O co nie należy pytać na przyjęciu: „Czy Żydzi są bardziej kreatywni niż Azjaci?”

Nie mam żadnych osobistych emocji wobec narodu żydowskiego i będę brutalnie uczciwa o wynikach moich badań tak wśród Żydów, jak Azjatów. W dodatku do badań, jakie przeprowadziłam nad żydowską historią, kulturą i edukacją, prowadziłam wywiady i obserwowałam Żydów, a także przez trzy lata mieszkałam z żydowską rodziną. Badałam ważne teksty żydowskie; odwiedzałam synagogi; i uczestniczyłam w żydowskich ceremoniach i świętach. Z tymi wszystkimi doświadczeniami byłam zdecydowana odkryć te wyjątkowe cechy, które mogą mieć wpływ na innowacje. Kiedy zaczęłam badania, nie wiedziałam niczego o kulturze żydowskiej. Później dowiedziałam się, że, ogólnie rzecz biorąc, Amerykanie uważają za tabu ocenianie lub wydawanie krytycznych sądów o narodzie żydowskim. Ponieważ jednak jestem Koreanką, nie wiedziałam o tym. Nieznajomość tego tabu pomogła mi zachować obiektywność badacza. Niestety jednak, wielu ludzi uznało wyniki moich badań o różnicach między żydowskim i azjatyckim wychowaniem rodzicielskim/nauczaniem za kontrowersyjne, co opóźniło o kilka lat publikację mojej książki The Creativity Challenge: How We Can Recapture American Innovation.

Wielu ludzi twierdzi, że Żydzi odnoszą sukcesy w dziedzinie innowacji, ponieważ mają wysoki IQ. Moje badania nie potwierdzają jednak tego twierdzenia. Wnioskiem z moich badań jest, że Azjaci i Żydzi mają równoważny IQ. Stwierdziłam również, że zarówno innowatorzy, którzy odnieśli sukces, jak i ludzie kreatywni, którzy sukcesu nie odnieśli, są kształtowani przez swoją atmosferę [ang. climates]. Moje rozległe badania wykrystalizowały ramę, którą nazywam CAT-y. CAT-y reprezentują trzy praktyczne kroki dla innowacji, które są osiągalne w każdej kulturze. Są to: rozwijanie kreatywnej Atmosfery [Climates] (krok 1); pielęgnowanie kreatywnych Postaw [Attitudes] (krok 2); i stosowanie umiejętności kreatywnego Myślenia [Thinking]). Zaskakująco, najbardziej kluczową częścią procesu kreatywnego jest atmosfera, nie zaś twórczość lub twórca. Na szczęście, atmosfera jest tym, nad czym mamy największą kontrolę. Atmosfera jednostek obejmuje ich kulturę, warunki fizyczne i psychiczne, stosunki międzyludzkie, procesy rozwojowe i panujące uprzedzenia. Wszystkie aspekty atmosfery wpływają silnie na sposób myślenia jednostki i mają potencjał zachęcania bądź zniechęcania do kreatywnego zachowania.

W ramach CAT-ów, priorytety żydowskiego wychowania rodzicielskiego/nauczania są bardzo skuteczne w kultywowaniu atmosfer 4S (soil, sun, storm, and space – gleba, słońce, burza i przestrzeń), co pielęgnuje postawy 4S ich dzieci, które przykładają się do umiejętności myślenia ION [Inbox, Outbox, Newbox]

Szczególnie kultywują atmosferę burzową, która stawia wysokie oczekiwania i dostarcza wyzwań dla ich dzieci, włącznie z brutalnie szczerymi reakcjami z wyraźnymi, konkretnymi oczekiwaniami.   

Atmosfera burzowa u Żydów i wynikające postawy burzowe zostały wzmocnione w reakcji na straszliwe zagrożenia dla narodu żydowskiego i jego kultury w XX wieku, a szczególnie przez Holocaust. Mimo tych zagrożeń, stali się odporni i ucieleśniali przekonanie, że „co cię nie zabije, to cię wzmocni”. Rozwinęli postawy burzowe, takie jak niezależność, poczucie własnej skuteczności (prawdziwa pewność siebie wynikająca ze znajomości własnych, konkretnych silnych stron), odporność i skłonność do podejmowania ryzyka. Wszyscy odnoszący sukcesy innowatorzy mają te postawy, co umożliwia im myślenie ION. Co więcej, zamiast skupiać się na swojej tragedii, naród żydowski przekształcił ją w rozpowszechnione popieranie sprawiedliwości społecznej. Ta postawa wzmacnia myślenie z rozległym horyzontem i współczucie, co wykazują wszyscy innowatorzy.  

Żydowscy rodzice/pedagodzy pielęgnują postawy „gleby”, taką jak otwartość umysłu, dwukulturowość i zaradność przez dostarczanie dzieciom zróżnicowanych zasobów i doświadczeń (atmosfera gleby). Wszyscy wielcy innowatorzy wykazują się tymi postawami, które umożliwiają myślenie ION.

Niestety, przez całą historię Żydzi musieli uciekać ze swoich domów i krajów. To powodowało jednak, że stykali się z rozmaitymi narodami, kulturami, terytoriami, językami, religiami i sztuką. Te doświadczenia otwierały umysły na inne punkty widzenia, idee i sposoby życia, co wykazują wszyscy innowatorzy, i te doświadczenia umożliwiają myślenie ION. Wpajając dzieciom wartości ich tożsamości żydowskiej, żydowscy rodzice i pedagodzy pielęgnują ich dwukulturową tożsamość przez uczenie ich o podobieństwach i różnicach między kulturami. W ciągu ostatnich dwóch stuleci antysemityzm w świecie zachodnim wzmocnił pragnienie Żydów zachowania tożsamości żydowskiej. Społeczności żydowskie publikowały przewodniki i budowały ośrodki dla nie-Żydów, którzy wstępują w związki małżeńskie z Żydami i/lub chcą pielęgnować żydowską tożsamość u swoich dzieci. Tworzą klasy, systemy szkolne i krótko lub długoterminowe programy wizyt w ich ojczyźnie, Izraelu. Tożsamość dwukulturowa umożliwia wiele perspektyw, złożoność analizy i punkt widzenia outsidera, co wzmacnia myślenie ION. Ponadto badania pokazują, że Żydzi (i większość rodziców innowatorów) ma tendencję do późniejszego zawierania małżeństwa niż ich nieżydowscy odpowiednicy. Kiedy mają dzieci, mają bardziej ustabilizowaną pozycję finansowo i emocjonalnie, co pomaga w dostarczaniu dzieciom rozmaitości zasobów. Uczą także dzieci – wcześnie – jak znajdować i korzystać z takich zasobów jak książki, sztuka, biblioteki, muzea i zasoby ludzkie. To pielęgnuje zaradność ich dzieci, którą wykazują wszyscy innowatorzy, i umożliwia myślenie ION.

Żydowscy rodzice/pedagodzy pielęgnują postawy „słoneczne”, takie jak ciekawość, optymizm i szerszy kontekst przez dostarczanie dzieciom inspiracji i zachęty (słoneczna atmosfera). Wszyscy innowatorzy wykazują te słoneczne postawy, które umożliwiają myślenie ION.   

Żydowscy rodzice/pedagodzy dostarczają dzieciom modelu do dociekania i kwestionowania, co rozszerza ciekawość dzieci. Wcześnie pielęgnują miłość do książek i są „ludźmi książki” Ponadto podkreślają Tikkun olam – naprawianie świata – co uczy ich dzieci, że należy zostawić świat lepszym miejscem niż się go zastało, a to ustanawia szczodrość jako normę. Badania pokazują, że rodziny żydowskie są hojniejsze i dają więcej pieniędzy niż inne rodziny religijne i niereligijne – niezależnie od dochodów lub poziomu zamożności – i na ogół dają na cele nie żydowskie. Żydzi stanowią mniej niż 2% populacji amerykańskiej, ale reprezentują 30% najhojniejszych darczyńców. To wzmacnia optymizm dzieci, myślenie o złożonych kontekstach i współczucie, które wykazują wszyscy innowatorzy i co umożliwia myślenie ION.

Żydowscy rodzice/pedagodzy pielęgnują „postawy przestrzeni”, takie jak wyrazistość uczuć, autonomia, brak konformizmu i niepodporządkowywanie się, przez dostarczanie dzieciom wolności do prywatności i wyjątkowości (atmosfera przestrzeni). Wszyscy innowatorzy wykazują te postawy przestrzeni, które umożliwiają myślenie ION.

Badania pokazują, że żydowscy rodzice/pedagodzy wspierają wyrażanie przez ich dzieci własnego “ja”; ich własną ciekawość, preferencje i zainteresowanie (CPI – curiosity, preferences, interest), dociekanie jak i dlaczego dzieją się rzeczy; oraz ich argumenty, raczej niż utrzymywanie czystości, porządku, przestrzeganie reguł i dobre maniery. Fakt, że są na marginesach społeczeństwa, w połączeniu z tożsamością dwukulturową pielęgnuje u dzieci nonkonformizm, co pcha ich do samoidentyfikacji jako niekonformistyczni outsiderzy, którzy wspierają słabszych i tych, którzy byli lub są prześladowani. Żydowscy rodzice i pedagodzy popierają nieposłuszeństwo i niepodporządkowywanie się dzieci, włącznie z odrzucaniem norm, a nawet dziedzictwa żydowskiego, w dążeniu do ich CPI.

Zanim badałam żydowskie wychowanie rodzicielskie/nauczanie, studiowałam konfucjanizm, co było tematem mojej pracy doktorskiej. Konfucjańskie zasady i wartości opierają się na filozofii i myślach Konfucjusza, które nadal służą jako etyczne i moralne podstawy codziennego życia dla większości Azjatów – których w tym artykule nazywam konfucjanami - na całym świecie. Konfucjańskie wychowanie rodzicielskie/nauczanie kieruje się czterema głównymi zasadami (4P - principles). Pierwszą zasadą są stosunki hierarchiczne, gdzie wiek jest oznaką mądrości i autorytetu. Starsi ludzie mają prawo sprawowania dyscypliny i kontroli nad młodszymi, którzy muszą ich słuchać. Tragiczna katastrofa Korean Air w 1997 r. ilustruje negatywne skutki takiej hierarchii, kiedy młody inżynier nie mógł kwestionować autorytetu kapitana, co doprowadziło do śmierci 228 ludzi. Konfucjańscy rodzice/pedagodzy praktykują hierarchię, ucząc dzieci przez kontrolę i władzę. Wpajają w dzieci zależność i posłuszeństwo, niezachwianą akceptację otrzymywanych informacji. Tłumi to niezależność dzieci, ich autonomię, krytyczne myślenie, niekonformizm i niepodporządkowywanie się, które są niezbędne dla myślenia ION. Ogranicza także umiejętność myślenia ION przez nie dopuszczanie do zapylania krzyżowego, jakim jest dzielenie się pomysłami i/lub praca z innymi ekspertami w równych stosunkach partnerskich. 

Drugą zasadą konfucjańską jest akademicka pracowitość i sukces.  Konfucjańscy rodzice/pedagodzy indoktrynują, że sukces akademicki jest ważny nie tylko dla dziecka, ale także dla uhonorowania rozszerzonej rodziny oraz przodków. Od lat 1960. ta zasada zrodziła skrajną, niezdrową konkurencję w Chinach, której wynik znany jest od lat 1970.  jako „azjatyckie piekło egzaminacyjne”, co doprowadziło do wysokiego poziomu samobójstw wśród uczniów azjatyckich. Konfucjańscy rodzice/pedagodzy cenią tylko pracę akademicką, która wymaga intensywnej praktyki, obciążenia zadaniami domowymi i oceniana jest według rezultatów, ale nie cenią zabawy ich dzieci, marzeń na jawie ani CPI (ciekawości, preferencji, zainteresowań). To, niestety, hamuje w ich dzieciach rozwój ciekawości, spontaniczności, energii i marzeń na jawie, które są niezbędne dla myślenia ION.

Trzecią zasadą konfucjańską jest szacunek dla rodziców (niekwestionowany autorytet rodziców) i lojalność. Konfucjańscy rodzice są bardzo zaangażowani w swoje dzieci i czynią olbrzymie wysiłki dla ich sukcesu akademickiego. W zamian ich dzieci starają się zdobyć majątek i osiągnąć wysoki status społeczny, by móc odpłacić rodzicom za ich poświęcenia, co nie pozostawia miejsca na dobroczynność. Jako rozszerzenie szacunku dla rodziców, lojalność w pracy przyczyniła się do sukcesu ekonomicznego krajów azjatyckich w latach 1980. Prowadzi to jednak konfucjan do niekwestionowanej akceptacji autorytetu i odrzucania pomysłów grup zewnętrznych z którymi konkurujemy z powodu lojalności wobec własnej grupy. Konfucjańscy rodzice uczą swoje dzieci, by pracowały ciężej i osiągały więcej niż ich rówieśnicy i członkowie innych grup. Otwarcie porównują ich do innych, co stwarza dychotomię zwycięzca-przegrany. Ta postawa tłumi myśl ich dzieci o szerszym kontekście, blokuje współczucie i uczenie się od innych („zapylanie krzyżowe”), które są niezbędne do myślenia ION. Badania pokazują także, że skrajna konkurencyjność dała w wyniku wśród uczniów azjatyckich obyczaj plagiatowania i brak oryginalnych pomysłów. Im silniejszy nacisk rodzicielski na osiągnięcia, tym bardziej są skłonni do oszukiwania, by zdobyć osiągnięcia każdym możliwym sposobem. Kopiowanie czyjejś pracy nie sprzyja jednak myśleniu ION, chyba że oryginalna praca zostaje ulepszona lub przekształcona w wyjątkowy i użyteczny sposób.

Ostatnią zasadą konfucjańską jest harmonia i konformizm. Konfucjańscy rodzice/pedagodzy uczą swoje dzieci, by były skromne i nie zachowywały się inaczej niż inni, ofiarą pada nie tylko pewność siebie ich dzieci, ale także ich indywidualność i wyjątkowość. Nadmiernie podkreślają znaczenie harmonijnych stosunków; jak być miłym i lubianym; jak unikać konfrontacji, niezgody i konfliktu. Dzieci azjatyckie są nazbyt zatroskane o poglądy innych. Zachęca się formalność i powagę, ale nie wesołość i poczucie humoru. Tak więc ich swawolność, brak konformizmu i niepodporządkowanie – które są niezbędne do myślenia ION – są zadeptane.

Chociaż istnieją pewne podobieństwa między żydowskim i konfucjańskim wychowaniem rodzicielskim i nauczaniem, na ogół żydowskie wychowanie według 4S prowadzi do innowacji, podczas gdy konfucjańskie wychowanie według 4P prowadzi do braku ekspresji własnego „ja” i braku kreatywności. W rezultacie dzieci azjatyckie są często jak ludzkie „bonsaie”. Bonsai jest dekoracyjnie ukształtowanym drzewem, które się przycina i owija drutem tak, że nie może dorosnąć do swojego pełnego potencjału; wygląda bardzo zgrabnie i cieszy oko właściciela, ale nie służy bonsaiowi.

Każdy rodzi się z ciekawością i kreatywnością, ale atmosfera albo pielęgnuje, albo tłamsi tę kreatywność. Odkryj, jak każdy może rozwijać atmosferę 4S, pielęgnować postawy 4S i stosować myślenie ION, by otworzyć drogę do innowacyjności. Powyższy tekst jest rozdziałem 8 z książki The Creativity Challenge: How We Can Recapture American Innovation.

What Not To Ask At A Dinner Party: Are Jews More Creative Than Asians?

24 października 2016

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

KH KIM

Profesor na wydziale Innovation & Creativity w College of
William & Mary. Wcześniej wykładała na University of Georgia and Eastern
Michigan University, a przed przyjazdem do USA przez 10 lat uczyła angielskiego w Korei. W swoich badaniach zajmuje się problemami kreatywności i innowacyjności. Jej badania nad “Kryzysem kreatywności” trafiły w 2010 toku na okładkę „Newsweeka” i wywołały dyskusję na całym świecie. Jest autorką książki   The Creativity Challenge: How We Can Recapture American Innovation,  otrzymała również szereg nagród.