Od Redakcji:
Wojciech Moskal
informuje w „Gazecie Wyborczej” o sensacyjnym odkryciu „pierwszego przodka człowieka”. Może nie popełniłby tego błędu, gdyby zauważył wydaną właśnie książkę Daniela Dennetta „Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów”. Ten sam błąd już w tytule popełniła Helen Briggs, autorka informacji na portalu BBC, która, jak wynika z treści doniesienia, chciała napisać o pierwszym ssaczym przodku człowieka, jednak Jerry Coyne zwraca uwagę, iż nawet to jest błędem, który nie powinien być serwowany przez piszących o nauce.
No cóż, po bezkrytycznym opublikowaniu informacji o nowym “gatunku” orangutana (nie sprawdzając nawet, czy są jakieś głosy krytyczne, w odróżnieniu od BBC’s Discover Wildlife), wiadomości BBC raz jeszcze zajęły się wprowadzającym w błąd informowaniem o nauce. Ten wprowadzający w błąd artykuł ma tytuł pokazany poniżej.
[Tytuł: „Skamieniałość ‘naszych najwcześniejszych przodków’ znaleziona w Dorset”]
(Kliknij na link, żeby przejść do artykułu: http://www.bbc.com/news/science-environment-41889633)
Najpierw jednak samo odkrycie, udokumentowane w artykule Stevena Sweetmana i in. w “Acta Palaeontologica Polonica”. Na stanowisku paleontologicznym w Dorset znaleźli dwa małe zęby i kilka fragmentów zębów. Ponieważ zęby miały trzy guzki, wyciągnęli wniosek, że są to skamieniałości wczesnych ssaków wyższych (łożyskowych) sprzed 145 milionów lat: najwcześniejszych znanych ssaków łożyskowych po tym jak żyworodni przodkowie rozdzielili się na łożyskowe i torbacze. Innymi słowy, były one po łożyskowej stronie podziału między wszystkimi łożyskowymi ssakami a torbaczami, który to podział miał miejsce około 160 milionów lat temu. A żyli oni tylko przez około 15 milionów lat. To jest bardzo wczesny ssak łożyskowy.
Czy mogą to wywnioskować z samych zębów? Podejrzewam, że mogą; paleontolodzy mają długą historię badania zębów i autorzy są pewni, że te trzy-guzkowe zęby, które zidentyfikowali jako należące do dwóch gatunków, naprawdę należały do ssaków, a nie do torbaczy. Przeczytajcie artykuł, jeśli chcecie wiedzieć więcej, ale pamiętajcie, że pełen jest paleontologicznego żargonu. W każdym razie, tutaj są zęby, które mają zaledwie 4mm długości.
Tutaj jest rekonstrukcja tych dwóch gatunków, podana w artykule. Jeden z nich jest zjadany przez dinozaura teropoda:
Są to małe, przypominające ryjówki ssaki, prawdopodobnie nocne owadożerce, a od dawna podejrzewaliśmy, że tak wyglądał łożyskowy przodek (patrz Dawkins The Ancestor’s Tale). W niedawnym artykule w „Nature Ecology & Evolution” Roi Maor i in. zrekonstruowali zachowanie pierwszych ssaków, wychodząc z zachowań istniejących ssaków i doszli do wniosku, że jest bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że pierwsze ssaki były zwierzętami nocnymi. To zgadza się ze starą hipotezą, która może być prawdą, że nie było wiele wczesnych ssaków i były nocne, ponieważ musiały chować się przed drapieżnymi gadami. Dopiero kiedy asteroid zniszczył wiele gadów, tak brzmi opowieść, ssaki mogły podlegać radiacji i zająć wiele nisz, jakie zajmują dzisiaj, włącznie z tymi, które wcześniej zajmowały gady. Być może to właśnie zdarzyło się, bo wydaje się, że radiacja ssaków zaszła po tym, jak “panujące gady” właściwie zniknęły ze sceny.
To wszystko jest w porządku. Co nie jest w porządku, to opis tego odkrycia przez BBC. Oto co powiedzieli (moje podkreślenie):
Skamieniałości najstarszych znanych przodków większości żyjących ssaków, włącznie z ludźmi, znaleziono w południowej Anglii.
Zęby należące do wymarłych, przypominających ryjówki stworzeń, które czmychały spod stop dinozaurów, odkryto w skałach na wybrzeżu Dorset.
Naukowcy, którzy zidentyfikowali te okazy, mówią, że są to niewątpliwie skamieniałości ssaków należących do linii, która prowadziła do ludzi.
Datują je na 145 milionów lat temu.
”Tutaj, na Wybrzeżu Jurajskim, znaleźliśmy parę przypominających ryjówki stworzeń, które niewątpliwie są naszymi najwcześniejszymi, jak dotąd, przodkami” – powiedział dr Steve Sweetman z Portsmouth University, który badał te prastare zęby.
Wiemy z dość dużą pewnością, że był to wczesny ssak wyższy. Czego NIE wiemy, a co BBC twierdzi, to czy te zwierzęta „należały do linii, która prowadziła do ludzi” i, co gorsza, że „są to nasi najwcześniejsi przodkowie”. Ten ostatni błędny opis jest tym gorszy, że powiedział to jeden z autorów artykułu.
Jeśli któryś z tych gatunków jest naszym najwcześniejszym przodkiem, musi być tym gatunkiem, który dał wszystkie istniejące ssaki łożyskowe, włącznie z nami. Nie wiemy tego; wszystko, co wiemy, to że był to gatunek po łożyskowej stronie rozdziału między łożyskowymi i torbaczami i że żył wkrótce po tym, jak zdarzyło się to rozejście. Dalej, nie wiemy także, czy był to NASZ PRZODEK, bo mógł być częścią radiacji tych małych stworzeń, która wymarła nie pozostawiając potomków. W rzeczywistości, biorąc pod uwagę częstotliwość wymierania (99% lub więcej skamieniałości reprezentuje gatunki, które wymarły nie pozostawiając potomstwa), jest to najprawdopodobniejsze. Może być naszym krewnym, ale niekoniecznie naszym przodkiem.
To jest jak powiedzenie, że jeśli diagram poniżej reprezentuje filogenezę homininów, że Aredepitchecus ramidus lub Sahelanthropus tchadensis byli “naszymi najwcześniejszymi przodkami”, albo “jednymi z najstarszych znanych przodków żyjących ludzi”. Ryjówki, podobnie jak wiele gatunków homininów na diagramie poniżej, które wymarły, ani nie były naszymi przodkami, ani „niewątpliwie naszymi najwcześniejszymi przodkami”. Te dwa, właśnie wymienione gatunki homininów były z pewnością naszymi krewnymi po stronie homininów w podziale homininy/szympansy, ale nie były z linii, która prowadziła do nowoczesnych ludzi, ani nie byli naszymi przodkami.
Irytuje mnie, kiedy szacowne miejsce, takie jak BBC, błędnie podaje wiadomości naukowe. Ponieważ autorka nie rozumie ewolucji, albo po to, żeby odkrycie pokazać w bardziej ekscytujący sposób, napisała wprowadzający w błąd artykuł. Szkoda.
Dodatek Grega Mayera
Jerry i ja dyskutowaliśmy o tym dziś rano i poprosił mnie, żebym tu wtrącił moje dwa grosze. Jak Jerry słusznie pisze, jest trudne lub wręcz niemożliwe powiedzenie, że jakaś konkretna skamieniałość jest przodkiem, w odróżnieniu od bycia członkiem grupy, która obejmuje przodków (czasami mówi się „bliski” przodka), ponieważ szansa, że skamieniałość jest z danej linii rodowej (w odróżnieniu od „blisko niej”) jest bardzo mała.
Budzi także sprzeciw nazywanie czegoś “najwcześniejszym przodkiem” bez żadnego zastrzeżenia (jak w tym artykule, a niestety również w wypowiedzi jednego z naukowców), nawet jeśli uważa, że jest to dana linia rodowa. A to dlatego, że najwcześniejszy przodek jest całą drogę wstecz – do początków życia: „najwcześniejszym przodkiem” każdej postaci życia na ziemi jest liczący miliardy lat pierwszy prokariont i jest on przodkiem całego życia (chyba że życie powstało więcej niż jeden raz). Mamy, oczywiście, przodków myllokunmingia, ryby, gady itd., które są między bakteriami a najwcześniejszymi ssaczymi przodkami. Musimy więc wymienić takson, do którego należymy, a którego ta skamieniałość ma być najwcześniejszym znanym członkiem. Powinni byli powiedzieć, że te nowe skamieniałości są najwcześniejszymi znanymi członkami grupy, z której pochodzą wszystkie późniejsze ssaki łożyskowe (włącznie z Homo) lub w skrócie, „najwcześniejszy znany łożyskowiec”. (Czytelnik Andrew Norman napisał to poprawnie w komentarzu dzisiaj rano.)
Ta sprawa przypomina mi podobne i błędne twierdzenie w prasie o Protungulatum (chociaż wtedy BBC była lepsza) oraz skandal z Darwinius.
h/t: H. Stiles
________
Sweetman, S. C. Grant Smith, and David M. Martill. 2017. Highly derived eutherian mammals from the earliest Cretaceous of southern Britain. Acta Palaeontologica Polonica in press, available online 07 Nov 2017 doi:https://doi.org/10.4202/app.00408.2017
Maor, R., T. Dayan, H. Ferguson-Gow, and K. E. Jones. 2017. Temporal niche expansion in mammals from a nocturnal ancestor after dinosaur extinction. Nature Ecology & Evolution. doi:10.1038/s41559-017-0366-5
The BBC gets evolution wrong again when describing a new discovery of early eutherian mammals
Why Evolution Is True, 7 listopada 2017
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Jerry A. Coyne
Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji. Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
