnie. Ale po drugie, jako działacz na rzecz sceptycyzmu, nie myślę, by te sztuczki działały. Nie przekonują nikogo, tylko powodują, że wyglądasz na oszusta. Takie sztuczki przykładają się także do zamazywania granicy między rzeczywistością i fikcją – co próbujemy wyjaśnić, a nie zaciemniać. To jest potencjalna szkoda wyrządzona przez ruch ”ptaki nie są prawdziwe” – zamazuje granicę między rzeczywistością a opowiadaniem bajek. Jest odpowiednikiem infotainment.


Istnieje wiele przykładów zacierania tej granicy. Film, a potem serial telewizyjny ”Fargo” zawsze zaczyna swoją fikcję od twierdzenia, że historie są całkowicie prawdziwe. Nie są. Twierdzenie, że są prawdziwe, jest częścią teatru. Historyczna fikcja opiera się na rzeczywistej historii, ale dowolnie pisze na nowo historię dla celów narracji. Na przykład, „Braveheart. Waleczne Serce” jest niemal całkowicie fikcją. Rzeczywistą historię zastąpiono narracją, którą ludzie potem mylą z historią. Wspomniana infotainment przybiera postać wiadomości lub programu informacyjnego, ale fakty są dobrane i podrasowane, by maksymalizować ich wartość rozrywkową.  


Nie uważam, by twierdzenie, że ludzie potrafią to rozróżnić, dało się obronić. Wiele mediów informacyjnych nie podaje już wiadomości, zabawiają swoich widzów podobną do wiadomości sztuką performance skierowaną do specjalnych grup politycznych i kulturalnych. Każdy będzie miał własną listę mediów, które należą do tej kategorii – i o to chodzi. Ludzie będą nie zgadzać się ze sobą, polegając na tych mediach, które podają ich ulubioną narracje, potępiając resztę jako “fake news”.


Jest tak jak gdyby nasze społeczeństwo wzięło wszystkie rodzaje informacji - wiadomości, naukę, opinie ekspertów, marketing, szalony margines, opinie polityczne, niedbałe teoretyzowanie, zadufane lanie wody, a nawet urojenia rzeczywistej choroby umysłowej – włożyło to wszystko do miksera, zmiksowało na szarą maź i rzuciło do ogólnej konsumpcji. Twoim zadaniem jest teraz przeszukanie tej mazi i oddzielenie użytecznych kawałków od całego szumu. W rzeczywistości jest jednak jeszcze gorzej, ponieważ bardziej skrajne informacje mają przewagę. Są zachętą do klikania, preferują je algorytmy mediów społecznościowych, są błyszczącymi punktami w mazi, dzięki czemu mogą łatwiej przyciągnąć uwagę.


Jest także znacznie łatwiej propagować chaos niż porządek. Sianie wątpliwości i dezorientacji wymaga znacznie mniej wysiłku niż oddzielenie wiarygodnej informacji od niewiarygodnej. Jedno błędne twierdzenie rzucone od niechcenia w komentarzu, może wymagać o wiele rzędów wielkości więcej czasu, wysiłku i słów, by je obalić.  


W ten sposób otrzymujesz samopodtrzymujący się ruch płaskoziemców lub wystarczająco duży ruch antyszczepionkowców, by powróciły poprzednio zwalczone choroby. Nikt nie wie niczego. Wszyscy są własnymi ekspertami. „Intuicyjna prawda” przebija ciężką pracę i rygory nauki. Wszystko jest zamazane.


Ale gra jeszcze nie jest przegrana. Nadal istnieją solidne instytucje nauki, edukacji, akademii i dziennikarstwa. Są jeszcze za rogiem i nie dostrzegają egzystencjalnego zagrożenia dla swoich instytucji, więc nie podejmują kroków, by mu przeciwdziałać. Szczególnie świat akademicki nie lubi brudzić sobie rąk popularyzacją nauki. Rzeczywistość zaczyna jednak świtać niektórym i przynajmniej toczy się dyskusja o tym, jakie można podjąć kroki dla zminimalizowania szkód.    


Nie sądzę, że ta historia ”ptaki nie są prawdziwe” ostoi się. Ale po ruchu płaskoziemców nie myślę, byśmy mogli być tego pewni. Może wylądować bardziej w strefie Latającego Potwora Spaghetti, który trwa, ale wszyscy rozumieją dowcip. Zobaczymy.  


Moją radą dla działaczy na rzecz sceptycyzmu jest: nie daj się nabrać na urok mistyfikacji jako sposobu działania. Naszym zadaniem jest wyjaśnianie rzeczywistości, nie zaś mącenie wody, niezależnie od tego, jaki jest nasz ostateczny cel. Nie potrzebujemy pokazywać, jak łatwowierni są ludzie. Ten rodzaj sztuczek nikogo nie przekona. Tylko dodają do szumu i szkodzą naszej wiarygodności.


Conspiracies Are For the Birds

22 lipca 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk