Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 11:18

« Poprzedni Następny »


Życie kwitnące po śmierci


Athayde Tonhasca Junior 2022-05-05


Jeśli wejdziesz do brytyjskiego supermarketu i zdejmiesz z półki puszkę z Lyle’s Golden Syrup lub Black Treacle (to są produkty uboczne procesu produkcji cukru, podobne do syropu kukurydzianego i melasy), zauważysz najdziwniejsze dla produktu żywnościowego logo: martwy lew otoczony rojem pszczół a nad nim napis: „Z mocnego pochodzi słodycz”. 


Obrazek i tekst opierają się na biblijnej opowieści, w której Samson zabija lwa i znajduje w środku plaster miodu. To nieoczekiwane odkrycie prowadzi Samsona do napisania zagadki: Z tego, który pożera, wyszło to, co się spożywa, a z mocnego wyszła słodycz”. Co znaczy: z martwego lwa (silny drapieżca) Samson miał mięso i miód (słodycz). Ta opowieść zaimponowała żarliwemu prezbiterianinowi Abramowi Lylemu (1820-1891), przedsiębiorcy i założycielowi rafinerii cukru Abram Lyle & Sons. I tak narodziła się jedna z najstarszych marek firmowych Wielkiej Brytanii, a ich logo nie zmieniło się od 1885 roku.


Barwna opowieść o martwych zwierzętach i pszczołach jest jednak starsza niż przygody Samsona. Grecy, Rzymianie i inne ludy śródziemnomorskie wierzyli, że pszczoły miodne powstają spontanicznie w padlinie zwierząt, głównie wołów. Grecy mieli nazwę na ten cud: bugonia, od bous (wół) i gon (samorództwo). Rzymski poeta Wergiliusz (70-19 p.n.e.) opowiedział historię rolnika, który chciał mieć pszczoły, zarżnął wołu i czekał na nowy rój. Bugonia inspirowała także Szekspira: “Rzadko kiedy pszczoła zostawia swój plaster w martwej padlinie” (Henryk IV).


Bugonia, nieznany autor, 1517:



Wiara w pszczele samorództwo w zwierzęcych zwłokach doznała jednak śmiertelnego ciosu w 1668 roku, kiedy włoski lekarz, przyrodnik, biolog i poeta, Francesco Redi (1626-1697) opublikował Esperienze Intorno alla Generazione degl’Insetti (Eksperymenty o powstawaniu owadów). Przez porównywanie przykrytych i nieprzykrytych szklanych pojemników z mięsem oraz obserwację obecności lub braku much i czerwiu Redi położył kres idei spontanicznego samorództwa.


Bugonia była martwa, ale powtarzające się doniesienia o pszczołach rojących się wokół padliny, tak jak w logo Lylego, nadal wymagały wyjaśnienia. Wkracza tu dyplomata i entomolog baron Karl-Robert von Osten-Sacken (1828-1906), który mimo teutońskiego nazwiska był Rosjaninem. Baron przedstawił wyjaśnienie, że “pszczoły” znajdowane przy martwych zwierzętach, w rzeczywistości są muchami: nie, jak można sądzić, szukające padliny plujkowate, ale gnojki wytrwałeEristalis tenax.


Są one w wyglądzie i zachowaniu bardzo podobne do pszczół miodnych. Dorosłe odżywiają się pyłkiem, szczególnie z żółtych kwiatów, takich jak mniszek lekarski, i wiadomo, że zapylają rozmaite rośliny uprawne. Larwa ma długi “ogon”, który jest wyspecjalizowaną strukturą oddechową działającą jak rurka do nurkowania, co pozwala owadowi na oddychanie powietrzem, kiedy jego ciało zanurzone jest w płynach. Ten oddechowy przydatek daje larwie jej nazwę w języku angielskim: rat-tailed maggot czyli larwa z szczurzym ogonem.


Samiec gnojki wytrwałej. Podobnie jak wiele gatunków much, samce mają większe oczy, które niemal stykają się, podczas gdy oczy samic są rozstawione © Sandy Rae, Wikimedia Commons.




Larwa gnojki wytrwałej © Obsidian Soul, Wikimedia Commons.
Larwa gnojki wytrwałej © Obsidian Soul, Wikimedia Commons.

W publikacji z 1894 roku pod tytułem “O zrodzonych z wołu pszczołach starożytnych (bugonia) i ich relacji do Eristalis tenax, dwuskrzydłego owada” von Osten-Sacken tak wyjaśnił zjawisko bugonia: “Pierwotną przyczyną tego złudzenia był fakt, że bardzo powszechna mucha, nazywana naukowo Eristalis tenax (popularnie zwana gnojka wytrwała) składa jaja w ciałach martwych zwierząt, jej larwy rozwijają się w gnijącej masie i wreszcie zmieniają się w chmarę much, które kształtem, uwłosieniem i kolorem wyglądają dokładnie tak jak pszczoły, chociaż należą do zupełnie innego rodzaju owadów”.


Baron był bliski prawdy: samica gnojki wytrwałej nie składa jaj bezpośrednio w padlinie, ale na wydzielinach i zanieczyszczonej wodzie, które gromadzą się wokół nich. Inne zanieczyszczone wody też się nadają, takie jak ścieki, gnojówki, zbiorniki przy zwierzętach hodowlanych, rowy i mokre kiszonki.


Tak więc entomologiczna/historyczna zagadka mogła zostać rozwiązana.


Gnojki wytrwałe mogą nie być jedynymi owadami zainteresowanymi martwym lwem: muchy plujkowate rodzaju Lucilia mogą dobrać się do niego pierwsze – albo do martwego ptaka lub małego ssaka w twoim sąsiedztwie. Z pewnością widzieliście te błyszczące, metaliczno zielone muchy, znane jako muchy zielone, w ogrodzie albo wokół pojemników na śmieci. Obejmują one kilka gatunków, które trudno rozróżnić.  


Samica muchy zielonej.



Samice much zielonych używają swojego znakomitego węchu, by wyśledzić mikroskopijne ilości lotnej siarki uwalnianej przez niedawno zmarłe zwierzęta. Kiedy mucha znajduje zwłoki, czasami w ciągu kilku minut od śmierci, składa w nich 150 do 100 jaj. Z jaj szybko wykluwają się larwy, które  żywią się gnijącym mięsem. Po około dziesięciu dniach opuszczają zwłoki i przepoczwarzają się w ziemi obok.


Obrzydliwe, mówicie? No cóż, muchy zielone pomagają rozkładać zwłoki, przyspieszają uwolnienie związków organicznych i odżywczych do ekosystemu. Bez nich i innych padlinożernych owadów, takich jak ścierwicowate i omarlicowate, rozkład dokonywany przez mikroorganizmy trwałby znacznie dłużej i gnijące zwłoki gromadziłyby się w środowisku. Niestety, te muchy mogą również składać jaja w żywych ciałach. Powszechnie występująca mucha zielona Lucillia sericata jest poważnym pasożytem owiec powodując znaczne straty dla hodowców.


Jednak muchy zielone to nie tylko śmierć i pomór. Ponieważ ich larwy konsumują martwe tkanki, są używane do terapii przy nieleczących się ranach u ludzi i zwierząt. Terapia robakami znana jest of 1557 roku, kiedy Ambroise Paré (1510-1590), główny chirurg króla Karola IX z Francji, opisał żołnierza z głęboką raną wypełnioną “wielką ilością robaków” i zauważył, że „pacjent wyzdrowiał wbrew wszystkim oczekiwaniom”. Ta niezwykła, ale skuteczna terapia uratowała wielu ludzi zanim antybiotyki stały się powszechnie dostępne i powraca z powodu odporności na antybiotyki. Zdezynfekowane larwy L. sericata umieszcza się w ranach cukrzycowych, odleżynach lub innych chronicznych ranach, gdzie zjadają obumarłą tkankę i produkują antybakteryjne enzymy, które nie dopuszczają do infekcji, przyspieszając w ten sposób wzrost nowej tkanki.  


Leczenie ran nie jest jedyną usługą świadczoną przez L. sericata. Ten gatunek jest dobrym zapylaczem roślin, które mają niewiele kwiatów lub niewiele pyłku, takich jak kalafior, kapusta, sałata, marchew, cebula, por i szparagi; do tego stopnia, że muchy są komercyjnie dostępne, by uzupełnić zapylanie przez pszczoły w szklarniach. Niezłe osiągnięcie dla tych zielonych stworzeń, które bzyczą wokół śmieci!


Ponieważ gnojki wytrwałe i muchy zielone są zależne od martwych ciał, są ważną pomocą w medycynie sądowej. Przez ustalenie stadium rozwojowego muchy śledczy mogą ustalić czas śmierci, a obecność lub brak much w pewnych środowiskach może być wskazówką przenoszenia zwłok: na przykład, gnojki wytrwałe wskazują na częściowo zanurzone w wodzie zwłoki.


Nauczanie studentów entomologii sądowej © UC Riverside.



Wkrótce po śmierci zwierzęcia jego ciało zaczyna wydzielać zapach rozkładu. Dzięki wrażliwym czułkom chrząszcze grabarze, takie jak Nicrophorus vespilloides potrafią zlokalizować zwłoki w ciągu godziny od śmierci z odległości do 3 kilometrów. Pierwsza para samca i samicy, która przybywa, bada jego rozmiary; zwłoki zbyt duże są odrzucane. Jeśli podłoże nie nadaje się do kopania, przeciągają ciało w lepsze miejsce, cały czas odpędzając później przybyłych konkurentów.


Grabarz żółtoczarny, Nicrophorus vespilloides © Holger Gröschl, Wikimedia Commons.



Chrząszcze spulchniają ziemię głowami i odpychają ją na bok, tworząc stopniowo komorę pogrzebową, do której zapadają się zwłoki, a cały proces może zająć do ośmiu godzin. Po pochowaniu chrząszcze zdzierają futro lub pióra i formują mięso w ciasną kulę, oblewając je wydzielinami, które mają antybakteryjne działanie, by spowolnić rozkład. Następnie samica składa jaja w ziemi obok. Obejrzyj chrząszcze grabarze w akcji tutaj i tutaj.


Dwa grabarze żółtoczarne w martwym gryzoniu złapanym w pułapkę na myszy © Calle Eklund, Wikimedia Commons.



Do trzeciego dnia życia larwy chrząszcza grabarza żebrzą o żywność przez naciskanie szczęk dorosłych, które wówczas zwracają pokarm – to zachowanie normalnie kojarzy się z ptakami i ich pisklętami. Potem larwy żerują bezpośrednio na zwłokach, ale rodzice opiekują się nimi przez cały okres rozwoju. To jest rzadkie i wysoko rozwinięte zachowanie u owadów, normalne znajdowane u owadów społecznych, takich jak pszczoły, osy, mrówki i termity. Nie wszystko jest jednak miłością i opieką w życiu młodego chrząszcza grabarza; jeśli dorośli wyczuwają, że potomstwa jest zbyt dużo lub zwłoki są zbyt małe, zjadają niektóre mniejsze larwy, żeby pozostałe miały dość żywności.


Samica N. vespilloides karmi swoje żebrzące młode © Allen J. Moore, Nature Communications 6: 8449.
Samica N. vespilloides karmi swoje żebrzące młode © Allen J. Moore, Nature Communications 6: 8449.

Te złożone interakcje między rodzicami i potomstwem reprezentują najwyższy stopień uspołecznienia wśród Coleoptera i dlatego uważa się, że grabarze żółtoczarne osiągnęły poziom „podspołeczny” na spektrum uspołecznienia owadów. Niedawno zaś odkryto nową zawiłość w ich już zawiłym życiu.


Samica poświęca czas i energię potomstwu. Samiec może mieć jednak inne pomysły z powodu seksualnej rywalizacji; może nękać ją o kopulację, by zagwarantować ojcostwo, ponieważ inne samce mogą próbować dobierać się do zajętej samicy. Ma ona chemiczne rozwiązanie na problem nękania – uwalnia geranium metylu, substancję, która ma właściwości antyafrodyzjaku i hamuje instynkt kojarzenia się u samców.


I tak oto grabarze żółtoczarne stworzyły pierwszą anty-Viagrę.


Jeśli natkniesz się na martwego lwa lub inną padlinę, możesz zatrzymać się, by dumać nad życiem i śmiertelnością. Choć jednak padlina była końcowym punktem jednego życia, w żadnym razie nie był to koniec linii dla życia. Martwe zwierzęta (i ich odchody) są cennymi zasobami, pełnymi złożonych białek, węglowodanów, tłuszczów i cukrów. I jest wiele stworzeń gotowych na wykorzystanie okazji życia, jaka oferują zwłoki.

 

Readers’ wildlife photos and stories: the entomology behind Lyle’s Black Treacle

Why Evolution Is True, 22 kwietnia 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk