Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 14:05

« Poprzedni Następny »


Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności


Steven Novella 2018-12-15


W neuronauce toczy się bardzo interesująca dyskusja o wpływie tak zwanego ”trenowania mózgu” na sprawności poznawcze i hamowanie procesu ich osłabienia. Oczywiście, żadne pojedyncze badanie nie rozstrzygnie tej debaty, ale nowe badanie dodaje kolejny kawałek do tej układanki. Niestety, pokazuje, że wzmożona aktywność umysłowa (układanie łamigłówek, rozwiązywanie problemów itd.) nie zmienia przebiegu osłabienia sprawności umysłowej w późnych latach życia.

Cofnijmy się jednak trochę i szerzej przedstawmy problem. Nadrzędnym pytaniem jest to – jaki wpływ na umysł i zdolności poznawcze ma zajmowanie się różnego rodzaju aktywnością umysłową? Ze skrajnego końca opinii w sprawie tego pytania – że pewne rodzaje aktywności umysłowej mogą dawać szeroko zakrojone korzyści - wyrósł cały przemysł chałupniczy. To jest twierdzenie stojące za „trenowaniem mózgu” – zajmowanie się specjalnie zaprojektowanymi układankami czyni cię bystrzejszym, a może nawet zapobiegać demencji starczej.  


Choć często przytacza się Lumosity jako autora tych twierdzeń, sądzę, że zaczęło się to dużo wcześniej, w latach 1990. wraz z ruchem „Baby Mozart”. W 1993 roku w ”Nature” opublikowano krótki artykuł dotyczący niewielkiej liczby studentów, którzy albo słuchali klasycznej muzyki, albo po prostu odpoczywali. Następnie dano im do wykonania zadanie składania papieru i ci, którzy słuchali muzyki, wypadli lepiej. To było małe badanie wstępne na studentach uniwersytetu, które pokazało bardzo wąski efekt. Niemniej w jakiś sposób to małe i nieistotne badanie posłużyło do stworzenia mitu o tak zwanym ”efekcie Mozarta” – że dzieci, które słuchają klasycznej muzyki, będą ogólnie bystrzejsze.


Późniejsze badanie nie wykazały takiego efektu, ale dżinn wydostał się z butelki. Chałupniczy przemysł produktów “Baby Mozart” i “Baby Einstein” (bo, dlaczego nie?) kwitnie do dnia dzisiejszego. To zrodziło ogólniejsze twierdzenie, że aktywność umysłowa może ”wytrenować mózg”, by człowiek był ogólnie umysłowo sprawniejszy.


Jak to się często dzieje, kupczący szarlatanerią pojawili się pierwsi, a nauka, kulejąc, przyszła potem. Ich celem jest stworzenie rynku na ich szarlatańskie produkty, zanim wypowie się nauka. Teraz jest to część kultury. Baby Mozart jest z nami na dobre, niezależnie od tego, co mówi nauka.  


Ale co z pytaniem – czy trenowanie mózgu działa? Krótką odpowiedzią jest „nie”. Tym, co pokazuje już ponad dwadzieścia lat badań, jest, że wykonywanie konkretnej aktywności umysłowej czyni cię sprawniejszym w wykonywaniu tej konkretnej aktywności umysłowej i to tyle. Jeśli rozwiązujesz Sudoku, stajesz się coraz lepszy w Sudoku, nie stajesz się ogólnie bardziej inteligentny. To polepszenie może rozszerzyć się nieco na blisko spokrewnione zadania, ale nie ogólnie na zadania innego rodzaju. Innymi słowy, jeśli rozwiązujesz zagadki słowne, możesz być nieco lepszy w podobnych zagadkach słownych, ale nie w zadaniach opartych na przedmiotach fizycznych (i z pewnością nie podnosi to ogólnego IQ).


Wyjątek może dotyczyć zadań wizualno-przestrzennych. Granie w gry, które wymagają rozumowania przestrzennego, może poprawić ogólne rozumowanie przestrzenne.


Osobne, ale związane z tym pytanie, dotyczy spadku sprawności umysłowej i demencji starczej. Czy aktywność umysłowa zapobiega demencji czyli powolnemu obniżaniu się sprawności umysłowej w miarę starzenia się? To jest tematem obecnego badania. Przez 15 lat badano 498 ochotników. Wszyscy urodzili się w 1936 roku i brali udział w szkockim Badaniu Zdrowia Psychicznego w 1947 r. W badaniu istotnie odkryto, że ci, którzy byli umysłowo aktywniejsi przez całe życie, mieli także lepszą funkcję poznawczą. Jest to jednak wyłącznie korelacja, nie można więc wyciągać wniosków o przyczynowości. Biorąc pod uwagę inne badania, wydaje się równie prawdopodobne, że ci, którzy są bystrzejsi, są bardziej aktywni umysłowo, nie zaś odwrotnie.


Jeśli jednak założymy, że jest jakiś efekt w drugą stronę, to znaczy to, że aktywność umysłowa przez całe życie jest dobrym pomysłem i że to będzie skorelowane lub może przyczynić się do ogólnie wyższej sprawności poznawczej.


W badaniu odkryto jednak również, że ci, którzy byli aktywniejsi umysłowo, nie tracili wolniej sprawności umysłowej na starość. To jest niesłychanie rozczarowujące, ale to pokazują dane.  Pociechą jest to, że jeśli jesteś aktywny umysłowo przez całe życie, masz wyższy punkt wyjściowy, nawet więc, jeśli opadasz równie szybko, opadasz z większej wysokości i dlatego możesz dłużej zachować sprawność poznawczą.  


Ogólnie rzecz biorąc, to badanie jest zgodne z ogólnymi badaniami na ten temat – cokolwiek robisz, robisz to lepiej, ponieważ ćwiczysz to. Nazywanie tego „trenowaniem mózgu” jest reklamiarstwem – jest to zwyczajne uczenie się i ćwiczenie. Im więcej robisz, tym robisz to lepiej. To nie wydaje się uogólniać na inne funkcje mózgu i nie zapobiega normalnemu starzeniu się. Jest to po prostu uczenie się.


Jednak życie pełne umysłowej aktywności i uczenia się koreluje z większymi zdolnościami poznawczymi (oczywiście), a to daje nam większą rezerwę w późnym życiu. Dokładnie tak samo jest z aktywnością fizyczną. Nie można nadrobić całego życia w lenistwie magicznymi ćwiczeniami na starość. Całe życie aktywności fizycznej czyni cię fizycznie sprawnym i daje większą rezerwę na starość. Nie chodzi o zniechęcanie ludzi starych do aktywności – aktywność jest dobra i zdecydowanie pomocna. Ale nie ma tu magii i lepiej jest być aktywnym umysłowo i fizycznie przez całe życie.


Tak więc, jak to się zdarza czasami, po dziesięcioleciach badań, zatoczyliśmy koło i wróciliśmy do tego, co zdrowy rozsądek powiedziałby nam od razu.


Study – Mental Activity Does Not Prevent Decline

11 grudnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry. (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk