Prawda

Piątek, 17 maja 2024 - 07:18

« Poprzedni Następny »


Seks paproci i kreacjoniści


Jerry Coyne 2015-03-27


Nowa praca w “The American Naturalist” Carla Rothfelsa i jego zespołu (Odnośnik poniżej) pokazuje, że gatunki paproci, które rozeszły się w bardzo odległej przeszłości, nadal mogą tworzyć hybrydy. Jest to ciekawy wynik, ale nie jestem pewien wniosku autorów, że rewiduje to nasze pojęcie o szybkości, z jaką gatunki mogą tworzyć się w pewnych grupach i jestem absolutnie pewien, że sposób, w jaki kreacjoniści wypaczyli wnioski z tej pracy, jest wręcz zabawny.  Spójrzmy najpierw na naukę.

Autorzy znaleźli jedną paproć w Pirenejach Francuskich, która wyglądała jakby była czymś pośrednim między dwoma daleko spokrewnionymi rodzajami paproci: Cystopteris i Gymnocarpium. Te dwa rodzaje są tak od siebie odległe, że umieszczono je w różnych rodzinach. Podejrzewając, że ten okaz (który był sterylny) istotnie był hybrydą między gatunkami dawno oddzielonego rodzaju, dokonali analizy DNA i chromosomów. (Hybrydowy okaz otrzymał nazwę “xCystocarpium roskanianum” z “x” oznaczającym prawdopodobieństwo, że jest rezultatem skrzyżowania.)  


Przez sekwencjonowanie jednego genu jądrowego (gapCp “short”) rodziców, hybrydy i wielu gatunków w obu rodzajach domniemanej hybrydy autorzy chcieli zobaczyć, czy hybryda ma mieszankę genów domniemanych rodziców, jak oczekiwalibyśmy u hybrydy, która rzeczywiście jest hybrydą. Datowali również gałęzie drzewa rodowego, używając pięciu genów, które zsekwencjonowali wcześniej. Użyli także sekwencji genów do naszkicowania filogenezy, czyli drzewa ewolucyjnego, obu grup, żeby ustalić, jak dawno temu rozeszły się.


Potem zespół Rothfelsa przygotował preparaty mejotycznych chromosomów z domniemanej hybrydy i z gatunków rodzajów rodzicielskich, które pokazały, jak chromosomy hybrydy układały się w pary podczas mejozy (procesu tworzenia się gamet). To mogło także pokazać, czy chromosomy domniemanej hybrydy wydawały się być mieszanką chromosomów obu grup rodzicielskich i czy cokolwiek w hybrydzie poszło nie tak jak należy, co uczyniło ją sterylną.


Wyniki:

  • Hybryda istotnie wydaje się mieć mieszankę alleli (postaci genów) od rodzajów rodzicielskich: miała cztery wersje genu gapCp, dwa blisko spokrewnione z Cystopteris i dwa inne z Gymnocarpium. Weryfikuje to hipotezę, że ta domniemana hybryda jest rzeczywistą hybrydą między tymi rodzajami. (Te dwa allele Gymnocarpium same dawno rozeszły się, co wskazuje, że jeden gatunek rodzicielski sam był “allotetraploidem” stworzonym przez prastarą hybrydyzację między dwoma gatunkami wewnątrz Gymnocarpium.) Podobieństwo sekwencji tych dwóch genów do żyjących gatunków wskazuje, że jednym rodzicem była kosmopolityczna G. dryopteris, która ma 160 chromosomów. (Paprocie mają olbrzymią liczbę chromosomów!) Drugi rodzic został wstępnie zidentyfikowany jako członek europejskiej C. fragilis, która jest mieszanką poliploidów, z liczbą chromosomów wahającą się od 168 do około 336 (trudno jest policzyć mnóstwo maleńkich chromosomów w rozgniecionej na płasko komórce trójwymiarowej).
  • Analiza chromosomów pokazała około 160 chromosomów w hybrydzie, co jest zbliżone do tego, czego oczekuje się od hybrydy między tymi gatunkami (½ x 160 + ½ x 168 = 164). Trudno ustalić dokładną liczbę chromosomów, ponieważ oczywiście chromosomy układają się w pary podczas mejozy (pamiętacie podstawowy kurs biologii?) Tutaj jest obraz profazy u hybrydy, kiedy chromosomy zaczynają układać się w pary i same już są podwojone. Część chromosomów jest ułożona parami, ale inne nie są, czego oczekuje się, jeśli układanie się w pary zachodzi między “homologicznymi” chromosomami wewnątrz genomu jednego gatunku rodzicielskiego, ale nie zachodzi między chromosomami z różnych rodzajów.


Poniżej można zobaczyć drugi obraz mejozy podczas metafazy, kiedy chromosomy  przesuwają się do płaszczyzny równikowej, by podzielić się na komórki potomne. Można zobaczyć, że niektóre chromosomy są ułożone poprawnie, podczas gdy inne pływają wokół w cytoplazmie. Znaczy to, że będzie chaotyczny przydział chromosomów do każdej komórki potomnej, która tworzy haploidalny zarodnik (rozmnażanie paproci jest skomplikowane; więcej szczegółów tutaj). A zarodnik, którzy tworzy “gametofit” – haploidalną roślinkę, która, produkując plemniki i jajeczka, tworzy diploidalną roślinę – nie będzie zawierał całego materiału genetycznego. To jak gdyby kobieta lub mężczyzna wytworzyli jajeczko lub plemnik, któremu brakuje kilku chromosomów: ten osobnik byłby sterylny, ponieważ każda „zygota”, która powstanie po zapłodnieniu obumrze na wczesnym etapie rozwoju. Nie rozwinie się płód.  


Chociaż więc ta hybrydowa paproć istotnie była hybrydą i była zdolna do życia, ponieważ rozwinęła się w dorosłą roślinę, była niemniej sterylna i była jednostkową anomalią, która sama nie była członkiem nowego gatunku. Ponadto, ponieważ dwa gatunki rodzicielskie są izolowane reprodukcyjnie, ale wytworzyły zdolną do życia ale całkowicie sterylną hybrydę, więc wyraźnie należą one do różnych gatunków biologicznych.

  • Kalibrowane dane molekularne pokazuję, że te dwa rodzaje rodzicielskie rozeszły się z grubsza biorąc 58 milionów lat temu (przedział ufności między 40 a 76 milionów lat). Jest to najstarsze znane rozejście się między jakąkolwiek parą gatunków, które mogą tworzyć hybrydy. Żeby pokazać, jak jest to odległe: wieloryby i hipopotamy rozeszły się dopiero 54 miliony lat temu, a ludzie i lemury około 74 milionów lat temu. Ta obserwacja odpowiada więc otrzymaniu zdolnej do życia hybrydy między waleniami i hipopotamami lub między lemurami i ludźmi! Istnieje jednak kilka przypadków zwierząt produkujących hybrydy, które rozeszły się niemal równie dawno. W naszej książce Speciation, Allen Orr i ja podaliśmy rekord dla zwierząt: zdolna do życia hybryda kury domowej i afrykańskiej perlicy zwyczajnej, które rozeszły się około 54 miliony lat temu (hybryda była anormalna i nie było danych o jej płodności). Jest więc możliwe dla grup, które rozeszły się w zamierzchłej przeszłości, wytworzenie zdolnych do życia hybryd u zwierząt, a może i u kwitnących roślin.
  • Wreszcie, patrząc na genetyczne rozbieżności między postaciami genu gapCp u gatunków rodzicielskich i u hybrydy, możemy ocenić, jak dawno temu miała miejsce hybrydyzacja. Różnice genetyczne są bardzo małe, a więc hybryda musiała powstać stosunkowo niedawno. Mimo że jest to jedna roślina, może rozmnażać się przez klonowanie poprzez kłącza, było więc możliwe, że hybryda istniała już przez długi czas. Ale tego nie robiła.

Autorzy stawiają hipotezę, że paprocie mogą być wyjątkowo zdolne do tworzenia zdolnych do życia hybryd w naturze między dwoma gatunkami, które rozeszły się dawno temu, z powodu pewnej cechy ich systemu rozrodczego: plemnik i jajeczko łączą się po prostu spotykając się na warstewce wody na gametoficie, nie ma więc potrzeby skomplikowanych form zachowania seksualnego u zwierząt lub użycia zapylaczy u wielu roślin kwitnących. Te postaci zapłodnienia podnoszą możliwość innych postaci izolacji reprodukcyjnej, która nie mogła wyewoluować u paproci – na przykład, różnicy w feromonach u zwierząt lub zapylaczy u roślin. To zdaniem autorów mogło spowolnić tempo tworzenia się gatunków u paproci, ponieważ „niezgodności genetyczne mogą tworzyć się wolniej”. Innymi słowy, jeśli inne sposoby tworzenia izolacji reprodukcyjnej nie mogły powstać u paproci, specjacja wśród nich może zachodzić wolniej.


Problem polega na tym, że choć hybryda paproci jest zdolna do życia, jest także całkowicie sterylna, a więc jest tam wystarczająco dużo niezgodności (być może w liczbie chromosomów), by uczynić z rodziców pełne gatunki biologiczne. Tak więc nie mamy jeszcze wystarczających dowodów, by pokazać, że proces specjacji jest wolniejszy u paproci niż u innych gatunków. Być może ewolucja „pre-zygotycznej izolacji” (bariery reprodukcyjne powstające przed zapłodnieniem, jak izolacja ekologiczna lub seksualna) jest wolniejsza u paproci niż u innych gatunków, ale nie wiemy jeszcze, jak wielki wkład ma taka izolacji do specjacji i z pewnością nie mamy wystarczających danych, by wyciągać ogólne wnioski o tempie tworzenia się gatunków na podstawie jednej hybrydy.


Niemniej, jest to dobra praca, dokumentująca tworzenie się zdolnej do życia hybrydy między gatunkami, które rozeszły się niezmiernie dawno temu, a także pokazująca rekord Guinnessa w zdolności do tworzenia zdolnych do życia hybryd. (Jaka szkoda, że Guinness nie przyznaje takich rekordów!)

*******

Na witrynie internetowej Baptist Press (kreacjonistycznej Southern Baptist Convention), pismak z Discovery Institute, Casey Luskin, posłużył się tą pracą, żeby twierdzić, iż paprocie naruszają teorię ewolucji. Jego artykuł nosi tytuł “New fern discovery a ‘problem’ for evolutionists”. Nie potrzeba mówić, że nie ma żadnego problemu. Cała praca Rothfelsa i in. nie wspomina żadnego problemu z teorią ewolucji. W końcu to, co odkryli, jest po prostu zaskakującą zdolnością tworzenia zdolnej do życia hybrydy między gatunkami, które rozeszły się dawno temu. W żadnym razie jednak nie jest tak, że „nie potwierdza to paradygmatu ewolucyjnego”, jak twierdzi Luskin, bo teoria ewolucyjna nie mówi niczego o tym, jak długo gatunki mogą być rozdzielone, ale nadal tworzyć zdolne do życia hybrydy. I proszę pamiętać, że są to nadal odrębne gatunki rodzicielskie – hybrydy są zdolne do życia, ale (słowami drosofilisty Duane Jeffreya) są „bezpłodne jak łomy”.


Tutaj jest kolejna krytyczna wypowiedź Luskina:


Badacze doszli do wniosku, że odkrycie tej paproci sugeruje, że różnorodności istniejących dzisiaj gatunków nie można w pełni wyjaśnić przez adaptację, ale może także być produktem różnego tempa zegara specjacji, tempa, w jakim dany typ organizmów rozwija niezgodność reprodukcyjną z innymi spokrewnionymi gatunkami.


Jest to całkowicie fałszywe. Autorzy sugerują, że zegar “specjacji” może biec wolniej u paproci niż u innych gatunków, choć moim zdaniem potrzebujemy więcej danych przed wyciągnięciem takiego wniosku. Nawet jednak, gdyby to robił, nie stanowiłoby to naruszenia „paradygmatu ewolucyjnego”, ponieważ spodziewamy się, że grupy podlegają specjacji w różnym tempie. Orr i ja omawiamy to w naszej książce. Jeśli specjacja jest – w zasadzie – produktem ubocznym adaptacji, a różne grupy adaptują się w różnym tempie (co także jest całkowicie oczekiwane), to oczywiście różne grupy będą w różnym tempie tworzyć gatunki. W ostatnim rozdziale Speciation zajmujemy się tą właśnie kwestią, analizując, jakie siły doboru mogą prowadzić do różnego tempa specjacji.


Nigdzie Rothfels i in. nie sugerują, że specjacji nie można wyjaśnić przez adaptację. Tym, co sugerują, jest, że adaptacje różnych grup (tj. system reprodukcji paproci kontra inne taksony) mogą powodować, że ulegają specjacji w różnym tempie. Może to być rodzaj „doboru gatunków”, w którym różnorodność grup, własność wyższego rzędu, zależy od ich własności niższego rzędu. Orr i ja omawialiśmy to w ostatnim rozdziale naszej książki i z pewnością nie jest to usterka w darwinizmie, bo jest możliwe, że dobór naturalny działa na różnych poziomach hierarchii biologicznej.


Wreszcie, Fazale Rana, “biochemik” aReasons to Believe (organizacja kreacjonistów starej ziemi Hugha Rossa) mówi, że ta nowa praca “na dwa sposoby potwierdza kreacjonizm”:

  • “Po pierwsze, ‘stanowi problem dla ewolucjonistów, ponieważ pokazuje, że odkrywa się rzeczy, które nie potwierdzają paradygmatu ewolucyjnego – powiedział Rana. – Nie spodziewałbyś się, że zajdzie hybrydyzacja. To jest robota stwórcy użyta do stworzenia nowego organizmu’”.

Jak powiedziałem, nie ma oczekiwań a priori jak szybko może zniknąć hybrydyzacja, a więc nie jest to problem dla ewolucjonistów.

  • “Po drugie, gatunek, który może zaadaptować się do środowiska i dać początek gatunkom siostrzanym, pokazuje projekt Boga, dającego żywym stworzeniom zdolność reagowania na zmiany w środowisku”.

Znamy już sposób, w jaki gatunki reagują na zmiany w środowisku bez potrzeby boga. Nazywa się „dobór naturalny”. Rana wydaje się być pogrążony w epoce przed 1859 r. – ostatnim czasie, kiedy racjonalni ludzie widzieli projekt jako prima facie dowód na istnienie Boga.

 _____

Rothfels, C. J., A. K. Johnson, P. H. Hovenkamp, D. L. Swofford, H. C. Roskam, C. R. Fraser-Jenkins, Windham, Michael D., and K. M. D.-. Pryer. 2015. Natural hybridization between genera that diverged from each other approximately 60 million years ago. The American Naturalist 185:433-442.

h/t: Bob F.


Long diverged fern species hybridize: dumb creationists say it violates theory of evolution

Why Evolution Is True, 12 marca 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1479 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Opadający liść, latający smok   Yong   2015-01-10
Nowotwory są konsekwencją wieku, a nie grzechu   Ridley   2015-01-11
Lekcja ewolucji: specjacja w akcji!   Coyne   2015-01-12
Epidemiologia   Feldman   2015-01-13
Aquilops, mały dinozaur, który wiele mógł   Farke   2015-01-15
Mózgi dwudysznych wcale nie są nudne   Farke   2015-01-18
Nasi przyjaźni rozkładacze drożdży   Yong   2015-01-19
Rok 2014 był świetny dla Hupehsuchia   Farke   2015-01-24
Czy mikrobiom może się zbuntować?   Zimmer   2015-01-28
Moje życie zwolennika łagodnego ocieplenia   Ridley   2015-01-29
Dan Brown - akomodacjonista   Coyne   2015-01-31
Towarzyskim małpom w zimie jest cieplej   Yong   2015-02-01
Miejsce dla Hallucigenii   Łopatniuk   2015-02-08
Frankenstein dziś  nie może wyjść i się bawić   Zimmer   2015-02-11
Skaczący DNA i ewolucja ciąży   Yong   2015-02-12
Mitochondrialna donacja jest cudowną możliwością   Ridley   2015-02-13
O pochodzeniu kolorowych twarzy małp   Yong   2015-02-16
Mimikra chemiczna u mszyc   Coyne   2015-02-19
Ogon ćmy i nietoperze   Coyne   2015-02-23
Nasze wewnętrzne wirusy: obecne od 40 milionów lat   Zimmer   2015-02-27
Jak wirus odry stał się mistrzem zarażania   Zimmer   2015-03-01
Łowienie mikrobów u podstaw niedożywienia   Yong   2015-03-03
Astrocyty tworzą nowe neurony po udarze   Łopatniuk   2015-03-04
Trzecia droga ewolucji? Nie sądzę   Coyne   2015-03-05
Nie igraj z odrą   Łopatniuk   2015-03-06
Myszy z wszczepionym ludzkim DNA mają większe mózgi   Yong   2015-03-09
Pasożytnicze osy zarażone kontrolującymi umysł wirusami   Zimmer   2015-03-10
Twój spadek po przodkach, drogi strunowcu   Łopatniuk   2015-03-12
Modliszka storczykowa: czy upodabnia się do storczyka?   Coyne   2015-03-13
Ebola przenoszona drogą kropelkową?   Zimmer   2015-03-17
Woda odskakuje od skóry gekona   Yong   2015-03-19
Czerwonogłowe muchy   Naskręcki   2015-03-22
Porywacze mitochondriów   Łopatniuk   2015-03-23
Jesteśmy błyskawicznymi rozgryzaczami liczb   Zimmer   2015-03-24
Seks paproci i kreacjoniści   Coyne   2015-03-27
Piersi i jajniki, czyli rak i święto błaznów   Łopatniuk   2015-03-28
Walenie po niewłaściwej stronie świata   Zimmer   2015-03-31
Paliwa kopalne nie są wyczerpane, nie są przestarzałe, nie są złe   Ridley   2015-04-01
Francis Crick był niesamowitym geniuszem   Coyne   2015-04-02
Matrioszki, czyli płód w płodzie (fetus in fetu)   Łopatniuk   2015-04-03
Jak ryba łyka pokarm na lądzie?   Yong   2015-04-04
Dobór krewniaczy pozostaje wartościowym narzędziem   Coyne   2015-04-06
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Nowotwory sprzed tysiącleci   Łopatniuk   2015-04-08
Nowa i dziwaczna, zmieniająca kształt żaba   Coyne   2015-04-10
Czy mleko matek może odżywiać manipulujące umysłem mikroby?   Yong   2015-04-14
Wczesna aborcja farmakologiczna – skuteczna i bezpieczna, a w Arizonie w dodatku – odwracalna   Łopatniuk   2015-04-15
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Jak często geny przeskakują między gatunkami?   Coyne   2015-04-18
Młode mysie matki i oksytocyna   Yong   2015-04-21
Ciąg dalszy sporu o dobór grupowy   Coyne   2015-04-22
Jak psy zdobywają nasze serca?   Yong   2015-04-23
Niebo gwiaździste nade mną   Łopatniuk   2015-04-24
Żywotne pytanie   Ridley   2015-04-25
Czy rozum jest “większy niż nauka”? Kiepska próba deprecjonowania nauki   Coyne   2015-04-28
Kiedy Darwin spotkał inną małpę   Zimmer   2015-04-30
Redagowanie ludzkich embrionów: Pierwsze próby   Zimmer   2015-05-04
Robaki i rak   Łopatniuk   2015-05-09
Nowe skamieniałości: najwcześniejszy na świecie znany ptak   Coyne   2015-05-12
Pradawny DNA czyni z prehistorii otwartą książkę   Ridley   2015-05-13
Chiński dinozaur miał skrzydła jak nietoperz i pióra   Yong   2015-05-14
Czy człowiek musiał wyewoluować?   Coyne   2015-05-15
Gigantyczne walenie mają super elastyczne nerwy   Yong   2015-05-18
Znikające badaczki, czyli Sophie Spitz była kobietą   Łopatniuk   2015-05-21
Bambusowi matematycy   Zimmer   2015-05-25
Pierwsza znana ryba ciepłokrwista   Coyne   2015-05-27
Puszek kłębuszek, zdobywca serduszek   Łopatniuk   2015-05-28
Jak powiększyć kapitał naturalny   Ridley   2015-05-30
Symbiotyczna katastrofa długoletniej cykady   Yong   2015-06-02
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Tajemnica kangurzych adopcji   Zimmer   2015-06-05
Proszalne mruczenie kota zawiera płacz, dźwięk bardziej naglący i nieprzyjemny niż normalne mruczenie   Coyne   2015-06-09
Jak afrykańskie obszary trawiaste utrzymują tak wiele roślinożernych?   Yong   2015-06-11
Co tam, panie, w anatomii, czyli mózg, naczynia limfatyczne i inne drobiazgi   Łopatniuk   2015-06-13
Uratujmy producentów zombi!   Zimmer   2015-06-15
Mikrob, który dokonał inwazji karaibskich raf koralowych   Yong   2015-06-16
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Kości! Wszędzie kości!   Łopatniuk   2015-06-20
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki   Coyne   2015-06-23
Rozproszony potencjał umysłowy owadów społecznych   Yong   2015-06-27
Jak i dlaczego ta gąsienica gwiżdże?   Coyne   2015-06-30
Co mamy zrobić z neuroróżnorodnością?   Coyne   2015-07-02
Ser z czekoladą, czyli w kuchni u patologów   Łopatniuk   2015-07-04
Nadajniki GPS zapowiadają nową epokę w badaniu zachowań zwierząt   Yong   2015-07-06
Seksizm w nauce: czy Watson i Crick naprawdę ukradli dane Rosalind Franklin?   Cobb   2015-07-07
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 1   Coyne   2015-07-09
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część  2   Coyne   2015-07-10
Nowotwory spoza pakietu, czyli nie tylko czerniak   Łopatniuk   2015-07-11
Photoshop czy nie photoshop?   Naskręcki   2015-07-13
Gatunki inwazyjne są największym powodem wymierania   Ridley   2015-07-14
Depresja inbredowa u człowieka   Mayer   2015-07-15
Rozmowy między dzbanecznikiem a nietoperzem   Yong   2015-07-16
Zdumiewająca historia dwóch par bliźniąt   Coyne   2015-07-17
Ten chrząszcz niszczy twoją kawę przy pomocy bakterii   Yong   2015-07-22
Co wojny o klimat zrobiły nauce   Ridley   2015-07-23
Zabójcy z bagien   Naskręcki   2015-07-25
Jak olbrzymie krewetki mogą zwalczać chorobę tropikalną i biedę   Yong   2015-07-28
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Czworonożny wąż   Mayer   2015-07-30
Gwałtownie ocieplający się klimat wywołał rewolucję megafauny   Yong   2015-07-31

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk