Prawda

Sobota, 18 maja 2024 - 11:25

« Poprzedni Następny »


Idea, która wyprowadziła rozum na manowce


Lucjan Ferus 2021-10-03

Rok 1983, Jan Paweł II odwiedził Haiti, na zdjęciu bawi się z córeczką dyktatora Haiti, Jean-Claude Duvaliera.
Rok 1983, Jan Paweł II odwiedził Haiti, na zdjęciu bawi się z córeczką dyktatora Haiti, Jean-Claude Duvaliera.

Motto: „Religia stanowi obrazę dla ludzkiej godności. Gdyby jej nie było, mielibyśmy dobrych ludzi robiących dobre rzeczy i złych ludzi czyniących zło. Tylko religia może sprawić, że dobrzy ludzie robią złe rzeczy” (Steven Weinberg, laureat nagrody Nobla).


„Człowiek nigdy nie czyni zła tak starannie i tak chętnie, jak wtedy gdy działa z pobudek religijnych” (Blaise Pascal). „Do tego aby dobrzy ludzie zaczęli popełniać złe uczynki, niezbędna jest religia” (James A.Hawght)


                                                           ------ // ------

Gdyby powyższe konstatacje mógł przeczytać mój znajomy stolarz (niestety już nie żyje), na pewno głośno by zaprotestował, nie kryjąc „świętego” oburzenia. Pamiętam jak kiedyś, na moją krytyczną wypowiedź o naszej religii, odparł podniesionym tonem: „Ale przecież religia nikogo nie namawia do niczego złego!” Lecz chwilę wcześniej przechwalał się, jak „pogonił” Świadków Jehowy, że odtąd pewnie będą omijali jego dom szerokim łukiem! A tu trzech znamienitych autorów wypowiada podobnie brzmiące oskarżenia: aby dobrzy ludzie zaczęli popełniać złe uczynki, niezbędna jest religia. Jak należy to rozumieć?!

 

Czy to jest w ogóle do pomyślenia i do zaakceptowania, że Słowo Boże mogłoby zachęcać ludzi do czynienia zła? Nie, to chyba jakiś absurd, albo perfidne pomówienie! To nie może być prawdą! – tak zapewne widzą ów problem osoby wierzące, niezależnie od wyznawanej religii. A jednak mylą się ci, którzy uważają podobnie jak ów poczciwy stolarz, iż „religia nie namawia nikogo do niczego złego”. Tak, oczywiście, że religia nie namawia do niczego złego w tym sensie, iż nie mówi wiernym: „Macie czynić zło!”. Nie, aż takie naiwni pasterze duchowi nie są!

 

Perfidia religijnych „prawd” i zachowań z nimi związanych polega na tym, iż ludziom uważającym się za pobożnych i bogobojnych (co wg kanonów religijnych jest synonimem dobrego człowieka) wydaje się, że kierując się religijną hierarchią wartości oraz słuchając religijnych zakazów i nakazów, przestrzegając przykazań i zachowując się zgodnie z nimi (wybiórczo) – czynią wyłącznie Dobro miłe Bogu i swojej religii, za co zostaną nagrodzeni życiem pośmiertnym w niebie. A jak się mają te „pobożne życzenia” do rzeczywistości?

 

„Największe i najstraszliwsze zło, jakie człowiek wyrządza człowiekowi, bierze się z niezłomnej wiary w słuszność fałszywych przekonań” (Bertrand Russell). Albo ta ocena: „Największe okrucieństwa w historii nie były dziełem szatana, ale dokonywały się w imieniu światopoglądów rzekomo dobrych ludzi” (Philip Vandenberg). Tak właśnie jest, bowiem według religijnej moralności, kwestia Dobra i Zła rozumiana jest w zupełnie inny sposób, niż widzi to etyka. Dlatego Dobrem w religii jest to wszystko, co przynosi jej wymierne korzyści. Natomiast Złem jest to wszystko, co przeszkadza religii w czynieniu rzekomego „dobra” (tzw. „ewangelizacji” czyli prozelityzmu) i zaprzecza rzekomym „prawdom objawionym”.

 

W niniejszym tekście chciałbym zacytować niektóre przykłady (aby przytoczyć wszystkie, nie starczyłoby mi cierpliwości) zapowiedzianego w tytule „sprowadzanego na manowce rozumu” przez religie, wykorzystujące w tym celu ideę bogów/Boga, jak i wszelkie możliwe mechanizmy psychologiczne, które religie poznały podczas swej długiej historii, włącznie z naszą „piętą Achillesową” (wrodzony strach przed śmiercią i pragnienie nieustającego życia), dzięki której to wiedzy, po dzień dzisiejszy posiadają wielką władzę nad umysłami ludzi. Zacznę od pewnego fragmentu, znalezionego podczas lektury Traktatu o tolerancji Woltera.     

„Jeden z najdziwniejszych przykładów fanatyzmu dała niewielka sekta duńska, która przyjęła najlepszą w świecie zasadę. Ludzie ci chcieli uzyskać zbawienie wieczne dla swych bliźnich, ale następstwa ich zasady były osobliwe. Wiedzieli, że wszystkie dzieci zmarłe bez chrztu są potępione, te zaś, które mają szczęście umrzeć zaraz po  otrzymaniu chrztu, radują się chwałą wiekuistą. Zabijali więc świeżo ochrzczone dzieci obojga płci, jakie tylko spotkali.

 

Niewątpliwie wyświadczali im największe z możliwych dóbr: jednocześnie chronili je przed grzechem, przed utrapieniami tego życia i przed piekłem oraz niechybnie posyłali je do nieba. Ale ci ludzie miłosierni nie brali pod uwagę, że nie wolno czynić małego zła, by wyświadczyć wielkie dobro, że nie mieli żadnego prawa nad życiem tych dzieciątek, że ojcowie i matki /../ wolą mieć swych synów i córki przy sobie, niż patrzeć, jak się ich dzieci zabija, aby poszły do raju, że jednym słowem sąd powinien karać zabójstwo, chociaż popełniono je w dobrej intencji”.            

Kiedy się czyta takie i podobne im opisy z historii religii, zaczynają się człowiekowi jeżyć resztki włosów na głowie. Cóż za niewyobrażalna głupota kazała tym ludziom zachowywać się w ten sposób!? Tak, to musieli być wyjątkowi głupcy, nie inaczej! Czy jednak nie jest to zbyt proste wytłumaczenie, a przez to zbyt krzywdzące tych pobożnych i bogobojnych ludzi? Zastanówmy się i spróbujmy zrozumieć ich motywy, a być może się okaże, że to nie głupota nimi powodowała, ale głęboka wiara w prawdziwość i słuszność swych przekonań?

 

Otóż jak pisze Wolter (i to nie jest przejęzyczenie), ci ludzie „wiedzieli, że wszystkie dzieci zmarłe bez chrztu są potępione, te zaś, które mają szczęście umrzeć bezpośrednio po otrzymaniu chrztu, radują się chwałą wiekuistą”. Skąd oni mogli o tym wiedzieć?! Jasne, że od swoich duszpasterzy, prawda? Czyli w rzeczywistości oni nie wiedzieli o tym lecz w to wierzyli z tak głębokim przekonaniem, że owa wiara w ich umysłach zamieniła się w wiedzę. A jaka to różnica, może spytać ktoś niezorientowany dostatecznie. Okazuje się, że wielka!

 

Wiara bowiem jest synonimem niepewności (albo braku całkowitej pewności), zaś wiedza (szczególnie ta naukowa) jest synonimem pewności (choć też nie zawsze i nie w każdym przypadku, tyle, że nauka potrafi się do tego przyznać, a religie nie). Gdyby ci ludzie choć przez chwilę potrafili zdać sobie z tego sprawę, nie byliby tak pewni swych racji. To wina kapłanów wszelkich religii ze wszystkich czasów, że dążąc do panowania nad umysłami wiernych, wpajają im przekonanie, iż głęboka wiara w religijne „prawdy” jest pewnością, a w związku z tym, jest czymś lepszym od „zwykłej” wiary i bardziej miłym Bogu.

 

A wystarczyłaby znajomość konstatacji Lequiera: „Jeśli się wierzy, że posiadło się Prawdę, trzeba wiedzieć, że się w to wierzy, a nie, że się to wie”.  Proste, czyż nie?! Gdyby bowiem ich pewność w tym względzie została zachwiana, nie byłoby dalszych konsekwencji wynikających z jej posiadania: „Zabijali więc świeżo ochrzczone dzieci obojga płci, jakie tylko spotkali. Niewątpliwie wyświadczali im największe z możliwych dóbr: jednocześnie chronili przed grzechem /../ i przed piekłem oraz niechybnie posyłali je do nieba”. Można więc domniemywać, że nie tyle głupota kierowała tymi ludźmi, co głęboka, ślepa wiara w to, że te odrażające zabójstwa dzieci są miłe Bogu, za co ich oprawcy pójdą po śmierci do nieba.

 

Co jednak z łamaniem przykazania z Dekalogu: „Nie będziesz zabijał?!”. Czy biblijny Bóg przewidział w tym względzie wyjątek od tego przykazania dla osób, które zabijają, tyle, że w tzw. „dobrych intencjach”, a nawet ponoć tych „najlepszych”, bo w imię Boże? Z uważnej lektury Biblii (a już szczególnie Starego Testamentu) można by odnieść wrażenie, iż autor przysłowia: „Dobrymi chęciami (intencjami) jest piekło wybrukowane”,  nie czytał Biblii, albo dodać do niego, że „niebo jest także wyposażone w ten sam rodzaj bruku”.

 

Nie odbiegajmy jednak od tematu. Jak można by zatem ocenić nieludzkie zachowanie tych ludzi, nie tylko z pozycji religijnych ale też religioznawczych, rozumowych? Otóż można uznać, iż było ono absurdalne w obu przypadkach. Z religijnego dlatego, że nie tylko łamali oni ważne boże przykazanie, by nie zabijać bliźnich. Ale też dlatego, że pozbawiając życia niemowlęta i nie pozwalając im dorosnąć i stać się w pełni świadomymi osobnikami, kogo w to miejsce posyłali (ich zdaniem) do nieba? „Puste” dusze, pozbawione świadomości swego istnienia, czyli takie „wydmuszki” dusz, bez śladu zawartości w nich człowieczeństwa.

 

Zatem (biorąc na poważnie „prawdy” religijne), ani nie chronili ich przed grzechem i przed piekłem, bo nie można ochronić „niczego” przed czymkolwiek. A co za tym idzie, nie może też być mowy o wyświadczaniu im „największego z możliwych dóbr”, czyli dobrodziejstwa wiecznego pobytu w niebie, bo owe dusze niemowlaków nie posiadały ludzkiej świadomości, na tyle rozwiniętej, by „ogarnąć” nią gdzie przebywają, czego i dzięki komu doświadczają. Jednym słowem, owe zabójstwa niemowlaków „w dobrej intencji” musiały być wielkim złem i błędem teologicznym, jak i moralnym (o etycznym i rozumowym nawet nie wspomnę).

 

A jak ta sytuacja wygląda od strony religioznawstwa? Podobnie, bowiem w rzeczywistości nie istnieje nic takiego, jak „grzech”, „piekło i niebo”, czy inne wytwory wyobraźni kapłanów wszechczasów, jak np. „upadek człowieka w raju”, „grzech pierworodny”, „potępienie”, „czyściec”, „Odkupienie grzechów”, „zbawienie”, „dusza”, „chwała wiekuista”, „zaświaty” i wiele innych określeń, charakterystycznych dla religii. Nie było więc żadnego powodu, aby w ten nieludzki, drastyczny i wręcz idiotyczny sposób kogokolwiek i przez kogokolwiek „chronić” przed tymi fikcyjnymi tworami ludzkiej, bardzo chorej wyobraźni.

 

Skąd się biorą takie koszmarne „myślowe potwory”? Tak, znam na to pytanie odpowiedź: „Kiedy rozum śpi”, a konkretnie? Konkretnie jest tak (mam na myśli omawiany przypadek), że to sama religia dostarcza ludziom powodów do czynienia zła, propagując takie idee, które „na pierwszy rzut oka” wyglądają tak pięknie i obiecująco, że aż „grzechem byłoby” nie  wierzyć w nie. Do jednej z nich należy obietnica zbawienia duszy ludzkiej po śmierci ciała i związane z nią rytuały, mające zapewnić wiernym upragnione życie wieczne w niebie. 

 

Owa obietnica stała się tak atrakcyjna dla ludzi wierzących, iż nie chcą (albo już nie potrafią) widzieć wyrządzanego w jej imieniu ogromu zła, które jest immanentne wszystkim religiom, a już szczególnie tym monoteistycznym. Jak bardzo jest ono podstępne, najlepiej świadczy przedstawiony powyżej przypadek. Okazuje się bowiem, iż pobożni i bogobojni ludzie, wierzący w dobrego i miłosiernego Boga kochającego ludzi, potrafią być tak zaślepieni swymi „prawdziwymi” przekonaniami, że stać ich na to, by z „zimną krwią” zabijać niewinne niemowlęta dla iluzorycznych pośmiertnych korzyści, jakie wpoili im duszpasterze.

                                                           ------ // ------

A jeśli już o tym mówimy, kwestię „dobrych intencji” (chodzi o dość podobną sytuację) podjął też Sam Harris w książce Koniec wiary, gdzie w przypisach do tekstu zamieścił takie dopełnienie rozumowania: „Czy intencje są faktycznie kwestią zasadniczą? Co mamy na przykład powiedzieć o tych chrześcijańskich misjonarzach w Nowym Świecie, którzy chrzcili indiańskie niemowlęta tylko po to, żeby je natychmiast zabić, posyłając je tym samym do nieba? Ich intencje były (z pozoru) dobre. Czy ich czyny były etyczne? /../ Intencje mają znaczenie, ale nie są wszystkim, co się liczy” (Sam Harris Koniec wiary).

 

Jak widać, ten odrażający proceder (może jako ateista w niewłaściwy sposób to oceniam, ale wydaje mi się, że określenie „odrażający proceder” jest nawet zbyt łagodne na określenie tego absurdalnego zachowania ślepo wierzących ludzi) „posyłania ochrzczonych niemowląt do nieba zaraz po chrzcie” nie ograniczał się tylko do jakiejś mało znanej duńskiej sekty, ale był także stosowany przez wielką chrześcijańską religię podczas „ewangelizacji” Nowego Świata przez konkwistadorów. Można więc domyślić się, iż nie były to zachowania incydentalne. W książce Karlheinza Deschnera Opus diaboli, jej autor opisuje jak te wydarzenia wspomina naoczny świadek, hiszpański dominikanin Bartolome de las Casas:

„Chrześcijanie /../ wdzierali się między ludzi, nie oszczędzali ani dzieci, ani starców, ani kobiet brzemiennych, ani tych w połogu, rozpruwali im ciała i rozrywali na kawałki, /../ Nowo narodzone istotki /../ odrywali, chwytając je za nogi, od piersi matek i rzucali je na skały, rozbijając im głowy. /../ Inne dzieci włóczyli ze sobą po ulicach /../ śmiali się przy tym i żartowali, a w końcu wrzucali te dzieci do wody i mówili: „Teraz tam się miotaj, ty małe, nędzne ciało!” /../ „Oni szli w zawody, który potrafi rozpłatać człowieka pierwszym ciosem miecza /../ albo wyrwać wnętrzności”.

 

„Robili oni też szerokie szubienice, takie, że stopy prawie dotykały ziemi, na każdej z tych szubienic wieszali na cześć i chwałę Zbawiciela i dwunastu apostołów, po trzynastu Indian, potem podkładali drewno, rozniecali ogień i palili wszystkich żywcem” /../ Możnych i szlachetnie urodzonych zabijali /../ jak następuje: robili stosy z bierwion kładzionych na widły, przywiązywali do nich nieszczęśników, a niżej rozniecali niewielki ogień. I ci ludzie /../ w straszliwych cierpieniach oddawali ducha Bogu. /../ Wszystkie opisane okropności i /../ wiele innych widziałem na własne oczy”.

Jaka była przyczyna, iż owi „pobożni i bogobojni” chrześcijanie zachowywali się w taki bestialski i odrażający sposób w stosunku do Indian? (choć opuściłem dużo, co bardziej drastycznych fragmentów). Otóż taka, że zgodnie ze świadomością wpajaną przez Biblię, mieszkańcy nowego kontynentu (Ameryki) nie mogli być uznawani za ludzi. A jeśli tak, to można ich było zabijać bezkarnie, jak zwierzęta (tak pewno myślano). Dopiero bulla papieża Pawła III z 1537 r. uznała Indian za istoty rozumne, czyli za takie same, jak ludzie biali.

 

W cytowanej powyżej pozycji jest jeszcze to: „Hiszpański kaznodzieja /../ Gregorio, który nazywał Indian „mówiącymi zwierzętami”, dowodził według pism Tomasza z Akwinu, że „trzeba rządzić nimi żelaznym prętem” i propagował zniewalanie ich. /../ Dewiza wtedy stosowana, to: „Miecz i żelazny pręt, to najlepsi kaznodzieje”. Jeszcze w XVIII w. na chrześcijańskim Zachodzie spierano się o to, czy Indianie są ludźmi. A jak Kościół katolicki widzi ten problem? W tej samej pozycji znajdują się fragmenty wypowiedzi (dotyczącej w/wym. wydarzeń) papieża Jana Pawła II, który w styczniu 1972 r. odwiedził Republikę Dominikańską na wyspie Haiti, i który w swym przemówieniu tak odniósł się do jej historii:

„/../ Dziękuję Bogu, że pozwala mi wstąpić na ten skrawek ziemi amerykańskiej”, „przyjść tutaj drogą, którą obrali pierwsi krzewiciele wiary po odkryciu tego kontynentu /../ „bo dziś możemy wyrażać tylko podziw i wdzięczność za to, czego oni dokonali” /../ „żeby głosić chwałę Chrystusa Zbawiciela, żeby bronić godności tubylców, strzec ich nienaruszalnych praw”, „unaocznić waszym przodkom Królestwo Boże” /../ „Wówczas to, ten umiłowany lud otworzył się na wiarę w Jezusa Chrystusa” /../ „Niech będzie pochwalony Pan, który mnie tu zaprowadził” /../„Tu, gdzie na tym kontynencie rozpoczęło się dzieło boże, na chwałę i cześć Pana naszego” /../ ”łaska i   właściwe powołanie Kościoła. /../ „Kościół istnieje po to, żeby ewangelizować” /../.

 

„Krzewiciele wiary w stosunkowo krótkim czasie objęli swoją działalnością całe Santo Domingo” /../ „Byli to ludzie, którzy lgnęli zwłaszcza do biednych i bezradnych, do tubylców” /../ „Jeśli mamy tu wyrazić zasłużoną wdzięczność tym, którzy jako pierwsi posiali ziarno wiary, to należy się ona /../ zakonom, które bez reszty poświęciły się dziełu ewangelizacji, chociaż /../ czasem spotykała ich męczeńska śmierć” /../ „Kościół był więc na tej wyspie pierwszą instancją, która zatroszczyła się o sprawiedliwość i prawa człowieka /../”. „Tu mimo trudności i ofiar, osiągnięto piękne wyniki” /../ „Tu zaświadcza się dziś istnienie Chrystusa” /../.

Jak te „piękne wyniki” (wg papieża Wojtyły) wyglądały w rzeczywistości, można dowiedzieć się tylko z takich książek, jak ta, z której cytuję te nieliczne fragmenty, gdyż tej historycznej prawdy nie dowiemy się od żadnego z obłudnych hierarchów tego Kościoła. Na koniec tekstu zacytuję jeszcze fragment stanowiący pewne podsumowanie tego „dzieła ewangelizacji” czyli efektu „zatroszczenia się Kościoła o sprawiedliwość i prawa człowieka”, no i wreszcie, jak w liczbach wyglądają te „piękne wyniki” kościelnej, katolickiej ewangelizacji Indian:

 

„Wyspa Haiti, w chwili przybycia katolików zamieszkana przez lud indiański na wysokim poziomie cywilizacji, miała ok. miliona stu tysięcy mieszkańców (ok. 1492 r. przypis LF). W 1510 r. – już tylko czterdzieści sześć tysięcy. W 1517 r. – już tylko tysiąc”. Faktycznie, „piękne wyniki”! Można tylko „pozazdrościć” temu papieżowi (innym również), że miał takich oddanych sprawie zakonników, kapłanów i wiernych wyznawców miłosiernego Boga! No, bo cóż innego można powiedzieć w obliczu tak diabelnie perfidnej obłudy u tej „świętej” osoby?

 

Ponieważ owego „sprowadzania rozumu na manowce myślenia” przez  religijną ideę bogów/Boga jest dużo znanych mi przypadków, zakładam, że będzie jeszcze ciąg dalszy.

 

Październik 2021 r.                            ------ cdn.------

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
3. Roztropność jest cechą ludzi myślących, nieprawdaż? Bonawentura Średni 2022-09-09
2. Dokładnie trafił Pan w sedno Lucjan Ferus 2021-10-05
1. może dobór naturalny Leszek 2021-10-04


Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 908 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Odłożone w czasie zbawienie (II)   Ferus   2023-04-02
Irracjonalne „objawienia boże”   Ferus   2021-03-07
Odłożone w czasie zbawienie (III)   Ferus   2023-04-09
Niezastąpieni szafarze łask bożych   Ferus   2016-06-26
Fałszywi prorocy, Część III.   Ferus   2017-11-12
Tajemnica zawodowa duchownych   Ferus   2019-06-02
Credo sceptyka. Część V.   Ferus   2023-05-21
Fikcja uznawana za Prawdę (V)   Ferus   2020-04-11
Moja racjonalna wiara (II)   Ferus   2024-01-07
Refleksje sprzed lat: Na skrzydłach Nauki i Wiary II.   Ferus   2018-07-29
Doradztwo religijne i religioznawcze XVIII   Ferus   2015-07-19
Rozum i Wiara. Część V   Ferus   2016-01-10
Krzywdy wyrządzone ludzkości przez naukę   Ferus   2019-04-01
Niewierny Tomasz i krzew gorejący   Ferus   2017-01-01
Refleksje sprzed lat   Ferus   2016-10-16
Człowiek w labiryncie iluzji. Część VI.   Ferus   2018-04-15
Ojcowie (nie)ŚwięciCzęść II   Ferus   2015-08-09
Niepotrzebna ziemska sprawiedliwość   Ferus   2022-04-24
Alternatywny Genesis: Boski reality show.Czyli kwestia duchowości/duszy widziana z „nieco” innej perspektywy.   Ferus   2024-04-28
Kompleksy uświęcone   Ferus   2016-02-07
Autor urojony i jego frustracje   Ferus   2017-04-02
Rozum i Wiara (XVIII)   Ferus   2021-08-15
Jasełkowo-teologiczne refleksje dziadka „Maryi panienki”.   Ferus   2018-12-23
Rozum i Wiara. Część X   Ferus   2016-04-10
Rozum i Wiara. Część  XVII   Ferus   2017-01-22
Niewiarygodna idea bogów/Boga II.   Ferus   2023-12-03
Intrygujące pytanie papieża Franciszka   Ferus   2018-12-30
Człowiek w labiryncie iluzji   Ferus   2018-03-11
Uciekinierzy z bastionu fałszywych świętości (III)   Ferus   2021-02-07
Azyl ignorancji. Część VII.   Ferus   2017-02-19
Bogowie jak ludzie: bogowie na niby (VI)   Ferus   2018-07-15
Wolna wola - klucz do piekielnych bram   Ferus   2017-02-05
Upiory religii   Ferus   2014-03-08
Trzy stulecia bałwochwalstwa   Ferus   2017-09-03
Credo ateisty (VII)   Ferus   2023-02-05
Brudny czyściec i diabelnie skuteczny strach przed piekłem   Ferus   2020-11-22
Credo sceptyka. Część X.   Ferus   2023-06-25
Bezbożne „Ranczo” (II)   Ferus   2021-05-23
Cena świętego spokoju.Czyli religijny raj dla oportunistów albo też azyl ignorancji (wg Spinozy).   Ferus   2024-03-10
Niebo naprawdę istnieje? To i piekło też?   Ferus   2018-01-28
Dewocja to pobożność? Czyli wizyta u starszej pobożnej pani.   Ferus   2019-11-10
Potęga mitów: 10 plag egipskich.   Ferus   2016-01-17
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (II)   Ferus   2022-08-07
Tłumaczenie rzeczywistości na religijną modłę   Ferus   2016-09-04
Szamani: antenaci współczesnych kapłanówI.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (III)   Ferus   2022-08-14
Zbłąkane dzieci Matki Natury   Ferus   2022-09-25
Doradztwo religijne i religioznawcze XX   Ferus   2015-10-04
Geneza i paradoksy teizmu (III)   Ferus   2024-04-07
Mój dojrzały ateizm Część III   Ferus   2014-11-23
Ateista i „zatroskany głos rozsądku”   Ferus   2021-05-16
Relikty religijnego myślenia, Część II.   Ferus   2017-10-01
Było sobie kłamstwo   Ferus   2015-07-05
Rozum i Wiara. Część VIII   Ferus   2016-03-13
Mój dojrzały ateizm. Część XIII   Ferus   2015-03-07
Bogowie popkultury.Czyli jakimi religijnymi stereotypami „karmi” nas telewizja.   Ferus   2021-09-05
Baśnie wywołujące waśnie   Ferus   2015-11-29
Bożonarodzeniowa koniunkcja planet. Czyli coroczna „koniunkcja” religii z nauką.   Ferus   2020-12-27
Najlepszy ze światów – Ziemia? Czyli najlepsza z możliwych marności nad marnościami.   Ferus   2023-08-06
Pasterze i ich bezwolne owce, czyli paradoksy „duchowego pasterzowania”   Ferus   2021-06-13
Credo ateisty (VIII)   Ferus   2023-02-12
Azyl ignorancji, Część II   Ferus   2016-11-06
Potęga mitów: Odkupienie i Zbawienie   Ferus   2016-02-28
DCLXVI Krucjata   Ferus   2014-12-20
Najdłużej trwająca mistyfikacja w dziejach ludzkości (VII)   Ferus   2020-02-16
Atak ateizmu na ludzki rozum? II.   Ferus   2021-10-17
Idea kontra rzeczywistość   Ferus   2015-10-25
Rozmyślając nad sensem życia (II).   Ferus   2019-04-14
Kiedy prowadzą nas ślepi przewodnicy (II)   Ferus   2023-07-30
Człowiek musi w coś wierzyć. Raskolnicy, Swedenborg.   Ferus   2018-11-04
Potęga mitów: Ziemia Obiecana   Ferus   2016-02-14
Grzechy religii: hipokryzja   Ferus   2015-08-30
Refleksje sprzed lat: „Fikcyjna walka dobra ze złem” i inne   Ferus   2021-10-31
Fałszywi prorocy. Podsumowanie.   Ferus   2018-01-14
Hejże dzieci (boże), hejże ha   Ferus   2016-07-03
Credo sceptyka. Część VII.   Ferus   2023-06-04
Kobieta czyli zło konieczne?   Ferus   2022-06-19
Pytania do Boga   Ferus   2022-03-20
Uduchowiony erotyzm bogów i wyznawców (V)   Ferus   2019-10-06
Doradztwo religijne i religioznawcze IX   Ferus   2015-04-05
Poświąteczna refleksja: wymuszanie poczucia winy   Ferus   2017-04-23
Tęsknota za bezpiecznym miejscem. Czyli Królestwo Niebieskie na Ziemi.   Ferus   2018-02-11
Potwór stworzony ludzką wyobraźnią   Ferus   2022-06-26
Niespójne koncepcje Boga, Część II   Ferus   2017-09-17
Refleksje po lekturze „Ateisty”   Ferus   2019-01-13
Alternatywa dla idei zbawienia   Ferus   2020-10-04
Człowiek musi w coś wierzyć. Manicheizm.   Ferus   2018-05-13
Fałszywi prorocy, Część VI.   Ferus   2017-12-10
Listy byłych niewolników do ich byłych Panów (III)   Ferus   2020-12-20
Mój dojrzały ateizm. Część VI   Ferus   2014-12-27
Bardzo nieelegancka hipoteza Boga. Czyli mocno niedoskonałe wyobrażenia absolutnej doskonałości   Ferus   2023-09-03
Adwokat diabła. Czyli religijne racje zastępujące prawdę.   Ferus   2018-12-09
Credo ateisty (II)   Ferus   2023-01-01
Głos czarnej owcy   Ferus   2014-03-18
Fałszywi prorocy. Część V   Ferus   2017-12-03
Refleksje sprzed lat: „Głęboka wiara” i inne.   Ferus   2020-09-20
Listy byłych niewolników do ich byłych Panów   Ferus   2020-11-29
Mój dojrzały ateizm. Część XI   Ferus   2015-02-21
Dziecko, grzech i kochający Ojciec w niebie   Ferus   2018-08-05
Czyżby bunt aniołów stróżów?   Ferus   2017-08-27
Rozmyślając nad sensem życia   Ferus   2019-04-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk