Błędne wyobrażenia o ewolucji

Sposób, w jaki nauczam ewolucji, zaczynając od dwóch sesji na temat tego, dlaczego akceptujemy ewolucję (wykłady te zostały przekształcone w książkę Ewolucja jest faktem), obejmuje pewną dozę krytyki kreacjonizmu. Dzieje się tak dlatego, że odrzucenie kreacjonizmu na rzecz ewolucji pod koniec XVIII wieku traktuję jako przykład postępu nauki: teorie są odrzucane, gdy stają się coraz bardziej niezgodne z dowodami, podczas gdy teoria alternatywna (w tym przypadku ewolucja) jest w stanie wyjaśnić fakty, których kreacjonizm nie potrafi wyjaśnić. Zapis kopalny, anomalie rozwojowe, narządy szczątkowe i (moja ulubiona) biogeografia to obszary, w których ewolucja wyjaśnia zjawiska, których nie da się wyjaśnić biblijnym kreacjonizmem.

Otóż to nie ja przedstawiłem ten argument, ale Darwin. Jeśli przeczytasz O powstawaniu gatunków, które sam Darwin scharakteryzował jako „jeden długi argument”, zobaczysz, że nieustannie przeciwstawia on kreacjonizm ewolucjonizmowi, nie napadając zbytnio na chrześcijański kreacjonizm (Wielka Brytania nie była tak pełna fundamentalistów, jak Ameryka jest teraz). Na przykład opisanie braku równowagi organizmów na wyspach oceanicznych było bardzo sprytnym sposobem, w jaki Darwin pokazał, jak ewolucja może wyjaśnić zjawiska, które wprawiały kreacjonistów w zakłopotanie. W rzeczywistości nigdy nie widziałem dobrego kreacjonistycznego wyjaśnienia biogeografii, zwłaszcza „niezrównoważonej” natury życia na wyspach oceanicznych: brak endemicznych ssaków, płazów i ryb słodkowodnych, podczas gdy jest mnóstwo endemicznych owadów, roślin i ptaków.

Ale nauczanie w ten sposób uraziło kilku moich religijnych studentów, którzy zarzucili mi, że w moich ocenach „atakuję Stworzenie”. Odrzucam tę krytykę, ponieważ kreacjonizm był obowiązującym wyjaśnieniem życia i jego wzorców przed Darwinem, a w ciągu dekady jego przekonujące argumenty pokonały to wyjaśnienie. Myślę, że nauczanie w ten sposób jest dobrą lekcją poglądową na temat tego, jak uprawia się naukę (tak, kreacjonizm był hipotezą naukową przed Darwinem), a także uświadamia uczniom, dlaczego prawie wszyscy naukowcy akceptują fakt ewolucji. Takie podejście przyjąłem w Ewolucja jest faktem. Przydatność przeciwstawienia sobie dwóch teorii i oceny ich na podstawie dowodów potwierdza sukces tej książki (znacznie większy, niż się spodziewałem).

Na moich zajęciach nie mówię nic o ateizmie, bo to nie należy do moich obowiązków zawodowych, ale większość studentów rozumie, że Biblii nie należy traktować dosłownie jako teorii biologii. A jeśli zapytają mnie wprost o moje poglądy na temat bogów, będę z nimi szczery. Ponadto, jeśli zapytają mnie, zgodnie ze zdaniem pogrubionym powyżej, czy religia i ewolucja (lub nauka w ogóle) są zgodne, wyjaśnię im (prywatnie, ponieważ wyjaśnienie jest długie), że chociaż można być religijnym i akceptować ewolucję, są one nie do pogodzenia w fundamentalny sposób: akceptuje się religijne „prawdy” oparte wyłącznie na autorytecie, dogmacie lub Piśmie Świętym, podczas gdy nauka akceptuje prawdy empiryczne oparte na dowodach i konsensusie naukowców. (Tak, religie zawierają twierdzenia o prawdzie.) Dlatego napisałem Wiara vs fakty. Ale nigdy nie zdarzyło mi się, żeby student skarżył się, że powiedziałem, że albo ewolucja, albo nauka są ateistyczne, bo nigdy nie twierdziłem tego na wykładzie. Jest to oczywiście prawdą w istotny sposób, ponieważ praktykujący naukowiec odrzuca pomysł, że to, co bada, może mieć boskie wytłumaczenie. Zostawiasz swoją wiarę pod drzwiami laboratorium. (Nie będę tutaj powtarzał moich twierdzeń o niezgodności; przeczytaj Wiara vs fakty, jeśli chcesz poznać moją argumentację.)

W tym sensie nauka jest ateistyczna, ponieważ odrzuca wiarę w bogów. Chciałbym podkreślić, jak mówię w Wiara vs fakty, że to odrzucenie nie jest aprioryczną zgodą: naukowcy nie zebrali się w jakimś zadymionym pokoju i nie zgodzili się, że muszą odrzucić bogów, pomimo tego, że niektórzy kreacjoniści tak twierdzą. W rzeczywistości, były okresy w nauce, takie jak wczesna astronomia lub panowanie biblijnego kreacjonizmu, kiedy boskie wyjaśnienia były częścią nauki. Ponieważ jednak nie okazały się przydatne w wyjaśnianiu czegokolwiek, odrzucamy je teraz jako bezużyteczne. Najlepszym wyrazem tej idei jest rozmowa, która podobno miała miejsce między cesarzem Napoleonem a francuskim uczonym Pierre-Simonem Laplace'em w 1802 roku, po tym, jak Napoleon otrzymał pięciotomową pracę Laplace'a na temat mechaniki nieba. Istnieje wiele wersji tej rozmowy, która być może nigdy nie miała miejsca, ale oto jedna brytyjskiego matematyka Waltera Balla, opublikowana w 1888 roku:

„Laplace udał się do Napoleona, aby przekazać kopię swojej pracy, a poniższe sprawozdanie z wywiadu jest dobrze uwierzytelnione i tak charakterystyczne dla wszystkich zainteresowanych stron, że cytuję je w całości. Ktoś powiedział Napoleonowi, że księga nie zawiera wzmianki o imieniu Boga; Napoleon, który lubił zadawać kłopotliwe pytania, przyjął jego dzieło mówiąc: ‘M. Laplace, mówią mi, że napisałeś tę obszerną książkę o systemie wszechświata i nigdy nawet nie wspomniałeś o jej Stwórcy’. Laplace, który choć był najbardziej gibkim z polityków, był sztywny jak męczennik w każdym punkcie swojej filozofii, wyprostował się i odpowiedział bez ogródek: ‘Je n'avais pas besoin de cette hypothèse-là’.[‘Nie potrzebowałem tej hipotezy’.]”

Nawet jeśli ta rozmowa nigdy się nie odbyła, anegdota wyjaśnia, dlaczego nauka jest w praktyce ateistyczna: nie potrzebujemy tej hipotezy.

Ale zboczyłem z tematu. W sierpniu prowadzę wykłady dla osób płynących statkiem wycieczkowym na Wyspy Galapagos, które oczywiście odwiedził Darwin na Beagle. Podczas tej podróży będę miał dwa wykłady: „Darwin na Galapagos” i „Dlaczego ewolucja jest prawdziwa”, a także sesję pytań i odpowiedzi z dwoma pięciominutowymi mini-wykładami. Ale najpierw pozwólcie, że zwrócę uwagę na dwa szeroko rozpowszechnione błędne wyobrażenia na temat Darwina i wysp Galapagos, których nie będę tutaj omawiał, ale zrobię to podczas podróży:

1. Darwin nie miał „momentu aha” na wyspach Galapagos, kiedy nagle jasno zrozumiał ewolucję i dobór naturalny.
2. Słynne „zięby Darwina” odegrały wprawdzie pewną rolę w myśleniu Darwina, które doprowadziło do napisania „O powstawaniu gatunków” , ale nie odegrały większej roli. W książce nawet nie wspomina o ziębach i prawie nie wspomina o Galapagos (tylko 16 razy). Inne dane i idee były ważniejsze dla rewolucji myśli dokonanej przez Darwina. Jeśli chcesz przeczytać o jego przygodach na wyspach, przeczytaj rozdział XVII wcześniejszej Podróży Beagle,  „Archipelag Galapagos”. Jest bezpłatny online pod linkiem.

Ale znowu zbaczam z tematu. Mam 5-10 minut na wyjaśnienie gościom, jakie są największe nieporozumienia dotyczące ewolucji, więc oczywiście niektóre muszę pominąć. Ale lista ma za zadanie zainspirować dyskusję, więc oto ona:

1. Ewolucja to „tylko teoria”
2. W ewolucji wszystko dzieje się przypadkiem
3. Dobór naturalny zmienia jednostki w czasie (w rzeczywistości zmieniają się nie jednostki, ale populacje i gatunki)
4. Ewolucja działa „dla dobra gatunku”
5. Ewolucja jest z natury postępowa
6. Ewolucja wyposaża organizmy do stawienia czoła wyzwaniom, które pojawią się w przyszłości
7. Ludzie już nie ewoluują

Mógłbym oczywiście podać więcej, ale oto siedem, które wybrałem do wyjaśnienia i mam nadzieję, że uda mi się to zrobić w nie więcej niż dziesięć minut. (Pomijam szczegóły i mam nadzieję, że wyłonią się podczas dyskusji z publicznością).

Mogę tu później podać streszczenia moich innych mini-wystąpień (na statku zapytam ludzi, które z nich chcą usłyszeć), w tym „Jaki dowód obaliłby ewolucję?”, „Jaka jest teoria ewolucji?” oraz „Dlaczego tak wielu Amerykanów odrzuca ewolucję?”.


Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/06/14/misconceptions-about-evolution/

Why Evolution Is True, 14 czerwca 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska