Prawda

Czwartek, 9 maja 2024 - 10:31

« Poprzedni Następny »


Co arabscy darczyńcy dla amerykańskich uniwersytetów kupują za 10 miliardów dolarów?


Mitchell Bard 2023-07-02

Healy Hall w Georgetown University. Credit: Wikimedia Commons.
Healy Hall w Georgetown University. Credit: Wikimedia Commons.

Po dziesięcioleciach ignorowania sposobu, w jaki zagraniczne rządy wykorzystywały darowizny na rzecz uniwersytetów, Departament Edukacji (DoE) w końcu rozpoczął dochodzenie w 2020 r. i opublikował raport, w którym stwierdzono, że niektóre zagraniczne źródła finansowania, które są wrogo nastawione do Stanów Zjednoczonych, „kierują swoje inwestycje (tj. ‘prezenty’ i ‘kontrakty) tak, by pokazywać ‘miękką siłę’, kraść wrażliwe i zastrzeżone badania oraz szerzyć propagandę”. Raport podsumował: „Istnieje bardzo realny powód do niepokoju, że zagraniczne pieniądze kupują wpływy lub kontrolę nad nauczaniem i badaniami”. Departament wyraził szczególne zaniepokojenie zgłoszonymi darowiznami wymienionymi jako anonimowe z Chin, Arabii Saudyjskiej, Kataru i Rosji.

Kiedy w 2021 r. pisałem raport na temat finansowania uniwersytetów przez arabskich darczyńców, od 1986 r. 258 uniwersytetów otrzymało darowizny o wartości prawie 8,5 miliarda dolarów. Badanie zakończyło się następująco: Teraz, gdy niebezpieczeństwo zostało zidentyfikowane przez skupienie się administracji Trumpa na zagranicznym finansowaniu uniwersytetów, pytanie brzmi, czy administracja Bidena będzie prowadziła dochodzenia z równym zapałem, czy też powróci do wcześniejszej polityki ignorowania wymogów sprawozdawczych.


Niestety, wydaje się, że administracja Bidena nie jest zainteresowana tym tematem i pogorszyła sytuację, nie dostarczając społeczeństwu informacji o tym, kto wspiera uniwersytety i jak wykorzystywane są pieniądze.


Całkowite datki arabskich darczyńców w okresie od 1986 do października 2022 osiągnęły już prawie 11 miliardów dolarów. Ponad 10 tysięcy kontraktów i prezentów rozdano 273 instytucjom. A te liczby rażąco zaniżają sumę. Mój raport dokumentuje liczne niezgłoszone darowizny, takie jak darowizny po 20 milionów dolarów na uniwersytety Harvarda i Georgetown w 2005 roku. W swoich raportach z lat 2019 i 2020 Instytut Badań nad Globalnym Antysemityzmem i Polityką (ISGAP) zidentyfikował prawie 3 miliardy dolarów niezgłoszonych funduszy, głównie z Kataru.


Do 2020 r. Departament Edukacji wymieniał kraj darczyńcy, ale nie określał, czy fundatorem było źródło rządowe. O ile uczelnia nie zgłosiła darczyńcy, dary mogły pochodzić od osób fizycznych, firm, fundacji lub innych źródeł w kraju. Najnowszy raport wskazuje, że 37% darowizn pochodziło ze źródeł rządowych, a 12% nie. Dla ponad połowy (51%) — wartej ponad 6,7 miliarda dolarów (62% całości) — nie ma żadnych informacji o tym, czy pochodzą one ze źródła rządowego. Ponad 90% funduszy przekazanych ze źródeł arabskich – prawie 10 miliardów dolarów – nie ma podanego żadnego konkretnego darczyńcy. Jeszcze bardziej niepokojące jest to, że tylko jedna czwarta wszystkich datków, w sumie prawie 2 miliardy dolarów, określała cel darowizny.


Jedną z luk w wymogu sprawozdawczości jest to, że uniwersytety były w stanie zachować poufność konkretnych źródeł otrzymywanych darowizn.


Darczyńcy z czterech krajów przekazali uniwersytetom 95% wszystkich datków arabskich i 23% wszystkich funduszy zagranicznych. Zdecydowanie największym darczyńcą jest Katar, z 1056 darowiznami o wartości 5,2 miliarda dolarów (48% ogółu krajów arabskich), następnie Saudyjczycy z 5735 darowiznami o wartości 2,9 miliarda dolarów (28% całości), Zjednoczone Emiraty Arabskie z 1159 darowiznami o wartości 1,3 miliarda dolarów (12% całości) i Kuwejt z 1177 darowiznami o wartości 858 milionów dolarów (8% całości).


Biorąc pod uwagę sumę jego darów, nie jest zaskakujące, że największe darowizny i kontrakty pochodzą z Kataru. W rzeczywistości 25 największych darowizn, z wyjątkiem trzech (ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich i jednego z Arabii Saudyjskiej) pochodziły z Kataru. Największym z nich był kontrakt o wartości 151 mln dolarów zgłoszony w lipcu 2020 r. na pokrycie budżetu na utworzenie i funkcjonowanie Weill Cornell Medicine w Katarze. Cornell otrzymał 137 milionów dolarów i 149 milionów dolarów w ciągu następnych dwóch lat na ten sam cel. W latach 2012-19 Katar podpisywał kontrakty z Cornell każdego roku na osobliwą kwotę 99 999 999 dolarów. Inne znaczące transakcje z Kataru obejmowały transakcje o wartości 95, 88 i 83 milionów dolarów dla Texas A&M w nieokreślonym celu; 84 mln dolarów i 77 mln dolarów dla Carnegie Mellon (i 74, 130, 684 dolarów na rok w latach 2016-2019); oraz osiem innych kontraktów o wartości ponad 50 milionów dolarów każdy dla Cornell. Zjednoczone Emiraty Arabskie przekazały dwa prezenty o wartości 75 milionów dolarów dla University of Texas MD Anderson Cancer Center. Największy prezent saudyjski był, o dziwo, dla University of Idaho na czesne i opłaty dla studentów


Oprócz tych uniwersytetów, inne, które trafiły na żyłę złota na Bliskim Wschodzie, to Georgetown (830 mln dolarów), Northwestern (648 mln dolarów), cztery kampusy University of Colorado (578 mln dolarów), Pennsylvania State University (254 mln dolarów), Harvard (228 mln dolarów ) i George Washington University (201 milionów dolarów).


Niektórzy mogą się zastanawiać nad wkładem Izraela. Rząd, osoby prywatne i firmy przekazały co najmniej 925 darowizn (prezentów/kontraktów) o wartości 303 milionów dolarów od 2003 roku. Podobnie jak w przypadku darowizn arabskich, niewiele z tych ze źródeł izraelskich (8% o wartości 22 milionów dolarów) opisuje ich cel.


Nieistniejące „Państwo Palestyna” przekazało 19 darowizn o wartości 9,3 miliona dolarów. Jest to niepokojące, ponieważ uwiarygodnia narrację palestyńską i jest sprzeczne z polityką USA, która nie uznaje takiego państwa.


Dwa inne ograniczone kontrakty z Indiana University of Pennsylvania pochodziły z „Okupowanego Terytorium Palestyny” i żaden z Autonomii Palestyńskiej (AP). Ten sam  uniwersytet z liczbą studentów 8832 otrzymał wszystkie darowizny z wyjątkiem pięciu; trzy poszły na Harvard, a dwie do Brown Uniwersity. Każdy prezent dla Brown University w wysokości 643 tysięcy dolarów w 2020 r. miał na celu wsparcie profesury studiów palestyńskich w ramach studiów bliskowschodnich. Nie wymieniono celu prezentów dla Harvardu. Dziesięć darowizn na rzecz Indiany to ograniczone kontrakty na czesne i opłaty dla studentów z „Palestyny”. Pozostałe są nieudokumentowane.


Raporty Departamentu Edukacji nie mówią jasno o rzeczywistych darczyńcach pieniędzy. Wygląda na to, że żaden nie pochodził z samej Autonomii Palestyńskiej. Gdyby tak było, byłby to skandal, biorąc pod uwagę, że Autonomia Palestyńska polega głównie na pomocy zagranicznej i wydaje około 270 milionów dolarów na  pensje dla terrorystów w izraelskich więzieniach i rodzin zamachowców-samobójców. Palestyńczycy słusznie zastanawialiby się, dlaczego ich pieniądze zostały wydane w Stanach Zjednoczonych.


Od dawna zakładano, że finansowanie arabskie ma złowrogi wpływ na akademickie studia nad Bliskim Wschodem, szczególnie dotyczące Izraela i radykalnego islamu. Potwierdzają to dowody, które udokumentowałem w mojej książce The Arab Lobby: The Invisible Alliance That Undermines America's Interests in the Middle East. Niemożliwe jest jednak dokonywanie osądów na podstawie surowych danych dostarczonych przez Departament Edukacji, ponieważ tylko 25% datków wymienia cel, a 86% z nich twierdzi, że pieniądze były przeznaczone na pomoc finansową lub stypendia dla studentów z kraju-darczyńcy. Darowizny te wyniosły mniej niż 2 miliardy dolarów, co oznacza, że nie ma publicznego rejestru, w jaki sposób wykorzystano 82% datków zagranicznych.


Ogólnie rzecz biorąc, zapewnianie arabskim studentom stypendiów na amerykańskie uniwersytety jest pozytywnym sposobem na zapoznanie ich ze Stanami Zjednoczonymi i naszymi demokratycznymi wartościami. Ponad 34 tysiące studentów przybyło z 11 krajów arabskich i Autonomii Palestyńskiej w latach 2020-21; ponad połowę ogółu stanowili Saudyjczycy. Podczas gdy wielu arabskich studentów to kampusowi prowokatorzy zaangażowani w promowanie BDS i demonizowanie Izraela, ustalenie, kto i ilu jest na kampusie dzięki hojności ich rządów, i czy są zachęcani lub opłacani, by być działaczami politycznymi, wymagałoby znacznie więcej badań.


Spośród ponad 10 tysięcy darowizn tylko trzy zostały zidentyfikowane jako mające cel polityczny – dwie darowizny w wysokości 643 tysiące dolarów na rzecz Brown University w 2020 r. od darczyńcy z „Państwa Palestyna” w celu zapewnienia wsparcia dla profesury studiów palestyńskich w ramach Studiów Bliskiego Wschodu i jedna w wysokości 67 969 dolarów w tym samym celu ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W raporcie nie zidentyfikowano darczyńców, ale urzędnik z Brown przyznał, że palestyńskim ofiarodawcą była Fundacja Munib and Angela Masri. Pierwszym obsadzającym to stanowisko został Beshara Doubmani, zwolennik antysemickiej kampanii BDS. Od tego czasu Doubmani został także rektorem Uniwersytetu Birzeit, który znany jest z aktywizmu studentów związanych z grupami terrorystycznymi, takimi jak Hamas i Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny (LFWP).


Stosunkowo niewielka liczba profesorów zajmujących stanowiska w większej liczbie dziedzin politycznych, finansowanych przez darczyńców arabskich i wspierających BDS, takich jak Doubmani, może potencjalnie wzmocnić antyizraelską działalność studencką. Dowody są jednak raczej anegdotyczne niż empiryczne. Większość wykładowców, którzy agitują przeciwko Izraelowi, robi to bez potrzeby arabskiego finansowania jako motywacji.


Kiedy Departament Edukacji opublikował raport na temat zagranicznych wpływów, była amerykańska sekretarz edukacji Betsy DeVos powiedziała, że zbyt wiele szkół wyższych i uniwersytetów „zdaje za mało lub wcale sprawozdań” i podkreśliła, że jeśli „przyjmują zagraniczne pieniądze lub prezenty, ich studenci, darczyńcy i podatnicy zasługują na to, by wiedzieć ile i od kogo”. Co ważniejsze, powinni być informowani o sposobach wykorzystania funduszy.


Uniwersytety, które nie prowadzą przejrzystej sprawozdawczości muszą ponosić odpowiedzialność. Niestety, Departament Edukacji Bidena nie jest tym zainteresowany.


Link do oryginału: https://www.jns.org/colleges-universities/campus-antisemitism/23/6/14/294984/

JNS Org., 14 czerwca 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

*Mitchell Geoffrey Bard

Amerykański analityk polityki zagranicznej, redaktor i autor, który specjalizuje się w polityce USA – Bliski Wschód. Jest dyrektorem wykonawczym organizacji non-profit American-Israeli Cooperative Enterprise i dyrektorem Jewish Virtual Library.

 

 

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2598 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Polityka tożsamości i zaburzenia kognitywne   Koraszewski   2023-12-18
Symfoniczna wersja terroru   Taheri   2023-12-15
Wsparcie dla terroru: jak terroryści wykorzystują organizacje humanitarne   i Nathaniel Rabkin   2023-12-14
Zdumiewająca naiwność Izraelofobów. Zachodnie oburzenie wywołane wyłapywaniem przez IDF podejrzanych członków Hamasu jest absurdalnym kwiecistym moralizowaniem.   O'Neill   2023-12-13
Redaktor kuwejckiej gazety: Hamas powinien być ścigany sądownie za śmierć i zniszczenie, jakie ściągnął na Gazańczyków atakiem z 7 października     2023-12-11
Tak daleko, tak blisko   Koraszewski   2023-12-10
Za kulisami Human Rights Watch: nienawiść i korupcjaPamięci Roberta Bernsteina, założyciela Human Rights Watch   Steinberg   2023-12-09
Najnowszy hit Pallywoodu. Jak usłużne relacje mediów o „zbombardowaniu” szpitala Al-Ahli promowały propagandę Hamasu   Landes   2023-12-07
Nagroda Nobla za terror i inne absurdy   Fernandez   2023-12-06
Gaza – kto z kim walczy i w imię czego?   Koraszewski   2023-12-05
Unia Europejska jest wspólnikiem Iranu   Rafizadeh   2023-12-05
W  Betlejem Boże Narodzenie zostało odwołane , a winni są Żydzi.     2023-12-04
Porażka zachodniego feminizmu, kiedy jest najbardziej potrzebny   Chesler   2023-12-04
Huti: kim są i dlaczego atakują Izrael?   Flatow   2023-12-03
Krótka historia długiej odpowiedzialności zbiorowej   Koraszewski   2023-12-02
Dlaczego Arabowie “zdradzili” Palestyńczyków   Toameh   2023-12-01
Coleman Hughes atakuje porównania między Palestyńczykami a walką Czarnych o wolność w Afryce Południowej i w Ameryce   Coyne   2023-12-01
Prawdziwi eksperci prawa międzynarodowego są zgodni: Hamas jest winny zbrodni wojennych i niemal na pewno ludobójstwa. Ale media ignorują ten przekaz     2023-11-30
Czerwony Krzyż po raz kolejny zawodzi Żydów   Bard   2023-11-28
“Rozwiązanie w postaci dwóch państw” oznacza terroryzm   Greenfield   2023-11-27
Niebezpieczne fantazje Bidena o państwie palestyńskim   Tobin   2023-11-26
Nie, Joe. Powierzenie ONZ odpowiedzialności za Gazę byłoby kiepskim dowcipem   Kontorovich   2023-11-24
Nagroda administracji Bidena dla Iranu w wysokości 10 miliardów dolarów: tylko małe podziękowanie za zorganizowanie wojny, zranienie 56 żołnierzy amerykańskich i próbę wypędzenia USA z Bliskiego Wschodu.   Rafizadeh   2023-11-23
Gaza moja miłość   Koraszewski   2023-11-22
Oszczerstwa o popełnianiu „ludobójstwa przez Izrael mają na celu usprawiedliwienie ewentualnego prawdziwego ludobójstwa na Żydach     2023-11-21
Dlaczego Palestyńczycy nie chcą rządzić Gazą?   Abdul-Hussain   2023-11-18
Gaza, islam i Zachód   Smith   2023-11-17
Pora, żeby Biden publicznie przyznał, że jest to wojna irańskich mułłów przeciwko Izraelowi i Stanom Zjednoczonym   Rafizadeh   2023-11-15
Amerykański front   Rosenthal   2023-11-07
Antonio Guterres nie jest najgorszym sekretarzem generalnym w historii ONZ, ale jest w czołówce   Fitzgerald   2023-11-04
Normalizacja barbarzyństwa. Społeczeństwa, które rezygnują z wolności, wkrótce zobaczą, że zastąpiła ją przemoc.   O'Neill   2023-11-03
Zamknięcie granicy przez Egipt stanowi naruszenie prawa międzynarodowego   Kontorovich   2023-11-01
Po masakrze Żydów przeprowadzonej przez Hamas „GUARDIAN” nienawidzi Żydów jeszcze bardziej   Levick   2023-10-30
Egipt i Jordania odmawiają ratowania palestyńskiego życia     2023-10-28
Wielki Zderzacz Andronów   Koraszewski   2023-10-26
Lepsze pytanie: czego prawo międzynarodowe wymaga od reszty świata w sprawie Hamasu?   Amos   2023-10-25
Właśnie przeczytałem Idź i wróć człowiekiem   Kalwas   2023-10-24
Piekło wojen miejskich nie jest unikalne dla Gazy   Brincka   2023-10-23
Kto i jak współczuje Palestyńczykom?   Koraszewski   2023-10-21
Czy powinniśmy pomagać Palestyńczykom w Gazie?   Destexhe   2023-10-18
Przyzwoici liberałowie mogą wyrządzić więcej szkody niż demonstranci popierający Hamas   Tobin   2023-10-15
List otwarty do redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej” Jarosława Kurskiego   Koraszewski   2023-10-15
Najważniejsza zmiana w świecie arabskim od końca kolonializmu     2023-10-06
ONZ musi zakończyć wykluczanie Tajwanu — zanim będzie za późno   Jacoby   2023-10-05
Zakrzykiwanie cywilizowanego dialogu   Chesler   2023-10-04
Lekcje z Karabachu dla ofiar i  prześladowców   Fernandez   2023-10-04
Afryka: dzielenie kury, która znosi złote jaja   Taheri   2023-09-30
Dlaczego Palestyńczycy uciekają ze Strefy Gazy?   Tawil   2023-09-28
Nieuniknione dysproporcje   Gal   2023-09-28
Problem imigracji   Lloyd   2023-09-27
Arabscy Izraelczycy przeprowadzają się do Strefy C i rozwalają kłamstwo o „apartheidzie”     2023-09-22
Jerycho NIE jest miejscem palestyńskiego dziedzictwa   Williams   2023-09-21
Donald Tusk, „człowiek Euroislamu” w Unii Europejskiej   Lindenberg   2023-09-21
Pierwszy Sekretarz Wszystkich Narodów Świata przemówił   Koraszewski   2023-09-18
Erdoğan: ochoczy zakładnik antyzachodniej doktryny Putina   Bekdil   2023-09-16
Abbas musi ponieść realne konsekwencje swoich antysemickich uwag   Flatow   2023-09-14
Dziennikarka BBC po raz kolejny zakłada pelerynę aktywistki   Sela   2023-09-11
Kłopot z filmami idealizującymi amerykańskich komunistów   Tobin   2023-09-11
Najnowszy antyizraelski dokument prawny ONZ opiera się na kłamstwach     2023-09-07
Niewolnictwo: ostentacyjna hipokryzja BRICS wobec Czarnych Afrykanów   Trewhela   2023-09-06
Oskarżenie o islamofobię   Dawkins   2023-09-05
Kiedy Stany Zjednoczone odmawiają powiedzenia słowa „palestyński”?   Flatow   2023-09-05
Kiedy Havel spotkał Bidena   Clarke   2023-09-04
Przepływy migracyjne i prawo niezamierzonych konsekwencji   Fernandez   2023-09-02
Do dziś UNRWA nie otrzymała od Stanów Zjednoczonych 75 milionów dolarów. Zobaczymy, czy złowieszcze przewidywania się spełnią.     2023-09-02
Świat staje się wielobiegunowy   Mahjar-Barducci   2023-08-28
Sprawiedliwość wymaga uczciwych procedur   Dershowitz   2023-08-26
Krytyka porozumienia między USA a Iranem o wymianie więźniów w prasie saudyjskiej     2023-08-23
Reporter przewidział pogrom Farhud w 1939 roku     2023-08-22
Nanoracjonalizm wojen religijnych w epoce nuklearnej   Koraszewski   2023-08-21
Syndrom „Musimy coś zrobić”   Taheri   2023-08-18
Izraelskie osiedla nie są nielegalneOdpowiedź Nathanielowi Bermanowi   Kontorovich   2023-08-18
Kto rozpoczął II wojnę światową?   Jacoby   2023-08-17
Co się stało z eskalacją izraelskiej dominacji?   Pandavar   2023-08-16
List do przyjaciela i kilku innych osób   Koraszewski   2023-08-09
Barwna historia Palestyny na Twitterze   Collier   2023-08-08
Byli pracownicy Departamentu Stanu przyznają, że się myliliDlaczego więc Izrael miałby ich teraz słuchać?   Flatow   2023-08-06
„Nasz najmniej odrażający wybór”Od premiery filmu „Oppenheimer” odżyła debata na temat użycia bomby atomowej w Japonii   Jacoby   2023-08-04
Nieznośny irracjonalizm racjonalizmu   Koraszewski   2023-08-03
Robert Malley i zew Trzeciego Świata   Mansour   2023-08-01
Eskalacja agresji irańskich mułłów w Ameryce Łacińskiej i na Bliskim Wschodzie   Rafizadeh   2023-07-27
Administracja Bidena zostawia sojusznika USA na lodzie   Bryen   2023-07-27
Przywoływanie do porządku   Collins   2023-07-25
Dlaczego Palestyńczycy zawsze ogłaszają zwycięstwo, kiedy przegrywają?     2023-07-24
Każda umowa z Iranem wymaga zgody Kongresu   Kemp   2023-07-22
Administracja Bidena na nowo definiuje antysemityzm. I wyklucza najbardziej zgubną obecnie formę nienawiści do Żydów   Kontorovich   2023-07-22
Wizyta irańskiego prezydenta w Ameryce Łacińskiej     2023-07-21
Recenzja książki Andrzeja Koraszewskiego   Eyal-Fajtlowicz   2023-07-20
Czy kłamią, że nie wiedzą?   Koraszewski   2023-07-17
Czy ci się to podoba, czy nie, tożsamość ma znaczenie – ale która tożsamość?   Fernandez   2023-07-14
Biden podaje rękę antysemitomBojkot izraelskich instytucji akademickich jest tylko najnowszym przykładem tego, jak Departament Stanu USA niemal wypowiedział wojnę Izraelowi.   Bard   2023-07-13
Najwyższy czas przyjąć Ukrainę do NATO   Jacoby   2023-07-12
Czy Departament Stanu przestrzega prawa USA na terytoriach spornych?     2023-07-11
Co naprawdę powiedział Frederick Douglass w swoim wspaniałym przemówieniu z okazji Dnia Niepodległości   Jacoby   2023-07-11
Dziennikarstwo z użyciem płynów ustrojowych   Koraszewski   2023-07-10
Świat wysyła komunikat: Izrael powinien po prostu zaakceptować mordowanie Żydów     2023-07-08
Podczas gdy Stany Zjednoczone wzywają Izrael do „powściągliwości”, codziennie bombardują cele terrorystyczne na całym świecie     2023-07-05
Saudyjski publicysta niechętnie chwali Izrael i omawia „zjawisko Edy Cohena”     2023-07-04
Pochwała krytyków gender     2023-07-04
Wyburzenia domów przez Izrael i Egipt   Fitzgerald   2023-07-03

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk