Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 10:50

« Poprzedni Następny »


Długa walka dra Turkiego Al-Hamada


Alberto M. Fernandez 2016-10-13


Pisanie czegokolwiek o Arabii Saudyjskiej jest zapraszaniem do kontrowersji. Ten kraj od lat jest zarówno inkubatorem, jak i ofiarą terroryzmu. W wielu sprawach regionalnych i międzynarodowych jest silnym sojusznikiem Ameryki. Popieranie przez królestwo saudyjskie salafizmu na całym świecie –trwa od dziesięcioleci, chociaż nieco osłabło w ostatnich latach – promuje także skrajnie nietolerancyjną formę islamu, często kosztem miejscowych, czasami bardziej tolerancyjnych form tej religii w Afryce i w Azji. Kraj, który dał 15 z 19 zamachowców z 11 Września i którego teksty religijne bez specjalnych rewizji używało Państwo Islamskie w Rakka, ma wiele na sumieniu.

Dzisiaj Saudyjczycy stali się jeszcze bardziej kontrowersyjni. Trwa wsparcie materialne USA dla niefortunnej wyprawy Saudyjczyków w Jemenie. Jest weto prezydenta Obamy wobec Ustawy o sprawiedliwości dla ofiar terroryzmu (JASTA), którą Kongres uchwalił jednogłośnie i która pozwoliłaby ofiarom 9/11 pozwać Saudyjczyków. Zarówno Jemen, jak i weto wobec JASTA można uznać za starania obecnej administracji USA o przypochlebienie się Arabii Saudyjskiej, głęboko zaniepokojonej polityką zagraniczną USA w Syrii, a szczególnie słabą reakcją amerykańską na awanturnictwo irańskie na całym Bliskim Wschodzie. Ten niepokój podzielają szeroko arabscy muzułmanie sunniccy poza granicami Królestwa oraz wielu na Zachodzie.


Rzeczywistość saudyjska była jednak zawsze bardziej skomplikowana niż tylko rządy Al-Saudów lub saudyjska polityka zagraniczna, a nawet obecność salafizmu. Jest jasne, że istnieją dzisiaj szczere wysiłki, by doprowadzić do jakiegoś rodzaju reformy w Arabii Saudyjskiej, szczególnie w dziedzinie gospodarczej – reformy, które są równie niezbędne, jak trudne[1].


Jednak również przed obecnymi wysiłkami reformatorskimi, także w działaniach ekstremistów, można dostrzec trwającą, mroczną walkę. Pamiętam, jak robiłem analizę tekstów wiodącego, ekstremistycznego kaznodziei saudyjskiego, dra Awada Al-Karniego i oglądałem film z 2012 r., na którym pomstował przeciwko klubowi literackiemu Al-Kasim za czelność myślenia o zorganizowaniu sesji dotyczącej Abdullaha Al-Kasimiego i Abdula Rahmana Al-Munifa[2].


Al-Kasimi był najbardziej znanym ateistą w Arabii Saudyjskiej, a pisarz Al-Munif był lewicowcem. Obaj zostali pozbawieni obywatelstwa, szkalowani i zmarli na wygnaniu. Fakt, że Al-Karni (jak również gubernator prowincji) byli wściekli wobec zaledwie propozycji takiego wydarzenia, nie był niezwykły. Zaskoczeniem było to, że jacyś Saudyjczycy w ogóle mówili o zrobieniu czegoś takiego.  


Choć walka niektórych młodszych członków oblężonej klasy liberalnej Arabii Saudyjskiej, jak blogera Raifa Badawiego, zyskała znaczną uwagę mediów, inne, starsze postaci są czasami mniej znane na Zachodzie[3]. Jedną z takich bohaterskich postaci jest saudyjski analityk, pisarz i profesor uniwersytecki, dr Turki Al-Hamad. Niektórzy mogą znać nazwisko Al-Hamada dzięki szerokiemu informowaniu przez MEMRI o arabskojęzycznych reformatorach i wolnomyślicielach[4]. Jak na ironię, jedna z najbardziej wpływowych postaci religijnych Arabii Saudyjskiej (a jest ich wielu) także użyła tej samej nazwy: „wolnomyślicielski hipokryta"[5]. Użyte określenia arabskie: munafik i zindik, są znacznie ostrzejsze i bardziej niebezpieczne niż angielski przekład.


Poza MEMRI, jeśli Al-Hamad jest znany na Zachodzie, może to być głównie za sprawą jego prac literackich[6]. Poświęcono mu także sporo miejsca w mediach dziesięć lat temu, włącznie z programem HardTalk w BBC[7].


Turki Al-Hamad urodził się w Jordanii w 1953 r. w rodzinie saudyjskiej pochodzącej z Burajdah. Co ciekawe, to miasto jest osławionym siedliskiem zarówno ekstremistycznej działalności salafickiej, jak i elokwentnych krytyków, takich jak Al-Kasimi i Al-Hamad[8]. Al-Hamad jako nastolatek dorastający w saudyjskiej wschodniej prowincji Al-Dammam, popierał partię Baas. Przesiedział rok w więzieniu w wieku 18 lat za działalność polityczną, a potem wyjechał na studia do USA. Al-Hamad opisuje “romantyzm rewolucyjny” lewicy, który przyciągał młodzież arabską w tych latach i porównuje to z atrakcją islamizmu dla młodzieży dzisiejszej[9].


Al-Hamad pisze, że pozostał lewicowcem po wyjściu z więzienia, ale stał się bardziej otwarty na krytykę ideologii lewicowej i dodał, że “Turki Al-Hamad, który pojechał do Ameryki, nie był tym samym Turki Al-Hamadem, który wrócił"[10]. Najpierw studiował w Colorado i  z czasem uzyskał doktorat na University of Southern California w 1985 rozprawą o “Porządku politycznym w zmieniających się społeczeństwach: Arabia Saudyjska, modernizacja w tradycyjnym kontekście”. Al-Hamad określał siebie jako "przekonanego marksistę”, kiedy wyjeżdżał do USA, zanim wrócił, odrzucał marksizm jako ideologię[11]. Wcześnie, zaledwie po dziesięciu latach wykładania na uniwersytecie Króla Sauda, w 1995 r., odszedł na emeryturę, by poświęcić się pisaniu.   


Choć Al-Hamad szybko ściągnął na siebie uwagę konserwatywnych duchownych i policji religijnej, nigdy nie ukrywał swoich poglądów. Zaczął jako publicysta gazety saudyjskiej „Al-Riyadh” i przeszedł w latach 1990. do głośniejszej, panarabskiej gazety „Al-Sharq Al-Awsat”. Jego pierwsza powieść pojawiła się po arabsku w 1995 r., jako część na wpół autobiograficznej trylogii ukończonej w 1999 r. Choć trylogia porusza kontrowersyjne tematy, takie jak polityka, seks i religia, jest niezwykle ostrożna według standardów zachodnich, ale nadal wystarczająco wywrotowa, by zakazano ją w Arabii Saudyjskiej; jest przystępna i ma oddaną, choć niewielką publiczność czytelniczą. W 2010 r. saudyjski minister kultury pytał, jak to jest możliwe, że zakazane książki, drukowane w Bejrucie przez Dar Al-Saqi, nadal pojawiają się na Międzynarodowych Targach Książki w Rijadzie[12].


Po publikacji ostatniej części tej trylogii, Al-Karadib, islamiści zareagowali gniewnie. Główny bohater książki rozważa, że może Bóg i diabeł to dwie strony tego samego medalu[13]. W rezultacie, kilku duchownych wydało fatwy przeciwko Al-Hamadowi (który nadal mieszka w Rijadzie), oskarżając go o apostazję i wzywając do jego zabicia. Podobno następca tronu Abdullah oferował Al-Hamadowi ochroniarzy[14]. Al-Hamad określa te fatwy jako raczej uprzykrzenie niż cokolwiek innego, ale wynikające z nich groźby śmierci traktuje poważnie[15].


Al-Hamad w Al-Arabiya TV, MEMRI TV Clip # 235, 25 sierpnia 2004.  <br />

Al-Hamad w Al-Arabiya TV, MEMRI TV Clip # 235, 25 sierpnia 2004. 



Al-Hamad, często nazywany sekularystą i liberałem saudyjskim, zazwyczaj wystrzega się etykietek. Opisał kiedyś siebie jako „człowieka i obywatela, który chce jak najlepiej dla swojego kraju i dla ludzi w swoim kraju”. Dla Al-Hamada patriotyzm saudyjski, niezbędna cegiełka, z której budowane jest zdrowe społeczeństwo, oznacza szacunek dla godności człowieka, wolności, sprawiedliwości dla wszystkich oraz równości. Nie odrzuca islamu, ale uważa, że stoi on w konflikcie z totalitarnym światopoglądem salafizmu, szczególnie w dyskursie saudyjskiego ruchu Sahwa (Przebudzenie Islamskie), który bezpośrednio inspirowało ideologię Al-Kaidy i Państwa Islamskiego. Napisał, że zarówno USA, jak Arabia Saudyjska używali kiedyś ideologii religijnej jako narzędzia politycznego, ale jego zdaniem jest to „miecz obosieczny, którego możesz użyć, ale może być także użyty przeciwko tobie”.


Ostatnie starcie Al-Hamada z władzami miało miejsce w grudniu 2012 r., kiedy aresztowano go za jakieś kontrowersyjne tweety (Raifa Badawiego aresztowano wcześniej w 2012 r. i pozostaje on nadal w więzieniu). Wśród tych tweedów były: „Neonazizm wzrasta w świecie arabskim pod przebraniem islamizmu” i „Nasz Prorok przybył, by poprawić wiarę Abrahama i teraz nadeszła pora na poprawienie wiary Mahometa”. Podczas gdy setki zwolenników saudyjskich i grupy międzynarodowe, takie jak PEN, lobbowały za jego uwolnieniem, islamiści świętowali i promowali jego aresztowanie hashtagiem #الزنديق_تركي_الحمد (Heretyk Turki al-Hamad).[16] Uwolniono go kilka miesięcy później i odstąpiono od wszystkich zarzutów.


Al-Hamad w ten sposób opisuje wyzwanie, jakie stanowi ideologia ekstremistyczna w regionie: „Pytaniem jest, jak możemy zatrzymać ISIS. Nie możemy zrobić tego przez walkę, ale przez wysuszenie jego źródeł. Nie mówię o źródłach finansowych ani o źródłach zagranicznych – nie jest tak, że musimy odkryć, kto stoi za ISIS, żeby z nim walczyć. Nie mówię o prześledzeniu finansowych źródeł ISIS. To wszystko może być ważne, ale najważniejsze ze wszystkiego są źródła ideologiczne. Młodzież, która przystąpiła do ISIS, pociągnęła idea męczeństwa. Mieli ekstremistyczną motywację religijną. Nazwij ich ‘błądzącymi’, nazwij ich ‘odstępcami’ lub nazwij ich jak chcesz, ale prawdą jest, że wyprano im mózgi tym dyskursem i tą ideologią. Żeby zatrzymać ISIS, musimy wysuszyć tę ideologię u źródła. Inaczej kosimy trawę, zostawiając korzenie. Musisz wyrwać korzenie. Te korzenie są w umysłach ludzi i tylko tam"[17].


Dr Turki Al-Hamad jest odważnym człowiekiem z zasadami, ale jest także częścią znacznie szerszego, luźnego ruchu liberalnych intelektualistów i działaczy, jaki istnieje w świecie arabskim – i obejmuje wielu w Arabii Saudyjskiej – którzy odmawiają milczenia, odmawiają ucieczki do wątpliwego komfortu wygnania i nadal walczą o to, w co wierzą, mimo podwójnej groźby autorytaryzmu państwowego i szalejącego, agresywnego islamizmu. Jest ich rozpaczliwie niewielu i nie mają wsparcia, ale istnieją i pozostają. Zazwyczaj brak im systemu patronatu i subsydiowanej subkultury (z czego islamiści korzystają od dziesięcioleci), ale są wytrwali, mimo że liberalna perspektywa w regionie wydaje się dalsza od zaowocowania niż w jakimkolwiek czasie od początku tak zwanej Wiosny Arabskiej.


Możemy i powinniśmy otwarcie i agresywnie krytykować wiele rzeczy u Saudyjczyków, włącznie z mnóstwem aż nazbyt częstych poważnych naruszeń godności i praw człowieka. Ale to miejsce, w którym żyje i walczy Turki Al-Hamad i tak wielu innych, jest być może szersze niż dostrzegamy w naszych potępieniach. Jest szersze i bardziej zróżnicowane niż subsydiowanie szaleńców i hipokryzja polityczna, niż liczni orędownicy pełnego przemocy i nietolerancyjnego salafizmu i – choć jest późno – zegar jeszcze nie wybił dwunastej i nadal jest nadzieja.  

 

Przypisy:

[1] Washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/americas-anxious-allies-trip-report-from-saudi-arabia-turkey-and-israel, September 28, 2016.

[2] Youtube.com/watch?v=gplJFf9p7Uc, posted October 12, 2012, accessed October 5, 2016.

[3] Nytimes.com/2016/07/29/world/middleeast/raif-badawi-wife-saudi-arabia.html, July 28, 2016.

[4] See the MEMRI Reform Project.

[5] Al-abbaad.com/articles/127-1435-11-09.

[6] Guardian.com/books/2004/nov/13/featuresreviews.guardianreview19, November 12, 2004.

[7] Nysun.com/foreign/challenges-to-bin-laden-round-3/32910/, May 17, 2006.

[8] Arabnews.com/node/226377, 2002-12-02.

[9] Youtube.com/watch?v=RKa5z8m9etg, July 6, 2014.

[10] Youtube.com/watch?v=RKa5z8m9etg, July 6, 2014.

[11] Youtube.com/watch?v=RKa5z8m9etg, July 6, 2014.

[12] Alarabiya.net/articles/2010/03/14/103008.html.

[13] En.qantara.de/content/the-arrest-of-saudi-intellectual-turki-al-hamad-one-step-forward-and-two-steps-back, January 14, 2013.

[14] Nytimes.com/2005/06/09/world/middleeast/saudi-reformers-seeking-rights-paying-a-price.html?_r=0,  June 9, 2005.

[15] Dailystar.com.lb//Culture/Art/2005/Jan-13/94488-turki-al-hamads-not-so-explosive-trilogy.ashx, January 13, 2005.

[16] Stream.aljazeera.com/story/201212250316-0022449 , December 25, 2012.

[17] MEMRI TV Clip #5013 - Saudi Author Turki Al-Hamad: Our Youth Are Brainwashed; We Must Dry Up ISIS Ideology at the Source,Rotana Khalijiya TV (Saudi Arabia) - July 13-14, 2015.

 

Odwiedź polska stronę MEMRI: http://www2.memri.org/polish/

Źródło: MEMRI ,  MEMRI Daily Brief No.105, 5 października 2016
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska                                                               

 



Alberto M. Fernandez


Wiceprezes MEMRI, pracował w amerykańskim Departamencie Stanu jako koordynator Strategic Counterterrorism Communications (CSCC). Zajmował się zwalczaniem propagandy Al-Kaidy i innych organizacji terrorystycznych, był ambasadorem USA w Gwinei Równikowej, wcześniej był chargé d'affaires amerykańskiej ambasady w Chartumie. Fernandez był dyrektorem Bureau of Near Eastern Affairs przy Departamencie Stanu w latach 2005-2007.

 

Od Redakcji:

 

Poniżej wywiad pokazany w Al-Arabija w lipcu 2015 roku. (Są polskie napisy).

 

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Dysydenci

Znalezionych 319 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

"Sprzedanie domu Żydowi jest zdradą Allaha”   Toameh   2016-06-30
„Dlaczego Hamas nie pójdzie do piekła i nie ukryje się tam?”: Inne głosy z Gazy   Tawil   2024-02-17
“Aktywista praw człowieka”, który kocha tyranów   Abdul-Hussain   2021-07-05
4006 Palestyńczyków, o których Europejczycy nie słyszeli   Tawil   2019-11-22
Ateizm: luksus dla bogatych?   Coyne   2014-01-01
 Jako rzecze Al-Kaida     2014-10-30
Arabscy dziennikarze o kryzysie islamu i kultury arabskiej     2016-07-29
Arabska dziennikarka do kobiet arabskiego Wschodu   Al-Budair   2015-08-11
Dlaczego my, Arabowie, musimy krzyczeć   Maroun   2018-06-27
Dostarczając usługi religijne państwo tworzy ekstremizm i marnuje fundusze publiczne   Ghuraibeh   2016-05-25
Dwugłos muzułmańskiego zażenowania   Kasim Hafeez   2015-10-11
Dziwaczny bojkot Izraela   Eid   2015-02-07
Hołd muzułmanina dla syjonistycznego tworu     2015-04-24
Koronawirus w Turcji: Rząd atakuje lekarzy    Şahin   2020-04-15
Ludobójstwo Ormian: przywódcy kurdyjscy dają przykład moralny Turcji przez przyznanie się do swoich zbrodni   Bulut   2015-05-05
Nadchodzi kolejna antysemicka wojna, a świat dalej odwraca głowę   Maroun   2017-07-04
Pakistan jest bliski stania się sunnicką wersją szyickiego IranuŹródło: MEMRI     2013-12-20
Pocałunek śmierci dla liberalizmu na Bliskim Wschodzie     2015-09-01
Przestępstwa zdrady stanu w Autonomii Palestyńskiej   Toameh   2015-05-16
Reżimy arabskie nie zapłacą za swoje zbrodnie przeciwko Palestyńczykom   Maroun   2015-06-20
Skończcie z podżeganiem przeciwko Żydom     2016-10-23
Strach przed prezydenturą Trumpa jest  przesadny   Al-Hadj   2016-11-27
Tracąc moją religię?   Fellah   2015-04-30
Witajcie na Zachodzie, ale prosimy się nie integrować …    Arbabzadah   2018-01-01
Wzrastające szeregi muzułmańskich syjonistów   Koraszewski   2016-08-20
Śmierć 12 w Paryżu i 200 tysięcy w Syrii   Wannous   2015-02-08
Żydzi z sześcioma ramionami   Rahola   2016-11-04
Samotna nauczycielka przeciw ekstremistom w syryjskim mieście   Koraszewski   2013-11-14
Palestyńczycy   Koraszewski   2013-11-15
Dorastanie jako Palestynka pod izraelską okupacją   Elshazly   2013-12-04
A co z arabskimi zbrodniami na Palestyńczykach?   Toameh   2015-01-10
Abbas wybiera Hamas zamiast pokoju z Izraelem   Toameh   2020-01-31
Administracja Bidena ignoruje to, co Palestyńczycy rzeczywiście mówią   Toameh   2022-04-29
Ajatollah-dysydent pisze z irańskiego więzienia   Boroudżerdi   2015-09-02
Ameryka zdradza umiarkowanych Arabów i kolaboruje z terrorystami   Toameh   2015-02-13
Ani jeden to jeszcze za dużo   Bellerose   2015-02-02
Anioł pokoju i dysydenci   Koraszewski   2015-05-18
Antysemityzm: wpatrywanie się w mrok   Maroun   2017-03-07
Arabowie muszą otworzyć nowy rozdział w kontaktach z Izraelem   Maroun   2016-08-12
Arabowie są winni Żydom dużo więcej niż 250 miliardów dolarów   Maroun   2019-02-07
Arabowie, którzy nie cenią Izraela, są głupcami   Maroun   2017-07-16
Arabowie: Niezwykle ważny głos na rzecz pokoju   Toameh   2021-01-14
Arabscy użytkownicy mediów społecznościowych: Bezczeszczenie zwłok, gwałcenie dziewcząt, porywanie starych kobiet są sprzeczne z islamem     2023-10-14
Arabskie reżimy przerażone wolnością w Izraelu   Meotti   2018-01-30
Auschwitz i platońska jaskinia   Koraszewski   2014-05-03
Bliski Wschód: Dzwon alarmowy dla administracji Bidena   Toameh   2021-06-16
Bliskowschodni Arab chwali ”niesłychane osiągnięcia” Izraela, krytykuje ”tyrańskie dynastie”   Dabbas   2019-12-31
Bohaterzy chińskiego narodu   Jackoby   2021-04-24
Bojkot ogłoszony przez Ben & Jerry szkodzi Palestyńczykom   Eid   2021-07-23
Błędem jest ograniczanie wolności myśli obywateli   Al-Salem   2017-09-28
Co byłoby, gdyby Izrael zniknął?   Mahmoud   2020-05-18
Co kanadyjski żołnierz uświadomił mi o IDF   Dandachi   2020-06-12
Co Żydzi robią źle   Bellerose   2015-04-27
Czego chcą palestyńscy terroryści?   Tawil   2015-10-26
Czego Francja i Europa mogłyby się nauczyć   Tawil   2015-11-27
Czego mógłby dokonać świat arabski, gdyby zawarł pokój z Izraelem   Dabbas   2019-12-13
Czego nie mówią ci o Indonezji   Lato   2017-03-27
Czego spodziewać się od niepodległego państwa palestyńskiego   Maroun   2016-06-28
Czy Autonomię Palestyńską można „zrekonstruować”?   Tawil   2023-12-11
Czy było etyczne ze strony Izraela NIEdeportowanie Arabów w 1948 i 1967 r.?   Maroun   2017-08-06
Czy Izrael uratuje świat po raz trzeci?   Zahran   2015-07-30
Czy kryzys ekonomiczny Jordanii może rozwiązać konflikt izraelsko-palestyński?   Dabbas   2019-12-22
Czy naprawdę jesteśmy Charlie Hebdo?   Ghaddar   2015-01-13
Czy Palestyńczycy są odpowiedzialny za swoją niedolę?   Maroun   2015-01-31
Czy Palestyńczycy wybierają terroryzm czy pokój? Abbas wybiera jedno i drugie   Toameh   2021-12-09
Czy pojedynczy protest może coś zmienić?   Sarin   2022-10-28
Czy twardogłowa lewica jest sprzymierzona z radykalnymi islamistami?   AlSaied   2017-03-29
Czy świat wysłucha opowieści o losie Palestyńczyków w Gazie?   Haddad   2023-02-17
Czyje głosy w dzisiejszym Izraelu są najsilniej syjonistyczne i najmniej przepraszające?   Oz   2020-06-09
Deklaracja Równości Kobiet Muzułmańskich   Chesler   2014-06-18
Demokraci na amerykańskim uniwersytecie wymazują palestyńskie głosy   Eid   2021-04-08
Dlaczego Iran finansuje palestyńskich terrorystów?   Tawil   2018-12-15
Dlaczego islam potrzebuje reformacji   Hirsi Ali   2015-03-30
Dlaczego Jordania nie chce więcej Palestyńczyków   Abu Toameh   2014-08-24
Dlaczego media mają obsesję na punkcie Izraela?   Friedman   2015-02-01
Dlaczego niektórzy Palestyńczycy kochają Solejmaniego   Toameh   2020-02-04
Dlaczego Palestyńczycy nie chcą kamer na Wzgórzu Świątynnym   Toameh   2015-11-17
Dlaczego Palestyńczycy popełniają samobójstwa?   Toameh   2020-08-02
Dlaczego Palestyńczycy wolą pracować w Izraelu   Toameh   2021-10-20
Dlaczego Palestyńczycy świętują mordowanie Żydów   Toameh   2022-04-24
Dlaczego przywódcy palestyńscy sprzeciwiają się pomaganiu własnej ludności?   Tawil   2018-07-18
Do moich rodaków Libańczyków, których gniewają izraelskie bomby   Maroun   2017-11-05
Doradzanie palestyńskim przywódcom, by działali racjonalnie, jest skrajnie irracjonalne     2020-06-05
Dorastając na północ od Izraela: Jak zostałem żarliwym syjonistą   Maroun   2017-05-31
Dwaj marokańscy intelektualiści potępiają Hamas; inni ich potępiają     2023-12-08
Dysydenci arabscy i wojna o pokój     2017-01-19
Dysydenci arabscy: demonstrujmy jak w Paryżu     2015-01-15
Dysydenci muzułmańskiego świata     2015-02-14
Długa walka dra Turkiego Al-Hamada   Fernandez   2016-10-13
Egipcjanin broni Izraela i spotyka się z odrzuceniem   Pine   2016-02-11
Egipski Al-Azhar upiera się przy antysemityzmie   Mohamed   2018-06-14
Egipski analityk w libańskiej telewizji: Hamas jest problemem; Arabowie muszą przestać myśleć, że Izrael zniknie; Hezbollah przejął Liban”     2024-01-15
Egipski dziennikarz o zbrodniach  Hamasu     2023-10-31
Egipski historyk chce normalizacji z Izraelem     2015-06-06
Europa, islam i polityka   Dabbas   2021-03-23
Fatwa potępia Hamas za rakiety, które spadły w Gazie, za dzieci-żołnierzy, za ludzkie tarcze i za profanowanie Ramadanu   Amos   2023-04-04
Francuski imam czeka na twoją pomoc     2015-04-19
Gaza i narracja dekolonizacji   Abdul-Hussain   2023-11-14
Gdyby Izraelczycy nazwali swoje państwo Palestyną     2021-12-05
Gdzie są umiarkowani muzułmanie?   Hroub   2014-03-02

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk