Prawda

Piątek, 9 maja 2025 - 18:00

« Poprzedni Następny »


Rasowa polityka antysemityzmu i islamofobii


Seth J. Frantzman 2018-12-30

On także może być ofiarą rasizmu… (zdjęcie: REUTERS)
On także może być ofiarą rasizmu… (zdjęcie: REUTERS)

Nazywani dawniej Azjatami Żydzi są w USA coraz częściej definiowani jako ”biali”, a walczące z rasizmem grupy nie chcą walczyć z  antysemityzm, natomiast poglądy antyislamskie  coraz częściej definiowane są jako „rasizm”.

Niedawna fala ataków na Żydów w Brooklynie doprowadziła do niepokoju z powodu narastającego antysemityzmu. Jesienią tego roku podpalono siedem synagog i szkół  i było co najmniej sześć fizycznych ataków na Żydów w październiku i w listopadzie. To przyszło wśród szerszego trendu napadów na Żydów, szczególnie tych, którzy wyglądają na ortodoksów, a niektórzy podejrzani krzyczeli „fałszywy Żyd”, kiedy bili ofiarę. Niemniej są ludzie, którzy starają się zbagatelizować te ataki, zapewniając, że nie jest to naprawdę antysemityzm.


W artykule w „Forward” twierdzono, że „Żydzi są celem, jak mówią mieszkańcy tych społeczności, członków nie-białych grup etnicznych, którzy widzą Żydów jako symbole gentryfikacji w ich dzielnicach”. Według tego artykułu, miejscowi nie-Żydzi nie uważają tych ataków za antysemickie.   

“Choć te ataki wymierzone są w Żydów, może być tak dlatego, że czarni ludzie identyfikują judaizm jako ‘rodzaj niemal super-białości’ , mówi Mark Winston Griffith, dyrektor wykonawczy Black Movement Center”. W tej narracji ataki na Żydów są tylko przedłużeniem „niechęci do białych ludzi ogólnie”. Co ważniejsze, organizacje i grupy, które są zaangażowane w „sprawiedliwość społeczną” i intersekcjonalność, nie interesują się tymi atakami na Żydów. Kiedy Żydzi są atakowani przez „nie-białych” sprawców, to Żydzi zostają określeni jako „biali”, a sprawcy nie są określani jako „rasiści”.


Po drugiej stronie oceanu Atlantyckiego w Wielkiej Brytanii muzułmańskie społeczności i aktywiści zorganizowali imprezę promocyjną raportu „Islamophobia Defined”. W raporcie tym starano się stworzyć definicję islamofobii.   

„Islamofobia jest zakorzeniona w rasizmie i jest rodzajem rasizmu, który uderza w reakcji na oznaki przynależności do islamu bądź postrzeganej przynależności do islamu”. W artykule Anna Soubry i Wes Streeting, konserwatywna posłanka i labourzystowski poseł do parlamentu, którzy współprzewodniczyli grupie parlamentarnej ds. brytyjskich muzułmanów, mówią: „Islamofobia jest rodzajem rasizmu – jak antysemityzm. Czas, by otrzymała własną definicję”.  


Równocześnie w USA wraz z coraz częściej obserwowanym definiowaniem Żydów jako „białych” i usuwaniem antysemityzmu z listy zjawisk rasistowskich przez grupy, które walczą z rasizmem, antyislamskie poglądy definiuje się jako „rasizm”. To jest związane z rasową polityką. Istnieje skoordynowany wysiłek opatrywania Żydów etykietką „biały”, przy  równoczesnym określaniu wszystkich muzułmanów jako ludzi kolorowych, nawet kiedy Żydzi i muzułmanie pochodzą z tego samego kraju i wyglądają niemal identycznie. Na przykład, także jeśli para bliźniąt jednojajowych nawróci się, jeden na judaizm, a drugi na islam, jeden zostanie człowiekiem kolorowym i cierpiącym z powodu rasizmu, a drugi będzie nazywany „białym” i jeśli zaatakują go na Brooklynie, to będzie to z powodu jego „białości”. 

To zjawisko jest widoczne w wypowiedziach aktywistki Marszu Kobiet z 2016 r., Lindy Sarsour, kiedy powiedziała, że antysemityzm różni się od rasizmu wobec czarnych ludzi lub od islamofobii.   

„Podczas gdy antysemityzm jest czymś, co dotyka żydowskich Amerykanów, jest różny od rasizmu lub islamofobii, ponieważ nie jest systemowy dla żydowskiego Amerykanina, szczególnie białego żydowskiego Amerykanina”. Obowiązkowo wstawiła „białego” do definicji żydowskiego Amerykanina. Amerykanów będących muzułmanami nigdy jednak nie określa się jako „białych”, niezależnie od tego, jak wyglądają. Tylko Żydzi są nazywani „białymi”. 

Coraz częściej próbuje się przedstawiać Żydów jako „białych”, by usprawiedliwić nienawiść do nich w krajach Zachodu. To są te same kraje, w których zaledwie ponad pół wieku temu  dokonano ludobójstwa Żydów właśnie za to, że nie są biali. Teraz, kiedy bycie „białym” Zachód uznał za coś negatywnego, Żydzi są coraz częściej określani jako „biali”. 

To nie jest marginalna narracja. Chanda Prescod-Weinstein, wykładowczyni uniwersytecka i aktywistka, tweetowała w marcu 2018 r., że „anty-czarność białych Żydów jest rodzajem antysemityzmu”. Następnie napisała: „Kiedy powiedziałam o białych Żydach, miałam na myśli was wszystkich białych Europejczyków, nie tylko Aszkenazich. Nie próbujcie uniknąć odpowiedzialności, biali Sefardyjczycy”. Następnie twierdziła: „Sefardyjczycy w Charleston [Karolina Północna] pierwsi ciągnęli zyski z handlu niewolnikami”. Potępiła także Izrael, twierdząc, że „syjonizm i biała supremacja działają razem”. W czerwcu aktywista praw człowieka Shaun King twierdził, że „zwolennicy białej supremacji” w Izraelu obrali za cel arabską rodzinę w Afuli: „Chcą, żeby dzielnica była tylko dla białych Żydów”.


Ataki na „białych Żydów” można także znaleźć – co jest zdumiewające – w niektórych żydowskich publikacjach. Nylah Burton w artykule z 18 października w „Forward”, zatytułowanym Stop Weaponizing Louis Farrakhan against Black Jews, twierdziła, że „nie wszystkie rodzaje antysemityzmu są takie same”. Biali antysemici „motywowani są nienawiścią do Żydów i pragnieniem władzy. Czarni antysemici motywowani są gniewem z powodu gentryfikacji, brutalności policyjnej i niewolnictwa”.   

Następnie twierdziła, że „biali Żydzi” byli „częścią rasistowskiego systemu, który trzymał czarnych ludzi pod butem tego społeczeństwa”. Czarni antysemici cierpieli i „po prostu nie można oddzielać konwersacji o czarnym antysemityzmie od faktu, że wielu czarnych ludzi bezpośrednio doświadczyło ucisku ze strony białych Żydów”.  

W tym sformułowaniu Żydzi nie tylko zamienili się w ”białych Żydów”, ale antysemityzm jest usprawiedliwiony jako zaledwie rodzaj anty-gentryfikacji, tak samo jak słyszeliśmy na początku tej dyskusji w sprawie ataków na Brooklynie. W dodatku oskarża się Żydów o czerpanie zysków z „handlu niewolnikami” i o bycie „zwolennikami białej supremacji”. W pewnym sensie Żydzi stali się dublerami dla każdej zbrodni białej supremacji. To nie jest argument oparty na koncepcji, że Żydzi mogą „uchodzić za białych” i czasami korzystają z przywileju białości, ale próba wskazania na Żydów jako szczególnie odpowiedzialnych za niewolnictwo i białą supremację. 

Część tej rasowej dyskusji współgra także z innym toksycznym rodzajem przestępstw nienawiści w USA, w którym atakuje się Żydów jako „fałszywych Żydów”. W wypadku, który wydarzył się w pociągu B w Nowym Jorku, Afro-Amerykanin zaczepił Żyda i zapytał go, czy jest Żydem. Kiedy mężczyzna odpowiedział „tak”, Afro-Amerykanin powiedział: „Czarni są Żydami, człowieku. Ja jestem prawdziwym Żydem, a ty jesteś podszywającym się oszustem”. Oskarżanie o bycie „fałszywym Żydem” pojawiło się na wiecu w maju w Waszyngtonie. Członkinię Rady miasta, Elissę Silverman, nazwano „fałszywą Żydówką”, a Żydów nazwano „termitami”. (Określenia „termity” użył też Farrakhan w październiku 2018).   

Próba odcięcia Żydów od statusu mniejszości i odebrania im ich bliskowschodnich korzeni oraz zaklasyfikowania ich jako „białych” jest częścią szerszej agendy. Ta agenda nie ogranicza się do twierdzenia, że Żydzi korzystają z „białego przywileju” w USA. Gdyby chodziło tylko o to, wówczas można by powiedzieć to samo o Turko-Amerykanach i Arabo-Amerykanach. Zamiast tego chodzi o uczynienie bycia Żydem rodzajem „białości”, równocześnie czyniąc bycie muzułmaninem nie tylko mniejszością religijną, jak judaizm, ale mniejszością rasową, jak Afro-Amerykanie. Amerykański Żyd, który przechodzi na islam, natychmiast staje się ofiarą rasizmu i islamofobii. Jego wygląd nie zmienia się, ale zmienia się to, jak rasowa polityka i intersekcjonalność klasyfikuje ludzi. 

Według definicji islamofobii przedstawionej w Wielkiej Brytanii, nienawiść do muzułmanów jest częściowo wywołana przez religijny ubiór, jaki mogą nosić, na przykład, noszenie hidżabu. Dyskryminacja kogoś, kto ma brodę lub nosi hidżab jest uznana za rodzaj rasizmu. Dlaczego więc nie jest rodzajem rasizmu zaatakowanie i pobicie ortodoksyjnego Żyda na  Brooklynie? Z powodu coraz silniej szerzonej idei w niektórych mediach, wśród aktywistów i innych, której zmierzającej do wyłączenia z kategorii rasistowskich zjawisk i usprawiedliwienia ataków na Żydów. 

Powiedzmy, że akceptujesz teorię aktywistów, że ”Żydzi są biali”. Jeśli ataki na nich są atakami na białych, to dlaczego płoną synagogi, ale nie kościoły chrześcijańskie, groby żydowskie są rozbijane, swastyki pokazują się na żydowskich domach, drzwiach, pokojach w akademikach i synagogach? Jeśli są po prostu „biali”, to można by oczekiwać, że swastyki będą losowo pojawiać się na innych miejscach modlitw, a groby innych grup będą rozbijane równie często.   

W 2016 r. ponad połowa religijnych przestępstw nienawiści w Ameryce dotyczyła Żydów. W Wielkiej Brytanii od maja 2017 do kwietnia 2018 było 672 ataków na Żydów i 2965 ataków na muzułmanów zdefiniowanych jako przestępstwa nienawiści. To jest cztery razy więcej ataków na muzułmanów, ale w Wielkiej Brytanii jest 10 razy więcej muzułmanów. A więc Żydzi częściej są celem ataków.   

Można to widzieć jako przykład wspólnoty między Żydami i muzułmanami,  bo jedni i drudzy padają ofiarą nienawiści. Coraz bardziej jednak próbuje się usprawiedliwić antysemityzm dzięki rasowej soczewce, która odmawia Żydom ich różnorodności i historii. Ten nowy rodzaj antyżydowskiej nienawiści rodzi się w toksycznym środowisku powrotu kwestii konfliktu ras w dyskusji na Zachodzie.    


The racial politics of Anti-Semitism and Islamophobia

Jerusalem Post, 10 grudnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Seth J. Frantzman


Publicysta “Jerusalem Post”. Zajmował się badaniami nad historią ziemi świętej, historią Beduinów i arabskich chrześcijan, historią Jerozolimy, prowadził również wykłady w zakresie kultury amerykańskiej. Urodzony w Stanach Zjednoczonych w rodzinie farmerskiej, studiował w USA i we Włoszech, zajmował się handlem nieruchomościami, doktoryzował się na  Hebrew University w Jerozolimie. 
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Brunatna fala

Znalezionych 1678 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Raport specjalny PMW: Fałszywa narracja Autonomii Palestyńskiej; twierdzenie, że Izrael jest „sztucznym implantem kolonialnym”   Zilberdik   2025-05-08
Co łączy rodzinobójstwo, ludobójstwo i media społecznościowe   Collins   2025-05-08
Przez Kneecap wstydzę się, że jestem Irlandczykiem   O'Neill   2025-05-06
Nienawiść do Izraela portalu Gizmodo jest ewidentna     2025-05-05
Kenia: Dżihadyści atakują kraj, w którym większość stanowią chrześcijanie   Bulut   2025-05-04
Terroryzm islamski to ludobójstwo   Greenfield   2025-05-04
Czy człowiek negujący Holokaust może być wybitnym biblistą?   Gomes   2025-05-03
Krew w buszu, milczenie na Zachodzie: Chrześcijanie giną, podczas gdy Gaza kradnie łzy   Finlayson   2025-04-30
Tak, ale… Antysemityzm a antysyjonizm – współczesna kontynuacja tej samej nienawiści?   Walter   2025-04-30
Konferencja islamskich duchownych w Pakistanie wzywa do dżihadu przeciwko Izraelowi     2025-04-29
Wojna Izraela z Hamasem?   Koraszewski   2025-04-27
Plan Autonomii Palestyńskiej: zalać Izrael uchodźcami z Gazy, którzy „wrócą do swoich miast” w Izraelu   Zilberdik   2025-04-26
Nie tylko Hamas! Przywódcy religijni Autonomii Palestyńskiej zgadzają się, że islam zabrania istnienia Izraela   Marcus   2025-04-25
Groteskowa zdrada kobiet i Żydów przez lewicę   O'Neill   2025-04-24
Największa teoria spiskowa kiedykolwiek wymyślona – i rzeczywisty spisek, o którym nikt nie mówi   Pessin   2025-04-23
Tanecznym krokiem powraca przeszłość   Koraszewski   2025-04-21
Dżihad szaleje w Afryce, a Zachód odwraca wzrok   i Uzay Bulut   2025-04-12
Długi cień nazistowskiej twierdzy   Koraszewski   2025-04-03
Nowa Syria pod rządami islamistów   Stalinsky   2025-04-02
Odrodzenie nazistowskiej ideologii w antysemityzmie Autonomii Palestyńskiej   Marcus   2025-03-31
Krytyka definicji antysemityzmu @IHRA w @Guardian jest obraźliwą, oszukańczą propagandą     2025-03-30
Dlaczego przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego spotkał się ze zwolennikiem 7 października?   i Itamar Marcus   2025-03-29
Przeciwdziałanie negacjonistom 7 października   Cohen   2025-03-28
Film dokumentalny o masakrze dokonanej przez Hamas   Canlorbe   2025-03-27
Barbarzyńskie rozbijanie naszej cywilizacji   O'Neill   2025-03-24
Jak cementowała się podłość   Koraszewski   2025-03-22
Wielokrotnie składanie ofiar z dzieci powraca z kart starożytnej historii   Oz   2025-03-20
Wiele mówiąca dziura pamięci   O'Neill   2025-03-19
Dokumenty znalezione w sieci gazańskich tuneli   Koraszewski   2025-03-18
Najwyżsi rangą funkcjonariusze Hamasu: Żadnych dyskusji o rozbrojeniu nas     2025-03-17
Kłamstwa, które tak niewielu przeszkadzają   Koraszewski   2025-03-15
Katar dla początkujących: złowrogi reżim stojący za Al-Dżazirą   Mirisch   2025-03-14
Opłakiwanie zabitych żydowskich dzieci to „biała supremacja”   Greenfield   2025-03-13
Przywódca Autonomii Palestyńskiej: Kobieta zyskuje „szacunek i wysoki status w społeczeństwie, gdy jej syn ginie jako męczennik”   i Itamar Marcus   2025-03-12
Palestyńska tożsamość narodowa jest kłamstwem   Ephraim D. Tepler   2025-03-06
Nie dajcie się oszukać: Autonomia Palestyńska nie wstrzymała wypłat dla terrorystów   Tawil   2025-02-25
Zachodni liberałowie, parada trumien dała wam drugą szansę, na którą nie zasługujecie   Pandavar   2025-02-25
Plan Autonomii Palestyńskiej: Żydzi powinni udać się do Ameryki lub Europy, a mieszkańcy Gazy powinni zalać Izrael   i Itamar Marcus   2025-02-24
Śmierć rodziny Bibas jest plamą na naszym sumieniu   O'Neill   2025-02-22
Najnowsze kłamstwo terrorystów z kultury honoru/wstydu: „Dzieci rodziny Bibas zostały porwane jako akt współczucia dla Shiri”     2025-02-22
Hamasowscy mordercy dzieci i popsuta globalna busola moralna   Tobin   2025-02-21
“Katar to Hamas i Hamas to Katar”   Toameh   2025-02-20
Dziwna niechęć do postrzegania Żydów jako ofiar   O'Neill   2025-02-19
Ohydne inscenizacje przekazywania zakładników przez Hamas to zbrodnia wojenna. @Amnesty, @HRW i @MKCK mogłyby temu zapobiec już dziś – ale nie chcą tego zrobić     2025-02-14
Jak Hamas planuje udaremnić plan Trumpa dotyczący Gazy   Toameh   2025-02-11
Outsourcing – czyli jak Zachód wraca do swoich chrześcijańskich korzeni, ale już bez chrześcijaństwa.   Koraszewski   2025-02-11
Izrael prawdopodobnie, na pewno, być może popełnił ludobójstwo   Koraszewski   2025-02-10
Nie jestem Żydem, ale dzień 7 października 2023 roku zmienił moje życie   Malicki   2025-02-09
Akredytowana przy ONZ organizacja oskarża Izrael o dokonywanie „holokaustu” na Palestyńczykach co najmniej od 2008 r.     2025-02-06
Prawdziwą przyczyną jest i zawsze była nienawiść do Żydów. @Amnesty nie zwalcza jej – ona do niej zachęca     2025-02-04
Piewcy śmierci świętują w ruinach   Koraszewski   2025-02-03
Zazdrość o HolokaustDlaczego antyizraelska tłuszcza atakuje Żydów ich własną historią?   O'Neill   2025-02-03
W Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu: Hańba   Pandavar   2025-01-29
Zero tolerancji dla pustych słów pamięci o Holokauście   Tobin   2025-01-28
Oszczerstwo o „naukobójstwie” to kolejny powód, dla którego Trump powinien pozbawić funduszy instytucje praktykujące antysemityzm   Tobin   2025-01-22
Diament w Parlamencie Europejskim   Koraszewski   2025-01-22
Umowa, która utrzymuje Hamas u władzy, nie ma sensu   Toameh   2025-01-20
LFWP przechodzi hollywoodzką metamorfozę: kiedyś ruch znany z porwań i zabójstw – obecnie jest akceptowany jako główny nurt   Stalinsky   2025-01-17
Palestyński dziennikarz: atak Hamasu jest wielkim sukcesem     2025-01-13
Odcięcie NGO od przemysłu propagandowego   Steinberg   2025-01-12
Jak „pro-palestyńscy” protestujący w rzeczywistości szkodzą Palestyńczykom   Toameh   2025-01-11
Organizacje pozarządowe napędzające antysemityzm w Europie, część II: Wielka Brytania   Williams   2025-01-09
Ci sami ludzie, którzy na nowo definiują „ludobójstwo”, na nowo definiują również „zniszczony szpital”, ponieważ wiele szpitali w Gazie po zniszczeniu jakimś cudem leczy pacjentów     2025-01-09
Hamas nadal kontroluje duże części Gazy   Frantzman   2025-01-07
Najpierw przyszli po syryjskich Żydów…   Julius   2025-01-05
„Intifada” dociera do Nowego Orleanu   O'Neill   2025-01-04
Dlaczego tureckie imperium Erdogana stanowi rosnące zagrożenie   Bryen   2025-01-04
Cały świat i reszta   Koraszewski   2024-12-31
W tym roku Izrael pokazał nam, co naprawdę oznacza antyfaszyzm   O'Neill   2024-12-30
Organizacje pozarządowe napędzające antysemityzm w Europie i na świecie   Williams   2024-12-30
Rosnące zagrożenie terrorystyczne w północnej części Zachodniego Brzegu   Frantzman   2024-12-27
Wszystkie słońca kalifatu   Koraszewski   2024-12-27
Gdzie jest oburzenie w czasie Bożego Narodzenia?   Stalinsky   2024-12-26
Magiczna sztuczka Autonomii Palestyńskiej! Zmień starożytnych Żydów w Palestyńczyków, a nagle Palestyńczycy mają historię   Ephraim D. Tepler   2024-12-24
Dowód na to, że media są stronnicze, sprzyjają grupie terrorystycznej i są przeciwne Żydom     2024-12-23
Nienawiść i obojętność we współczesnej Australii   Lehmann   2024-12-20
Organizacja Narodów Zjednoczonych i Międzynarodowy Trybunał Karny są w stanie wojny z Izraelem   Donnelly   2024-12-07
Organizacje pozarządowe wzywające do embarga na broń dla Izraela są niebezpieczne i pełne hipokryzji   Deutsch   2024-12-06
Wojna prawna staje się globalna   Collins   2024-12-04
Hamas uważa zawieszenie broni w Libanie za kapitulację Izraela i żąda podobnych warunków   i Ephraim D. Tepler   2024-12-02
Przykro mi, Alanie Dershowitz, ale żyjemy w świecie, w którym prawda się nie liczy     2024-11-30
UNRWA zatrudnia palestyńskich terrorystów, gloryfikuje przemoc i terroryzm   Tawil   2024-11-25
Czynienie przestępstwa z obrony życia przez Żydów   O'Neill   2024-11-24
Międzynarodowy system nie nadaje się do naprawy   Glick   2024-11-24
Bezlitosny cynizm lewicy wobec pogromu w Amsterdamie potwierdza, jak bardzo jest ona zagubiona moralnie.   O'Neill   2024-11-24
Zaniechanie działań przez policję jest niezbędnym składnikiem pogromu   Julius   2024-11-21
„Nigdy więcej?” Nie   Bryen   2024-11-19
Nowy raport ujawnia głębokie powiązania edukatorów UNRWA z terroryzmem     2024-11-19
Ponowne pojawienie się nienawiści do Żydów w Amsterdamie   Chesler   2024-11-16
Hamas musi zostać pokonany, a nie zalegalizowany   Toameh   2024-11-15
Ponowny atak dżumy   Koraszewski   2024-11-14
Ukraina jest w stanie wojny z Rosją… i Koreą Północną i Iranem   Cohen   2024-11-13
Hamas i Hezbollah zagrażają USA   Stalinsky   2024-11-09
Słynni pisarze nienawidzący Żydów   Chesler   2024-11-07
Grupa parasolowa „Islamski Ruch Oporu w Iraku” została utworzona po 7 października wyłącznie w celu atakowania Izraela i USA     2024-11-06
Czego media starają się nie widzieć   Tawil   2024-11-04
Popieranie Hamasu i Hezbollahu jest modne, więc dlaczego nie talibów?   Finlayson   2024-10-31
Pokusa ignorowania zła   Koraszewski   2024-10-31
Siły Obronne Izraela uderzają w „szkołę”   Fitzgerald   2024-10-25
Czwarta władza i test moralności   Koraszewski   2024-10-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk