Prawda

Poniedziałek, 7 lipca 2025 - 11:50

« Poprzedni Następny »


Doradztwo religijne i religioznawcze XIII


Lucjan Ferus 2015-05-24


We wszystkich mediach pokazywano i komentowano terrorystyczny atak na muzeum w Tunisie, a telewidzowie raczeni byli wielokrotnie powtarzanymi tymi samymi zdjęciami z owego tragicznego wydarzenia. Ciekaw byłem, czy i w tym przypadku pojawi się pokrętne wytłumaczenie przyczyn tego ataku i oczywiście doczekałem się. Jakiś ekspert,  politolog bodajże, dokładnie nie pamiętam, wytłumaczył widzom, że ów atak terrorystów nie ma oczywiście nic wspólnego z prawdziwym islamem, który jest – a jakże – religią pokoju.

Zastanawia mnie ile tysięcy ludzi musi jeszcze zginąć w podobnych lub jeszcze bardziej przerażających sytuacjach, aby politycy i ogólnoświatowe media przyznały, że główną przyczyną tego szerzącego się zła jest sama religia, niezależnie od rodzaju wyznania?

 

Dlaczego np. papież Franciszek potępiający ostatnio międzynarodową korupcję, nie potępi religii, która w imieniu swego Boga morduje ludzi na coraz większą skalę, nie kryjąc się przy tym wcale, a nawet szczycąc się, iż czyni to z pobudek religijnych? Czyżby ze względu na pamięć o niechlubnej przeszłości swego Kościoła? Może oni wszyscy kierują się jakąś inną „moralnością”, która jest dla nich bardziej korzystna w takich sytuacjach jak ta? Doprawdy trudno mi to zrozumieć. Na szczęście dzwoni telefon i będę mógł oderwać się od tych tragicznych i na dodatek obrzydliwie zakłamywanych problemów dzisiejszego świata.    

 

Doradca: Porady religijne i religioznawcze. W czym mogę pomóc?

Młodzieniec: Dzień dobry. Chcemy poradzić się w pewnej sprawie. Jesteśmy grupą młodych katolików i mamy ambitny zamiar coś zmienić w naszym życiu religijnym. Nie ukrywam, iż wzorem dla nas jest papież Franciszek, który swoim nietypowym i bezpretensjonalnym zachowaniem inspiruje młodych ludzi do zmian w przeżywaniu wiary. Uznaliśmy więc, że skoro mogą być nowi ateiści, różniący się zapewne czymś istotnym od tych starych, to czemu nie miałoby być nowych wierzących? Czy nie stać nas na nową jakość religijnej wiary, która zadowoliłaby także elity intelektualistów?  Mamy być gorsi od niewierzących? A w czym my im ustępujemy?! Z pewnością w niczym; musimy tylko w siebie uwierzyć!

 

D: Wszystko pięknie panowie, ale czego w tej sytuacji oczekujecie ode mnie?

M: Otóż potrzebujemy rady od kogoś, kto rozeznaje się dostatecznie dobrze w kwestiach religii, bo prawdę mówiąc nie mamy pojęcia w co powinniśmy wierzyć, aby zasłużyć sobie na miano „nowych wierzących”. Zastanawialiśmy się na razie, czy nie powinniśmy zacząć od oczyszczenia naszej religii z anachronicznych reliktów z dawnych epok, co zachować lub zinterpretować po nowemu w duchu współczesnej wiedzy i kultury. Chyba religię da się unowocześnić na tyle, aby była bliższa mentalności współczesnego człowieka, a jednocześnie nawiązywała do swej odwiecznej tradycji? Jak pan uważa?

 

D: No, no! Jak słyszę, chcecie podjąć się arcytrudnego zadania! Ciekawym paradoksem jest to, że wasza chęć działania w tej kwestii wynika z błędnego moim zdaniem odczytania intencji papieża Franciszka. Założyliście bowiem, iż jego zachowanie ma na celu dobro ludzkości, a nie tylko i wyłącznie dobro Kościoła. Ale nie jest to w tej chwili istotne; wasz intelektualno – religijny problem jest na tyle ciekawy, iż warto się nad nim zastanowić niezależnie od waszych pobudek. Jak zatem chcecie zabrać się do „oczyszczania” i unowocześniania waszej religii? Ile i jakich zmian jesteście gotowi wprowadzić w wasze religijne wierzenia? Z czego jesteście gotowi zrezygnować, a z czego nie?

 

M: Wspólnie doszliśmy do wniosku, że dobrze byłoby zacząć od podstaw, czyli od Pisma Świętego. Postanowiliśmy odrzucić Stary Testament, który w wielu miejscach jest nad wyraz infantylny, a zarazem przerażająco okrutny i bezlitosny. Jego anachronizm w porównaniu z obecną wiedzą jest nie do przyjęcia dla współczesnego człowieka. Czy nie ze względu na zawarte w nim mity, papieska komisja biblijna za czasów papieża Piusa XII zezwoliła wiernym (16. 01. 1948 r.) na niedosłowne odczytywanie Pięcioksiągu? A poza tym, Bóg Jahwe jest Bogiem judaizmu, czyli Żydów, a my przecież od dziada, pradziada jesteśmy Polakami. Co pan sądzi o naszym pomyśle, ma on sens?

 

D: To zależy z jakiej perspektywy na niego spojrzymy. Zanim przejdę do jakichkolwiek ocen, proszę powiedzcie mi panowie co dalej macie zamiar zmienić i przy czym zostać. Na razie chcecie odrzucić Stary Testament jako anachroniczny relikt przeszłości. A co z Nowym Testamentem? Wbrew nazwie, nie jest on taki znów nowy. Co z nim?  

M: Postanowiliśmy zostać przy Bogu chrześcijaństwa – Jezusie Chrystusie i oczywiście przy religii chrześcijańskiej, w której zostaliśmy wychowani.

D: A nie w katolicyzmie?

M: Tak, oczywiście! Dla nas jest to równoznaczne, dlatego papież Franciszek jest naszym idolem, tak jak kiedyś był nim Jan Paweł II. I to byłoby wszystko. Proszę teraz tak szczerze powiedzieć, co pan sądzi o naszym pomyśle unowocześnienia religii naszych przodków?

 

D: Ujmując krótko: uważacie, że wystarczy odrzucić Stary Testament z Biblii, a resztę pozostawić tak jak dotąd, aby móc uważać się za nowoczesnych katolików, czyli jak to określacie „nowych wierzących”? I tylko na tym ma polegać ta wasza „nowa wiara”?

M: No, tak,.. a co jeszcze można by zmienić w wierzeniach religijnych?

D: Zdziwilibyście się jak dużo! Nie w tym rzecz jednak. Czy orientujecie się przynajmniej jakiego rodzaju Bogiem jest Jezus Chrystus?

 

M: Oczywiście! Jest Bogiem Odkupicielem, Zbawicielem ludzkości.

D: Otóż to! Jest „soterem”, który poprzez swoją ofiarę na krzyżu odkupił grzechy ludzkości. Dlaczego ludzkość jest grzeszna? Z powodu upadku pierwszych ludzi w raju, co w rezultacie  zaowocowało „grzechem pierworodnym”, który rozprzestrzenił się na całą ludzkość. Skąd możemy się o tym dowiedzieć? Z Księgi Rodzaju, od której zaczyna się Stary Testament. Odrzucając go, a jednocześnie wierząc w Jezusa Chrystusa, stawiacie go w niezręcznej sytuacji: cóż takiego miałby on „odkupywać” swoją ofiarą, skoro nie było upadku pierwszych ludzi w raju, ani grzechu pierworodnego, który skaził naturę wszystkich ludzi. Cóż więc do roboty na Ziemi miałby Bóg Odkupiciel i Zbawiciel ludzkości?

 

M: No, rzeczywiście,.. nie wzięliśmy tego pod uwagę. Wygląda na to, iż Stary Testament należy zostawić w spokoju, mimo jego anachroniczności i archaiczności. Trudno. To już nie wiem, co innego moglibyśmy zmienić i unowocześnić w naszych wierzeniach, abyśmy mogli uważać się za „nowych wierzących”,.. wbrew pozorom nie jest to takie proste.

 

D: Możecie bardzo wiele! Na przykład podważyć ideę „wolnej woli” człowieka, która w świetle współczesnej nauki okazała się użyteczną fikcją, wymyśloną po to, aby uczynić winnym stworzenie, a nie jego stwórcę za istnienie zła w jego dziele. A tym samym możecie odrzucić ideę „grzechu pierworodnego” obarczającego wszystkich ludzi odpowiedzialnością za winę prarodziców rodzaju ludzkiego, implikującą potępianą przez wszelkich moralistów odpowiedzialność zbiorową. Możecie wreszcie odrzucić prymat papiestwa, czyli papieża Franciszka nad resztą chrześcijaństwa, który katolicyzm zawdzięcza wymyślonej w II w. przez biskupa Lyonu Ireneusza, tak zwanej „sukcesji apostolskiej” itp.

M: Jak to?! Odrzucić papieża Franciszka?! Przecież on tyle dobrego już zrobił dla Kościoła! A ile jeszcze ma zamiar zrobić?! Dlaczego mielibyśmy odrzucać tak dobrego papieża?

 

D: Chociażby z powodu nadzwyczaj krwawej historii tego Kościoła. Znana jest wam choć w przybliżeniu cena, którą musiała zapłacić ludzkość za istnienie tejże religii? Czy orientujecie się, że splendor i znaczenie czyli bogactwo i stan posiadania, którym szczyci się Watykan zostało zapoczątkowane oszustwami na wielką skalę (tzw. Donacja Konstantyna i Dekrety Pseudo – Izydora)? Że środki na budowę gigantycznych świątyń uzyskiwano z drakońskich podatków oraz handlu odpustami i relikwiami (i ich fałszywkami) na masową skalę? Że na potęgę państwa kościelnego pracowali w pocie, krwi i znoju niewolnicy, z których Kościół katolicki zrezygnował jako jeden z ostatnich? Chwaląc obecnego papieża, poznaliście przynajmniej historię organizacji, na której czele stoi? Znacie jej przerażające dziedzictwo?     

 

M: No, nie,.. tego wszystkiego nie byliśmy świadomi. To aż tak źle przedstawia się historia tego Kościoła? Czy wobec tego nasz ambitny pomysł bycia „nowymi wierzącymi” nie wydaje się panu naiwny, aby nie powiedzieć głupi?

D: Sam pomysł nie wydaje mi się naiwny, ale jego realizacja już tak. Chcecie odciąć się od archaicznej i anachronicznej formy religijności, odrzucając Stary Testament, ale pozostajecie w katolicyzmie w którym rytuał i obrzędowość w głównej mierze zastępują wiedzę o przedmiocie wiary. Jednym słowem; pobożność jej wyznawców demonstrowana jest poprzez zbiorowe modły i obrzędy, a nie – tak jak to widział Jezus – poprzez wewnętrzne przeżywanie prawd wiary. Do czego instytucja Kościoła z monstrualnie rozbudowaną hierarchią wcale nie jest potrzebna. Gdzie tu widzicie miejsce na nową jakość wiary religijnej? Czy tam gdzie istnieją niepodważalne dogmaty wiary oraz skostniały rytuał, ma szansę zaistniećz dnia na dzień nowe spojrzenie na religię, nowa jej interpretacja?

 

M: Chce pan powiedzieć, że nie możemy liczyć na taką zmianę jakości naszych wierzeń, abyśmy mogli uważać się za „nowych wierzących”?

D: Nie, jeśli chcecie pozostać przy katolicyzmie. Tak, jeśli wybierzecie inną formę wierzeń, nie związaną z doktryną katolicką i hierarchią wartości właściwą dla tej religii.

M: Więc co by nam pan doradził w tej sytuacji? Powinniśmy zrezygnować z tych ambitnych planów i dalej uczestniczyć w pseudoreligijnych mszach, w których księża więcej mówią o polityce, antykoncepcji, aborcji, in vitro, związkach partnerskich, klauzuli sumienia i tym podobnych sprawach? Jaki to ma związek z duchowością, czy z Bogiem będącym miłością?

 

D: Oczywiście, że nie powinniście rezygnować ze swoich planów. Jedyne z czego powinniście zrezygnować, to kurczowego trzymania się doktryny katolicyzmu. Albo inaczej to ujmując: zrezygnować z pośredników pomiędzy Bogiem, a jego wyznawcami, którzy to pośrednicy (kapłani) większość uwagi wiernych kierują na siebie, a Bóg służy im tylko za wygodne uzasadnienie ich własnej wielkości, ważności i wartości. Problem tkwi w tym, iż księża przedstawiają wiernym tak zmanipulowany wizerunek Boga, aby ich rola w relacjach Bóg – człowiek – Bóg, była nieodzowna i konieczna wręcz. Dlatego większość religii jest sacerdotalistyczna (pośrednictwo kapłanów między Bogiem a człowiekiem). Zatem: Bóg tak, ale bez ziemskiego szczebla pośredniczącego, samorzutnych i nachalnych „sług bożych”.

 

Możecie więc zacząć od uważnej lektury Nowego Testamentu, aby zobaczyć, iż ten Kościół, którego najwyższy zwierzchnik tak wam się podoba, ma raczej niewiele wspólnego z ewangelicznymi naukami Jezusa. Nie zamierzał on przede wszystkim „zakładać” żadnego   Kościoła, skoro za życia jego uczniów miało nastąpić królestwo boże na ziemi. A na pewno nie takiego, którego dogłębnie zakłamana ideologia „ewangelizacji” wykorzystującej przemoc w myśl hasła „Cel uświęca środki” zdominowała i podporządkowała sobie większość świata. Jest to dokładnie wbrew temu czego nauczał Jezus swych bliźnich.

 

Jest to oczywiście jedna z możliwości, jakie są do waszej dyspozycji i to chyba ta najprostsza z możliwych, która wynika z waszego przywiązania do religijnej tradycji przodków. Uważam że stać was na coś więcej; na prawdziwą zmianę jakości wiary, która bez wątpienia będzie zasługiwała na to, abyście mogli uważać się za „nowych wierzących”. Jesteście gotowi na to?

 

M: No cóż, spróbujemy,.. ale to chyba będzie trudne zadanie. Tak całkowicie zrezygnować z tego wszystkiego, czego od dziecka nauczali nas księża i katecheci? To nasza kulturowa tradycja przecież, trudno będzie tak z dnia na dzień zaprzeć się jej, nie sądzi pan?

D: Tak, to rzeczywiście może być trudne. Niełatwo jest zerwać ideologiczne więzy, jakie na wiernych nakłada katolicka katecheza od wczesnego dzieciństwa, aż do końca życia i stać się osobnikiem kultywującym inne wartości.  Skoro jednak chcecie być uważani za „nowych wierzących”, to musicie spróbować podjąć to wyzwanie. Postaram się pomóc wam w tym.

 

Zacznijmy od tego, iż moim zdaniem wybraliście niewłaściwy kierunek dla zmiany jakości waszych wierzeń i niewłaściwą analogię jako bodziec do przeprowadzenia tych zmian. To, że istnieją tzw. „nowi ateiści” nie oznacza wcale, że na samym podobieństwie nazwy mogą, a nawet powinni istnieć „nowi wierzący”. Różnica jest taka, iż ci, których zaczęto określać tym mianem zwykli wyrażać swoje areligijne poglądy w odważny sposób, bez „owijania w bawełnę” zakłamanej poprawności politycznej i obawy zranienia uczuć religijnych kapłanów jak i osób wierzących. Zaczęli otwarcie mówić o tym, co dotąd było skrzętnie pomijane w publicznych dyskursach; że religie są już ze swej nietolerancyjnej natury dużym zagrożeniem dla ludzkości, o czym najlepiej świadczy ich krwawa historia.

 

To, co ich jeszcze różni od poprzedników, włoski filozof Cesare Vanini tak ujął: „Na fundamencie położonym przez ateistów starożytnych, ateiści nowożytni wznieśli potężny gmach własnych argumentów”. Ateizm bowiem kieruje się m.in. zasadą, którą Bertrand Russell w Szkicach sceptycznych sformułował w następujący sposób:„Potrzebna nam jest nie wola wiary, ale pragnienie wykrycia prawdy, co jest rzeczą wprost przeciwną”. Czyli to, co Stanisław Lem przedstawił w jeszcze bardziej dobitny sposób: „Najwyższą wartością naszej kultury jest prawda. Jest ona wartością naczelną, bez względu na to, czy jest to prawda deprymująca czy ekscytująca i prawdzie powinniśmy wszyscy służyć”.

 

Natomiast wiarę religijną wartościuje się w zupełnie inny sposób: im głębsza wiara, to znaczy taka, w której nie ma żadnych wątpliwości, która jest absolutnie pewna swych racji – tym jest lepsza i bardziej wartościowa. W tak rozumianych wierzeniach nie ma miejsca dla dociekań o prawdzie lub fałszu idei będącej przedmiotem owej wiary, bowiem z definicji jest ona ludziom objawiona przez Boga,więc jest nie tylko prawdą, ale też Prawdą przez duże „P”. Jeśli chcielibyście się tego trzymać wszelkie wasze próby znalezienia nowej jakości wiary religijnej musiałyby „spalić na panewce”, a wasz pomysł zostałby niezrealizowaną mrzonką.

 

Na szczęście możemy posłużyć się taką definicją wiary jak i wierzeń, która umożliwi wam upragnioną zmianę i jednocześnie uzasadni ją. Z pomocą przyjdzie wam Michał Heller, który w książce Wszechświat i Słowo w taki sposób przedstawił ten problem:

 

„Wierzenia w życiu codziennym są niezbędne /../ idzie o to, żeby wierzenia były rozumne (racjonalne). Pierwszym, narzucającym się warunkiem rozumności wierzeń jest ich spójność”. Od siebie dodałbym jeszcze, że również brak wewnętrznych sprzeczności, które czynią je niewiarygodne. Na poparcie powyższego, autor w/wym. książki przytacza poglądy innych uczonych, np. Price’a: „Wiara w coś, zakłada posiadanie pewnych argumentów, które sprawiają, że przedmiot wiary jest przynajmniej prawdopodobny. A zatem wiara musi zawierać wiedzę o czymś”.

 

Także zacytowana jest wypowiedź Bernarda Mayo: „Wiara wiąże się z prawdą przynajmniej na dwa sposoby. Po pierwsze, to w co się wierzy może być prawdziwe, albo fałszywe. Po drugie, nawet jeśli to w co się wierzy jest fałszywe, wierzący uważa je za prawdziwe. Sam fakt, że w coś się wierzy, nie nadaje przedmiotowi wiary waloru prawdy. Stąd płyną oczywiste wnioski: jest rzeczą złą wierzyć w fałsz, a dobrą wierzyć w prawdę /../ Prawda powinna być przedmiotem wiary, a fałsz nie /../ Im ktoś jest bardziej rozumny, tym ma mniejszą swobodę w przyjmowaniu czegoś „na wiarę”, tym bardziej zniewalająco działają na niego racje rozumowe”.

 

Biorąc powyższe za podstawę nowej jakości waszych wierzeń, chciałbym doradzić wam ideowy „skok na głęboką wodę” i zaproponować taki rodzaj religii, w której najmniej jest owych „prawd” do przyjęcia „na wiarę”, czyli jest ona najbardziej racjonalna z możliwych wierzeń. Prawdę mówiąc ma ona tylko jedną główną prawdę do uwierzenia: istnienie Boga, stwórcy Wszechświata. I nic poza tym.Mam na myśli deizm, którym moglibyście zastąpić obecnie wyznawany teizm. Różnicę pomiędzy tymi wierzeniami doskonale przedstawił Richard Dawkins w Bogu urojonym:

 

Teista wierzy, że istnieje nadnaturalna inteligencja; byt, który oprócz swego najważniejszego dzieła, jakim było stworzenie świata, wciąż pozostaje w tym świecie immanentnie obecny, nadzorujący i wyznaczający losy stworzonych przez siebie istot. Na ogół w teistycznych systemach wierzeń bóstwo bezpośrednio uczestniczy w życiu ludzi. Odpowiada na modły, wybacza grzechy lub je karze, poprzez cuda ingeruje w bieg ludzkich spraw, ocenia dobro i zło naszych uczynków, wiedząc zawsze kiedy je popełniamy (a nawet, kiedy tylko myślimy o tym, by je popełnić).

 

Deista co prawda także wierzy w nadprzyrodzony inteligentny byt, ale przyjmuje, że jego aktywność w zasadzie ograniczyła się do ustanowienia praw rządzących światem. Bóg deisty nie ingeruje w bieg ziemskich spraw, a już na pewno nie przejmuje się jakoś szczególnie ludzkimi problemami. /../ Różnica między deistami a teistami polega na tym, iż Bóg tych pierwszych nie wysłuchuje modlitw, nie zajmuje się grzechami ani wyznaniami winy, nie czyta w naszych myślach i nie ingeruje w bieg ziemskich spraw poprzez arbitralnie dokonywane cuda. /../

 

W porównaniu z psychopatycznym zbrodniarzem ze Starego Testamentu, deistyczny Bóg myślicieli Oświecenia rzeczywiście jawi się jako istota nieskończenie wyższa – godna swej kosmicznej kreacji, wyniośle nieciekawa ludzkich spraw, odnosząca się z najwyższą obojętnością do naszych myśli i pragnień, za nic sobie mająca nasze drobne grzeszki czy wymamrotane pokajania. Bóg deistów to fizyk, który kończy wszelką fizykę, alfa i omega matematyków, apoteoza konstruktorów. To nadinżynier, który ustanowił prawa i stałe fizyczne, nastroił je z niebywałą precyzją i niewyobrażalną świadomością przyszłych zdarzeń, zainicjował eksplozję, po czym przeszedł na emeryturę i od tego czasu nie dał o sobie znaku”.

 

Co myślicie o tej propozycji? Odważylibyście się na taką zmianę swego światopoglądu? To „nieco więcej” niż wasz „odważny” początkowy pomysł, prawda? Dodam tylko, iż deizm cieszył się szczególnym uznaniem u takich intelektualistów, jak Benjamin Franklin i Thomas Jefferson, którzy zdołali wprowadzić wartości oświecenia do dokumentów tworzących podwaliny Stanów Zjednoczonych Ameryki. Może więc warto spróbować?

 

M: Przyznam, iż zaskoczył pan nas tym pomysłem: deizm w miejsce teizmu? Nie pojmuję na czym niby miałaby polegać wyższa jakość „wiary deistycznej” w porównaniu z „wiarą teistyczną”? Przecież w tej sytuacji pozostawałoby nam jedynie wierzyć, iż Bóg istnieje i nic więcej. I to już miałoby być wszystko? Jaką mielibyśmy mieć korzyść z takiej wiary?

 

D: To zależy jakie „korzyści” ma pan na myśli; jeśli chodzi o „zbawienie ludzkiej duszy”, czyli obietnicę życia wiecznego po biologicznej śmierci człowieka, to zapewne nie należy tego oczekiwać po deizmie. On nie wytworzył takich bliskich potrzebom człowieka iluzji i nie mami go urojeniami nieba pełnego aniołów, ani nie straszy odstępców  i sceptyków wiecznymi mękami piekielnymi,ponieważ – tak mi się wydaje – nie ma on chorych ambicji panowania nad ludzkimi umysłami, schlebiając potrzebom naszego ego.  

 

Za to nie musicie wierzyć (na siłę, bo już przedszkolaki są uczone katechezy) w wiele religijnych „prawd objawionych”, które nie sposób zaakceptować rozumem, posługującym się prawami logiki i zasadami racjonalnego myślenia. Np. możecie odrzucić nagminny w teizmie antropomorfizm, biorący się z przekonania, iż Stwórca Wszechświata jest osobą (która jednocześnie wypełnia sobą całe Uniwersum), mającą wiele atrybutów pochodzenia ludzkiego i potrzebnych w relacjach z ludźmi. Andre Comte-Sponville tak to ujął:

 

„Tak więc wszystko, co możemy pozytywnego powiedzieć o Bogu, naznaczone jest antropomorfizmem. /../ To jest cena, którą trzeba zapłacić za analogię. /../ jak jednak powiedzieć o Bogu coś, co byłoby wolne od antropomorfizmu, jeśli nie nic, dokładnie nic? /../ Wszelki antropomorfizm dotyczący absolutu jest naiwny i śmieszny. Wobec tego, co niewypowiedziane, lepiej zachować milczenie” (wg Duchowość ateistyczna).

 

Czyli tak jak w deizmie; można tylko wierzyć, iż Bóg istnieje i nic poza tym. Czy to nie jest najwyższy poziom wiary, a zarazem najbardziej racjonalny? „Być deistą, to wierzyć w Boga, nie pretendując do poznania go” (z w.wym. pozycji). Chcieliście przecież wznieść się na wyższy poziom wierzeń religijnych, prawda? Wyższy, czyli bardziej rozumowy, racjonalny.

 

Uzasadnienie teizmu leży w potrzebach natury ludzkiej: człowiek, jako istota świadoma swej śmiertelności potrzebuje nieustającego pocieszenia ze strony opiekuńczego bóstwa, które obdarzy go życiem wiecznym po biologicznej śmierci, jeśli tylko podporządkuje się on jego woli i będzie żył zgodnie z narzuconymi mu zasadami moralnymi. Dlatego właśnie teizm jest najbliższy ułomnej naturze człowieka, jak żadna inna religia, mimo to, iż jest w nim mnóstwo wewnętrznych sprzeczności, które czynią go niewiarygodnym i infantylnym. Doskonale natomiast nadaje się do panowania nad ludźmi w imieniu osobowego Boga, który bez pośredniczącego szczebla kapłanów („pomocników Boga” jak sami siebie nazywają) nie dałby rady zrealizować swego planu opatrznościowego względem ludzkości.

 

Uzasadnienie deizmu natomiast, dostarcza nam otaczający nas świat i cała przyroda na nim: jej bezlitosne prawa, którym podlega również człowiek, świadczą przeciwko jakiejkolwiek opiece bożej, nie mówiąc już o trójstopniowej Opatrzności, której działanie charakteryzuje to znane biblijne powiedzenie: „Żaden wróbelek nie spadnie z drzewa, jeśli On tego nie będzie chciał”. Ludzie już bardzo dawno na to wpadli, czego świadectwem jest to rozumowanie, które zaproponował współczesnym sobie Cyceron w księgach O naturze bogów:

 

„Gdyby świat był rządzony przez Opatrzność Bożą, wówczas wszystko byłoby odmierzone – jak na sprawiedliwej wadze – każdemu człowiekowi według tego, na co zasługuje, a więc dobrym przypadałoby w udziale dobro, a złym zło. Lecz skoro w rzeczywistości wszystko dzieje się zupełnie inaczej, nie mogę dopatrzyć się w tym w żaden sposób istnienia Opatrzności Bożej na tym świecie /../.

 

Widzimy bowiem, że na tych, którzy nigdy nie przekraczają granicy tego, co sprawiedliwe i słuszne, spadają co dzień niezliczone ciosy wrogów; oplatani są siecią intryg i zdrad; rzucane są im pod nogi kłody; spotykają ich niezliczone przeciwności. Natomiast tych, którzy depcząc prawa boskie i ludzkie, są splamieni czynami występnymi i zbrodniczymi, nie spotykają żadne nieszczęścia, nie spadają na nich żadne klęski, ale posiadają obfitość wszelkich dóbr i pędzą życie w spokoju i rozkoszach” (wg Vanini Andrzeja Nowickiego).     

 

Myślę, że moja propozycja jest warta zastanowienia. Deizm co prawda nie obiecuje wam życia wiecznego, ale z pewnością zaoszczędzi wam mnóstwa „myślowych wygibasów”, kiedy to wierni teizmowi osobnicy starają się „rozumowo” uzasadniać „prawdy” swej religii. Czego nawet nie potrafili ustrzec się wielcy myśliciele, jak chociażby  B. Pascal, udzielając śmiesznej i obscenicznej odpowiedzi, dotyczącej istnienia zła i cierpienia w dziele bożym: „Musimy snadź rodzić się winni, albo Bóg byłby niesprawiedliwy”. Jednym słowem; nie musicie czuć się odpowiedzialni za grzech pierwszych ludzi w raju, ani czuć się winni za męczeńską śmierć Syna Bożego. Deizm nie wymaga od was aż tak wielkiego poniżenia i nieustającego poczucia winyza względny spokój sumienia. Przemyślcie to sobie spokojnie.

 

Na koniec, zanim pożegnam się z wami, chciałbym zadedykować panu i pańskim kolegom pewien cytat z listu Thomasa Jeffersona do Petera Carra. Niech pomoże on wam podjąć właściwą i mądrą decyzję.

 

„Odrzuć wszelkie lęki niewolniczych i służalczych przesądów, które słabsze umysły utrzymują na klęczkach. Osadź rozum mocno na jego siedzisku i pod jego osąd oddawaj każdy fakt, każdą opinię. Śmiało kwestionuj nawet istnienie Boga, albowiem, jeśli jakikolwiek Bóg istnieje, bardziej cenić sobie musi hołd rozumu niż ślepego lęku” (wg Bóg urojony Richarda Dawkinsa).

 

I na tym muszę zakończyć dzisiejszy dyżur, ponieważ „nie samym duchem człowiek żyje”, a dzięki pracy fizycznej mam przynajmniej szansę, nie tyle poczuć się wolnym (jak uważają co niektórzy hipokryci, stwarzając ludziom specjalne obozy „dające” tę upragnioną „wolność”), co utrzymać się na powierzchni egzystencji bez zadłużania się w pazernych bankach, bombardujących mnie nieustannie nachalnymi reklamami swych usług. Coś mam dzisiaj dzień narzekania, czyżby działała magia feralnej 13-tki, w którą akurat nie wierzę?

 

A w mediach nadal pełno wiadomości o zamachu terrorystycznym w Tunisie i nadal ani słowa o religijnym jego podłożu. Widocznie ludzkość upodobała sobie nazbyt częste „budzenie się z ręką w nocniku” i nie wykluczone, że przyzwyczaiła się już do tego „ideologicznego fetorku”, w którym od tysiącleci wychowują ją jej duszpasterze, biorąc na siebie trudny obowiązek myślenia za swoje owieczki.

 

Marzec 2015 r.             

Lucjan Ferus

Wieloletni publicysta portalu „Racjonalista”, pasjonat religioznawstwa, artysta rękodzielnik w zakresie rzeźbiarstwa w drewnie (snycerstwo).

 

                             

 

            

 

             

  


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Przyjemna lektura na wyborczą niedzielę Pkor 2015-05-24








Usługi
 Paulina: Pogłaskać cię?

Hili: Tak, poproszę.

Więcej

Niezwykła propozycja
Palestyńczyków
Andrzej Koraszewski 

Hebron: Źródło: Wikipedia

Jak donosi „Israel Hayom”,  grupa czołowych szejków z Hebronu wystąpiła z inicjatywą wystąpienia z Autonomii Palestyńskiej i utworzenia ”Emiratu Hebronu”. Emirat przystąpiłby do Porozumień Abrahamowych.     

 

Według artykułu Elliota Kaufmana w Wall Street Journal, propozycja, która została przekazana ministrowi gospodarki Nirowi Barkatowi, obejmuje całkowite wycofanie się z Autonomii Palestyńskiej i bliską współpracę gospodarczą z Izraelem, która obejmowałaby zatrudnienie dziesiątek tysięcy pracowników z Hebronu.

Więcej

Chiny zbroją Huti, a Huti
zawierają pakt z Al-Szabab
Christine Douglass-Williams

Bojownicy Huti oddają nazistowski salut.

Morze Czerwone to szlak o kluczowym znaczeniu dla firm transportujących towary z Azji do Europy. Odpowiada za około „15% całkowitego światowego handlu morskiego”. Huti zakłócają ten szlak od początku 2024 roku, co wpływa na wzrost kosztów transportu i wydłuża czas dostaw — statki są bowiem celem ataków. Przekłada się to na wyższe ceny dla konsumentów na Zachodzie, i tak już dotkniętych kryzysem gospodarczym. Na początku maja Huti, wspierani przez Iran, zawarli porozumienie z Trumpem, zobowiązując się do zaprzestania ataków na statki w regionie Morza Czerwonego.

Więcej
Blue line




Ławka

Hili: Tak rzadko tu teraz siadasz.

Ja: Zmieniam obyczaje.

Więcej

Gwałt, wcale tak bardzo
nie posunęliśmy się do przodu!
Phyllis Chesler

Sean John Combs, znany jako Puff Daddy, P. Diddy, Puffy i Diddy – amerykański producent muzyczny, raper i aktor. Combs został aresztowany i oskarżony 16 września 2024 r. o wymuszenia, handel ludźmi siłą i transport w celach prostytucji. 2 lipca 2025 r., po trzech dniach narad, ława przysięgłych uznała Combsa za winnego dwóch zarzutów transportu w celach prostytucji z udziałem Ventury, innej byłej dziewczyny i pracowników seksualnych, ale nie uznała go za winnego spisku w celu wymuszenia okupu i zarzutów handlu ludźmi. Tego samego dnia Combsowi odmówiono zwolnienia za kaucją i nakazano mu pozostanie w areszcie do czasu ogłoszenia wyroku, który ma się odbyć 3 października. 

Odpowiadając na mój artykuł o katastrofie „Freak-off” z udziałem Diddy’ego, wielu czytelników pisało do mnie prywatnie. Zgadzali się z tym, co napisałam – ale jedna kobieta przesłała wyjątkowo niepokojący komentarz. Oczywiście ma pełne prawo do własnego zdania, ale przypomniała mi nieodżałowaną Margaret Mead, z którą kiedyś debatowałam – w 1977 roku. Mead wierzyła, że jeśli kobieta została zgwałcona, to zasłużyła na to; „musiała naruszyć jakieś tabu”.

Więcej
Blue line

Jak zła terapia przejęła
kontrolę nad szkołami
Coleman Hughes

Coleman Hughes (Źródło: wikipedia)

Oto metoda: wyobraź sobie, że poziom każdego z tych czterech bożków w twoim życiu spada do średniej krajowej. Jak bolesne byłoby to dla ciebie w każdym z przypadków? Jak bardzo cierpiałbyś, mając jedynie przeciętną ilość władzy? Bogactwa? Przyjemności? Honoru? (Z drugiej strony, jeśli jesteś poniżej średniej w którejś z tych kategorii, którą najbardziej chciałbyś zwiększyć?)

Gdy Brooks zadał mi to pytanie, moją pierwszą myślą było to, że utrata władzy w ogóle by mnie nie ruszyła. Nigdy mnie to specjalnie nie pociągało. Przez lata miałem własny zespół, ale o wiele bardziej lubiłem być muzykiem wspierającym w cudzych projektach. Uwielbiam prowadzić podcast, ale nie przepadam za byciem jego szefem.

Więcej

Sprawozdanie
"Pana Nie wiem”
Andrzej Koraszewski


Pozwólcie, że wyjaśnię. Jak wyjaśnić siedmioletniemu chłopcu, kim jestem? Z jednej strony siwy obcy staruch, z drugiej – inteligentny siedmiolatek, syn cudownej przyjaciółki, która na upartego mogłaby być moją wnuczką. Jego matkę znam od czasu, kiedy miała czternaście lat, a nasze gęby rozjaśniały się zawsze przy każdym spotkaniu. Wczoraj wpadła, a raczej – kazałem jej przyjść do mnie, bo spotkanie na ulicy czy w sklepie groziło cyrkiem wspólnego, publicznego płaczu. Samotnie wychowuje syna i gadała o nim bez końca. Rozstaliśmy się jej stanowczym stwierdzeniem: „Następne spotkanie u mnie, będzie prawdziwa kawa, a nie to twoje rozpuszczalne świństwo”. Wróciłem do roboty, a gdzieś z tyłu głowy pytanie: jak też ja się przedstawię młodemu człowiekowi, który niedawno stracił dziadka i prawdopodobnie ma ograniczoną ochotę na rozmowę ze starym obcym dziadem? Trzeba się będzie jakoś przedstawić, ale jak?

Więcej

To jest
antyfaszysta
Brendan O'Neill


Jeśli chcesz zobaczyć prawdziwego antyfaszystę, zapomnij o pozerach i nienawistnikach z Glastonbury – spójrz raczej na krótkie, odważne życie Yisraela Natana Rosenfelda. Gdy „antyfaszyzm” dla ospałych narcyzów z zachodniej lewicy oznacza jedynie wycie „Fuck Farage” i jedzenie wegańskich lodów na festiwalu muzycznym, dla Natana oznaczał wstąpienie do wojska i walkę przeciw ludziom, którzy dokonali największej rzezi Żydów od czasu Holocaustu. W obliczu rasistowskich kłamstw naszych elit, które oczerniają IDF jako ludobójczych demonów, Natan – ten współczesny Machabeusz – walczył za swój naród i swój lud przeciw ich faszystowskim prześladowcom. Jego niezwykła odwaga okrywa hańbą nikczemników z Glastonbury, którzy życzyli mu śmierci.]


Nazwisko, które powinniśmy zapamiętać z tego weekendu, to nie Bob Vylan. Ani Pascal Robinson-Foster – tak naprawdę nazywa się ów punk nienawidzący Izraela, który wzbudził takie oburzenie na Glastonbury. 

Więcej

Bitwa
o "Palestynę"
Ivan Bassov


Jak niezrozumiana nazwa stała się bronią — i dlaczego Żydzi powinni ją odzyskać


Nazwa „Palestyna” stała się w żydowskim dyskursie głęboko polaryzującym terminem. U części Żydów samo jej wypowiedzenie wywołuje dyskomfort, a nawet wrogość. Reakcja ta wynika często z jej skojarzenia z retoryką antysyjonistyczną lub antysemicką — zwłaszcza w kontekście współczesnych ruchów politycznych. Termin ten bywa postrzegany jako zakwestionowanie legalności istnienia Izraela — a nawet samej żydowskiej tożsamości narodowej.


Jednak ta reakcja nie ma wyłącznie charakteru politycznego. Jest również emocjonalna, historyczna i głęboko symboliczna.

Więcej

Media odmawiają publikacji
fikcyjnego „rysunku Mahometa”
Elder of Ziyon


BBC: "Czterech pracowników satyrycznego magazynu w Turcji zostało aresztowanych za opublikowanie rysunku, który rzekomo przedstawia proroka Mahometa – postać świętą w islamie, którego wizerunek jest kwestią głęboko kontrowersyjną. Turecki minister spraw wewnętrznych Ali Yerlikaya potępił rysunek opublikowany przez magazyn LeMan, nazywając go 'bezczelnym' i ogłosił, że zatrzymano redaktora naczelnego, grafika, dyrektora instytucjonalnego oraz rysownika."

Więcej

Pamiętnik znaleziony
w starym łbie II
Andrzej Koraszewski


Wojna sześciodniowa na Bliskim Wschodzie spowodowała długotrwałe turbulencje w Europie Wschodniej. Zamieszkaliśmy w mieszkaniu cioci Mani na Pięknej. Pokój, kuchnia, łazienka i my we dwoje. Ciocia Mania to osobny rozdział. Małgorzata nie darzyła jej sympatią. Żydo-komuna w całej krasie. Powojenne życie spędziła w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Komunistką była przed wojną (światową), podczas wojny była w ZSRR, gdzie towarzysz Stalin uleczył ją z komunizmu. Małgorzata nie chciała się nawet interesować, dlaczego polazła do bezpieki, a Anna tylko się krzywiła. Tak czy inaczej, ciocia Mania wzięła przedwczesną emeryturę i pojechała turystycznie do Izraela. Małgorzata miała opiekować się mieszkaniem, więc przynajmniej chwilowo objęliśmy mienie pobezpieczniackie.

Więcej
Blue line

Jak zmieniono Izrael
w krynicę zła
Daniel Ben-Ami


Od 7 października i początku wojny Izraela z Hamasem zachodni „postępowcy” zwrócili się przeciwko państwu żydowskiemu. Na ulicach i w mediach natężenie i gwałtowność nienawiści wobec Izraela – a nierzadko także wobec Żydów – bywały wręcz przytłaczające.


Czasem wręcz trudno pojąć naturę współczesnej nienawiści do Żydów. Jest tak powszechna i wszechogarniająca. Niemniej wciąż możliwe jest wyodrębnienie głównych elementów „postępowej” krytyki Izraela – a ściślej tego, co gdzie indziej nazywam „woke'owym antysemityzmem”.

U jego podstaw leży przekonanie, że Izrael jest ucieleśnieniem zła. Że jest państwem skrajnie nikczemnym. Widać to w sposobie, w jaki przeciwnicy Izraela już nie krytykują go według jakichkolwiek normalnych standardów. Nie ograniczają się do potępienia rządu Izraela, jego polityki czy działań w Gazie. Nie krytykują Izraela tak, jak krytykowane bywają inne państwa. Nie – krytycy Izraela przedstawiają go jako źródło całego zła tego świata. Widać to choćby na diagramie, który krążył w zeszłe lato w środowiskach antyizraelskich. „Palestyna to klucz” – głosił tytuł, sugerując, że to właśnie ten temat „łączy wszystko”.

Więcej

Empatia to piękna rzecz
– póki nie zbrzydnie
Lucy Tabrizi


Na Zachodzie zbudowaliśmy cały nasz moralny system wartości wokół empatii. Wychwalamy ją. Nagłaśniamy. Czcimy. Ale gdzieś po drodze empatia przestała być cnotą, a stała się słabością – podatną na przejęcie i wykorzystanie przeciwko nam.


Znam empatię. Żyłam nią. Wywodzę się z kręgów obrońców praw zwierząt; moje dawne konto nosiło nazwę „compassionate living” (współczujące życie), jeśli to cokolwiek mówi. Spędzałam godziny oglądając nagrania z rzeźni, przyglądając się cierpieniu, od którego większość ludzi odwraca wzrok. Stałam kiedyś po kolana w zakrwawionej wodzie morskiej, filmując ciężarną wielorybicę w agonii. Zginęła. Zostały mi po tym objawy PTSD.

Jestem też matką. Sama myśl o cierpieniu moich dzieci jest nie do zniesienia. 

Więcej
Blue line

Irlandia wprowadza ustawę
'nie kupuj u Żyda'
Hank Berrien


Po raz pierwszy od klęski nazistowskich Niemiec jakikolwiek europejski rząd promuje prawo, które wprost nawołuje do bojkotu towarów produkowanych przez Żydów.

Więcej

Antysemityzm
i syjonofobia
Ivan Bassov


Od supersesjonizmu do wymazywania: jak teologia zastępstwa napędza nienawiść wobec Żydów i ich państwa.

Często słyszymy: „Nie jestem antysemitą, jestem tylko antysyjonistą”. To rozróżnienie – regularnie wykorzystywane jako retoryczna zasłona dymna – dziś się rozpada. Współczesna wrogość wobec Żydów coraz częściej wyraża się nie przez dawne obelgi, lecz poprzez obsesyjny sprzeciw wobec ich państwa. Dlatego potrzebujemy nowego języka, który odzwierciedla tę zmianę. Wiele osób twierdzących, że sprzeciwia się „tylko Izraelowi”, przejawia tak głęboką, nieproporcjonalną wrogość, że zasługuje ona na własną nazwę: syjonofobia.

Więcej

Wyciek informacji z CNN
to negacjonizm
Bob Goldberg

Irańska instalacja nuklearna, przed jej zniszczeniem.

Podczas gdy izraelska i amerykańska precyzja w działaniu niszczyły infrastrukturę Iranu, prasa spieszyła się, by naprawić reputację teokracji.

Media wykonały swoją robotę dobrze — dla Teheranu.

Udało im się przedstawić niszczycielski, precyzyjny atak na irańską infrastrukturę nuklearną i system dowodzenia jako kosztowną stratę czasu. Na podstawie jednej wstępnej, wywiadowczej oceny szkód w irańskich operacjach nuklearnych, udostępnionej wszystkim czołowym mediom jednocześnie, dziennikarze sumiennie przekazali komunikat: ataki Izraela i USA opóźniły Iran zaledwie o kilka miesięcy.

Więcej

Prawdziwa
historia syjonizmu
Cheryl E. 


Wszyscy słyszeliśmy, jak ignoranci opowiadali, że pewnego dnia w 1897 roku grupa żydowskich syjonistów z Europy Wschodniej obudziła się i postanowiła rozpocząć ruch mający na celu zmuszenie i zmanipulowanie całego świata, by „ukradł” arabską ziemię – tylko dlatego, że ci źli żydowscy syjoniści chcieli odzyskać ziemię, na której żyli ich przodkowie i z której zostali wygnani niemal 1800 lat wcześniej.

Więcej

Aktywiści pro-palestyńscy
dali się nabrać
Ahmed Fouad Alkhatib


Islamska Republika Iranu nigdy nie zaprzestanie mieszania się w sprawę palestyńską, ponieważ Teheran potrzebuje tego konfliktu, by zasilać swoją machinę propagandową. W rzeczywistości bezpieczna, stabilna i niezależna Palestyna pozostanie odległą możliwością, dopóki Islamska Republika istnieje w swojej obecnej formie i może utrzymywać pozory poparcia dla Palestyńczyków. Tylko poprzez napiętnowanie tego złowrogiego reżimu i zdystansowanie się od niego ruch pro-palestyński ma szansę stać się skuteczny.

Więcej

Przeczytaj konstytucję
Iranu i rozbij reżim
I. Marcus i B. Siegel


Chociaż niedawna porażka sojuszniczych ugrupowań Iranu — Hamasu, Hezbollahu i Syrii Asada — przyniosła ulgę wielu osobom, zwłaszcza w Izraelu, to świętowanie jest nadal przedwczesne.
Cele Iranu nie zmieniły się tylko z powodu upadku jego pełnomocników. Prawdziwe zagrożenie, jakie Islamska Republika nadal stwarza dla całej ludzkości, leży na stole w jej podstawowym dokumencie — konstytucji. Przyjęta w 1979 r. i zmieniona w 1989 r. Konstytucja Islamskiej Republiki Iranu stanowi jasną artykulację przyszłego porządku świata, który Iran uważa za swój cel: najpierw narzucić go światu islamskiemu, a następnie całej ludzkości.

Więcej

Nienawiść do Żydów
w tureckich mediach
Elder of Ziyon



Po raz kolejny tureckie media wyprzedziły inne kraje i zostały światowym mistrzem w kwestii antysemityzmu.


Mają go więcej niż Iran. Więcej niż Jordania. Więcej niż Jemen.


Oto kilka ostatnich tureckich wyczynów.


A tu prawdziwa ilustracja 
artykułu w gazecie Aydinlik na temat tego, jak żydowscy miliarderzy rzekomo finansują Izrael:

Więcej

Pamiętnik znaleziony
w starym łbie
Andrzej Koraszewski


Dawno, dawno temu był sobie w Polsce komunizm. To nie był ruski komunizm, to nie był afrykański komunizm, ani jugosłowiański komunizm. To był nasz polski komunizm. Komunistów w Polsce nie widziałem. Byli oportuniści, mnóstwo łajdaków, byli marzyciele tacy jak Jacek Kuroń, urzeczeni utopią i chcący budować utopię, byli durnie tacy jak ja, którzy dali się nabrać na pomysł rewizjonizmu, czyli rozmiękczania tego od środka. (O tej mojej przygodzie z rewizjonizmem może będzie kiedyś osobno.)

Więcej
Blue line

Reakcje ONZ na ataki
Iranu na izraelskich cywilów
UN Watch


Trzynastego czerwca 2025 r. Izrael rozpoczął operację Wstający Lew, prewencyjny atak militarny na irański program broni jądrowej, kilka godzin po tym, jak Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej ONZ (MAEA) po raz pierwszy od 20 lat ogłosiła, że Iran naruszył porozumienie. Precyzyjne ataki zostały przeprowadzone przeciwko dowódcom wojskowym Iranu i naukowcom zajmującym się energią jądrową, a także przeciwko krytycznej infrastrukturze wojskowej, w tym irańskim systemom obrony powietrznej, obiektom do przechowywania i produkcji pocisków balistycznych oraz obiektom jądrowym. Premier Netanjahu uzasadniał te ataki jako konieczny akt samoobrony. „Gdyby tego nie powstrzymano, Iran mógłby wyprodukować broń jądrową w bardzo krótkim czasie — może to być rok lub kilka miesięcy” — powiedział.

Więcej

Wyobraź sobie,
że Hitler pozostał nietknięty
Joshua Hoffman


Pozwolić najwyższemu przywódcy Iranu, Alemu Chameneiemu, wyjść z tej wojny bez szwanku to jak pozwolić Hitlerowi wycofać się do Berlina w 1944 roku — z poturbowaną armią, ale z nietkniętą ideologią.


Czy potrafisz wyobrazić sobie świat, w którym architekci ludobójstwa mogą działać dalej bezkarnie — nadal trzymają się władzy i wciąż wierzą, że mieli rację?


To nie jest alternatywna historia. To ostrzeżenie.

Bo po 12-dniowej wojnie między Izraelem a Iranem właśnie z takim scenariuszem flirtuje dziś świat. Najwyższy Przywódca Iranu, Ali Chamenei, przeżył. Jego reżim nadal jest chroniony. Jego machina propagandowa nadaje. Jego Gwardia Rewolucyjna nadal maszeruje. Jego rakiety mogą być osłabione, jego zastępcze siły zdezorientowane, jego program nuklearny cofnięty — ale on sam pozostaje nietknięty.

Więcej

Kurdowie:
zapomniany naród
Paul Finlayson


Niedawno znalazłem się na spotkaniu zorganizowanym przez godną podziwu, nieco donkiszotowską organizację Tafsik — grupę, której misją jest zszywanie postrzępionych nitek ludzkiej wspólnoty w epoce dudnienia plemiennych werbli. To było wspaniałe wydarzenie, kalejdoskop sprzeciwu wobec ponurych obrazów współczesnego świata.

Więcej

Ataki Trumpa na Iran
były sygnałem dla Chin
Daniel; Greenfield


Ameryka właśnie stała się nieprzewidywalna.
Jedną z największych słabości amerykańskiej polityki zagranicznej była nasza przewidywalność. Nasi przeciwnicy potrafili dokładnie określić, co zrobimy, a czego nie.


Jednym z największych atutów prezydenta Trumpa jest jego nieprzewidywalność. W sprawie ataków na Iran nie tylko trzymał wszystkich w niepewności do ostatniej chwili, ale też zastosował wyrafinowane środki, by zmylić obserwatorów. Dan Caldwell, znajomy Tuckera Carlsona, został usunięty z Pentagonu z powodu zarzutów o przecieki. Podobny los spotkał kilku innych. Kiedy ataki faktycznie zostały przeprowadzone, nie pojawiły się wcześniej żadne przecieki – mimo że niektóre media twierdziły, iż mają informacje od anonimowych „urzędników”. Wszyscy nauczyli się milczeć w sprawach naprawdę istotnych.

Więcej
Dorastać we wszechświecie

Czas, którego nigdy
nie zapomnimy
Phyllis Chesler

Od wtorku do wtorku
minął tydzień
Andrzej Koraszewski 

„Filozof Putina”
to antysemita
Elder of Ziyon

Iran jest z Ameryką
w stanie wojny od 46 lat
Daniel Greenfield

Kolejne
„Boskie zwycięstwo”
Hussain Abdul-Hussain

Ciąg dalszy „Listów
z naszego sadu”
Andrzej Koraszewski

Niech przemówi mój
podziw dla Żydów
Paul Finlayson

Rewolucja już jest,
ale jaka to rewolucja?
Alberto M. Fernandez

Granice nieposłuszeństwa
obywatelskiego
Patrycja Walter

Myśli o dziennikarstwie
zależnym
Andrzej Koraszewski

Antysemityzm  gorszy niż
twojej babci
Avi Herbatschek

Wojna Izraela z Iranem
jest przysługą dla ludzkości
Z materiałów MEMRI 

Izrael musi powiedzieć
kim jest wróg
Yonatan Daon

Komiczny upadek
kultu kefiji
Brendan O’Neill

Świat pogrążył się
w moralnej otchłani
David Collier

Blue line
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk