Artykuł w “Nature” sugeruje, że ludzie żyli w Ameryce Północnej 130 tysięcy lat temu

Jak Jerry pisał w czwartek, w Nowym artykule w “Nature”, Steven R. Holen i jego współpracownicy informują o znalezieniu zarżniętego mastodonta, liczącego 130 tysięcy lat, w San Diego. (Warto zajrzeć do postu Jerry’ego, gdzie jest film z komunikatem prasowym i ilustracje z artykułu.)

Kluczowymi słowami w pierwszym zdaniu są „zarżnięty”* i „San Diego”. Pierwsze słowo wskazuje, że ludzie rozebrali mastodonta, który liczy sobie 130 tysięcy lat – co samo w sobie byłoby „ciekawe, ale o co ten cały szum”. Powodem szumu jest nazwa „San Diego”. Kwestia zaludnienia Ameryki od dawna jest spornym tematem, ale praktycznie wszystkie debaty koncentrowały się na stosunkowo wąskim wycinku czasu – 12 do 30 tysięcy lat temu (patrz tutaj, gdzie jest poprzednie omówienie tego w WEIT, jak również na te informację w „Science” o dwóch poprzednich artykułach ze sprzecznymi wnioskami). Znalezisko w San Diego jest więc o ponad 100 000 lat wcześniejsze!

No to jakie mają dowody na to wczesne przybycie ludzi? Po pierwsze, mają mastodonta, którego kości połamane są w sposób ich zdaniem niezgodny z uszkodzeniami przez zwierzęta mięsożerne lub przez środowisko, ale zgodne, jak się wydaje, tylko z uderzeniami narzędziami. Połamali wiele kości słoni, próbując odtworzyć uszkodzenia na kościach mastodonta i doszli do wniosku, że mogły to zrobić jedynie narzędzia. Szczątki mastodonta datowano radiometrycznie na 130,7 ± 9,4 tysięcy lat temu. W dodatku do mastodonta znaleźli narzędzia kamienne, które interpretują jako młotki kamienne i kowadła.

Te wyniki mogą mieć ważne implikacje dla historii ewolucji człowieka; najpierw jednak musimy zapytać, czy są poprawne.

Muszę przyznać, że mam duże wątpliwości. Kowadło i młotki nie są rodzajem obiektów, które są niekwestionowanie wytworzone – nie są takie jak precyzyjnie wyżłobione końcówki dzid, co do których ludzkiego pochodzenia nie ma wątpliwości. Wzory złamań na kościach istotnie wskazują, że złamania zdarzyły się przed śmiercią, ale nie jestem pewien, czy nie mogły jednak być spowodowane przyczynami niemającymi związku z ludźmi. Datowano bezpośrednio mastodonta i to jest dobre – nie datowano jakichś zewnętrznych obiektów, które mogły zostać przeniesione z wcześniejszych warstw. Niemniej datowanie może być zakłócone różnymi artefaktami.

Jak mówił Carl Sagan: “Nadzwyczajne twierdzenia wymagają nadzwyczajnych dowodów”. Tym, co czyni to twierdzenie nadzwyczajnym, jest fakt, że nie ma żadnych innych dowodów na obecność ludzi w Amerykach przez ponad 100 tysięcy lat po tym znalezisku. A nie jest tak, że późny czwartorzęd jest mało badanym lub niezbyt poznanym okresem w Ameryce! Nie uważam wzoru złamań i bardzo prymitywnych narzędzi za wystarczająco nadzwyczajne dowody, by za jednym razem obalić wagę 100 tysięcy lat nieobecności. Jest znacznie bardziej rozsądne myślenie, że te nowe dane można pogodzić z wszystkimi dotychczasowymi danymi w sposób, który nie wymaga od nas odrzucenia dawniejszych danych. Myślenie: „musieli gdzieś popełnić błąd z tymi nowymi danymi” jest całkowicie przekonującym sposobem takiego pogodzenia. Konserwatyzm w obliczu anomalii jest kluczową częścią metody naukowej – poprawnie dostosowuje przekonanie do dowodów.

Z drugiej strony, nowe dane nie grożą obaleniem żadnych fundamentalnych zasad, a jedynie domniemanie dobrze podbudowanymi faktami historii ewolucji, a takie fakty były już obalane wcześniej. Musimy więc zapytać: a jeśli mają rację?

Dla mnie najbardziej interesującą implikacją jest to, że jeśli byli tam ludzie 130 tysięcy lat temu, wymarli całkowicie. Znaczy to, że zaludnienie całej półkuli ziemskiej jest sprawą chwiejną. Pierwszych prawdziwych Amerykanów coś wymiotło – choroby, drapieżniki, klimat, konkurenci, cokolwiek. A kim mogli być ci obecnie wymarli ludzie? No cóż, jeśli dostali się do Ameryki niedługo przed tą datą radiometryczną, to prawdopodobnie byli neandertaloidami (przez co rozumiem archaiczny podgatunek euroazjatycki Homo sapiens z którym anatomicznie nowocześni ludzie krzyżowali się po wyjściu z Afryki). Jeśli przybyli dużo wcześniej, to mogli być Homo erectus (co uczyniłoby książkę Harry Turtledove’a A Different Flesh, w której pierwsi osadnicy europejscy w Ameryce spotykają nie Indian, ale “sims”, proroczą!).

Jest także możliwość, że ci pierwsi neandertaloidalni Amerykanie przeżyli i że anatomicznie nowocześni ludzcy kolonizatorzy sprzed około 20 tysięcy lat krzyżowali się z nimi, stopniowo ich zastępując, jak ich przodkowie zrobili to w Azji. Ponieważ jednak Indianie amerykańscy, z tego co wiem, nie mają alleli neandertaloidów chociaż istnieją u innych Euroazjatów (którzy są 1-4% neandertaloidami; trochę więcej w Melanezji), wydaje się to nieprawdopodobne. (Istnieją twierdzenia, że Indianie mają geny neandertaloidalne, ale nie wiem, skąd się wzięły; Azjaci Wschodni, od których – przynajmniej na ogół – pochodzą Indianie amerykańscy, mają więcej genów neandertaloidalnych w stosunku do Europejczyków Zachodnich, co wydaje się wskazywać na więcej niż jeden epizod krzyżowania się podczas ich migracji z Afryki.)

* Używam tutaj słowa “zarżnięty” w sensie “przygotowany do zjedzenia”, ponieważ przypuszcza się, że kości zostały rozłamane, by dostać się do szpiku. W artykule słowo “zarżnięcie” używane jest w węższym sensie: “pokrojony nożem lub podobnym narzędziem”.   Autorzy nie mówią, że mastodont został pocięty nożem lub innym ostrym narzędziem.  

Holen, S. R., T. A. Deméré, D. C. Fisher, R. Fullagar, J. B. Paces, G. T. Jefferson, J. M. Beeton, R. A. Cerutti, A. N. Rountrey, L. Vescera, and K. A. Holen. 2017. A 130,000-year-old archaeological site in southern California, USA. Nature 544:479-483.

Nature paper suggests humans inhabited North America 130, 000 years ago

Why Evolution Is True, 27 kwietnia 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska