Prawda

Sobota, 12 lipca 2025 - 11:24

« Poprzedni Następny »


Kiedy Havel spotkał Bidena


Oscar Clarke 2023-09-04

Vaclav Havel 10 grudnia 1989 roku przedstawia nazwiska ministrów pierwszego od 1948 roku niekomunistycznego rządu Czechosłowacji. Praga, Václavské náměstí) (Zdjęcie: Levan Ramiszwili, Flickr)
Vaclav Havel 10 grudnia 1989 roku przedstawia nazwiska ministrów pierwszego od 1948 roku niekomunistycznego rządu Czechosłowacji. Praga, Václavské náměstí) (Zdjęcie: Levan Ramiszwili, Flickr)

Rozszerzenie NATO, dalekie od projektu imperializmu Stanów Zjednoczonych, było procesem napędzanym przez małe i bezbronne kraje.


W ostatnich latach odbyło się wiele dyskusji na temat tego do czego zobowiązali się (lub nie) amerykańscy politycy wobec Gorbaczowa w 1989 r. w związku z rozszerzeniem NATO, kiedy Niemcy z NRD zostali ostatecznie uwolnieni od Stasi, a Władimir Putin poczuł urazę, którą pielęgnuje od tego czasu. Niewielu przyznaje, że zajmowanie się tą rosyjską tematyką oznacza dalsze akceptowanie polityki stref wpływów z czasów zimnej wojny. Akceptowanie założenia, że Rosja może zawetować decyzję państw byłego Związku Radzieckiego lub bloku wschodniego o przystąpieniu do pewnych sojuszy międzynarodowych, oznacza odmowę przyznania tym państwom pełnej suwerenności.


Często mówi się o ekspansji NATO od zakończenia zimnej wojny wyłącznie jako o decyzji politycznej Stanów Zjednoczonych. Jednak ignoruje to cele i interesy małych krajów, których politycy przedstawiali argumenty za członkostwem w NATO znacznie mocniej niż ktokolwiek w Waszyngtonie, często wbrew amerykańskim wątpliwościom i sprzeciwom. Najbardziej błyskotliwym z tych polityków był Václav Havel, wielki moralny przywódca czeskiego ruchu oporu wobec sowieckiej „normalizacji” po 1968 roku, który został pierwszym wybranym prezydentem demokratycznej Republiki Czeskiej po aksamitnej rewolucji.


Obejmując władzę, początkowo jako ostatni prezydent Czechosłowacji, Havel flirtował z koncepcją, że Czesi i Słowacy mogliby osiągnąć poziom wolności i dobrobytu swoich zachodnioeuropejskich sąsiadów bez konieczności zapewniania gwarancji bezpieczeństwa, na których ci sąsiedzi polegali od końca lat 40. ubiegłego wieku Z jego ówczesnego punktu widzenia obraz międzynarodowy wydawał się zmieniać w bardziej optymistycznym i pokojowym kierunku. Wczesnym latem 1991 r. Gorbaczow wysłał na prośbę Havla swojego zastępcę Giennadija Janajewa do Pragi w celu podpisania dokumentu rozwiązującego Układ Warszawski. Ponieważ Havel zabezpieczył swój kraj przed jakąkolwiek przyszłą „braterską pomocą” ze strony wojsk radzieckich, nie widział bezpośredniego powodu, aby spieszyć się w stronę NATO. Podobnie jak prezydent Bush, Havel był optymistą co do „pokojowej dywidendy”: idei, że poziom wydatków wojskowych można drastycznie zmniejszyć wraz z zakończeniem zimnej wojny, a zaoszczędzone pieniądze można wykorzystać na budowę zamożniejszych i kwitnących społeczeństw, co byłoby dla nich gwarancją pokoju. To był czas utopii.


Incydentem, który zmienił jego zdanie, był nieudany zamach stanu, który miał miejsce kilka tygodni później w Rosji. KGB obaliło Gorbaczowa w daremnej próbie ratowania reżimu tajnej policji, który upadał pod wpływem wielkiej fali ludzkiej emancypacji. Przywódcą tego zamachu stanu był ten sam Giennadij Janajew, którego Havel spotkał w Pradze. Doświadczenie podpisania Układu Warszawskiego było upokarzające dla zastępcy Gorbaczowa, który całą ceremonię przesiedział w kamiennym milczeniu. Jednak Havel początkowo nie rozumiał możliwych konsekwencji rosyjskiego upokorzenia. Poniżający akt podpisania dokumentu z byłym więźniem politycznym Havlem – żywym ucieleśnieniem mocy bezsilnych, co przerażało przywódców sowieckich od czasu powstania Czeka – mógł nawet być tym, co skłoniło Janajewa do podjęcia decyzji o zemście. W wysiłkach na rzecz ratowania imperium sowieckiego Janajew i jego „ośmioosobowa banda” stali się pierwszymi przedstawicielami rosyjskiego odwetu. Obserwując ich, jak rozpoczynali zamach stanu w sierpniu 1991 r., Havel zdał sobie sprawę, że nie będą ostatnimi.


Havel szybko przyswoił sobie lekcje z historii swojego kraju. Czesi przeżyli jedynie przelotny okres niepodległości po upadku monarchii austro-węgierskiej pod koniec I wojny światowej. Od marca 1939 r. byli okupowani przez nazistów, sprzedani przez ich rzekomych sojuszników, Wielką Brytanię i Francję. W okresie paktu niemiecko-sowieckiego Hitler i Stalin zgodzili się, że w przyszłym totalitarnym porządku światowym Czesi pozostaną pod niemiecką strefą wpływów. Uratowane przed tą przyszłością – jak na ironię – przez Armię Czerwoną, ich państwo stało się na prawie pół wieku sowieckim satelitą.


Często zdarzało się, że małe narody Europy były zdominowane przez większe. W drugiej połowie XX wieku lekcja ta została tak dobrze odrobiona w Europie Środkowej, że sama Historia (przynajmniej pisana wielką literą po heglowsku, aby zasugerować przeznaczenie) stała się podejrzana. „Nigdy nie zapominajcie – pisał Witold Gombrowicz – że tylko przeciwstawiając się Historii jako takiej, możemy przeciwstawić się historii naszych czasów”. Oznacza to, że historia nie musi zawsze toczyć się w kierunku wyznaczonym przez proroków imperialnego przeznaczenia. Ważną lekcją XX wieku było to, że chociaż ustępstwa zachęcały agresorów, siła ich odstraszała. I to właśnie siła Stanów Zjednoczonych zmieniła bieg historii Europy.


Havel zrozumiał, że NATO jest jedynym sposobem na zagwarantowanie przyszłości niepodległości Czech. Podczas przemówienia wygłoszonego na szczycie NATO w Pradze w listopadzie 2002 roku powiedział:


Być może Europa powinna bardziej niż dotychczas przypominać sobie, że dwie największe wojny w dotychczasowej historii świata wyrosły na jej ziemi w wyniku konfliktów między krajami europejskimi; oraz że w obu przypadkach to Stany Zjednoczone – które nie brały udziału w wybuchu tych konfliktów – ostatecznie w decydujący sposób przyczyniły się do zwycięstwa sił wolności i sprawiedliwości. Co więcej: kto wie, czy Europa Zachodnia byłaby w stanie utrzymać się podczas zimnej wojny i przeciwstawić się stalinowskiej, sowieckiej lub komunistycznej ekspansji, gdyby nie była wsparta ogromnym potencjałem siły, jaki wniosły Stany Zjednoczone, między innymi w ramach NATO?


Niemniej Europejczycy często musieli usilnie przekonywać Amerykanów, że wspieranie wolności na kontynencie europejskim leży w ich interesie. Roosevelt nie był wystarczająco potężny, by przeciwstawić się ruchowi America First, niezależnie od apeli Churchilla, aż do Pearl Harbor; i to burmistrz Berlina, Ernst Reuter, musiał nakłonić generała Claya, aby poparł niepopularną koncepcję berlińskiego mostu powietrznego. Dziś Zełenski i Ukraińcy rozumieją, że przyjęcie do NATO jest najpewniejszą ochroną długoterminowego pokoju dla ich kraju, ale przywódcy NATO boją się konsekwencji.


Havel także musiał utrzymać swój entuzjazm dla NATO przez kilka trudnych lat. Kiedy zmarł w 2011 r. Paul Berman napisał dla „New Republic” obszerny nekrolog, w którym wspomina scenę, której był świadkiem, gdy senator Joe Biden, ówczesny przewodniczący Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych, spotkał się z Havlem, aby omówić wniosek Czech o przystąpienie do NATO w 1997 r. Biden chciał przekonać Havla, że polityka otwartych drzwi NATO nie jest otwartym zaproszeniem, ale raczej niechętną akceptacją, że wnioski będą rozpatrywane pod względem merytorycznym. A na Kapitolu było wielu, którzy upierali się, że czeski wniosek ma niewiele zalet i że jego przyjęcie tylko rozgniewa Rosjan.


„Meksyk jest dla nas pięćdziesiąt razy ważniejszy niż wy!” – powiedział Biden. Głos zabrał minister gabinetu Havela. Wyjaśnił, że Czechy rozumieją, że każdy kraj musi płacić za siebie. Minister chciał poznać cele. Chciał mieć pewność, że wszystko zostało pomyślane realistycznie. Biden eksplodował. „Wyjaśnijmy to sobie – powiedział. - Nikt nie prosi was o przyłączenie się”. Biden nie miał zamiaru prowadzić negocjacji. „To wy chcecie się przyłączyć” – powiedział czeskim przywódcom. Mogli także nie przyłączać się. A Ameryka mogła przyjąć radę senatora Dodda i zwolenników izolacjonizmu i całkowicie odwrócić się od Europy. Podkreślił, że z amerykańskiego punktu widzenia niezwykle ważna jest także Azja, a nie tylko Meksyk. „Demokracja to suka” – podsumował senator Biden.


Havel otrząsnął się po tym niepomyślnym pierwszym spotkaniu z Bidenem, a dwa lata później wprowadził Czechy do NATO. Ale nie zadowalało go tylko to, co osiągnął dla własnego kraju. Przez pozostałe lata sprawowania władzy użyczał swojego głosu i autorytetu moralnego sprawom innych małych krajów europejskich ubiegających się o przyjęcie. Rosja okazała szczególną dezaprobatę, gdy na początku XXI wieku byłe republiki radzieckie – Litwa, Estonia i Łotwa – złożyły wnioski o przyjęcie do NATO. W odpowiedzi Havel jasno mówił o tym, co tak naprawdę oznaczało rosyjskie oskarżenie o „okrążenie przez NATO”: że Rosja powinna w dalszym ciągu dyktować przyszłość trzech państw, które siłą włączyła do Związku Radzieckiego w ramach paktu Stalina z Hitlerem w sierpniu 1939 r. „Jestem głęboko przekonany – napisał Havel w 2001 roku, - że Rosja nie zasługuje, abyśmy zachowywali się wobec niej tak, jak wobec trędowatego, inwalidy czy dziecka, które wymaga specjalnego traktowania i którego kaprysy, niezależnie od tego, jak są niebezpieczne, należy rozumieć i tolerować”.


Havel był przywódcą jednego małego kraju w Europie Środkowej, ale jego historia ma swoje odpowiedniki w całej części kontynentu, która została wyzwolona spod sowieckiej orbity w 1991 roku. Ekspansja NATO, daleka od projektu imperializmu Stanów Zjednoczonych, była procesem kierowanym głównie przez małe i bezbronne kraje, które są również najbardziej antyimperialistyczne, ponieważ ich dalsze istnienie opiera się na ich zdolności do odstraszania imperialistycznych sąsiadów. Podczas gdy wiele groźnych imperializmów z europejskiej przeszłości szczęśliwie zniknęło, rosyjski imperializm podtrzymuje swoje roszczenia. Havel był przekonany, że będzie to robiła nadal, dopóki nie pogodzi się z istnieniem własnych granic. „Jeśli nie wiem… gdzie zaczynam się i gdzie kończę – napisał – moje relacje z otaczającymi mnie ludźmi są nieuchronnie napięte, pełne podejrzeń i obciążeń kompleksem niższości, który może kryć się za pompatyczną brawurą”. Z tego powodu zwycięstwo Ukrainy – w nauczeniu Rosjan, gdzie leżą ich granice – mogłoby na dobre zakończyć rosyjską historię imperialną i przyspieszyć dzień, w którym cywilizacja pogodzona sama ze sobą będzie mogła żyć w harmonii obok Europy.


Link do oryginału: https://quillette.com/2023/08/29/when-havel-met-biden/?ref=quillette-daily-newsletter

Quillette, 29 sierpnia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Oscar ClarkeBrytyjski historyk, pracownik naukowy University of Bristol.

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2986 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Świat wciąż próbuje odbudować Gazę — i ponosi porażkę   Kessler   2025-07-11
Poranny przegląd doniesień z mediów     2025-07-10
Ostatni bastion: starożytne chrześcijańskie serce regionu walczy o przetrwanie   Fernandez   2025-07-09
O życiu i twórczości Ludwika Lewina   Kerner   2025-07-09
Nieświęty sojusz marksizmu i radykalnego islamizmu   Finlayson   2025-07-08
Historyczne ostrzeżenie od Franklina   Goldberg   2025-07-08
Niezwykła propozycja uwolnienia terytoriów palestyńskich od islamonazizmu   Koraszewski   2025-07-07
Chiny zbroją Huti, a Huti zawierają pakt z Al-Szabab, zagrażając żegludze na Morzu Czerwonym   Douglass-Williams   2025-07-07
Jak zła terapia przejęła kontrolę nad amerykańskimi szkołami   Hughes   2025-07-05
Och, kochanie, wcale tak bardzo nie posunęliśmy się do przodu!   Chesler   2025-07-05
To jest antyfaszysta   O'Neill   2025-07-04
Sprawozdanie "Pana Nie wiem”   Koraszewski   2025-07-04
Islam skutecznie wyeksportował swoje zakazy do mediów zachodnich – które odmawiają publikacji fikcyjnego „rysunku Mahometa”     2025-07-03
Empatia to piękna rzecz – dopóki nie przestaje być piękna.   Tabrizi   2025-07-01
Wyciek informacji z CNN to desperacka próba zaprzeczenia zwycięstwu Izraela   Goldberg   2025-06-30
Przeczytaj konstytucję Iranu i rozbij reżim   i Bill Siegel   2025-06-28
Reakcje ONZ na ataki Iranu na izraelskich cywilów     2025-06-27
Wyobraź sobie, że Hitler pozostał nietknięty   Hoffman   2025-06-26
Kurdowie: zapomniany naród w świecie odurzonym wybiórczym oburzeniem   Finlayson   2025-06-26
Ataki Trumpa na Iran były sygnałem dla Chin   Greenfield   2025-06-25
Czas, którego nigdy nie zapomnimy   Chesler   2025-06-25
Od wtorku do wtorku minął tydzień   Koraszewski   2025-06-24
Iran jest z Ameryką w stanie wojny od 46 lat   Greenfield   2025-06-23
Nieznośna lekkość oporu: Granice nieposłuszeństwa obywatelskiego w cieniu antysyjonizmu i antysemityzmu   Walter   2025-06-21
Większość podstawowych elementów do przeprowadzenia rewolucji na Zachodzie już obecnie istnieje, ale jakiej rewolucji?   Fernandez   2025-06-21
Komiczny upadek kultu kefiji   O'Neill   2025-06-18
Izrael wykonuje brudną robotę za innych     2025-06-16
Logika i uprzedzenia: od starożytności do BBC   Tsalic   2025-06-13
Dlaczego administracja Trumpa sprzedaje broń państwom, które przodują w sponsorowaniu terroryzmu?   Williams   2025-06-13
Gaza – Palestyna - kalifat   Koraszewski   2025-06-12
Krzyż na drogę jachtowi głupków płynących z Gretą do Gazy   O'Neill   2025-06-11
Nikt ich nie przekona, że białe jest białe, a czarne jest czarne   Koraszewski   2025-06-07
Antyizraelska prawica łączy się z proirańską lewicą   Smith   2025-06-07
To Amerykanie zmienią stanowisko, a nie Iran     2025-06-06
Antysemityzm należy badać jako poważną chorobę psychiczną   Hoffman   2025-06-05
Krytyka Izraela przez ONZ w sprawie pomocy dla Gazy dowodzi, że dobrze wiedzieli, iż Izrael nie okupował Gazy     2025-06-04
Krwawe oszczerstwo dociera do kolejki po chleb: fabrykowanie masakry w Rafah   Oz   2025-06-03
Wzniosłe zasady i sentymenty   Taheri   2025-06-01
Wywiad z Alanem Dershowitzem   Ruda   2025-05-31
List z Wydziału Praw Obywatelskich Departamentu Sprawiedliwości USA do Franceski Albanese   Terrell   2025-05-30
Najnowsza zbrodnia Izraela? Karmienie mieszkańców Gazy   O'Neill   2025-05-29
List otwarty do prezydenta Trumpa wzywający go do zapobieżenia irańskiemu arsenałowi nuklearnemu   I Andrew Stein   2025-05-28
„Nakba” nie jest naszym problemem   Cohen   2025-05-27
Gaza to więzienie na świeżym powietrzu. Jak śmiesz proponować komukolwiek, żeby wyjechał! (Z satyrycznej strony PreOccupied Territory)     2025-05-26
Iran używa strategii Korei Północnej — a USA znów dają się na to nabrać   Rafizadeh   2025-05-25
Human Rights Watch @HRW jest niemoralny     2025-05-25
Anglia, którą kiedyś szanowaliśmy   Haug   2025-05-24
List otwarty do dziennikarskiej braci   Koraszewski   2025-05-24
Wielką ironią jest to, że Stany Zjednoczone rezygnują z miękkiej siły, jednocześnie przyjmując prezenty od Kataru     2025-05-22
Achillesowa pięta inteligenta   Koraszewski   2025-05-20
Jak rozprzestrzenia się antysemicka nauka: wadliwa metodologia liczenia ofiar śmiertelnych w Strefie Gazy jest promowana przez @TheEconomist     2025-05-19
Samer Berany: Nadszedł czas na przywrócenie Druzom autonomii – państwa, którego Turcy zawsze się bali   Oz   2025-05-17
Czy Unia Europejska rzeczywiście oczekuje, że radykalni islamiści mogą się zreformować?   Haug   2025-05-17
Turcja: masowe aresztowania, tortury, cenzura   Bulut   2025-05-16
Tętent galopujących wiadomości   Koraszewski   2025-05-15
Kącik Miłośników Językoznawstwa, czyli: co znaczy słowo "antysemityzm"?      Kerner   2025-05-15
Benjamin Netanjahu kontra Edward Said: globalna wojna o idee przebudzone   Taub   2025-05-14
Nielegalne przejmowanie ziemi przez Europę   Rhea   2025-05-12
Siedem największych kłamstw na temat działań Izraela i Sił Obronnych Izraela w Gazie   i Arsen Ostrovsky   2025-05-09
Krótka historia antysemityzmu jako sygnalizacji cnoty     2025-05-07
Sąd Najwyższy Wielkiej Brytanii potwierdza, że kobiety istnieją   Greenfield   2025-05-07
Malowane papugi na plafonie jak długi   Koraszewski   2025-05-05
Koszmarne dziedzictwo kolonializmu   Koraszewski   2025-05-02
Departament Sprawiedliwości stwierdza, że UNRWA może zostać pozwana przed amerykańskim sądem   Fitzgerald   2025-05-02
„Guardian” przedstawia antysemityzm na kampusach jako wytwór naszej wyobraźni   Levick   2025-04-29
Zachód znów wpada w pułapkę Iranu   Rafizadeh   2025-04-28
Jak ekstremizm maszeruje bez przeszkód   Bryen   2025-04-28
Vermont, Mohsem Mahdawi i tabun użytecznych idiotów   Collier   2025-04-25
Azerbejdżan: rozszerzenie Porozumień Abrahamowych   Sherman   2025-04-24
Dwa pełne lata piekła w Sudanie   Fernandez   2025-04-23
Szalona kampania mająca na celu dekryminalizację Hamasu   O'Neill   2025-04-21
Najnowsza próba podważenia Izraela? Wykorzystywanie palestyńskich chrześcijan   Bard   2025-04-20
Sytuacja kryzysowa kanadyjskich Żydów   Hecht   2025-04-19
Sahel: rodzące się centrum globalnego islamizmu   Haug   2025-04-19
Drodzy uprzejmi Żydzi i inni o mentalności „Nie chcę się do tego mieszać”:To nie działa.   Finlayson   2025-04-17
Żydowska ambiwalencja w walce z antysemityzmem   Bard   2025-04-17
Biesy napadają raz jeszcze   Koraszewski   2025-04-16
Zapomniana wojna w Sudanie ujawnia nieludzkość izraelofobii   O'Neill   2025-04-16
Zastosowanie żydowskiej perspektywy etycznej do zidentyfikowania i ujawnienia stronniczości mediów (znowu @NYTimes)     2025-04-15
Żydowska etyka polityczna: projekt dla sprawiedliwych     2025-04-14
Realistyczne spojrzenie na kolonializm osadniczy   Finlayson   2025-04-14
Ramy uniwersalnej etyki żydowskiej     2025-04-13
Trump i pułapka Najwyższego Przywódcy   Taheri   2025-04-13
Antyglobalista w Białym Domku   Koraszewski   2025-04-12
Etyka żydowska: wróg każdej wadliwej filozofii     2025-04-11
Udawanie rozbrajania Hezbollahu nic nie pomoże   Abdul-Hussain   2025-04-10
Wojna ONZ z sukcesem Żydów     2025-04-10
Ludobójcza krucjata Iranu     2025-04-09
Trzydzieści lat temu Izrael deportował przywódców Hamasu. Świat zmusił Izrael do przyjęcia ich z powrotem   Greenfield   2025-04-09
Turcja idzie w ślady demokracji z tradycjami   Koraszewski   2025-04-08
Nazistowski supersesjonizm: unicestwienie żydowskiej „antyrasy”     2025-04-08
Wojna socjalizmu z Żydami – od Marksa do dzisiaj     2025-04-07
Zbrodnia to niesłychana   Koraszewski   2025-04-06
Czy rząd USA ma prawo stawiać warunki finansując uniwersytety?   Dershowitz   2025-04-05
Palestyńscy mężczyźni dopuszczają się przemocy wobec kobiet, ale winą obarcza się Izrael   Levick   2025-04-05
Turcja: moment neoosmański   Fernandez   2025-04-04
Jak świecki progresywizm stał się moralnie regresywny     2025-04-04
Samą istotą palestynizmu jest supersesjonizm     2025-04-03
Zawsze przyczyna, nigdy skutek   Malicki   2025-04-02
Tożsamość w czasach zarazy   Koraszewski   2025-04-01

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk