Prawda

Niedziela, 17 sierpnia 2025 - 21:46

« Poprzedni Następny »


Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt


Ed Yong 2014-05-02


Wielu jest naukowców, którzy badają zdolności umysłowe zwierząt. Jako inteligentne zwierzęta, bardzo chcemy dowiedzieć się, czy inne zwierzęta podzielają nasze umiejętności i jak wyewoluowała nasza osławiona bystrość. Widzimy badanie za badaniem o tym, czy szympansy dbają o sprawiedliwość, czy gołębie są bystrzejsze od ludzi w klasycznych problemach matematycznych, czy mątwy potrafią pamiętać gdzie, co i kiedy, lub czy (i jak) papugi i wrony używają narzędzi.

Trudno jest jednak pracować ze zwierzętami. Trzeba zaprojektować testy, które obiektywnie oceniają ich sprawności umysłowe bez podnoszenia widma antropomorfizmu i trzeba je starannie wytrenować do wykonywania tych testów. Te trudności oznaczają, że badacze zazwyczaj uciekają się do niewielkich eksperymentów z jednym tylko gatunkiem, często z zadaniami zaprojektowanymi dla nich indywidualnie. Dlatego bardzo trudno jest porównywać gatunki lub zestawiać wyniki z odrębnych badań. Jeśli lemury zachowują się inaczej niż małpy w różnych eksperymentach, to czy jest tak dlatego, że istnieje jakaś autentyczna różnica biologiczna, czy też jest to jakieś dziwactwo w jednym lub obu badaniach?


Te problemy oznaczają, że wiele jest badań nad inteligencją zwierząt, ale są one fragmentaryczne. Każde badanie dodaje nowy kawałek do układanki, ale czy każdy układa tę samą układankę?


Evan MacLean
, Brian Hare i Charles Nunn z Duke University mieli tego dość. Pokierowali międzynarodowym zespołem 58 naukowców z 25 instytutów w badaniu ewolucji jednej umiejętności umysłowej – samokontroli – u 567 zwierząt z 36 gatunków.


Szympansy, goryle, pawiany, marmozety, lemury, wiewiórki, psy, słonie, gołębie, papugi i wiele innych próbowały swoich sił przy tym samym zadaniu. „To dosłownie było badanie od myszy do słonia – mówi MacLean – a przynajmniej od mongolskiego myszoskoczka do słonia”.


“Sądzę, że to naprawdę pokazuje przyszłość dziedziny poznania – mówi Karin Isler z Uniwersytetu w Zurychu. – Zamiast dawać tylko wyrywkowe spojrzenia i sugestie, a czasami sprzeczne dowody, można znaleźć przekonujące wyjaśnienia ewolucji zdolności poznawczych”.


Zespół skupił się na samokontroli – zdolności przestania robić czegoś, odłożenia czegoś, zjedzenia czegoś później. Zwierzęta robią to, kiedy powstrzymują się od kopulacji w obecności dominującego zwierzęcia, kiedy przestają żerować na istniejącym źródle pokarmu, żeby poszukać nowego źródła lub kiedy dzielą się zasobami z innymi. U ludzi stopień samokontroli dziecka koreluje ze zdrowiem, zamożnością i stanem psychicznym tych dzieci jako dorosłych. To jest ważne.


Jest także łatwo to mierzyć. Szwajcarski psycholog Jean Piaget robił to w latach 1950., kiedy wielokrotnie wkładał zabawkę pod pudełko przed dziećmi, a potem przekładał ją pod drugie pudełko.  Odkrył, że dzieci poniżej 10 miesiąca życia szukały pod pudełkiem A, mimo tego, co widziały. Nie mogły wyzwolić się ze zwyczaju i bardziej elastycznie szukać rozwiązania; ta zdolność powstaje około pierwszego roku życia. Zespół MacLean, Harego i Nunna dał ten test „A nie B” swoim zwierzętom, używając żywności zamiast zabawek.  


Próbowali także drugiego zadania, w którym zwierzęta musiały obejść nieprzezroczysty cylinder, żeby dostać się do żywności w środku. Następnie zespół wymienił cylinder na przezroczysty. Teraz zwierzęta musiały powstrzymać naturalny instynkt sięgnięcia bezpośrednio po żywność (co przewróciłoby cylinder) i obejść go dokoła, jak przedtem.


Wszystkie zwierzęta musiały wykonać jedno lub oba zadania i zespół porównywał ich wyniki z cechami takimi jak rozmiary mózgu lub rozmiary grupy. Znaleźli kilka niespodzianek. Na przykład, wyniki zwierząt korelowały z absolutną, ale nie względną wielkością mózgu. Innymi słowy, nie miało znaczenia, czy mózgi zwierząt były duże w stosunku do ich rozmiarów, ale czy były duże, kropka.


“To dziwne, bo wielkość mózgu i wielkość ciała zwiększają się w sposób przewidywalny. Duże zwierzęta mają duże mózgi” – mówi MacLean. Dlatego też wielu naukowców uważało, że stosunkowy rozmiar mózgu ma większe znaczenie. Jest nawet miara zwana współczynnikiem encefalizacji (EQ), która ocenia inteligencję przez porównywanie mózgu zwierzęcia do mózgu typowego dla stworzeń tych samych rozmiarów. Niemniej, przynajmniej dla samokontroli, ważna jest wielkość absolutna. Było tak, niezależnie od tego, czy patrzyli na wszystkie 36 gatunków, czy tylko na naczelne.


 “Ma to sens - mówi Richard Byrne z University of St Andrews. – Jeśli mózg jest, do jakiegoś stopnia, komputerem pokładowym, to liczba jego komponentów określi jego moc, nie zaś rozmiar zawierającego go pudła lub ciała”.


Zespół przetestował także dwa wiodące wyjaśnienia ewolucji inteligencji naczelnych. Jedną jest koncepcja, że nasza bystrość rozwinęła się, byśmy mogli śledzić stosunki w naszych złożonych grupach społecznych. Istotnie można czynić sensowne przewidywania rozmiarów społeczności, w jakiej żyje naczelny, na podstawie pomiaru jego czaszki. Zespół nie znalazł jednak żadnego związku między wielkością grupy a wynikami w wykonywaniu zadań. „To nas zaskoczyło – mówi MacLean. – Jest to bardzo popularna hipoteza, ale nie znaleźliśmy na nią żadnych dowodów”.


Zespół znalazł natomiast więcej poparcia dla drugiej koncepcji: że rozwój inteligencji naczelnych napędzała potrzeba zapamiętania szerokiego wachlarza żywności takiej jak owoce, które występują w różnych miejscach i w różnych sezonach. Pokazali, że różnorodność diety zwierząt (ale nie proporcja owoców) istotnie była związana z samokontrolą. Razem te dwa czynniki – absolutna wielkość mózgu i różnorodność pokarmu – wyjaśniały około 82 procent wariacji wyników naczelnych.


“Sympatyczną rzeczą w tych zadaniach jest to, że z powodu ich prostoty, jest bardzo nieprawdopodobne, by zależały w jakimś dużym stopniu od specyficznych dla gatunku uzdolnień niezależnych od poznania lub uprzedniego doświadczenia – mówi Byrne. – Ufałbym tym wynikom”.


Ale Robin Dunbar z University of Oxford uważa, że wnioski zespołu są “błędne i naiwne”, ponieważ te zadania nie są dobrą miarą samokontroli, przynajmniej w żadnym sensie, który liczy się w życiu społecznym zwierzęcia. Zamiast tego były to „zadania czysto ekologiczne i zbieracze i nic poza tym, nie jest więc zaskakujące, że korelują z dietą” – mówi.


Badania ze skanowaniem mózgu
u ludzi i małp znalazły związek między rozmiarem specyficznych obszarów mózgu, rozmiarem grupy społecznej i sprawnościami społecznymi. „Wydaje się dziwaczne prowadzenie analizy w stosunku do totalnej wielkości mózgu” – mówi Dunbar.


Oczywiście w tym badaniu patrzono tylko na jeden aspekt psychologii zwierzęcej. Zespół stwierdził, że wyniki zwierząt na teście samokontroli korelowały z raportami o innych sprawnościach, takich jak innowacje, używanie narzędzi, oszustwo i społeczne uczenie się. MacLean podejrzewa jednak, że gdyby inne zespoły skoncentrowały się na tych sprawnościach, uzyskałyby inne wyniki. Wielkość grupy może nabrać większego znaczenia, jeśli badacze skupią się na zadaniach dotyczących społecznego uczenia się – zdolności imitowania i uczenia się od innych. Albo też dieta może wygrać, jeśli naukowcy będą patrzyli na sprawność zapamiętywania.


To nowe badanie nie rozstrzyga debat. Pokazuje tylko drogę. Każdy z naukowców w zespole mógł z łatwością opublikować własną pracę używając zebranych danych, ale postanowili zebrać swoje wysiłki w jedną publikację. „Uważaliśmy, że będzie to miało największy wpływ, jeśli ukaże się to razem – mówi MacLean. – Nigdy nie było zestawu danych tej wielkości. Oczywiście mamy nadzieję, że zmieni to zasady gry, sposobu uprawiania psychologii porównawczej”


I nawet Dunbar mówi: “Dobrze jest zobaczyć badania porównawcze tego rodzaju, które wreszcie zostają zrobione i jest bardzo cenne, że wykonywali to samo zadanie wśród wielu gatunków”.


Źródło:
MacLean, Hare, Nunn, Addessi, Amici, Anderson, Aureli, Baker, Bania, Barnard, Boogert, Brannon, Bray, Bray, Brent, Burkart, Call, Cantlon, Cheke, Clayton, Delgado, DiVincenti, Fujita, Herrmann, Hiramatsu, Jacobs, Jordan, Laude, Leimgruber, Messer, Moura, Ostojic, Picard, Platt, Plotnik, Range, Reader, Reddy, Sandel, Santos, Schumann, Seed, Sewall, Shaw, Slocombe, Su, Takimoto, Tan, Tao, van Schaik, Viranyi, Visalberghi, Wade, Watanabe, Widness, Young, Zentall & Zhao. 2014. The evolution of self-control. PNAS http://dx.doi.org/10.1073/pnas.1323533111


This is how you study the evolution of animal intelligence

Not Exactly Rocket Science, 22 kwietnia 2014

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Ed Yong 

Mieszka w Londynie i pracuje w Cancer Research UK. Jego blog „Not Exactly Rocket Science” jest próbą zainteresowania nauką szerszej rzeszy czytelników poprzez unikanie żargonu i przystępną prezentację.
Strona www autora


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj







Polowanie
Ja: Gdzie idziesz?
Hili: Poluję na głębszy cień. 

Wersja angielska:

Me: Where are you going?
Hili: I'm after a deeper patch of shade.

Więcej

Pomylone troski
zagubionych elit
Andrzej Koraszewski 

Codzienna porcja nienawiści z \

Kilka osób zwróciło się do mnie z prośbą o publikację tekstu krótkiego nagrania, które zamieściłem na mojej stronie na Facebooku. Moje spojrzenie na dzisiejsze elity polityczne i kulturalne nie jest związane wyłącznie z Polską. Przeciwnie, nasz kraj zaledwie naśladuje trendy powszechne zarówno w krajach rozwiniętych, jak i w większości krajów mniej rozwiniętych. Najlepszy opis tego zjawiska elit politycznych, gospodarczych i kulturalnych, żyjących we własnym kraju jak na emigracji, przedstawił Joseph Conrad w jego powieści Nostromo, opublikowanej po raz pierwszy w 1904 roku.

Więcej

Powód, dla którego
ludzie nienawidzą Żydów
Joshua Hoffman


Zapytaj Żyda, dlaczego – jego zdaniem – ludzie nas nienawidzą, a usłyszysz różne odpowiedzi, każda ukształtowana przez czas i politykę.


Na skrajnej prawicy mówi się nam, że chodzi o „teorię zastąpienia” – fantazję, według której Żydzi potajemnie sprowadzają imigrantów, by „zastąpili” białych chrześcijan.


W retoryce islamistycznej jesteśmy znienawidzeni, bo rzekomo jesteśmy „niewiernymi”.

Więcej
Blue line

Faryzejska kultura
rzekomo współczujących
Andrzej Koraszewski


Uczę się życia z nowym kalectwem. Pospiesznie przygotowuję się do samotnej kontynuacji tego, co robiliśmy we dwoje. Czy to może się udać? Nie wiem, nie do mnie będzie należała ocena. Chwilowo czyszczę stajnię Augiasza, tworzę nowy warsztat pracy, borykam się z emocjami, które popychają raz w jedną, raz w drugą stronę. „Listy z naszego sadu” wypełniały nasze życie niemal bez reszty, były i nadal są protestem przeciw zakłamanemu światu.

Więcej

Obsesja
na punkcie Gazy
Hugh Fitzgerald


Znaczna część świata wydaje się dziś przekonana, że jedyną sprawą wartą marszów, skandowania, bicia Żydów, a nawet zabijania, jest Gaza i jej rzekomo brutalny ciemiężca – osaczony Izrael. Wciąż słyszymy, że Izrael to diaboliczne państwo osadniczo-kolonialne, odpowiedzialne za czystki etniczne i ludobójstwo. Masowy głód w Sudanie, Demokratycznej Republice Konga, Haiti, Zimbabwe, Somalii i Afganistanie, masowe mordy dokonywane przez islamskich terrorystów w Nigerii, masowe niewolnictwo czarnoskórych Afrykanów przez Arabów w Mali, Mauretanii i Nigrze – wszystko to zaledwie wzmianki w światowych mediach. Gaza, Gaza, Gaza – dzień po dniu.

Brendan O’Neill przypomina nam, że ta obsesyjna koncentracja na Gazie i tych nadprzyrodzenie nikczemnych Izraelczykach pozwala przeoczyć wiele znacznie gorszych konfliktów.

Więcej
Blue line

Lewicy czerep
rubaszny
Andrzej Koraszewski

Włodzimierz Czarzasty z ambasadorem państwa Palestyna. (Zdjęcie ze strony W. Czarzastego na Facebooku.)

Najnowszy sondaż popularności partii politycznych wskazuje, że gdyby wybory parlamentarne odbyły się dziś, to wygrałby PiS, nie zdobywając jednak większości parlamentarnej. Ciekawy jest fakt, że duże partie polityczne tracą kosztem Konfederacji Korony Polskiej Grzegorza Brauna i Nowej Lewicy, której współprzewodniczącym jest Włodzimierz Czarzasty. Nie są to jakieś wielkie przesunięcia, a jednak znamienne.

Grzegorz Braun przyciąga Polaków wyłącznie otwartym, tradycyjnym antysemityzmem. Czym czaruje bardziej nowoczesnych Polaków Włodzimierz Czarzasty? Wiele wskazuje na to, że dokładnie tym samym, tyle że w radzieckiej odmianie. Lewica ponownie krzyczy: Uwaga syjonizm.

Więcej

Nowi Purytanie:
czyli kult bez Boga
Paul Finlayson

Potrafią przetrwać sprzeciw. Potrafią przetrwać debatę. Ale nie przetrwają dźwięku śmiechu.

Kiedy Bóg umiera, ludzkość nie przestaje klękać — po prostu opuszcza wzrok. Ołtarz wciąż stoi, ale bożek robi się coraz bardziej tandetny i kruchy. Hymny zamieniają się w hasztagi, biblię zastępuje podręcznik różnorodności, a katedrę burzy się, by zrobić miejsce akademickiemu dziedzińcowi.

Tak oto przychodzi współczesna akademicka lewica — a raczej jej najgłośniejsza, najbardziej ponura frakcja — sekta, która skondensowała każdą histeryczną tendencję purytanizmu i połączyła ją z najgorszymi nawykami kultu. W efekcie otrzymujemy ortodoksję jednocześnie cenzorską i świętoszkowatą i nietolerancyjną. 

Więcej

Uwagi o strategiach
przetrwania 
Andrzej Koraszewski

Zdjęcie będące ilustracją wpisu Przemysława Wiszniewskiego.

Powodem przerwania miesięcznej przerwy na załatwienie spraw po śmierci mojej żony Małgorzaty jest wpis dziennikarza Przemysława Wiszniewskiego, który na swojej stronie na Facebooku wygłosił pean na cześć Konstantego Geberta jako naczelnego dostawcy „prawdy” o Izraelu. Przemysław Wiszniewski jest członkiem zarządu Otwartej Rzeczpospolitej, a także członkiem Towarzystwa Dziennikarskiego, z którego wycofałem swoje członkostwo po 7 października, kiedy to Towarzystwo, z jego prezesem Sewerynem Blumsztajnem na czele, postanowiło zignorować nazistowskie ludobójstwo w imię swojej zatwardziałej nienawiści do Izraela.

Więcej

Gdzie są prawdziwi
faszyści?
Redakcja "Listów"

Evyatar i Rom. Porwani w Izraelu 7 października 2023 roku i wykorzystywani w nazistowskiej propagandzie „ruchu oporu”.

Członek Towarzystwa Dziennikarskiego informuje nas, że jego jedynym autorytetem w dziedzinie bliskowschodniej jest Konstanty Gebert. Nasze Towarzystwo Dziennikarskie jest bardzo europejskie i bardzo potrzebuje lokalnego autorytetu, który upewni je, że jest moralne jak Macron, szlachetne jak niemiecki kanclerz i świątobliwe jak unijna komisarz polityczna. Trzyma zatem towarzystwo dziennikarskie naszego Geberta na ołtarzu jak jakąś relikwię Jana Pawła II, aby naukowo zapewnił ich, że ten Netanjahu prowadzi tę wojnę, żeby nie iść siedzieć, że nie ma powodu przejmować się jakimiś bombami atomowymi, bo to wymysł prawicy, która to prawica faszystowska jest. Zaś jego obiektywność i bezstronność ukazuje się w zauważeniu, że z tym Hamasem to chyba coś ździebko nie tak.

Więcej

Nagroda dojechała
do Dobrzynia
Andrzej Koraszewski


B’nai B’rith International organizuje uroczystość wręczenia nagród polskim obywatelom, którzy wykazali się zaangażowaniem w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce oraz w rozwijanie relacji polsko-żydowskich. Wyróżnienie, przyznawane już po raz trzeci z rzędu, nosi nazwę Wdzięczność–Gratitude–הכרת הטוב – w języku polskim, angielskim i hebrajskim – i honoruje wybitny wkład osób i instytucji w te działania.

Począwszy od bieżącego roku, nagroda będzie wręczana ku czci Mariana Turskiego (1926–2025), polsko-żydowskiego dziennikarza, historyka, ocalałego z Holokaustu oraz członka loży B’nai B’rith Polska. Organizacja B’nai B’rith działa (z przerwą) w Polsce od 1923 roku.

Więcej

Tłum w ogrodzie
Pauliny
A.K.


Po zakończeniu części oficjalnej muszę przedstawić Jurka i Agnieszkę obecnym w ogrodzie mieszkańcom Dobrzynia oraz obecnych mieszkańców Dobrzynia Jurkowi i Agnieszce. To drugie zajmuje sporo czasu, bo muszę również powiedzieć o tych, których tu brakuje: o Gosi Konarskiej, naszej przyszywanej córce, znalezionej przy drodze w Strachoniu, o Radku i Justynie T., o Agnieszce S. i jej siostrze Justynie S., o Agacie Ziółkowskiej, która kocha swoich studentów, o Marioli, która jest winna temu, że między flagami izraelskimi wiszą lotki, i oczywiście o Anetce, siostrze Pauliny oraz o rodzicach Pauliny i o innych. Jednego imienia nie wymieniam. Jurek, który czyta uważnie każde słowo w „Listach”, natychmiast to zauważył.

Więcej
Blue line

Próby świadectwa
raz jeszcze
Andrzej Koraszewski


Tekst odwołujący się do Prób świadectwa Jana Strzeleckiego był poniekąd naszym manifestem, kiedy zaczynaliśmy prowadzenie „Listów z naszego sadu” Dziś próbuję prowadzić je samodzielnie. Sądzę, że jest to możliwe dzięki niesamowitemu wsparciu wspaniałych i rozumiejących przyjaciół. Dziś, zaledwie w miesiąc  i 10 dni po śmierci Małgorzaty, jestem bliski zarówno zmodyfikowanej koncepcji „Listów” jak i nowej organizacji pracy redakcyjnej. Nic z tego nie byłoby możliwe bez pomocy Kuby. Zbudowane przez niego narzędzia AI pozwalają na przyspieszenie i samodzielne wykonanie pracy, którą ciągnęliśmy we dwoje.

Więcej

Stąd
do wieczności
A.K. 


 

Potrzebny jest drugi tekst na dzień dzisiejszy. Na świeży umysł zostawiam ostateczną kontrolę tekstu o Janie Strzeleckim. Wybór tematu drugiego tekstu zaplanowałem na pracę po drugim śnie. Tak często się ostatnio zdarza, że nocny sen rozbijam na trzy części. Po każdym śnie mam sprawny umysł. Kładąc się na godzinę snu, nie nastawiam żadnego budzika, używam naturalnego. Margines dokładności to około 15 minut. Przed snem papieros na schodkach poświęcony planom. Testament czy pantofelek? Pokusa kombinacji. Nie dam rady, kombinacja zbyt trudna. Zostaję przy pantofelku. Tak dyktuje instynkt drapieżcy.

Więcej
Blue line

Pośladkowy poród
IV Rzeczpospolitej
Andrzej Koraszewski


Redaktor jest nadal na urlopie, pod jego nieobecność przypominamy ważniejsze teksty z przeszłości. Dziś opowiadanie z tomiku I z Wichru odezwał się Pan wydanego przez Art Factory w Lund  w 2007 roku roku.
p.o. Administratora, Paulina Raniszewska

 

W ostatnich wyborach Upupiści Wschodni zwyciężyli nad Upupistami Zachodnimi. Tak czy siak upupizm, jakby nie trzeć upupizm. Ciumciakiewicze przeciw Ciapciakiewiczom. Od ćwierć wieku próbowali Bracia Bardzopolscy coś począć, a że nie wychodziło, więc szybko zdecydowali się na zapłodnienie in vitriol.

Więcej

Wyznanie
nieświętego Andrzeja
Andrzej Koraszewski

Zdjęcie: albo Elżbieta Wierzbicka albo jej mąż Andrzej Marciniak.

Kochany Czytelniku,

mam do Ciebie prośbę — przeczytaj hasło w Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyznania. Preambuła tego hasła brzmi:

„Wyznania (łac. Confessiones) – książka autorstwa św. Augustyna z Hippony, należąca do światowej klasyki literatury duchowej. Składa się z 13 ksiąg napisanych pomiędzy 397 a 401 r. n.e. i zawiera wiele akcentów autobiograficznych.”

Więcej

Natura jest przeżarta
rują i korupcją
Andrzej Koraszewski 

Obrazek:David Plunkert

Redaktor jest na urlopie, pod jego nieobecność przypominamy ważniejsze teksty z przeszłości. Dziś „Na Zeusa…”, to wznowienie Administrator polecił  zadedykować Justynie Trawińskiej.  Tekst jest z 26 grudnia 2013 roku.
p.o. Administratora, Paulina Raniszewska

Jeśli nie wiadomo o co chodzi, to pewnie chodzi o seks, ale nie zawsze, bo życie jest skomplikowane. Cudowna Natalie Angier poczęstowała na święta czytelników "New York Timesa" wspaniałą opowiastką o prezentach. Mogłoby się zdawać, że dzielenie się i dawanie prezentów to taka nasza ludzka specjalność, ale jak zwykle przemawia przez nas ignorancja i pycha. W pogoni za takim lub innym zyskiem, natura jest altruistyczna.

Więcej

Wyprawa
po złote runo
Redaktor


Wieś K. wraz z jej samotnym domem na skraju wsi to miejsce najbardziej emocjonalnie wysunięte w kierunku Tatr w całym województwie kujawsko-pomorskim. Wcześniej z Małgorzatą odwiedzaliśmy to miejsce wielokrotnie, przez biblijne siedem lat, obserwując budowę Domu. Obecnie Dom jest ukończony, piękny z zewnątrz, umeblowany i udekorowany starannie. Nie znajdziesz tu żadnego elementu, którego zakup i umieszczenie wewnątrz domu nie byłoby przedmiotem wielomiesięcznych rozważań i dyskusji. Ten Dom jest doskonałością w sobie i dla siebie, zmusza do podziwu i pokory, ale z jakiegoś powodu jego doskonałość niepokoi.

Więcej

List otwarty
do Adama Michnika
Andrzej Koraszewski


Redaktor jest na urlopie, pod jego nieobecność przypominamy ważniejsze teksty z przeszłości. Dziś "List Otwarty do Adanma Michnika" z lutego 2014 roku.
p.o. Administratora, Paulina Raniszewska

Wracają lata trzydzieste i powraca klarowna dychotomia, albo jesteśmy po stronie łajdactwa, albo mówimy głośno NIE dla planów ludobójstwa, NIE dla obłędu antysemityzmu. Dla uczciwego człowieka nie ma tu niczego pośredniego.

Więcej

Czy ludzie są
małpami człekokształtnymi?
Jerry A. Coyne


Redaktor jest na urlopie, pod jego nieobecność przypominamy ważniejsze teksty z przeszłości. Dziś artykuł Jerrego A. Coyne'a z lutego 2014 roku.
p.o. Administratora, Paulina Raniszewska
                                             &&&&&&&
Pora potwierdzić raz na zawsze, że ludzie są małpami człekokształtnymi.

Więcej

Co dziś wiem
o listach z sadu
Sławomir Holand


Zastałem Andrzeja na wiklinowym fotelu, w cieniu pod bzem. Małym scyzorykiem zdejmował korę z patyka. Ucieszył się na mój widok, zapytał, czy chcę coś zjeść i wypić. Kiedy zaprzeczyłem, powiedział, że to będzie cybuch, że dostał śliczną, ale bez cybucha. W głębokim skupieniu dokończył zdejmowanie kory, potem długo i delikatnie wygładzał go ostrzem scyzoryka. Kazał mi sprawdzić, czy jest dość gładki. Potem powiedział: „Powinien poleżeć teraz dwa lata, ale ja nie mam czasu”. Poszliśmy do kuchni, wyszedł na chwilę, wrócił z suszarką do włosów.

Więcej

Tajemnica popularności
sprawy palestyńskiej
Andrzej Koraszewski

Terroryści Państwa Islamskiego z dumą pokazywali obcinanie głów 21 chrześcijanom w Libii 15 lutego 2015 roku. (Źródło zdjęcia: zrzut z ekranu wideo.)

Barbarzyństwo. Obcinanie głów, gwałty, mordowanie dzieci, podpalenia, porwania, sadyzm, palenie kościołów, nawracanie mieczem, niewolnictwo i handel kobietami. Islamskie Państwo Iraku i Syrii (ISIS), Hamas, Hezbollah, Huti, Al-Kaida, talibowie, Boko Haram — to garść tych, o których mogłeś słyszeć; są jeszcze dziesiątki innych, a wszystkie łączą te same metody, ten sam okrzyk „Allahu Akbar”, to samo żądanie podporządkowania wszystkich prawu szariatu. Precz z muzyką, precz z nauką, precz z demokracją. Islam jest rozwiązaniem. Czasem się łączą, częściej się spierają, mordują się wzajemnie, konkurują o to, kto jest bardziej radykalny, kto bardziej barbarzyński.

Ameryka jest Wielkim Szatanem. To z Ameryki płynie najgorsze zepsucie. Wszyscy niewierni są źli, chociaż niektórzy mogą się przydać jako chwilowi sojusznicy — zabije się ich później. Izrael jest Małym Szatanem. Mały, bo pogardzany. Mały, bo to ledwie widoczna plamka na mapie. 

Więcej
Blue line

Arkady, dziewczyny
i para spiskowców
Andrzej Koraszewski 

<span>Clifford’s Tower w Yorku,</span>

„Mam 85 lat i jestem staroświecki. [...] Jestem ekshibicjonistą – opowiadam o sprawach najbardziej intymnych, bez cienia wstydu. Wczoraj niespodziewanie opowiedziałem młodej kobiecie o mojej inicjacji seksualnej.”
Kurwa, prawie się posikałem i niemal pękłem ze śmiechu – tutaj odstawiane są większe cyrki, niż sądziłem.
Ale to by tłumaczyło, dlaczego ta hasbara taka cieniutka, żenująca… Demencja?

Więcej

Kilka uwag o pełzającej
metamorfozie dziennikarstwa
Romana Kolarzowa


Niepostrzeżenie dziennikarstwo niezależne przeszło w kaznodziejstwo. Możliwe, że jest to zawrócenie w stronę źródła. Zatem regres, ale z uwagi na rozziew między cofniętymi w rozwoju technikami perswazji a superwydajnymi technikami przekazu wybitnie groźny. Z okazji Światowego Dnia Uchodźców czytelnicy otrzymali pasztet na wpół surowy, na wpół zaś zepsuty: Palestyńscy uchodzcy i UNRWA.- 77-letnia tymczasowość.

Więcej

Wędrówki po ulicach
Pawła Włodkowica
Andrzej Koraszewski 

Ulica Włodkowica w Dobrzyniu. Ostatni raz byłem w tej okolicy wiosną 1990 roku. Tu chyba wszędzie były pola, teraz to dzielnica najzamożniejszych, bogactwo sika. Ulica jest maleńkim zaułkiem, trzy domy po jednej stronie, trzy po drugiej, siódmy w głębi, zamykający zaułek. Powiedzieć, że nie ma tu żywej duszy to wierutne kłamstwo, obszczekują mnie psy, bardzo rasowe.

B’nai B’rith International organizuje uroczystość wręczenia nagród polskim obywatelom, którzy wykazali się zaangażowaniem w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce oraz w rozwijanie relacji polsko-żydowskich. Wyróżnienie, przyznawane już po raz trzeci z rzędu, nosi nazwę Wdzięczność–Gratitude–הכרת הטוב – w języku polskim, angielskim i hebrajskim – i honoruje wybitny wkład osób i instytucji w te działania.


Począwszy od bieżącego roku, nagroda będzie wręczana ku czci Mariana Turskiego (1926–2025), polsko-żydowskiego dziennikarza, historyka, ocalałego z Holokaustu oraz członka loży B’nai B’rith Polska. Organizacja B’nai B’rith działa (z przerwą) w Polsce od 1923 roku.


Nagrody otrzymali:
Robert Kobylarczyk, Andrzej Koraszewski oraz Ireneusz Socha.
W moim imieniu nagrodę odebrał Jerzy Luty.

Dostałem właśnie list od Jurka – przeprasza, że nie wysłał statuetki, ale postanowili z żoną, że wręczą ją osobiście. Ucieszyłem się ogromnie, bo z Jurkiem znamy się wirtualnie, ale serdecznie. Jego żona na zdjęciach wygląda jak grecki ideał połączenia: piękna, dobra i mądrości, więc ceremonia wręczenia statuetki zapowiada się fantastycznie. Aczkolwiek Jurek to dr hab. i prof., jest nadal pięknym młodzieńcem.

Więcej

Wiadomości z innego
kraju i ze świata
Redaktor


Zawsze tak było — oboje z Małgorzatą byliśmy zwierzętami politycznymi. Od pierwszego spotkania na Trębackiej. Często różne rzeczy zwracały naszą uwagę. Małgorzata czasem kręciła głową ze zdumienia, kiedy sięgałem po książkę o ekonomii. Jej praca magisterska traktowała o prestiżu zawodów: wysoki prestiż profesora, nie tak wysoki księdza, prestiż robotnika wyższy niż sklepikarza. Nie wiązała tego z religią i zdziwiła się, kiedy zapytałem, czy sprawdzała, czy przypadkiem różnice wyznań religijnych nie są ważniejsze niż ustrój polityczny. Moje podejrzenia wynikały z badań na zupełnie inny temat. Czytałem jakiś raport z badań na temat stosunku do własności (indywidualnej i społecznej), gdzie zmienna wyznania przebijała wszystko inne. Katolicy mieli znacznie bardziej lekceważący stosunek do własności społecznej niż protestanci. Własność zbiorowa (czy to państwowa, czy gminna) nie była własnością w całym tego słowa znaczeniu, i jej zawłaszczenie nie spotykało się z poważnym potępieniem innych. W przypadku własności prywatnej, w krajach katolickich bardziej niż w krajach protestanckich istotne było, jak zamożny był poszkodowany. To były duże, międzynarodowe badania.

Więcej
Dorastać we wszechświecie

PROCES
Adaptacja Kafki
Paul Finlayson

Haniebna obrona
terroryzmu przez BBC
Redakcja World Israeli News

Pewna religia
nienawidzi psów
Robert Spencer

Szekspir napisał
podręcznik antysemityzmu
Ruth Vanita

Zaczarowany świat
PRL
Andrzej Koraszewski

O podstawowej różnicy
między fajką a papierosem
Sublokator

Rozmowa z arystokratą
i schodki
Andrzej Koraszewski

Interesująca groźba ataku
nuklearnego na Izrael
World Israel News

Ogólnoświatowy konkurs
na zakup fajki
KONKURS 

Cudowna podróż
autora i administratora WEIT
Jerry Coyne

Jak zostałem chłopskim
dziennikarzem
Andrzej Koraszewski

Kanadyjskie wybory
i handel strachem
Paul Finlayson

Odpowiedź do Petera Oborne’a
i Irfana Chowdhury’ego
David Collier

Dramat uchodźców
wczoraj i dziś
Z archiwum "Listów"

Chochlik buszujący
w starym łbie
Andrzej Koraszewski

Blue line
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk