Dla Putina przyjaźń Erdoğana staje się coraz ważniejsza – i vice versa.

Turcja odmówiła przyłączenia się do zachodnich sankcji wobec Rosji w związku z Ukrainą, rzucając w ten sposób Putinowi ostatnią deskę ratunku. Tureckie niebo pozostaje otwarte dla rosyjskich linii lotniczych, a jego drzwi są otwarte dla setek tysięcy Rosjan i ich pieniędzy. Eksport Turcji do Rosji gwałtownie rośnie. Tylko w lipcu eksport do Rosji wzrósł o zawrotne 75% w porównaniu z rokiem poprzednim.

Rosyjski państwowy Rosatom, który buduje pierwszą elektrownię atomową w Turcji, wysłał około 5 miliardów dolarów do swojej tureckiej filii, co jest pierwszym z serii takich transferów. Rosyjska gotówka pomogła załatać rosnącą dziurę w rezerwach walutowych Turcji – w czasie, gdy Erdoğan potrzebuje zagranicznych pieniędzy dla upadającej gospodarki kraju przed wyborami prezydenckimi i parlamentarnymi w czerwcu tego roku.

Niektórzy analitycy postrzegają trójkąt Rosatom-Akkuyu-dolar jako turecko-rosyjski plan otwarcia bezpiecznego miejsca dla rosyjskich funduszy w Turcji. Uważają na przykład, że wzrost rezerw walutowych i złota tureckiego banku centralnego (4 sierpnia o 108 miliardów dolarów w porównaniu z 98,9 miliarda dolarów 26 lipca), miał związek z napływem rosyjskich pieniędzy do Turcji.

Bloomberg poinformował, że „tajemniczy przepływ kapitału” do Turcji osiągnął „nowe szczyty, pozwalające decydentom zwiększyć rezerwy walutowe pomimo rosnącego deficytu handlowego i słabego popytu na aktywa w lirach”. Źródło Bloomberga pozostaje niejasne.

W marcu turecki minister spraw zagranicznych Mevlüt Çavuşoğlu powiedział, że rosyjscy oligarchowie są mile widziani w Turcji. W październiku „Financial Times” poinformował, że między styczniem a sierpniem 2021 r. do Turcji napłynęło rekordowe 28 miliardów dolarów z niejasnych źródeł. Turecki dziennikarz śledczy Aytuğ Özçolak wymienił kilku rosyjskich oligarchów, którzy mają interesy biznesowe, inwestycje i fundusze w Turcji, takich jak Leonid Michelson, Wagit Alekperow, Władimir Lisin, Władimir Potanin, Aleksiej Mordaszow i Michaił Fridman.

Według Marca Pieriniego, członka Carnegie Europe i byłego ambasadora UE w Ankarze, liczba rosyjskich emigrantów w Turcji, a także ich inwestycje w nieruchomości i transfery finansowe do tureckich banków znacznie wzrosły. Co więcej, napisał Pierini, istnieje podejrzenie, że Rosja próbuje za pośrednictwem Turcji obejść niektóre skutki zachodnich sankcji, w szczególności poprzez nabywanie udziałów w tureckich przedsiębiorstwach naftowych, ponieważ wspólne spółki pomagają ukrywać handel ropą.

Pierini napisał ponadto:

„Polityka Kremla jest wysoce pragmatyczna: wiedząc, że partnerzy Turcji w NATO chcą utrzymać ją w Sojuszu Północnoatlantyckim, a Ankara ma interes w pozostaniu w NATO, celem Putina pozostaje coraz większe zakotwiczenie Erdoğana w Rosji poprzez rozległą siatkę wzajemnie powiązanych korzystnych operacji w dziedzinie obronności, energii, handlu i finansów.

Robiąc to, Putin pociesza oblężonego urzędującego prezydenta i otwarcie wzmacnia pozycję Erdoğana w nadchodzących wyborach. Na oczach świata nie tyle turecki prezydent porzuca swoich tradycyjnych zachodnich partnerów, ile rosyjski prezydent wykorzystuje Turcję dla własnych korzyści”.

Krążące po Ankarze dowcipy opisują Putina jako „szefa moskiewskiego oddziału partii Erdoğana”. Niezależnie od tego, na który wskaźnik się spojrzy, Putin chce, aby Erdoğan pozostał u władzy. Wolałby nie grać z kimś innym jako nowym przywódcą Turcji. W końcu potencjalni rywale Erdoğana zobowiązują się do przywrócenia silnych więzi Turcji z państwami zachodnimi.

Więź Erdoğan-Putin ma dwa główne filary. Jednym z nich jest pragmatyzm: obaj odnoszą korzyści strategiczne, polityczne i gospodarcze. Drugi jest ideologiczny: obaj nienawidzą Zachodu.

Turkey: Putin's Open Door for Harming Western Interests

Gatestone Institute, 20 stycznia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

*Burak Bekdil

Wieloletni publicysta wychodzącej w języku angielskim gazety tureckiej "Hurriyet Daily News", w 2017 zwolniony za publikowanie artykułów na Zachodzie, wyemigrował z Turcji w obawie przed aresztowaniem.