Nigeria wzywa resztę Afryki, by szła w jej ślady i zaaprobował genetycznie modyfikowaną wspięgę wężowatą, by pomóc zapewnić żywnościowe bezpieczeństwo na kontynencie.
Nigeryjscy naukowcy i urzędnicy państwowi, którzy stworzyli i zaaprobowali pierwszą na świecie genetycznie modyfikowaną (GM) wspięgę wężowatą, mówią, że pomyślne wprowadzenie na rynek tej odmiany powinno dać innym afrykańskim krajom zaufanie, że mogą zrobić to samo. Ulepszona odmiana redukuje używanie pestycydów i podnosi plony przez dostarczanie odporności na żerującego na tej roślinie owada.
Profesor Mohammed Ishiyaku, dyrektor wykonawczy Instytutu Badań Rolniczych Nigerii i główny naukowiec projektu GM wspięgi wężowatej, mówi:
“Już robi się późno. Najwyższa pora, by Ghana i inne kraje przyspieszyły proces zapewniający, że te nasiona dostaną się w ręce farmerów, by byli w stanie czerpać korzyści z tej nowej odmiany. Jest niezmiernie korzystna na tylko z powodu wydajności, ale redukuje użycie szkodliwych środków owadobójczych w naszym środowisku”.
Wspięga wężowata jest wysokobiałkowym, podstawowym pokarmem konsumowanym codziennie przez około 200 milionów ludzi w Afryce. Chociaż Nigeria jest największym producentem wspięgi wężowatej w Afryce, nie była w stanie wyprodukować wystarczających ilości, by pokryć własne potrzeby. Nigeryjczycy spodziewają się, że GM wspięga wężowata wypełni tę lukę, ponieważ jest odporna na szkodnika, który znacząco zmniejszał plony.
Proces zaaprobowania odmian GM wspięgi wężowatej, znanej także jako wspięga wężowata Bt, trwa w Nigerii, Ghanie i Burkina Faso już od dziesięciu lat. Administracyjne wąskie gardła, prawne akcje podejmowane przez grupy walczące z GMO i uciążliwe procesy regulacyjne spowolniły zaaprobowanie, jak to jest częste z dziesiątkami innych odmian GMO tworzonych na całym afrykańskim kontynencie.
Nigeryjski rząd zaaprobował odmianę w grudniu 2019 roku i farmerzy z zadowoleniem przyjęli jej wprowadzenie, szybko wyczerpując dostępną ilość nasion. Farmerzy informują o zmniejszonych zniszczeniach na polach spowodowanych przez szkodniki, wyższych plonach i zwiększonym zysku. Ishiyaku zachęcał inne rządy afrykańskie, by dały zielone światło na wprowadzenie tej odmiany na rynek, mówiąc, że farmerzy na całym kontynencie zasługują na możliwość używania odmiany, która podnosi bezpieczeństwo żywnościowe.
“Powinni pospieszyć się z zakończeniem tego procesu… Jestem przekonany, że ten materiał ma wielki ekonomiczny potencjał, który może przynieść korzyści także innym krajom” – powiedział w wywiadzie dla Alliance for Science.
Nigeria zaaprobowała także genetycznie modyfikowane odmiany kukurydzy i bawełny, które są odporne na klimat i na szkodniki. Dr Rose Gidado, wicedyrektorka państwowego Krajowego Urzędu Rozwoju Biotechnologii (NABDA), powiedziała, że inne kraje afrykańskie powinny patrzeć na Nigerię jak na przykład, który mogą naśladować w używaniu roślin GM.
“Przy dowodach, jakie mamy dzisiaj, powinni używać Nigerii jako modelu. Patrzeć na nas jako na model, jako przykład, jak doszliśmy do tego, gdzie jesteśmy dzisiaj” - mówiła Gidado.
Rufus Egbeba, dyrektor generalny Krajowego Urzędu Biobezpieczeństwa, agencji regulacyjnej GMO, wezwał rządy i naukowców pracujących z genetycznie modyfikowanymi roślinami uprawnymi w Afryce, by oparli się zastraszaniu wywieranemu przez grupy anty-GMO.
W wywiadzie dla Alliance for Science Egbeba powiedział:
“W Afryce, a szczególnie w regionie Afryki Zachodniej, jest wiele zastraszania ze strony grup anty-GMO. Uważam jednak, że kiedy masz wiedzę i odwagę, możesz podejmować własne decyzje, szczególnie, kiedy masz naukowe dowody do podejmowania własnych decyzji.
Musisz mieć odwagę i stosować wiedzę opartą na naukowych parametrach zanim podejmiesz taką decyzję, i nie obawiać się, ponieważ światem już rządzi nauka i technologia i Afryka nie jest wyjątkiem. Afryka musi używać bezpiecznych technologii, by zapewnić, że gospodarka Afryki jest zróżnicowana, otwarta na tworzenie miejsc pracy, na innowacje i na tworzenie dobrobytu dla naszej ludności”.
Egbeba odrzucił niepokoje o to, że technologia GM jest czymś obcym, narzuconym na kontynent, twierdząc, że stosowanie technologicznych innowacji nie zna granic. “Jeśli ktokolwiek mówi ci, że to jest obce, taka osoba po prostu próbuje wprowadzić cię w błąd – powiedział. – Mamy naukę także w Afryce. Nauka jest globalna, to nie jest coś, o czym można powiedzieć, że jest obce”.
Już jest wiele handlu, który działa w całym regionie Afryki Zachodniej i będzie trudno sąsiednim krajom afrykańskim ograniczyć import odmiany GM wspięgi wężowatej, kiedy będzie ona powszechna na nigeryjskim rynku. Setki ciężarówek wypełnionych wspięgą, kukurydzą i innymi ziarnami wyjeżdża codziennie z nigeryjskiego Międzynarodowego Targu Zbóż w Dawanau i jedzie do licznych krajów afrykańskich. To jest największy targ zbóż w Afryce Zachodniej, ściągający kupców z Ghany, Nigru, Kamerunu, Czadu, Burkina Faso, Libii i innych krajów.
“Przyjmujemy różnych kupców z sąsiednich krajów, szczególnie z krajów Afryki Zachodniej - powiedział Alliance for Science podczas wizyty na tym targu przewodniczący stowarzyszenia kupców stanu Kano w Nigerii, Sani Mohammed. – Mamy tak wiele odmian, typów ziaren, które zabierają z Dawanau za granicę i do sąsiednich krajów”.
Egbeba powiedział, że trwają starania o stworzenie zharmonizowanych ram biobezpieczeństwa dla regionu, żeby zatwierdzenie rośliny uprawnej GM w jednym kraju pozwalało na przyjęcie jej w innych krajach. Wyjaśnił:
“W regionie Afryki Zachodniej próbujemy wypracować wspólne regulacje biobezpieczeństwa. Kraje, które mogą nie mieć wystarczających kompetencji, powinny móc przyjąć to, co zrobiły inne kraje, a więc jest tu koncepcja przenoszenia. Mogą więc działać, ponieważ Afryka jest powiązana, a sprawa środowiska jest dobrem wspólnym”.
Dr Issoufou Kollo Abdourhamane, Koordynator na Afrykę Zachodnią Fundacji Afrykańskiej Technologii Rolniczej, powiedział, że są postępy w otrzymaniu aprobaty dla GM wspięgi wężowatej z Ghanie i Burkina Faso.
Naukowcy pracują obecnie nad zdobyciem pozwolenia na wprowadzenie rośliny do środowiska w Ghanie, by móc prowadzić próby polowe, które są potrzebne, by Krajowa Komisja Odmian Nasion dopuściła je do uprawy i obrotu, wyjaśnił i powiedział:
“Są więc dwa kroki… Nasze dossier jest gotowe. Teraz sprawa jest w Krajowym Urzędzie Biobezpieczeństwa w Ghanie. Czekamy więc na moment, kiedy otrzymamy pozwolenie na wprowadzenie do środowiska. W Burkina Faso prawdopodobnie przed końcem roku także poprosimy o pozwolenie na wprowadzenie do środowiska.
Zdjęcie: Worki wspięgi wężowatej na sprzedaż na targu w Abudża w Nigerii. Zdjęcie: Joseph Opoku Gakpo
Nigeria urges Africa to follow its lead on GM cowpea
Alliance for Science, 1 grudnia 2021
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
