Skorumpowana sprawa sądowa: Proces Netanjahu ma podłoże polityczne

„Śledząc uważnie tę sprawę od jej rozpoczęcia aż do dziś, nie mam wątpliwości, że twierdzenie Netanjahu, że jest to prześladowanie polityczne, jest słuszne” – powiedziała Talia Einhorn, profesor prawa i członek tytularny Międzynarodowej Akademii Prawa Porównawczego, w wywiadzie dla JNS.

Haim Szain, prawnik i wykładowca prawa na uczelni Szaare Miszpat w Hod Haszaron, zgodził się z tym, wyjaśniając JNS, że izraelska opozycja polityczna zdała sobie sprawę, że nie uda jej się odzyskać parlamentu w wyborach, dlatego skupiła się na przejęciu kontroli innymi środkami, a mianowicie za pośrednictwem Sądu Najwyższego, Biura Prokuratora Generalnego, prasy i środowiska akademickiego.

„To, czego nie udało im się zrobić w wyborach, robią poprzez system sądowniczy, przy wsparciu środowiska akademickiego i mediów. Od jakiegoś czasu rozumiemy, że są to spreparowanie oskarżenia” – powiedział.

Netanjahu oskarżony jest o korupcję w trzech odrębnych sprawach: 1000 i 2000 (w obu przypadkach zarzut dotyczy „naruszenia zaufania”) oraz 4000 (przekupstwo, oszustwo i naruszenie zaufania).

Przesłuchanie krzyżowe rozpoczęło się 3 czerwca od sprawy 1000, prowadzonej przez prokuratora Jehonatana Tadmora. Każda sprawa ma swój własny zespół prokuratorów. (Analitycy twierdzą, że proces będzie kosztował państwo wiele milionów dolarów w kosztach prawnych.) Jednak pomimo zainwestowanych środków, prokuratura zachowywała się w sposób niedbały i nieprofesjonalny, mówią eksperci.

Na przykład w sprawie nr 1000 premier jest oskarżony o przyjmowanie wartościowych przedmiotów na przestrzeni trzech lat, głównie cygar i szampana o wartości setek tysięcy dolarów, od dwóch bogatych biznesmenów, Australijczyka Jamesa Packera i Izraelczyka Arnona Milchana.

Chociaż w opinii publicznej cygara i szampan są najbardziej kojarzone z procesem Netanjahu, Einhorn powiedziała, że zarzut opiera się wyłącznie na słowach jednego świadka, Hadas Klein. Żadne dowody ani dodatkowe zeznania nie popierają jej twierdzeń i nie przeprowadzono żadnego dochodzenia w celu ich potwierdzenia.

Królowa dowodów

Wyjaśniając ten brak, Einhorn powiedziała: „Niestety, w izraelskim systemie prawnym przyznanie się do winy jest uważane za królową dowodów. W rezultacie organy ścigania ograniczają się do robienia wszystkiego, co w ich mocy, aby zmusić ludzi do przyznania się do winy lub zostania świadkami koronnymi składającymi zeznania przeciwko innym, niekoniecznie nawet wspólnikom w tym samym przestępstwie.

Chociaż w zasadzie to na oskarżycielu ciąży obowiązek udowodnienia, że oskarżony jest winny poza wszelką uzasadnioną wątpliwością. Jak powiedziała, w praktyce oskarżyciel nie czuje się zobowiązany do podejmowania niezbędnych wysiłków w celu znalezienia dowodów kryminalistycznych, które potwierdzą winę oskarżonego”.

Z procesów wynika, że zdecydowana większość szampana i cygar, które według Klein wysłano do Netanjahu, była przeznaczona dla wielu gości Milchana i Packera. Zeznania Milchana wskazują, że Netanjahu otrzymywał takie prezenty tylko na urodziny i święta.

„Niestety, jeśli chodzi o sprawę nr 1000, nadal znaczna część opinii publicznej uważa, że premier Netanjahu otrzymywał regularne dostawy cennych prezentów od Arnona Milchana i Jamesa Packera” – powiedziała Einhorn.

To amatorszczyzna oskarżenia najbardziej niepokoi Szaina. Zarówno on, jak i Einhorn zgadzają się, że kluczowym powodem niedbalstwa oskarżenia jest to, że Prokuratura Stanowa nie wierzyła, że Netanjahu będzie się bronił przed zarzutami.

„Prokuratura Stanowa była pewna, że Netanjahu uzyska opinię prawną od swojego prawnika, który powie mu: 'Nie rób tego'. A każdy normalny człowiek poddałby się, przyjąłby ugodę i przeszedł na emeryturę. Sprawa zamknięta” – powiedział Szain. „I pozwolili sobie na niezwykłą niedbałość. Skończyło się na wielkiej niespodziance”.

Jak dotąd w przesłuchaniu krzyżowym Netanjahu prokuratura nie wniosła nic nowego. „Pluszowa zabawka, Bugs Bunny, i kilka cygar sprzed lat pokazują, że pozew nie ma żadnej realnej treści” – powiedział Szain, mówiąc o próbie prokuratora Tadmora udowodnienia, że Milchan dawał Netanjahu prezenty w nadziei na przyszłe przysługi, nawiązując do pluszowego królika Bugs Bunny, którą Milchan przywiózł dla syna Netanjahu, Jaira, w 1996 r.
Według relacji „Ynet” z rozprawy, wielokrotne powoływanie się przez Tadmora na prezent w postaci zabawki dla dziecka, wykroczyło nawet poza cierpliwość sędziów. Jeden z nich przerwał rozprawę i powiedział: „Możemy już zostawić sprawę tego Bugs Bunny”.

Innym haniebnym aspektem procesu są brutalne metody stosowane w celu zmuszenia byłych bliskich współpracowników Netanjahu do zgody na odgrywanie roli świadków koronnych, powiedział Szain. „To niewiarygodne. Najwyraźniej popełniano przestępstwa kryminalne wobec ludzi tylko po to, aby zgodzili się być świadkami koronnymi i dostarczyli wszelkiego rodzaju dowodów przeciwko Netanjahu”.

Jeden ze świadków w sprawie 4000, były szef personelu Netanjahu, Szlomo Filber, złożył w lutym pozew w związku z napaścią seksualną, której, jak twierdzi, doznał ze strony strażnika więziennego, by złamać go w areszcie.

W sprawie 4000 prokuratura utrzymuje, że Netanjahu uzyskał 315 pozytywnych artykułów na stronie internetowej Walla w zamian za przysługi regulacyjne na rzecz Bezeq, firmy telekomunikacyjnej należącej do Shaula Elovitcha, który był również właścicielem Walla.

(W 2018 r. Elovitch również zgłosił nadużycia ze strony władz, twierdząc, że podczas pobytu w areszcie śledczy grozili mu, by „przyznał się do czegoś, czego nigdy nie zrobił”).

Funkcja „wyczyść filtr”

W sprawie 4000 prokuratura okręgowa była zażenowana, gdy adwokat Elovitcha, Jack Chen, otrzymał od prokuratury arkusz programu Excel (prokuratura, zgodnie z prawem, musi udostępniać obronie wszelkie informacje), pokazujący 315 przypadków, w których Netanjahu lub jego współpracownicy rzekomo bezprawnie ingerowali w celu uzyskania przychylnych premierowi relacji medialnych.

Chen zauważył funkcję „wyczyść filtr”. Gdy na nią kliknął, wyskoczyły dziesiątki tysięcy „przefiltrowanych” incydentów, pokazujących, że Ilan Jeszua, dyrektor wykonawczy Walla, kontaktował się z wieloma innymi politykami, obiecując im przychylne relacje, szczególnie z prezydentem Izraela Isaakiem Herzogiem.

„Sąd wyraził już opinię, że w sprawie 4000 nie było przekupstwa. Zasugerował nawet Prokuraturze Stanowej, aby zmieniła akt oskarżenia. Oczywiście Prokuratura Stanowa się nie zgodziła” – powiedział Szain.

Einhorn stwierdziła, że proces „stawia bardzo złą ocenę wszystkim organom ścigania – śledczym policji, prokuratorowi stanowemu, oskarżycielowi i prokuratorowi generalnemu”.

Reforma jest rozpaczliwie potrzebna, powiedziała. Chociaż powiedziała, że potrzeba wielu reform, podała dwa przykłady: 1) przyznania się do winy [jako jedyny dowód] powinny być zakazane, chyba że oskarżony przedstawi również dowody potwierdzające; i 2) podejrzany powinien mieć zapewnioną obecność prawnika podczas przesłuchania, co jest standardową praktyką w innych jurysdykcjach. „Obecność prawnika zapobiegłaby nadużyciom takim jak te, które widzieliśmy w sprawie Netanjahu” – powiedziała.

Wynik procesu pozostaje niepewny. Sędziowie mogą obawiać się reakcji opinii publicznej, jeśli uniewinnią Netanjahu. Ujawniłoby to oskarżenie jako oszustwo i ujawniło, że zmarnowano miliony szekli na polityczny proces. Podczas gdy Szain nie wierzy, że Netanjahu zostanie uznany za winnego przekupstwa, może zostać uznany za winnego mniejszych zarzutów, takich jak „naruszenie zaufania — coś marginalnego, czego szczegółów nikt dokładnie nie zrozumie”.

„Niestety, jest to sprawa polityczna i gra o władzę, w której system prawny chroni swoje własne uprawnienia – powiedziała Einhorn. - Sędziowie są świadomi, że jeśli uniewinnią premiera, osoby biorące udział w tym spisku powinny zostać oskarżone. Sędziowie będą musieli wykazać się wielką odwagą, aby uniewinnić, w obliczu wrogich mediów i bardzo potężnych organów ścigania”.

Nasi rozmówcy zgodzili się, że jeśli cokolwiek dobrego wyniknie z tego procesu, to będzie to fakt, że większość społeczeństwa Izraela zrozumiała, że system sądowniczy wymaga reformy, nawet jeśli lewicowa prasa głównego nurtu w Izraelu zrobiła wszystko, co mogła, by przedstawić prokuraturę w jak najlepszym świetle.

„Społeczeństwo Izraela rozumie, że należy wprowadzić zmiany w systemie sądowniczym  – powiedział Szain. - Nie ma obywatela w państwie Izrael, który miałby pewność, że nie zostanie oskarżony i że nie zostanie przeciwko niemu wszczęta sprawa. Jeśli można to zrobić premierowi, można to zrobić każdemu z nas”.

Link do oryginału: https://www.jns.org/corrupt-case-netanyahu-trial-politically-driven-legal-experts-say/
JNS Org., 6 czerwca 2025
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

David Isaac jest publicystą JNS.