Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 07:23

« Poprzedni Następny »


Wierzący nagradzani za życia


Jerry Coyne 2014-12-21

Naciągane argumenty.
Naciągane argumenty.

David Sloan Wilson opublikował w 2002 roku książkę Darwin’s Cathedral, w której prezentował swoją koncepcję spojrzenia na religię jako na produkt doboru grupowego. Wielu biologów wskazuje, że nie znaleziono żadnych dowodów na istnienie biologicznego mechanizmu pozwalającego na działanie takiego doboru grupowego. Jerry Coyne przypomniał właśnie w WEIT swoją recenzję z tej książki, opublikowaną w  Times Literary Supplement, w listopadzie 2002 roku.

*******

David Sloan Wilson
Darwin’s Cathedral: Evolution, Religion, and the Nature of Society
268 pp. University of Chicago Press. £17.50
__________________________________________________________________

Altruizm może być dobrodziejstwem dla społeczeństwa, ale jest problemem dla darwinizmu. „Niesamolubne geny” powodujące prawdziwy altruizm biologiczny, w którym jednostka poświęca własny sukces reprodukcyjny na korzyść innych, powinny być – teoretycznie – wyeliminowane przez dobór naturalny. Niemniej wydaje się, że taki altruizm występuje. Na przykład, wiele ptaków śpiewających wydaje specjalne zawołanie alarmowe, kiedy zbliża się drapieżnik. Ostrzegają one stado, ale przez to wołający ptak jest szczególnie zauważalny i narażony na atak.


Jednym z wyjaśnień biologicznych jest “dobór grupowy”, rodzaj doboru naturalnego wiążący się ze zróżnicowanym sukcesem grup, a nie tylko jednostek. Wydający zawołanie alarmowe ptak może być rzeczywiście w gorszej sytuacji, ale grupy ptaków z wieloma wydającymi zawołanie alarmowe są mniej narażone. Takie grupy mogą więc rozmnażać się, szerząc geny na zawołania alarmowe.


Jednym z pionierów tej teorii jest David Sloan Wilson, ewolucjonista z State University of New York. W Darwin’s Cathedral, wnikliwej i prowokującej pracy, Wilson kieruje światło reflektorów na religię, która, jak twierdzi, może być wyjaśniona tylko doborem grupowym.


Według Wilsona religia jest ludzkim odpowiednikiem stada lwów: współpracując jako grupa ludzie osiągają korzyści niedostępne poszczególnym jednostkom. Przez „korzyści” Wilson nie rozumie nagród duchowych lub psychicznych, ale czysto materialne: żywność, dobrobyt i zdrowie. Jak to pierwszy sugerował Durkheim, religie są więc wehikułami „świeckiej użyteczności”. Na przykład, wcześni chrześcijanie pielęgnowali się wzajemnie podczas epidemii i mieli większe szanse przeżycia niż ich niepielęgnujący, pogańscy sąsiedzi. Religia na Bali narzuca skomplikowany system irygacji, by zapewnić równy rozdział wody. W USA koreańskie kościoły chrześcijańskie dostarczają nowym imigrantom mieszkań, pracy i pieniędzy.


Wielu uczonych podkreślało w podobny sposób społeczne aspekty religii, ale gdzie w tym równaniu jest dobór grupowy? Wyjaśnienie Wilsona jest subtelne, najwyraźniej wyrażone w przypisie: „Dobór grupowy był i jest bardzo ważną, ale nie jedyną siłą w ewolucji kulturowej religii i w ewolucji genetycznej mechanizmów psychologicznych właściwych dla przekonań i praktyk religijnych”. Jego argument obejmuje więc zarówno ewolucję kulturową, jak genetyczną.


Ewolucja kulturowa jest po prostu szerzeniem się przekonań i praktyk przez ich przyswajanie. Taka ewolucja różni się od ewolucji genetycznej pod dwoma ważnymi względami. Podczas gdy geny przechodzą tylko od rodziców do dziecka („pionowo”) cechy kulturowe mogą szerzyć się również „horyzontalnie”: w wypadku religii przez naśladownictwo, nawrócenie lub podbój – a są to procesy dużo szybsze niż szerzenie się genów. Po drugie, podczas gdy ewolucja polega na jednym kryterium przystosowania – liczbie potomstwa nosiciela danego genu – cechy kulturowe szerzą się dzięki wielu mechanizmom psychicznym i kulturowym. Siły odpowiedzialne za szerzenie się marksizmu różnią się od tych, które powodują sukces Madonny.


Wilson sądzi, że wszystkie religie, które odniosły sukces, mają te same, niezbędne atrybuty. Obejmują one altruizm psychologiczny (pomaganie innym w sposób, który może zredukować twój dobrostan), skodyfikowany egalitaryzm (żeby nikt nie uważał, że został skrzywdzony), nadzorowanie (zapobiegające temu, żeby oszuści odnosili korzyści bez płacenia kosztów) i edykty regulujące zachowanie, takie jak Dziesięcioro Przykazań (moralność narzuca zgodę w grupie). Symbolizm duchowy, definiująca cecha religii, jest dla Wilsona jedynie instrumentem pozwalającym na osiąganie dóbr: „Także całkowicie fikcyjne przekonania mogą być adaptacyjne, jeśli motywują zachowania, które są adaptacyjne w rzeczywistym świecie”. Opowieści takie, jak ukrzyżowanie Chrystusa, mogą wzbudzać emocje, które zapewniają korzyści dla grupy. Ponieważ najtrwalsze i najszerzej rozprzestrzenione wyznania są tymi, których zasady dostarczyły największych korzyści materialnych dla ich wyznawców, religie są produktem doboru grupowego.


Ta koncepcja jest ciekawa. Większość społeczności religijnych funkcjonuje jako grupy społeczne, poprawiając los niektórych przynajmniej członków. Atrybuty grupy zaś wyraźnie wpływają na sukces religii. Polityka odrzucenia rozmnażania się przez szejkersów w sposób oczywisty przyczyniła się do ich zagłady. We wczesnym chrześcijaństwie kobiety cieszyły się wysokim statusem, który kusił kobiety o niskim statusie z otaczających społeczności, co z kolei ściągało męskich konwertytów, a w efekcie powodował wzrost liczby dzieci chrześcijańskich. Nacisk Wilsona na przewagę doboru grupowego, co powtarza nieustannie, jest jednak problematyczny.


Jedną z trudności jest to, że niektóre popularne religie mają zasady, które nie są dobre dla każdego członka grupy, a także rozprzestrzeniają się poprzez inne procesy niż dobór grupowy. Na przykład hinduizm kodyfikuje nierówność przez system kastowy. Trudno dostrzec, jakie korzyści materialne odnosili uciskani niedotykalni, z których wielu uciekło do innych wyznań. Znaczną część hinduizmu można zrozumieć tylko jako relikt historyczny inwazji Ariów i ujarzmienie pokonanych, jak również, jako utrwalanie panowania kulturowego przez obietnicę korzyści niematerialnych – podniesienia statusu w kolejnym wcieleniu. Podobnie, szerzenie się religii w Europie po reformacji działo się według zasady cuius regio, eius religio: ludzie przyjmowali wiarę nie ze względu na jej nagrody, ale dlatego, że wyznawał ją władca. Jak przyznaje Wilson: „czynniki, które powodują, że jeden eksperyment społeczny udaje się, podczas gdy inny ponosi porażkę, są prawdopodobnie zbyt złożone i zależne od sytuacji historycznych, by kiedykolwiek można było je w pełni zrozumieć, a z pewnością wychodzą poza świadome zamiary indywidualnych jednostek.


Poglądy Wilsona skażone są również rozumowaniem a posteriori: zawsze można dorobić opowieść o tym, dlaczego sukces religii był wynikiem użyteczności dla grupy. Przypisuje on, na przykład, przetrwanie Żydów ich niechęci do przyjmowania nawróconych, czyniąc z judaizmu „fortecę kulturową” i zmuszając nowych członków do zademonstrowania silnego zaangażowania. Ale sukces chrześcijaństwa i mormonizmu przypisywany jest odwrotnej cesze: ich gotowości do akceptowania konwertytów!


Wreszcie, Wilson przyznaje, że jego teoria kulturowego doboru grupowego stosuje się do niereligijnych grup społecznych, poczynając od wolnomularzy do marksistów; grup które zasadzają się na symbolach emocjonalnych i domniemanych korzyściach dla członków. Tak więc, jest to teoria kooperacji, nie zaś religii. Pomija on także istotę religii – to wszystko, co odróżnia, powiedzmy, katolicyzm od Rotary Clubs. Liczba męczenników jest wyższa wśród katolików niż wśród Rotarian. Zrozumienie źródła tej różnicy ujawniłoby istotę religii, ale tutaj Wilson nie ma nam nic do zaoferowania.


Problem staje się poważniejszy, kiedy Wilson zwraca się do ewolucji genetycznej. Twierdzi on, że religia bazuje na aspektach natury ludzkiej, które wyewoluowały przez dobór grupowy. Te cechy „genetyczne” obejmują konformizm, uległość, towarzyskość, pragnienie szacunku, zdolność myślenia symbolicznego, chęć usunięcia oszustów i altruizm psychologiczny.


Podnosi to odwieczny problem socjobiologii: jak rozróżnić między zachowaniami zakodowanymi bezpośrednio w naszych genach, a tymi, które są wyłącznie produktami ubocznymi naszych dużych mózgów i złożonej kultury? Ludzie wyewoluowali w małych grupach społecznych i jest prawdopodobne, że wiele cech, takich jak pragnienie bycia z innymi, jest produktem genetycznym tej historii. Inne zachowania mogą jednak być po prostu niegentycznymi skutkami życia społecznego. Czy jesteśmy ulegli i altruistyczni z powodu instynktu, czy też jako dzieci uczymy się, że słuchanie rodziców i dzielenie się zabawkami jest opłacalne? Chociaż wszystkie ludzkie zachowania są „ewolucyjne” w tym trywialnym sensie, że zaczynają się w naszych wyewoluowanych mózgach, nie ma podstaw naukowych do twierdzenia Wilsona, że promujące religię zachowania są zakodowane na stałe w tych mózgach.


Wreszcie, także zakodowane na stałe zachowania społeczne mogą być dobroczynne dla jednostek, bez konieczności przywoływania doboru grupowego. Jak podkreśla Lee Dugatkin w Cooperation among Animals: An Evolutionary Perspective (Oxford University Press, 1997), współpraca może wyewoluować, ponieważ jest korzystna dla każdego osobnika w nią zaangażowanego. Polujący w grupie lew lepiej na tym wyjdzie, niż polując jako samotny myśliwy. Również systemy moralne i altruizm psychologiczny mogą przynosić korzyści jednostce przez wzmacnianie solidarności grupowej. W końcu, altruizm psychologiczny nie jest altruizmem biologicznym: nie poświęcam żadnego potencjału reprodukcyjnego, kiedy podwożę niewidomego do kościoła.


Co dziwne, pracę Wilsona finansowała Fundacja Johna Templetona, która jest poświęcona promowaniu harmonii między nauką a religią. Ale Darwin’s Cathedral nie tworzy takiego zbliżenia, Autor postrzega religię jako produkt uboczny biologii ewolucyjnej. Reprezentuje więc kolejny wypad socjobiologii w jej ciągłej próbie przyswojenia sobie wszystkich dziedzin myśli ludzkiej, włącznie z socjologią, psychologią, estetyką i etyką. „Pogodzenie” między nauką a religią w wydaniu Wilsona przypomina starą historią z Zoo Biblijnego, gdzie jest klatka, w której lew i jagnię pokojowo leżą przytulone do siebie. Zdumiony tym widokiem zwiedzający pyta pracownika zoo: „Lew i jagnię razem – toż to spełnienie proroctwa Izajasza! Jak to zrobiliście?” To łatwe – odpowiada pracownik. – Po prostu każdego ranka wpuszczamy nowe jagnię”.


My TLS review of Darwin’s Cathedral

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Why Evolution Is True, 7 grudnia 2014




Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
2. ewolucja, pasożyty i religia mieczysławski 2014-12-21
1. Produkt Lengyel 2014-12-21


Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk