Prawda

Piątek, 1 listopada 2024 - 00:46

« Poprzedni Następny »


Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności


Steven Novella 2018-12-15


W neuronauce toczy się bardzo interesująca dyskusja o wpływie tak zwanego ”trenowania mózgu” na sprawności poznawcze i hamowanie procesu ich osłabienia. Oczywiście, żadne pojedyncze badanie nie rozstrzygnie tej debaty, ale nowe badanie dodaje kolejny kawałek do tej układanki. Niestety, pokazuje, że wzmożona aktywność umysłowa (układanie łamigłówek, rozwiązywanie problemów itd.) nie zmienia przebiegu osłabienia sprawności umysłowej w późnych latach życia.

Cofnijmy się jednak trochę i szerzej przedstawmy problem. Nadrzędnym pytaniem jest to – jaki wpływ na umysł i zdolności poznawcze ma zajmowanie się różnego rodzaju aktywnością umysłową? Ze skrajnego końca opinii w sprawie tego pytania – że pewne rodzaje aktywności umysłowej mogą dawać szeroko zakrojone korzyści - wyrósł cały przemysł chałupniczy. To jest twierdzenie stojące za „trenowaniem mózgu” – zajmowanie się specjalnie zaprojektowanymi układankami czyni cię bystrzejszym, a może nawet zapobiegać demencji starczej.  


Choć często przytacza się Lumosity jako autora tych twierdzeń, sądzę, że zaczęło się to dużo wcześniej, w latach 1990. wraz z ruchem „Baby Mozart”. W 1993 roku w ”Nature” opublikowano krótki artykuł dotyczący niewielkiej liczby studentów, którzy albo słuchali klasycznej muzyki, albo po prostu odpoczywali. Następnie dano im do wykonania zadanie składania papieru i ci, którzy słuchali muzyki, wypadli lepiej. To było małe badanie wstępne na studentach uniwersytetu, które pokazało bardzo wąski efekt. Niemniej w jakiś sposób to małe i nieistotne badanie posłużyło do stworzenia mitu o tak zwanym ”efekcie Mozarta” – że dzieci, które słuchają klasycznej muzyki, będą ogólnie bystrzejsze.


Późniejsze badanie nie wykazały takiego efektu, ale dżinn wydostał się z butelki. Chałupniczy przemysł produktów “Baby Mozart” i “Baby Einstein” (bo, dlaczego nie?) kwitnie do dnia dzisiejszego. To zrodziło ogólniejsze twierdzenie, że aktywność umysłowa może ”wytrenować mózg”, by człowiek był ogólnie umysłowo sprawniejszy.


Jak to się często dzieje, kupczący szarlatanerią pojawili się pierwsi, a nauka, kulejąc, przyszła potem. Ich celem jest stworzenie rynku na ich szarlatańskie produkty, zanim wypowie się nauka. Teraz jest to część kultury. Baby Mozart jest z nami na dobre, niezależnie od tego, co mówi nauka.  


Ale co z pytaniem – czy trenowanie mózgu działa? Krótką odpowiedzią jest „nie”. Tym, co pokazuje już ponad dwadzieścia lat badań, jest, że wykonywanie konkretnej aktywności umysłowej czyni cię sprawniejszym w wykonywaniu tej konkretnej aktywności umysłowej i to tyle. Jeśli rozwiązujesz Sudoku, stajesz się coraz lepszy w Sudoku, nie stajesz się ogólnie bardziej inteligentny. To polepszenie może rozszerzyć się nieco na blisko spokrewnione zadania, ale nie ogólnie na zadania innego rodzaju. Innymi słowy, jeśli rozwiązujesz zagadki słowne, możesz być nieco lepszy w podobnych zagadkach słownych, ale nie w zadaniach opartych na przedmiotach fizycznych (i z pewnością nie podnosi to ogólnego IQ).


Wyjątek może dotyczyć zadań wizualno-przestrzennych. Granie w gry, które wymagają rozumowania przestrzennego, może poprawić ogólne rozumowanie przestrzenne.


Osobne, ale związane z tym pytanie, dotyczy spadku sprawności umysłowej i demencji starczej. Czy aktywność umysłowa zapobiega demencji czyli powolnemu obniżaniu się sprawności umysłowej w miarę starzenia się? To jest tematem obecnego badania. Przez 15 lat badano 498 ochotników. Wszyscy urodzili się w 1936 roku i brali udział w szkockim Badaniu Zdrowia Psychicznego w 1947 r. W badaniu istotnie odkryto, że ci, którzy byli umysłowo aktywniejsi przez całe życie, mieli także lepszą funkcję poznawczą. Jest to jednak wyłącznie korelacja, nie można więc wyciągać wniosków o przyczynowości. Biorąc pod uwagę inne badania, wydaje się równie prawdopodobne, że ci, którzy są bystrzejsi, są bardziej aktywni umysłowo, nie zaś odwrotnie.


Jeśli jednak założymy, że jest jakiś efekt w drugą stronę, to znaczy to, że aktywność umysłowa przez całe życie jest dobrym pomysłem i że to będzie skorelowane lub może przyczynić się do ogólnie wyższej sprawności poznawczej.


W badaniu odkryto jednak również, że ci, którzy byli aktywniejsi umysłowo, nie tracili wolniej sprawności umysłowej na starość. To jest niesłychanie rozczarowujące, ale to pokazują dane.  Pociechą jest to, że jeśli jesteś aktywny umysłowo przez całe życie, masz wyższy punkt wyjściowy, nawet więc, jeśli opadasz równie szybko, opadasz z większej wysokości i dlatego możesz dłużej zachować sprawność poznawczą.  


Ogólnie rzecz biorąc, to badanie jest zgodne z ogólnymi badaniami na ten temat – cokolwiek robisz, robisz to lepiej, ponieważ ćwiczysz to. Nazywanie tego „trenowaniem mózgu” jest reklamiarstwem – jest to zwyczajne uczenie się i ćwiczenie. Im więcej robisz, tym robisz to lepiej. To nie wydaje się uogólniać na inne funkcje mózgu i nie zapobiega normalnemu starzeniu się. Jest to po prostu uczenie się.


Jednak życie pełne umysłowej aktywności i uczenia się koreluje z większymi zdolnościami poznawczymi (oczywiście), a to daje nam większą rezerwę w późnym życiu. Dokładnie tak samo jest z aktywnością fizyczną. Nie można nadrobić całego życia w lenistwie magicznymi ćwiczeniami na starość. Całe życie aktywności fizycznej czyni cię fizycznie sprawnym i daje większą rezerwę na starość. Nie chodzi o zniechęcanie ludzi starych do aktywności – aktywność jest dobra i zdecydowanie pomocna. Ale nie ma tu magii i lepiej jest być aktywnym umysłowo i fizycznie przez całe życie.


Tak więc, jak to się zdarza czasami, po dziesięcioleciach badań, zatoczyliśmy koło i wróciliśmy do tego, co zdrowy rozsądek powiedziałby nam od razu.


Study – Mental Activity Does Not Prevent Decline

11 grudnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry. (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1496 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07
Biotechnologia podnosi plony wysokobiałkowego afrykańskiego pochrzynu   Wetaya   2022-02-04
Spadanie w przepaść   Turski   2022-01-27
Czy koniki morskie coś nam mówią o LGBT? Błąd naturalistyczny popełniony przez Sussex Wildlife Trust   Coyne   2022-01-25
Ojczyznę wolną (od GMO) zachowują pany   Koraszewski   2022-01-22
Namawianie roślin, żeby podjęły ryzyko   Karavolias   2022-01-20
Czy uczenie się metodą prób i błędów jest „nauką”?   Coyne   2022-01-14
Czy gaz i energia jądrowa są “zielone”   Novella   2022-01-12
Ptasia grypa w czasach ludzkiej zarazy   Collins   2022-01-11
Rasa jest kontinuum. Płeć jest cholernie binarna   Dawkins   2022-01-10
Komiczne krzyki o klimatycznej Apokalipsie –— 50 lat nieuzasadnionego siania paniki   Lomborg   2022-01-06
Gnidy, o których PIS ci nie powie   Koraszewski   2022-01-05
Niebezpieczeństwo upolitycznienia nauki   Krylov   2022-01-01
Specjalne przesłanie do muzułmanów na całym świecie   Pandavar   2021-12-28
Nowe badania pokazują, że kraje rozwijające się płacą wysoką cenę za ograniczanie upraw roślin GMO   Maina   2021-12-25
Jajo, które wywołało sensację   Koraszewski   2021-12-24
Pięć powodów zakończenia debaty o GMO   Evanea   2021-12-16
Richard Dawkins pisze do “przyjaciół nauki i rozumu” w Nowej Zelandii   Coyne   2021-12-14
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Nigeria wzywa Afrykę, by szła w jej ślady w sprawie GM wspięgi wężowatej   Opoku Gakpo   2021-12-09
Małe nietoperze idą do przedszkola   Koraszewski   2021-12-06
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Uprawy GMO zredukowały zatrucia farmerów pestycydami   Maina   2021-11-27
Czy genetyka może pomóc wyeliminować nierówność?   Coyne   2021-11-26
Matematyka i prawdziwa historia katastrofy klimatycznej   Lomborg   2021-11-24
Nigeria daje zielone światło kukurydzy GMO   Conrow   2021-11-22
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Organiczny eksperyment Sri Lanki   Novella   2021-11-16
Ruanda skwapliwie przyjmuje biotechnologię poprzez ekspansję OFAB   Meeme   2021-11-12
Sprzeciw wobec anulowania Huxleya   Coyne   2021-11-05
Farmerka z Kenii zbiera obfity plon z bawełny GM   Meeme   2021-11-04
Czarni uczeni i nauka o rasizmie   Koraszewski   2021-11-03
Kłusownictwo narzuca na słonie dobór w kierunku ewolucji słoni bez ciosów   Coyne   2021-11-01
Marnujemy naszą wielką szansę na edytowanie genów   Ridely   2021-10-29
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
Wytwarzanie białek w roślinach przez rolnictwo molekularne   Novella   2021-10-20
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Nigeryjscy farmerzy nie mogą się doczekać wystarczających ilości GM nasion wspięgi wężowatej   Gakpo   2021-10-12
Dobór płciowy versus dobór naturalny: na przykładzie chrząszczy   Coyne   2021-10-08
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Bakłażan GMO jest udokumentowaną wygraną ubogich farmerów   Conrow   2021-09-23
O Jezu, wskrzeszają mamuta!   Koraszewski   2021-09-17
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Tożsamość etniczna i rasa   Coyne   2021-08-30
Środowiskowcy mylili się – nie stoimy przed apokalipsą owadów   Ridley   2021-08-13
Czy znaleziono najstarszy dowód na istnienie zwierzęcia? Nowa gąbko-podobna skamieniałość liczy 890 milionów lat   Coyne   2021-08-11
Psy rozumieją ludzi   Novella   2021-08-06
Nowy start nauki o życiu w epoce genu   Ridley   2021-08-05
Użycie ognia przez homininy: przykład szybkiej ewolucji kulturowej?   Coyne   2021-08-04
Historia pandemii jest historią zaprzeczania   Jackoby   2021-07-27
Nieuchwytny neuron babci   Novella   2021-07-22
Cierpienie i pytanie, czy przestaniemy jeść mięso   Koraszewski   2021-07-14
Czy nadchodzi hydroponika?   Novella   2021-07-13
Raport Unii Europejskiej o glifosacie   Novella   2021-07-10
Dlaczego ideologii nie należy mieszać z nauką   Coyne   2021-06-30
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Szczęśliwi pracoholicy   Witkowski   2021-06-03
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Ewolucja wielokomórkowości   Novella   2021-05-07
Polityczna polaryzacja jest przesadzona   Novella   2021-05-04
Wrotki były kiedyś sztandarową grupą istot bez seksu, a teraz sądzi się, że ukradkiem odstawiają szybkie numerki   Coyne   2021-04-22
Błędna historia antykolonializmu   Tupy   2021-04-21
Mayflower wyrusza w podróż raz jeszcze   Koraszewski   2021-04-19
Genetyczny przełącznik CRISPR   Novella   2021-04-16
Wielkie zdarzenie oksydacyjne   Novela   2021-04-09
Kiedy panika klimatyczna zlewa się z kulturą anulowania   Lomborg   2021-04-06
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Nieoczekiwana historia i cudowny sukces szczepionek   Ridley   2021-03-31
Innowacja jest geograficznie zlokalizowanym i chwilowym zjawiskiem   Ridley   2021-03-29
Czy gąbki są najbliższymi krewnymi pozostałych zwierząt?   Coyne   2021-03-26
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Wracamy do raju?   Łukaszewski   2021-03-18
Ślimakowi morskiemu odrasta tułów z odciętej głowy, czyli “autotomia z kleptoplastią”   Coyne   2021-03-15
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk