Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 07:36

« Poprzedni Następny »


Dawno zmarli przemawiają do nas


Athayde Tonhasca Júnior 2023-04-12

Starożytni Grecy i Rzymianie ukształtowali kulturę zachodnią za pomocą swojej filozofii, praw, sztuk teatralnych, poezji, traktatów, narracji historycznych i wspomnień. Ogólnie rzecz biorąc, te teksty były dziełem elity: wykształconych białych mężczyzn znajdujących się wysoko w hierarchii (to naturalne, że Kościół Przebudzonych nienawidzi klasyków). Ale kobiety, żołnierze, niewolnicy, zwykli obywatele i różne pospólstwo też pozostawili ślady w kilku tekstach na glinianych i na drewnianych tabliczkach (takich jak te w muzeum Vindolanda) i w epitafiach. Niektóre z tych ostatnich brzmią zaskakująco współcześnie i wzruszająco, biorąc pod uwagę, jak dziwni, okrutni i brutalni często wydają nam się Starożytni.

Wszystkie poniższe zdjęcia oprócz dwóch są moje, ale większość informacji pochodzi z odpowiednich muzeów (w nawiasach).


Ta cienka marmurowa tablica z napisem alfabetem greckim musiała być przymocowana do ściany, na co wskazują ślady ćwieków w rogach. Istnieją również ślady pierwotnego czerwonego koloru w pierwszym i czwartym wierszu. III wiek n.e. (Muzeum Cypryjskie, Nikozja – CM).


Ten grób należy do Evodii, która cieszyła się szczęśliwym życiem; lśni nieśmiertelna sława jej skromnej natury. Ale słodki koniec życia został zadekretowany przez bogów dla wszystkich śmiertelników i nikt nie może tego uniknąć.



Ten liryczny epigram pogrzebowy w języku greckim składa się z pięciu elegijnych kupletów, ale trzy ostatnie wersety są nieczytelne. Został umieszczony na grobie Sostratis przez jej ojca, który wyraża żal z powodu przedwczesnej utraty córki, zanim mógł zobaczyć ją zamężną. Jest napisany w pierwszej osobie liczby pojedynczej, tak jakby mówiła zmarła dziewczyna. Pierwszy wiek p.n.e. (CM).


Ja, Sostratis, jak delikatna gałązka oliwna, zostałam odcięta przez wiatr od komnat mego ojca. Mój ślub jest dla ciebie jak nic nie znaczące słowo, ponieważ dziewczyna, którą tak troskliwie wychowałeś, pozostanie niezamężna. Tak, ale ponieważ Bóg oddzielił mnie od takich rzeczy, powinieneś teraz cieszyć się swoimi dziećmi, które wciąż żyją, podczas gdy ja modlę się do bogów podziemia…



Ten napis sylabariuszem cypryjskim na wapieniu, prawdopodobnie z VI w. p.n.e., nie jest całkowicie czytelny z powodu niedającego się zidentyfikować pisma. Nigdy więc nie poznamy celu tej steli nagrobnej; czy to miało uczcić dzielnego Nikanora? Wpływowego Nikanora? Na zawsze pozostanie to tajemnicą Nikanora (CM).


Nikanor… który poległ w bitwie
.



Jeśli kiedykolwiek uczyliście się łaciny z podręcznika, być może natknęliście się na tę słynną transkrypcję z tabliczki lub filaru znalezionego w Rzymie, (obecnie zaginionego), z lat 135-120 p.n.e. (zdjęcie © Clauss i in. EDCS- Journal ) .


Obcy człowieku, to, co mówię, jest krótkie. Stój spokojnie i czytaj. Oto ledwie piękny grobowiec pięknej kobiety. Rodzice dali jej na imię Klaudia. Kochała męża całym sercem. Urodziła dwóch synów; z nich zostawia jednego na ziemi; pod ziemią umieściła drugiego. Była urocza w rozmowie, ale właściwa w zachowaniu. Prowadziła dom, robiła wełnę. Przemówiłem. Idź swoją drogą.


Oto oryginał z błędną składnią:


Hospes quod deico paullum est asta ac pellege / h(e)ic est sepulcrum hau(d) pulc(h)rum pulc(h)rai feminae / nomen parentes nominarunt Claudiam / su(ou)m mareitum corde deilexit s(o)uo / gnatos duos creavit horunc alterum / in terra linquit alium sub terra locat / sermone lepido tum autem incessu commodo / domum servavit lanam fecit dixi ab(e)i:



Tablica z II wieku n.e. (Muzea Kapitolińskie, Rzym).


W tym szacownym grobowcu Glyconis spoczywa spokojnie: słodka w imieniu, ale jeszcze słodsza w duszy. Nigdy nie dbała o wspaniałe zaszczyty dla swojej (
zbyt ?) surowej, ale wolała być dzika i przyjemna, upajać się winem (Bacchus) i śpiewać z prostotą. Często zabawiała się tkaniem pięknych wieńców z kwiatów ze słodką miłością do siebie i do swoich dzieci, które pozostawiła w wieku dojrzewania (synowie), których stworzyła, byli braćmi na podobieństwo Kastora i Polluksa. Godna cieszyć się błogosławionym i wiecznym życiem (lux), śpieszyła tam, gdzie wzywają (nas) dobre losy. Publius Mattius Chariton zadbał o (wykonanie tego grobowca) dla swojej zasłużonej żony.


Oryginał brzmi:

Hoc iacet in tumulo secura Glyconis honesto. / Dulcis nomine erat, anima quoque dulcior usque / que nucquam tetricos egit sibi lucis honores, / set magi(s) lascivos suabes, Bacchoq(ue) madere, / simplicitate sequi cantus. Mollesq(ue) coronas / lusibus ipsa suis generabat saepe et amore / dulce sibi natisque suis quos reliquit. / Castorea fratres sub imagine quos generavit. / Digna quidem frui perpetua de luce benigna. / set celerat quo nos fata benigna vocant. / P(ublius) Mattius toit Chariton coniugi b(ene) m(erenti) f(ecit):

 



Stela nagrobna żołnierza rzymskiego, który zmarł śmiercią naturalną lub został zabity na Cyprze w okresie panowania rzymskiego, II wiek n.e. Łaciński napis mówi o losie żołnierza: Umrzeć przedwcześnie, z dala od domu (CM).


Wzniesiony na pamiątkę setnika Gajusza Decymiusza, syna Tytusa z plemienia Stellatina.



Wapienna stela nagrobna z V w. PNE. Brodaty mężczyzna w średnim wieku – zmarły – podaje prawą rękę na znak pożegnania. Pergamin w dłoni stojącego mężczyzny sugeruje, że zmarły był człowiekiem wykształconym (CM).



Marmurowa stela nagrobna z Plakalona (Aptera), Kreta, III-IV wiek n.e. (Muzeum Archeologiczne w Heraklionie).


Oto leżę, Sympherousa, lat trzydzieści, cudzoziemka pochodzenia libijskiego. Przez roztropność i przywiązanie we wszystkich moich sprawach przyłączyłam się do siedziby bogów i wielce za [
moją] postawę ceniona w tym cenionym mieście wśród ludu Aptera, który też nagrodził mnie smutkiem z powodu mojej nagłej śmierci, po prostu wysyłając mnie do Hadesu, [położywszy mnie] w grobie. Żegnajcie wszyscy, przechodnie, i wy, ludzie Aptera, którzy bez wahania złożyliście mnie na spoczynek w tej wielkiej urnie, z pasją i honorem. Ja, Nikon, napisałem to. Jej były mąż. Teraz już nie: ofiara złego oka… kobieta, której tak bardzo pragnąłem, za jej roztropność, jak napisałem powyżej, i jestem bezradny. Krzyczę, ale ona nie słyszy. Trzymam się [tej] miłości, nadal jestem tym, kim byłem, ale nic nie mogę zrobić; odleciała od razu jak wiatr.



Inskrypcja Filona poświęcona bogini Nemezis, która karze śmiertelników za grzech pychy (nemezis i pycha są bardzo modne w czasach Putina). Ta wapienna tablica mogła znajdować się u podstawy posągu lub wbudowana w ścianę temenos (część ziemi wyznaczona jako oficjalna domena lub poświęcona bogu). I wiek n.e. (CM).


Filon, syn Tryfona, stworzył i wzniósł mnie, potężną boginię Nemezis i uosobienie Sprawiedliwości, zrodzoną, by karać lekceważących i przynosić szczęście tym, którzy wiedzą, jak być sprawiedliwymi, w świętym temenos, spełniając w ten sposób życzenie:



Stela pogrzebowa hoplity (żołnierza-obywatela starożytnej Grecji), który zazwyczaj był wyposażony w hełm, włócznię, tarczę i miecz. Inskrypcja wymienia imię i miasto hoplity: Kardia w Tracji. Stela ta mogła być dedykowana żołnierzowi, który walczył na Cyprze podczas wojen perskich. ~ 400 p.n.e. (CM).


Dionysio(s) Kardiano(s)

 



Skromny sylabariusz cypryjski na steli nagrobnej z V wieku p.n.e. (CM).


[
Ta stela należy do] Diviny, która nie ma życia:



Ścienne graffiti pisane kursywą łacińską znalezione w Pompejach w 1913 roku, które zaginęło dwa lata później, gdy mur runął po ulewnych deszczach. Wizerunek graffiti przetrwał dzięki rysunkowi wykonanemu przez włoskiego archeologa i epigrafika Matteo Della Corte (1875-1962) (zdjęcie z Della Corte, 1965. Case ed abitanti di Pompei. Faustino Fiorentino, Neapol). Wiersz ma kilka wersji; oto dwie z nich:

 

Nic nie może trwać wiecznie;
Kiedy słońce świeci jasno, wraca do oceanu;
Maleje księżyc, który przed chwilą był w pełni;
Dzikość wiatrów często zmienia się w lekką bryzę.

Lub:

Nic nie może trwać wiecznie:
słońce, gdy dobiegnie końca,
chowa się za morzem; księżyc, kiedyś pełny, teraz słabnie.
W ten sposób miłosne rany się zagoją, a powiew świeżej bryzy znów powieje.

 

I oryginał:

nihil durare potest tempore perpetuo
cum bene sol nituit redditur oceano
decrescit phoebe quae modo plena fui
ventorum feritas saepe fit aura l[e]vis:



Tu nie chodzi o zmarłych, a raczej o tych, których życie wisi na włosku. To jest miejsce na składanie jałmużny z V wieku przy Zgromadzeniu św. Michała w Fano we Włoszech. Ta dziura w ścianie jest bramą do opowieści o ewolucji etymologicznej dla maniaków słów. Słowo expositorum jest proste: od łacińskiego czasownika exponere, co znaczy opuszczony, obnażony, innymi słowy nędzarz. Ale oto podróż słowa Eleemosynis: ze starogreckiego ἔλεος (éleos, litość) i ἐλεημοσύνη ( eleēmosúnē, jałmużna, dobroczynność, miłosierdzie), przeskoczyło do łaciny jako eleemosyna (jałmużna); następnie przekształciło się w eleemosynarius w średniowiecznej łacinie, zanim zostało skrócone przez dobór naturalny i stawanie się almes w staroniemieckim i ælmesse w staroangielskim. Stamtąd przekształciło się w „alms”, „almonry” i „almoner”. Ale staroangielska gałąź tego słowa nie wyginęła, więc dzisiaj mamy również rzadki i zagrożony „eleemosynary”. Elemosyna, słowo, które nie wyemigrowało na terytoria anglosaskie, przekształciło się we włoskie elemosina i portugalskie esmola na „jałmużnę”:

 



Śmierć to nie tylko zagłada i mrok. Ta dwustronna płaskorzeźba wotywna z III lub II wieku p.n.e. przedstawia głowę Dionizosa na awersie. Na rewersie para jest zaangażowana w najstarszą ze wszystkich zabaw par (CM).



Reader’s wildlife photos

Why Evolution Is True, 8 kwietnia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

*Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem. 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk