Zebranie plonu z “wolnego od ludzkich rąk pola” przy Harper Adams University dostało się na czołówki prasy technicznej i prasy rolniczej na całym świecie. Roboty-traktory, drony i robot-kombajn zasiały, nawiozły, opryskały i zebrały plon jęczmienia bez tego, by stopa ludzka stanęła na tym polu.
Plon był niski, a koszt wysoki, ale pokazano obraz przyszłości. Mechanizacja rolnictwa zmierza szybko do punktu, w którym pewne rośliny można uprawiać niemal bez wkładu ludzkiej pracy. W pewnym sensie jest to jedynie kulminacja trendu, jaki zaczął się od wołu ciągnącego pług, który zastąpił ludzi wymachujących motykami, a potem ten trend trwał kiedy młockarnia zastąpiła cep, traktor zastąpił konie, a kombajn tłum ludzi na polu.
Nowoczesne, sterowane przez GPS kombajny już mogą zebrać plon z pola bez tego, by kierowca musiał dotykać kierownicy i jedna maszyna potrafi zżąć i wymłócić tyle zboża dziennie, by wystarczyło dla wypieczenia pół miliona bochenków chleba – co wymagałoby tysięcy chłopów jeszcze w XVIII wieku.
Harper Adams, politechnika, która odnosi międzynarodowe sukcesy, uczy roboty rozpoznawania chwastów, żeby można było uderzać w nie małymi dawkami środków chwastobójczych zamiast opryskiwania całego pola, albo – jeszcze lepiej – wypalać je laserem. To może oszczędzić pieniędzy, energi i piękna dzikiej przyrody.
Profesor Simon Blackmore, dziekan wydziału inżynierii, twierdzi, że jeszcze większe korzyści może dać flota małych, lekkich robotów, być może wspartych przez drony, by zastąpić olbrzymie i ciężkie traktory, które orają ziemię głównie po to, by odwrócić szkody uczynione przez… olbrzymie i ciężkie traktory. Roboty-traktory mogłyby być mniejsze (wyeliminują nakłady na traktorzystów) i mogą pracować całą dobę w skoordynowanych zastępach.
Obejrzyjcie film o zbieraniu selera i zobaczycie, jak łączą się te dwa światy. Maszyna do zbierania selera ma rozmiary niewielkiego domu, który traktor ciągnie bardzo powoli przez pole. Wyrywa rośliny selera z ziemi automatycznie, ale wrzuca je na taśmę, gdzie jest szereg ludzi, którzy przycinają je i pakują ręcznie. W porównaniu z tym, co dzieje się w większości fabryk, prosi się to o pełną automatyzację.
W wypadku owoców i warzyw, mimo że praca jest “tania” według standardów większości prac, koszt zatrudnienia jest wysoki z powodu niskiej produktywności. Ponadto, co najmniej 20 procent plonów, czasami więcej, nie spełnia standardów supermarketów, ponieważ są zbyt małe, niekształtne lub ze skazami. Robot mógłby wybiórczo zbierać tylko warzywa i owoce właściwej jakości.
Zastąpienie ludzi przez roboty w żadnej dziedzinie rolnictwa nie jest nieuniknione. Pewne obszary z pewnością zmienią się szybciej niż inne. Zdarzy się to tylko, jeśli będzie opłacalne, jeśli uprości życie farmera zamiast je skomplikować i jeśli roboty będą łatwe w obsłudze. Na przykład, używanie dronów do pasienia owiec zdarzy się tylko, jeśli koszt elektryczności dla drona będzie niższy niż pokarm dla psa i jeśli łatwiej będzie obsługiwać drona niż wytresować psa. Ludzie nadal będą potrzebni do planowania, decydowania i pracy z robotami.
Jak bardzo dostęp do taniej siły roboczej zahamował automatyzację w brytyjskim rolnictwie (i kilku innych sektorach)? Historia jest dość jasna w tej sprawie: jeśli koszty ludzkiej pracy są niskie, ludzie nie inwestują w oszczędzające pracę urządzenia. Niewolnicy byli tani w starożytnym Rzymie, więc dopiero w stulecia później wynaleziono konia pociągowego i – co zasadnicze – chomąto. Podobnie w Japonii w XVIII wieku zamiast rewolucji przemysłowej była rewolucja większego wykorzystywania siły roboczej, co napędzał szybki wzrost populacji. I tak porzucono zwierzęta pociągowe i młyny wodne na rzecz alternatyw wykorzystujących ludzką siłę roboczą. Mężczyźni młócili i mielili ryż w deptakach. W odróżnieniu od tego w XVIII wiecznym Newcastle cena energii była niska z powodu miejscowego węgla, a cena pracy niebotycznie wysoka w porównaniu z Paryżem, Londynem lub Pekinem, według wyliczeń historyka, profesora Roberta Allena. Były zatem wszystkie możliwe bodźce do znalezienia sposobów, by węgiel wykonywał pracę ludzi i mechanizacja kwitła.
Ponieważ intensyfikacja wykorzystywania pracy ludzkiej jest ślepym zaułkiem, jeśli chodzi o dobrostan ludzi, dając krajowi gospodarkę o niskiej wydajności i tak niskiej nadwyżce konsumpcyjnej, że nie może utrzymać innych zawodów, co potęguje biedę. Czy jest możliwe, że dostęp do taniej siły roboczej z wschodniej Europy dla rolnictwa i przemysłów gastronomicznych wyjaśnia częściowo niemrawy wzrost wydajności Wielkiej Brytanii w ostatnich latach? Wraz z subsydiowaniem prac o niskiej wydajności przez świadczenia pracownicze, prowadziliśmy rodzaj „polityki intensyfikacji pracy” – z dobrymi wynikami w kategoriach rekordowo niskiego bezrobocia, ale być może kosztem automatyzacji. Wymuszanie wyższych płac minimalnych istotnie pozbawia ubogich ludzi i studentów możliwości zatrudnienia, ale prawdopodobnie stymuluje także automatyzację i tworzenie lepszych miejsc pracy gdzie indziej.
Chociaż każda utrata pracy jest dla kogoś bolesna, roboty-traktory niemal z pewnością stworzą na długą metę więcej miejsc pracy niż zniszczą. Przede wszystkim, nie ma już tak wielu miejsc pracy w rolnictwie. W średniowiecznej Brytanii rolnictwo musiało odpowiadać za 80 procent zatrudnienia, jeśli nie więcej. Obecnie rolnictwo brytyjskie wiąże mniej niż 1 procent siły roboczej. Dalsza automatyzacja rolnictwa nie wyrzuci z pracy wielu ludzi. A jeśli uczyni rolnictwo brytyjskie bardziej konkurencyjnym, stworzy więcej miejsc pracy w przemysłach przetwórczym i marketingowym, jak również w reszcie gospodarki, gdzie wydawane są zyski z rolnictwa: zarówno wśród sprzedawców Range Rover, jak sprzedawców robotów.
Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.
W latach 2004–2009 reżim sudański zabiłw Sudanie 400 tysięcy ludzi. Miliony ludzi zostało wysiedlonych i nadal pozostają w obozach cierpiąc z powodu dotkliwego głodu i rozprzestrzeniającej się cholery. Od tego czasu reżim sudański rozpadł się na części: armia walczy z partyzantką. Od kwietnia obie strony toczą wojnę domową, która powoduje jeszcze więcej ofiar śmiertelnych, wysiedleń i agonii w Sudanie. Według Medecins Sans Frontier co godzinę w Sudanie umiera jedno dziecko. Międzynarodowy Komitet Ratunkowy wymienia wojnę w Sudanie jako główny problem na swojej liście obserwacyjnej sytuacji nadzwyczajnych na rok 2024. Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Spraw Humanitarnych (UNOCHA) poinformowało, że pomocy potrzebuje 25 milionów Sudańczyków. Prawie 18 milionów z nich boryka się z dotkliwym głódem, z czego 4,9 miliona jest w sytuacji potrzeby nadzwyczaj pilnej pomocy. Z 2,7 miliarda dolarów potrzebnych Sudanowi w 2024 roku agencje ONZ otrzymały 96,7 miliona dolarów, co stanowi zaledwie cztery procent