Prawda

Wtorek, 14 maja 2024 - 17:29

« Poprzedni Następny »


Nie – żadne chi nie istnieje


Steven Novella 2020-12-21


Niedawno ktoś zadał pytanie w Quora – czy chi istnieje? Większość odpowiedzi była pozytywna, co nie jest zaskakujące przy selektywnej naturze tych, którzy zdecydowali się odpowiedzieć. Istnieje jednak jednoznaczna odpowiedź na to pytanie – nie. Przynajmniej taka jest naukowa odpowiedź na tyle, na ile nauka może ustalić negację. Możemy być tak pewni tej odpowiedzi, jak powiedzenia, że nie istnieją jednorożce i krasnale.


Wśród odpowiedzi w Quora były: “Istnieje słowo, więc to musi istnieć, inaczej nie byłoby na to słowa. Każda kultura-język-dialekt ma słowo na chi i wiele słów na opisanie różnych aspektów chi”.


Oczywiście to nie jest prawdą. Mamy słowa na wiele pojęć, których desygnaty w materialnej rzeczywistości  po prostu nie istnieją. Spójrz na przykład, na całą mitologię. To wydaje się oczywiste i jest oczywiste, ale sądzę, że powszechne jest zakładanie “nie ma dymu bez ognia”. Jeśli wiara jest wystarczająco częsta, to musi opierać się na czymś rzeczywistym. Jest także romantyzm w koncepcji, że nasze ukochane mitologie mogą opierać się na jakiejś historycznej rzeczywistości (nawet jeśli szczegóły zostały zmienione). Chcemy wierzyć, że rzeczywisty Robin Hood wędrował po lesie Sherwood i że Sherlock Holmes znajdował rozwiązanie spraw kryminalnych mieszkając na Baker Street 221B.


Dlaczego tak wiele kultur wierzy w siłę życiową taką jak chi, jeśli nie ma to żadnych podstaw? Jest wiele powodów. Pierwszym jest kulturowe zanieczyszczenie – ludzie poruszają się po świecie i ich pomysły idą wraz z nimi, tak było również w czasach starożytnych. Poza tym pewne idee są oczywiste lub reprezentują coś fundamentalnego. Jest jasne, że żywe istoty różnią się od nieżywych rzeczy, ale przednaukowe kultury nie miały podstaw wiedzy, by zrozumieć tę różnicę. Po prostu więc przyczepiły do tego słowo – czymkolwiek jest ta rzecz, która powoduje życie, to jest to „siła życiowa” - chi (lub qi) w kulturach Wschodu. Szczegóły jednak różnią się między kulturami. Wierzono, że chi jest we krwi, podczas gdy grecka “pneuma” była w oddechu, a bardziej nowoczesna “innate” energia chiropraktyków płynie w nerwach.


Inna odpowiedź w Quora wiele mówi - “Qi istotnie istnieje, jednak jest niewykrywalne przy pomocy obecnych instrumentów naukowych, ponieważ składa się z subiektywnego uczucia”. Skąd wiemy, że coś “niewykrywalne” istnieje? No cóż, pewne rzeczy możemy odkrywać bezpośrednio, a inne pośrednio. Wiemy, że czarne dziury istnieją głównie wnioskując z ich efektów na inne obiekty – odkrywamy ich ciążenie. Jeszcze innych rzeczy nie możemy odkryć bezpośrednio, ale możemy wywnioskować z dowodów naukowych, że prawdopodobnie istnieją – a przynajmniej ich istnienie jest najlepszym obecnie wyjaśnieniem jakiś zaobserwowanych zjawisk. Na przykład, przed odkryciem kilku cięższych pierwiastków wnioskowaliśmy, że prawdopodobnie istnieją (w rzeczywistości, że muszą istnieć) w oparciu o tablice Mendelejewa. Wywnioskowaliśmy o istnieniu bosonu Higgsa z powodu standardowego modelu fizyki cząstek podstawowych. Chociaż – może lepiej jest myśleć o tym jako o “przewidywaniach”, które ostatecznie zostają potwierdzone.


Jeśli nie możemy odkryć chi, czy możemy wywnioskować, że może prawdopodobnie, lub wręcz musi istnieć? Odpowiedzią jest gigantyczne „nie” W rzeczywistości możemy wywnioskować jego odwrotność. W czasach przednaukowych siła życiowa była głównie używana jako zastępstwo. Chi robiło wszystko, czego nie byliśmy w stanie wyjaśnić biologicznie. Był to zasadniczo argument z ignorancji. Ta ignorancja w końcu jednak zniknęła. Nie chodzi o to, by twierdzić, że wiemy wszystko o biologii, ale wszystkie wielkie pytania o to, jak działa biologia znalazły odpowiedź (tak, również świadomość – przynajmniej do tego stopnia, że wiemy, iż pochodzi z funkcji mózgu). Zasadniczo dla chi nie pozostało już nic do zrobienia. Argument z ignorancji upadł. Nie ma większej potrzeby chi niż gigantycznych żółwi, które trzymają Ziemię na plecach.


Dlatego: nie możemy wykryć chi, nie ma teoretycznej potrzeby przywoływania jego istnienia i nie ma łańcucha dowodów, z którego możemy wywnioskować jego istnienie. To jest inny sposób powiedzenia – chi nie istnieje.


Muszę zająć się jeszcze jedną odpowiedzią w Quora:

“Spójrz głęboko na każdą naturalną postać minerału, rośliny, zwierzęcia. U podstawy każdego jest jego subatomowa natura – kamieni, warzyw, żółwi i ludzi. To jest z pewnością  Qi! W dodatku jony wyładowują się w biciu serca, szlaki neuronowe wyrównują komórkowe bramy do wejścia i wyjścia odżywki i odpadów. PLUS – ciemna materia, która stanowi do 90% wszechświata nasyca każdą część każdego wymiaru.

To jest częsty rodzaj argumentu, próbujący podeprzeć pseudonaukę i mitologie. Po pierwsze – przesuwamy tutaj metę, przedefiniowując mitologię, by była czymś innym, dla utrzymania wniosku, że chi istnieje. Oczywiście jednak, kiedy to robisz, przestaje to być tym samym. Nie jest już dłużej chi jako siła życia, jest tylko fizyką. Jest to jednak także wyraźne odniesienie do nowej i marnie rozumianej nauki. Maniacy kwitną na obrzeżach tego co wiemy. Kiedy magnetyzm był nowy, mieliśmy Mesmera i jego „zwierzęcy magnetyzm”. Kiedy radioaktywność była nowa, mieliśmy radioaktywne uzdrawiające toniki. Były (i nadal są) terapie falami radiowymi – chociaż wydają się nieco przestarzałe.


Jeśli chcesz podeprzeć swój mistycyzm naukowo brzmiącymi, modnymi słowami, masz mechanikę kwantową, ciemną materię i ciemną energię – rzeczy albo nie do końca zrozumiane, albo dopiero czekające na zrozumienie. Możesz także po prostu zestawić kilka naukowo brzmiących zwrotów, jak jony wyładowujące się w uderzeniu serca, które w rzeczywistości nic nie znaczą ani nie dostarczają żadnego zrozumienia, ale brzmią głęboko i dobrze. Tym jest zasadniczo cała kariera Deekpaka Chopry, więc może to być bardzo popłatne. Ale, nie, nic z tego nie jest żadnym chi i chi nie istnieje.


No – Chi Does Not Exist

NeuroLogica Blog, 7 grudnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Tipsa en vn Wydrukuj



Nauka

Znalezionych 1478 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Opadający liść, latający smok   Yong   2015-01-10
Nowotwory są konsekwencją wieku, a nie grzechu   Ridley   2015-01-11
Lekcja ewolucji: specjacja w akcji!   Coyne   2015-01-12
Epidemiologia   Feldman   2015-01-13
Aquilops, mały dinozaur, który wiele mógł   Farke   2015-01-15
Mózgi dwudysznych wcale nie są nudne   Farke   2015-01-18
Nasi przyjaźni rozkładacze drożdży   Yong   2015-01-19
Rok 2014 był świetny dla Hupehsuchia   Farke   2015-01-24
Czy mikrobiom może się zbuntować?   Zimmer   2015-01-28
Moje życie zwolennika łagodnego ocieplenia   Ridley   2015-01-29
Dan Brown - akomodacjonista   Coyne   2015-01-31
Towarzyskim małpom w zimie jest cieplej   Yong   2015-02-01
Miejsce dla Hallucigenii   Łopatniuk   2015-02-08
Frankenstein dziś  nie może wyjść i się bawić   Zimmer   2015-02-11
Skaczący DNA i ewolucja ciąży   Yong   2015-02-12
Mitochondrialna donacja jest cudowną możliwością   Ridley   2015-02-13
O pochodzeniu kolorowych twarzy małp   Yong   2015-02-16
Mimikra chemiczna u mszyc   Coyne   2015-02-19
Ogon ćmy i nietoperze   Coyne   2015-02-23
Nasze wewnętrzne wirusy: obecne od 40 milionów lat   Zimmer   2015-02-27
Jak wirus odry stał się mistrzem zarażania   Zimmer   2015-03-01
Łowienie mikrobów u podstaw niedożywienia   Yong   2015-03-03
Astrocyty tworzą nowe neurony po udarze   Łopatniuk   2015-03-04
Trzecia droga ewolucji? Nie sądzę   Coyne   2015-03-05
Nie igraj z odrą   Łopatniuk   2015-03-06
Myszy z wszczepionym ludzkim DNA mają większe mózgi   Yong   2015-03-09
Pasożytnicze osy zarażone kontrolującymi umysł wirusami   Zimmer   2015-03-10
Twój spadek po przodkach, drogi strunowcu   Łopatniuk   2015-03-12
Modliszka storczykowa: czy upodabnia się do storczyka?   Coyne   2015-03-13
Ebola przenoszona drogą kropelkową?   Zimmer   2015-03-17
Woda odskakuje od skóry gekona   Yong   2015-03-19
Czerwonogłowe muchy   Naskręcki   2015-03-22
Porywacze mitochondriów   Łopatniuk   2015-03-23
Jesteśmy błyskawicznymi rozgryzaczami liczb   Zimmer   2015-03-24
Seks paproci i kreacjoniści   Coyne   2015-03-27
Piersi i jajniki, czyli rak i święto błaznów   Łopatniuk   2015-03-28
Walenie po niewłaściwej stronie świata   Zimmer   2015-03-31
Paliwa kopalne nie są wyczerpane, nie są przestarzałe, nie są złe   Ridley   2015-04-01
Francis Crick był niesamowitym geniuszem   Coyne   2015-04-02
Matrioszki, czyli płód w płodzie (fetus in fetu)   Łopatniuk   2015-04-03
Jak ryba łyka pokarm na lądzie?   Yong   2015-04-04
Dobór krewniaczy pozostaje wartościowym narzędziem   Coyne   2015-04-06
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Nowotwory sprzed tysiącleci   Łopatniuk   2015-04-08
Nowa i dziwaczna, zmieniająca kształt żaba   Coyne   2015-04-10
Czy mleko matek może odżywiać manipulujące umysłem mikroby?   Yong   2015-04-14
Wczesna aborcja farmakologiczna – skuteczna i bezpieczna, a w Arizonie w dodatku – odwracalna   Łopatniuk   2015-04-15
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Jak często geny przeskakują między gatunkami?   Coyne   2015-04-18
Młode mysie matki i oksytocyna   Yong   2015-04-21
Ciąg dalszy sporu o dobór grupowy   Coyne   2015-04-22
Jak psy zdobywają nasze serca?   Yong   2015-04-23
Niebo gwiaździste nade mną   Łopatniuk   2015-04-24
Żywotne pytanie   Ridley   2015-04-25
Czy rozum jest “większy niż nauka”? Kiepska próba deprecjonowania nauki   Coyne   2015-04-28
Kiedy Darwin spotkał inną małpę   Zimmer   2015-04-30
Redagowanie ludzkich embrionów: Pierwsze próby   Zimmer   2015-05-04
Robaki i rak   Łopatniuk   2015-05-09
Nowe skamieniałości: najwcześniejszy na świecie znany ptak   Coyne   2015-05-12
Pradawny DNA czyni z prehistorii otwartą książkę   Ridley   2015-05-13
Chiński dinozaur miał skrzydła jak nietoperz i pióra   Yong   2015-05-14
Czy człowiek musiał wyewoluować?   Coyne   2015-05-15
Gigantyczne walenie mają super elastyczne nerwy   Yong   2015-05-18
Znikające badaczki, czyli Sophie Spitz była kobietą   Łopatniuk   2015-05-21
Bambusowi matematycy   Zimmer   2015-05-25
Pierwsza znana ryba ciepłokrwista   Coyne   2015-05-27
Puszek kłębuszek, zdobywca serduszek   Łopatniuk   2015-05-28
Jak powiększyć kapitał naturalny   Ridley   2015-05-30
Symbiotyczna katastrofa długoletniej cykady   Yong   2015-06-02
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Tajemnica kangurzych adopcji   Zimmer   2015-06-05
Proszalne mruczenie kota zawiera płacz, dźwięk bardziej naglący i nieprzyjemny niż normalne mruczenie   Coyne   2015-06-09
Jak afrykańskie obszary trawiaste utrzymują tak wiele roślinożernych?   Yong   2015-06-11
Co tam, panie, w anatomii, czyli mózg, naczynia limfatyczne i inne drobiazgi   Łopatniuk   2015-06-13
Uratujmy producentów zombi!   Zimmer   2015-06-15
Mikrob, który dokonał inwazji karaibskich raf koralowych   Yong   2015-06-16
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Kości! Wszędzie kości!   Łopatniuk   2015-06-20
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki   Coyne   2015-06-23
Rozproszony potencjał umysłowy owadów społecznych   Yong   2015-06-27
Jak i dlaczego ta gąsienica gwiżdże?   Coyne   2015-06-30
Co mamy zrobić z neuroróżnorodnością?   Coyne   2015-07-02
Ser z czekoladą, czyli w kuchni u patologów   Łopatniuk   2015-07-04
Nadajniki GPS zapowiadają nową epokę w badaniu zachowań zwierząt   Yong   2015-07-06
Seksizm w nauce: czy Watson i Crick naprawdę ukradli dane Rosalind Franklin?   Cobb   2015-07-07
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 1   Coyne   2015-07-09
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część  2   Coyne   2015-07-10
Nowotwory spoza pakietu, czyli nie tylko czerniak   Łopatniuk   2015-07-11
Photoshop czy nie photoshop?   Naskręcki   2015-07-13
Gatunki inwazyjne są największym powodem wymierania   Ridley   2015-07-14
Depresja inbredowa u człowieka   Mayer   2015-07-15
Rozmowy między dzbanecznikiem a nietoperzem   Yong   2015-07-16
Zdumiewająca historia dwóch par bliźniąt   Coyne   2015-07-17
Ten chrząszcz niszczy twoją kawę przy pomocy bakterii   Yong   2015-07-22
Co wojny o klimat zrobiły nauce   Ridley   2015-07-23
Zabójcy z bagien   Naskręcki   2015-07-25
Jak olbrzymie krewetki mogą zwalczać chorobę tropikalną i biedę   Yong   2015-07-28
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Czworonożny wąż   Mayer   2015-07-30
Gwałtownie ocieplający się klimat wywołał rewolucję megafauny   Yong   2015-07-31

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk