Prawda

Środa, 8 maja 2024 - 15:17

« Poprzedni Następny »


Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy


Jerry A. Coyne 2023-06-22

Rycina przedstawiająca siedlisko australijskich Aborygenów z wydanej w 1876 roku książki  Skinner Prout from Australia (Źródło: Wikipedia)
Rycina przedstawiająca siedlisko australijskich Aborygenów z wydanej w 1876 roku książki  Skinner Prout from Australia (Źródło: Wikipedia)

Wielu „postępowców” nie lubi psychologii ewolucyjnej, ponieważ zakłada ona, że istnieją ewolucyjne różnice między mężczyznami i kobietami, a niektóre z tych różnic są nadal widoczne we współczesnym społeczeństwie (zachowania seksualne, agresywność, zazdrość seksualna i tak dalej). Będę miał więcej do powiedzenia na ten temat, gdy za jakieś dziesięć dni ukaże się nasz Wielki Artykuł. Ale zarzuty wobec psychologii ewolucyjnej pochodzą, jak sądzę, głównie ze strony lewicy, ponieważ nakłada ona ograniczenia na „nieskończoną plastyczność” ludzkich zachowań postulowaną przez Marksa i jego następców, a także dlatego, że sugeruje, że niektóre nierówności w reprezentacji płci w populacjach mogą nie być spowodowane bigoterią, ale różnicami w preferencjach płci.

Wiele zarzutów wobec psychologii ewolucyjnej opiera się na błędnej krytyce, że dyscyplina ta składa się tylko z wymyślonych „takich sobie historyjek”, których nie można przetestować, oraz że każda cecha naszego zachowania została specjalnie dostosowana przez dobór naturalny dla tej cechy. Nie ma produktów ubocznych. (Masturbacja jest oczywiście cechą bez oczywistej przewagi ewolucyjnej i prawdopodobnie jest zachowaniem będącym produktem ubocznym wykorzystującym istnienie orgazmu, który wyewoluował w celu promowania rozprzestrzeniania się genów. Innym przykładem jest adopcja przez bezpłodne pary, co jest prawdopodobnie nieadaptacyjnym produktem ubocznym wyewoluowanego instynktu rodzicielskiego).


Podczas gdy psychologia ewolucyjna i jej przodek socjobiologia miały sporą porcję „miękkich” prac, dziedzina ta dojrzała, więc teraz hipotezy można testować na wiele sposobów (więcej na ten temat ponownie w Wielkim Artykule), a niektóre hipotezy zostały sfalsyfikowane.


Jak na ironię w poniższym artykule jest zatem to, że jest on znacznie słabszy niż większość prac z zakresu psychologii ewolucyjnej – ponieważ jest to w 100% spekulacja, z pewnymi sprzecznymi dowodami – a mimo to może on zostać oklaskiwany przez „postępowców”, ponieważ sugeruje, że role płciowe u wczesnych ludzi mogły nie istnieć. Innymi słowy, jest to zgodne z dzisiejszą ideologią „tabula rasa” i koncepcjami elastycznej tożsamości płciowej. Ale twierdzę, że jeśli krytykujesz psychologię ewolucyjną za to, że jest czysto spekulatywna, składająca się ze scenariuszy zgodnych z ideologią naukowca, to musisz być SZCZEGÓLNIE krytyczny wobec tego artykułu.


Autorką jest antropolożka i artykuł opublikowano w „The Conversation”. Kliknij na link pod zrzutami ekranu, aby przeczytać.


Hipotezą Garvey jest, że pierwsi ludzie w Ameryce Północnej nie byli tak naprawdę klasycznymi „łowcami-zbieraczami”. Zamiast mężczyzn wyruszających na polowanie na mięso i kobiet pozostających w domu, zbierając rośliny (i opiekując się dziećmi), kobiety również wyruszały na polowanie, więc klasyczny podział pracy „mężczyźni polują/kobiety zbierają” mógł w ogóle nie istnieć.


Dlaczego dr Garvey tak myśli? Ponieważ jej obliczenia pokazują, że gdyby ludzie jedli zawartość żołądka dużych ssaków, takich jak żubry – mogliby spożywać wystarczającą ilość niezbędnych węglowodanów, aby wyeliminować potrzebę zbieractwa. I tak, presto – koniec ról płciowych.


Oto podstawa jej hipotezy:

Materiał roślinny trawiony w żołądkach i jelitach dużych roślinożerców przeżuwaczy jest mało apetyczny. Ta częściowo strawiona materia jest jadalna dla ludzi i bogata w węglowodany, których prawie nie ma w tkankach zwierzęcych.


I odwrotnie, tkanki zwierzęce są bogate w białko, a w niektórych porach roku w tłuszcze – składniki odżywcze niedostępne w wielu roślinach lub występujące w tak małych ilościach, że człowiek musiałby jeść niepraktycznie duże ilości, aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na nie z samych roślin.


Gdyby dawni ludzie jedli na wpół strawiony materiał roślinny, duży roślinożerca z pełnym brzuchem byłby w istocie dostawcą całkowitego pożywienia.

Dokonuje więc pewnych obliczeń, które według niej pokazują, że kobiety też mogły polować, bo jeśli wszyscy jedzą zawartość żołądków przeżuwaczy, nie ma potrzeby zbieractwa:

Aby zbadać  potencjał i implikacje treści żołądkowej przeżuwaczy jako źródła węglowodanów, niedawno porównałam instytucjonalne wytyczne żywieniowe z dziennymi porcjami żywienia na zwierzę, używając jako modelu 1000-funtowego (450-kilogramowego) żubra. Najpierw zebrałam dostępne szacunki białka w tkankach własnych żubra i węglowodanów w przewodzie pokarmowym. Korzystając z tych danych, odkryłem, że grupa 25 dorosłych osób mogłaby osiągnąć zalecane przez Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych średnie dzienne spożycie białka i węglowodanów przez trzy pełne dni, jedząc tylko mięso żubra i zawartość żołądka jednego zwierzęcia.


. . . . istnieją dowody sugerujące, że gruba zwierzyna była znacznie liczniejsza  w Ameryce Północnej, na przykład zanim etnografowie z XIX i XX wieku zaobserwowali zachowania związane ze zbieractwem. Jeśli można było pozyskać wysokowydajne zasoby, takie jak żubry, przy niskim ryzyku, a także spożywano treść żołądkową zwierząt, kobiety mogłyby częściej uczestniczyć w polowaniach. W tych okolicznościach polowanie mogło zapewnić całkowite wyżywienie, eliminując potrzebę pozyskiwania białka i węglowodanów z oddzielnych źródeł, które mogły być bardzo rozrzucone w całym terenie.


Statystycznie rzecz biorąc, udział kobiet w polowaniach również pomógłby zmniejszyć ryzyko niepowodzenia. Moje modele pokazują, że gdyby w polowaniu uczestniczyło 25 osób z hipotetycznej grupy, a nie tylko mężczyźni, i wszyscy zgodziliby się dzielić zdobyczą, każdy myśliwy musiałby odnosić sukcesy tylko około pięć razy w roku, by grupa mogła przetrwać wyłącznie żywiąc się żubrem i treścią jego żołądka. Oczywiście prawdziwe życie jest bardziej skomplikowane, niż sugeruje model, ale ilustruje to potencjalne korzyści płynące zarówno z treści żołądkowej, jak i udziału kobiet w polowaniu.

(Oczywiście model zakłada wielkość grupy 25 osób; gdyby była większa, mogłoby być znacznie więcej sukcesów łowieckich.)


Poza tym scenariusz Garvey rodzi wiele pytań. Przyznaje, że „jedzenie treści żołądkowych mogło być bardziej powszechną praktyką w przeszłości” i „bezpośrednie dowody są frustrująco trudne do zdobycia”. W rzeczywistości jedynym dowodem przedstawionym na poparcie jej hipotezy jest to:

Udokumentowani etnograficznie zbieracze rutynowo jedli treść żołądkową, zwłaszcza tam, gdzie było dużo roślinożerców, ale brakowało roślin jadalnych dla ludzi, jak w Arktyce, gdzie zawartość żołądka ofiary była ważnym źródłem węglowodanów.

Odniesienie, które podaje, to raport techniczny na temat „Witaminy i minerały w tradycyjnej diecie Grenlandii” i jak czytamy w tym raporcie:

Inuici na Grenlandii i kanadyjskiej Arktyce doświadczali problemów zdrowotnych, w tym niedoboru witaminy C, ponieważ ich dieta w XX wieku przeszła od wyłącznego polegania na tradycyjnej diecie do diety mieszanej opartej na tradycyjnej żywności i spożyciu żywności rynkowej (Bjerregaard i Young 1998). Dawniej, gdy schwytano zwierzę, Eskimosi konsumowali wszystkie narządy wewnętrzne, zjadano nawet zawartość żołądka pardwy, foki i karibu (Rodahl 1949). Odchodząc od ścisłej tradycyjnej diety, Inuici muszą odpowiednio zbilansować swoją dietę i rozważyć korzyści i ryzyko zanieczyszczenia tradycyjnej żywności.

Więc tak, Inuici jedli treści żołądkowe niektórych zwierząt. Ale to są Inuici, a te pytania pozostają:


A. Czy przodkowie współczesnego Homo sapiens, przypuszczalnie łowcy-zbieracze żyjący w bogatych w rośliny środowiskach, takich jak Afryka, również jedli treści żołądkowe?


B. Jeśli tak, dlaczego to robili, skoro wokół nich były dostępne rośliny?


C. Współcześni łowcy-zbieracze nie jedzą treści żołądkowej, ponieważ jest obrzydliwa. Dlaczego mieliby to robić ich przodkowie, którzy mieszkali w miejscach takich jak Afryka i Ameryka Południowa?


D. Jeśli przodkowie współczesnych łowców-zbieraczy jedli treści żołądkowe, dlaczego przestali, tak że teraz powrócili do tradycyjnego podziału ról płciowych, gdzie mężczyźni polują, a kobiety zbierają (są oczywiście indywidualne wyjątki)?


E. Jeśli mężczyźni polowali i RZECZYWIŚCIE przynosili również treści żołądkowe, dlaczego kobiety musiały brać udział w polowaniu? Czy nie miały dzieci, którymi musiały się opiekować (pamiętajmy, że wtedy nie było antykoncepcji). Podejrzewam, że niemal każda kobieta w wieku rozrodczym miała dzieci, a kobiety poniżej i powyżej wieku rozrodczego nie nadawałyby się do udziału w polowaniu. Ale oczywiście można powiedzieć, że mieli żłobki, ale to tylko rozszerza hipotezę.


F. Czy kobiety regularnie uczestniczą w polowaniach współczesnych Inuitów? (W końcu spożywanie przez nich treści żołądkowych jest jedynym dowodem potwierdzającym spekulacje Garvey.) Artykuł w Wikipedii o kobietach Inuitów sugeruje, że nie:

Praca w kulturze Inuitów nie była uważana za pracę dla mężczyzn ani za  pracę dla kobiet, ale Inuici wierzyli w umiejętności mężczyzn i umiejętności kobiet. Na przykład polowanie było na ogół wykonywane przez mężczyzn. Szycie odzieży, gotowanie i przygotowywanie posiłków, zbieranie żywności poza polowaniami oraz zajmowanie się domem były na ogół wykonywane przez kobiety. Nie oznacza to, że kobiety nigdy nie polowały, ani że mężczyźni nigdy nie pomagali w innych pracach. Tak właśnie tradycyjnie dzielono się pracą.

Oczywiście nie oznacza to, że zawsze tak było, ale trzeba wymyślić powód, dla którego tak nie było.


Sugerowałbym, że ten scenariusz polowania przez kobiety i jedzenia treści żołądkowej jest w rzeczywistości motywowany ideologią: chęcią zatarcia tradycyjnego podziału ról płciowych między łowcami a zbieraczkami. I oczywiście podane dowody (spożycie treści żołądkowej w społeczeństwach z tradycyjnymi rolami płciowymi łowców-zbieraczy) są znacznie słabsze niż w większości współczesnych artykułów na temat psychologii ewolucyjnej. Czy zobaczymy, jak krytycy psychologii ewolucyjnej gwałtownie skrytykują spekulacje Garvey? Z jakiegoś powodu nie sądzę.


W końcu ten artykuł jest kolejnym przykładem tego, co nazywam „odwrotnym odwoływaniem się do natury”: widzisz – lub w tym przypadku spekulujesz – co istnieje w naturze tylko o tyle, o ile jest zgodne z twoją z góry określoną ideologią. Krótko mówiąc: „to, co jest dobre dla człowieka, jest tym, co znajduję w przyrodzie”.


Aha, i jeszcze jedna uwaga. Zaraz na początku artykułu jest taki fragment:

Po pierwsze, chcę zauważyć, że w tym artykule słowo „kobiety” jest używane do opisania osób biologicznie wyposażonych do przeżycia ciąży, jednocześnie uznając, że nie wszyscy ludzie, którzy identyfikują się jako kobiety, są tak wyposażeni i nie wszyscy ludzie tak wyposażeni identyfikują się jako kobiety.


Używam tutaj tej definicji, ponieważ reprodukcja leży u podstaw wielu hipotez dotyczących tego, kiedy i dlaczego praca dla przeżycia stała się czynnością związaną z płcią. Zgodnie z tym myśleniem kobiety zbierały, ponieważ był to sposób niskiego ryzyka zapewnienia dzieciom niezawodnego strumienia składników odżywczych. Mężczyźni polowali albo w celu uzupełnienia domowej diety, albo wykorzystania trudnego do zdobycia mięsa jako sposobu na zwabienie potencjalnych partnerek.

Innymi słowy, jej hipoteza wymaga biologicznej definicji kobiety (opartej na wielkości gamet, prawie całkowicie skorelowanej ze zdolnością do zajścia w ciążę), aby wesprzeć tradycyjny podział pracy w społeczeństwach łowców-zbieraczy. (Nawiasem mówiąc, podział pracy mógł również opierać się na zróżnicowanej szybkości i sile, faworyzując mężczyzn jako płeć, która najlepiej polowała i zabijała zwierzęta).


Ale dlaczego jest tam pierwszy akapit, akapit, w którym twierdzi, że kobiety transpłciowe nie mogą zajść w ciążę, a niektóre biologiczne kobiety identyfikują się jako mężczyźni? Wydaje się, że jest to ukłon w stronę działaczy genderowych i za nic w świecie nie widzę, co to ma wspólnego z teorią Garvey. Wygląda to na porcję nieistotnej prozy wklejonej w artykuł, aby pokazać, że autorka jest cnotliwa.

 

h/t: Luana, której informacje o tych rzeczach kosztują mnie wiele godzin pracy i smutku.

 

Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/06/14/a-new-evidence-free-evolutionary-scenario-that-eliminates-gender-roles/

Why Evolution Is True, 14 czerwca 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis") książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1477 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk