Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 09:02

« Poprzedni Następny »


Malaria pachnąca cytryną

 


Carl Zimmer 2015-04-07


Pasożyty to historia wielkiego sukcesu; jest ich po prostu mnóstwo. Jedną z tajemnic ich sukcesu jest zdolność manipulowania gospodarzami, jaką posiada wiele pasożytów. Pociągają sznurkami, jak lalkarz , używając swoich gospodarzy dla osiągnięcia własnego celu podboju planety. Ich strategie najlepiej opisują słowa: „przyprawiają o gęsią skórkę”. Jednych gospodarzy doprowadzają do samobójstwa. Innych kastrują. Jeszcze innych zamieniają w ochroniarzy-zombi. Ale nowe badanie opublikowane dzisiaj sugeruje, że pasożyty, które powodują malarię, mogą używać przyjemniejszej strategii. Wabią komary do zainfekowanego gospodarza zapachem cytryny.

Malarię powoduje jednokomórkowy pasożyt zwany Plasmodium. Samica komara przenosi je w jelitach i lata z nimi po świecie w poszukiwaniu ofiary do ugryzienia. Kiedy pasożyty dojrzewają, przepychają się przez ścianki jelit owada i z czasem docierają do jego gruczołów ślinowych. Kiedy komar siada na człowieku i przebija jego skórę, wpuszcza do ranki wyładowaną  Plasmodiumślinę.


Pasożyty zaczynają teraz długą podróż przez ciało człowieka. Strumień krwi doprowadza je do wątroby, gdzie atakują komórki i mnożą się w nich. Zainfekowane komórki wątroby pękają i wypuszczają  Plasmodium na swoim kolejnym etapie cyklu życiowego o nazwie merozoity. Merozoity wnikają z ponownie do krwiobiegu, gdzie atakują czerwone krwinki. Znowu mnożą się, rozrywając komórki krwi i zakażając następne. Z czasem pasożyt osiąga następny etap cyklu życiowego, kiedy jest gotowy do pochłonięcia go przez głodnego komara w jego krwawym posiłku.


Jeśli Plasmodium nie może  dostać się do komara, całe to rozmnażanie idzie na marne. Wszystko więc, co pasożyt może zrobić dla podniesienia szansy wydostania się, może być potencjalnie faworyzowane przez dobór naturalny. Na przykład, w zeszłym roku grupa badaczy odkryła, że komary uważały myszy zakażone pasożytami  Plasmodium za atrakcyjne – ale tylko, kiedy były one gotowe do opuszczenia swojego gryzoniowego gospodarza. Naukowcy znaleźli dowody, że pasożyty doprowadzają do tej atrakcyjności przez zmianę zapachu myszy. Zakażone myszy wydzielały cząsteczki zapachowe, które przyciągały do nich komary.


Badacze zgadywali, że może pasożyt zmienia produkcję chemiczną swoich gospodarzy, by wydzielali nowe zapachy. Niedawno jednak Audrey Odom z Washington University i jej współpracownicy zaproponowali inną możliwość: może same pasożyty produkują przyciągające komary składniki chemiczne.


Inni naukowcy badali wcześniej tę możliwość, ale niewiele wyszło z ich wysiłków. Odom i jej koledzy podejrzewali jednak, że ci wcześniejsi badacze nie szukali wystarczająco usilnie. Zespół z Washington University dodał więc Plasmodium do większej niż z przedtem ilości krwi – 400 mililitrów – i przechwytywał unoszące się z krwi zapachy bardziej czułymi pułapkami. Wysiłek opłacił się: Odom i jej zespół odkryli, że kiedy Plasmodium infekuje czerwone krwinki, wytwarza związki chemiczne o nazwie α-Pinen i limonen.


Czuliście już te zapachy. α-Pinen jest częścią mieszanki zapachów, które składają się na zapach sosen. Limonen bierze swoja nazwę od cytryn (ang. lemon), które produkują ten zapach w skórce.


Jeśli w tym momencie czujesz dezorientację na wiadomość o jednokomórkowym pasożycie, który produkuje aromatyczny zapach, to masz do tego wszelkie prawo. Dla nadania sensu dziwacznemu odkryciu Odom, musimy ostro skręcić i przejść przez ponad miliard lat ewolucji.



Jest ponad 1,3 miliarda lat temu. Planetą rządzą bakterie i pierwotniaki. Zwierzęta i rośliny pojawią się dopiero za wiele setki milionów lat. Na powierzchni oceanów pewne bakterie chwytają światło słoneczne fotosyntezą, podczas gdy pierwotniaki polują na nie. W jakiś sposób zbacza to od normy i niektóre pierwotniaki kończą z fotosyntetyzującą bakterią uwięzioną w nich. Zamiast stać się pokarmem, bakteria dostarcza pokarm, dając pierwotniakowi energię fotosyntezą. Po wielu pokoleniach bakteria staje się nieodłączną częścią swojego gospodarza. Kombinacja tych dwóch rodzajów życia stała się nowym rodzajem, który nazywamy algami (glonami).


Te pierwotne glony miały wielu potomków. Jedne wyewoluowały w zielone glony i z czasem dały początek roślinom na lądzie. Inną linię glonów połknęły inne pierwotniaki i stały się rodzajem glonów znajdowanych na Ziemi dzisiaj i znanych jako krasnorosty. Niektóre krasnorosty żyją obecnie wolno pływając w oceanach. Inne osiadły wewnątrz korali, dostarczając zwierzętom koralowym pokarm ze słońca. A jeszcze inne krasnorosty stały się pasożytami. Niektóre z tych pasożytów z czasem stały się Plasmodium.


Przodkowie Plasmodium dawno temu stracili zdolność fotosyntezy. Nadal jednak mają niektóre z enzymów przodków, nabytych od bakterii, które ci przodkowie połknęli 1,3 miliarda lat temu. W efekcie Plasmodium jest w dziwaczny sposób podobny do kwiatów i drzew. Niektórzy naukowcy nawet wykorzystali to pokrewieństwo ewolucyjne, przez badanie środków chwastobójczych jako potencjalnych leków na malarię.


To prastare dziedzictwo wyjaśnia także, dlaczego Plasmodium potrafi pachnieć jak cytryny. Odom i jej zespół odkryli, że pasożyt wytwarza α-Pinen i limonen używając enzymów, które są pokrewne z enzymami, jakich używają rośliny do wytworzenia tych związków chemicznych.


Istnieją powody aby przypuszczać, że pasożyty używają tych związków chemicznych, żeby zwabić komary. Choć jesteśmy boleśnie świadomi apetytu komarów na krew, faktem jest, że komary odżywiają się także nektarem kwiatów. Polegają na nektarze, by zaspokoić swoją potrzebę cukru, który napędza ich lot. Wiele owadów jest bardzo wrażliwych na barwy i zapachy wytwarzane przez kwiaty, co kieruje je z dużą wiarygodnością do następnego posiłku z nektaru. Odom i jej koledzy odkryli, że czułki przenoszącego malarię gatunku komara są niezwykle czułe na α-Pinen i limonen. Jeśli chcesz przyciągnąć komary, ma sens wytwarzanie tych związków chemicznych.


Choć to badanie jest kuszące, jest to dopiero pierwszy krok w testowaniu hipotezy, że Plasmodium wytwarza aromatyczny zapach, by zwabić kolejnego gospodarza. Jak dotąd Odom i jej zespół pokazali wyłącznie, że pasożyty wytwarzają te związki chemiczne wewnątrz czerwonych krwinek. Z pewnością można sobie wyobrazić, że u żyjącego gospodarza te zapachy mogą przedostać się do płuc i opuścić ciało wraz z wydychanym powietrzem. Trzeba dopiero sprawdzić, czy rzeczywiście to robią i czy stanowi to o różnicy w sukcesie lub niepowodzeniu Plasmodium. Albo może te pasożytnicze perfumy mają jakąś inną funkcję i pozostają uwięzione w chorych gospodarzach.


(Więcej przykładów manipulacji przez pasożyty znajduje się w moim artykule w listopadowym numerze „National Geographic” z 2014 r. lub w mojej książce Parasite Rex.)


Źródło: Kelly M, Su C-Y, Schaber C, Crowley JR, Hsu F-F, Carlson JR, Odom AR. 2015. Malaria parasites produce volatile mosquito attractants.mBio 6(2):e00235-15. doi:10.1128/ mBio.00235-15.


Lemon scented malaria

The Loom, 24 marca 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Carl Zimmer


Wielokrotnie nagradzany amerykański dziennikarz naukowy publikujący często na łamach „New York Times” „National Geographic” i innych pism. Autor 13 książek, w tym „Parasite Rex” oraz „The Tanglend Bank: An introduction to Evolution”. Prowadzi blog The Loom publikowany przy „National Geographic”.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. trawa cytrynowa Moskito 2015-04-20


Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk