Prawda

Piątek, 9 maja 2025 - 18:22

« Poprzedni Następny »


Użycie ognia przez homininy: przykład szybkiej ewolucji kulturowej?


Jerry A Coyne 2021-08-04


Omawialiśmy tu możliwość kulturowej ewolucji (rozprzestrzeniania się zachowania lub nowych umiejętności przez naśladowanie i uczenie się) u papug kakadu, co ściągnęło wiele uwagi, prawdopodobnie ze względu na paralele z ewolucją kulturową u człowieka. (Wydaje się, że kakadu uczyły się otwierania pojemników na śmieci przez obserwowanie innych kakadu.) W naszym gatunku jest niezliczona ilość przykładów tego rodzaju uczenia się, szczególnie od czasu, kiedy transport pozwolił innowacjom na szerzenie się szybko i szeroko. Wiele jest przykładów: dżinsy, potrawy, muzyka, a wcześniej druk, koło (niektóre kultury nigdy go nie dostały) a także religia.

Nowa praca w „Proc. Nat. Acad. Sci.” poniżej sugeruje jednak, co może być pierwszym zachowaniem, jakie szerzyło się wśród Homo (nie tylko H. sapiens, ale może także neandertalczyków, czasami uważanych za odrębny gatunek) dzięki wędrówkom jednostek – użycie ognia. Kliknij na link pod zrzutem ekranu poniżej lub znajdź pdf tutaj.



https://www.pnas.org/content/118/31/e2101108118


Ogień ma wiele zastosowań: poza gotowaniem mięsa i bulw można używać go do utwardzania drewna, by robić dzidy, do zmiany jakości kamienia, by łatwiej było odłupywać łupki i do ogrzewania. Patrz też Wikipedia “Control of fire by early humans.”


W pracy MacDonald i in. zebrali dowody na używanie ognia w gatunku Homo, stwierdzając, że zaczęło się to około 400 do 350 tysięcy lat temu, a potem rozprzestrzeniło się szybko w gatunku. Szybkość rozprzestrzeniania się doprowadziła ich do zaproponowania rodzaju struktury społecznej wśród ludzi w owym czasie. To jest sprzeczne z tezami, że H. erectus w kontrolowany sposób używał ognia około 1,5 miliona lat temu; autorzy uważają dowody na to za nieprzekonujące.


Problemem jest rozróżnienie antropogenicznych (spowodowanych przez człowieka) ognisk od naturalnych pożarów. Są jednak sposoby na zrobienie tego, które podsumowują autorzy artykułu. Jednym ze sposobów są ogniska i nadpalone kości. Tutaj inny dowód: utwardzony przez ogień czubek drewnianej dzidy, liczący około 380-400 tysięcy lat, część grupy artefaktów znalezionych w Niemczech:



Nie potrafię ocenić jakości dowodów, ale autorzy pokazują wiele danych, by podeprzeć wniosek, że regularne użycie ognia rozpoczęło się około 400 tysięcy lat temu i rozeszło szybko po Starym Świecie, z dowodami pochodzącymi z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Izraela i Maroka. Dwa cytaty:

. . . przegląd Roebroeksa i Villa zidentyfikował wyraźny wzór dla Europy: dane silnie sugerują antropogeniczne użycie ognia było bardzo rzadkie do nieistniejącego w pierwszej połowie środkowego plejstocenu, co pokazuje nieobecność – poza kilkoma rozrzuconymi cząstkami zwęglonego drewna – śladów ognia w głęboko uwarstwionych archeologicznych sekwencjach krasowych, takich jak kompleks wykopaliskowy Atapuerca w Hiszpanii lub Caune de l’Arago at Tautavel (Francja), jak również takich miejsc odkrywkowych jak Boxgrove w Zjednoczonym Królestwie. W odróżnieniu od tego dane od 400 tysięcy lat temu i później charakteryzują się wzrastającą liczbą miejsc z wieloma śladami ognia (np. zwęglone kawałki drewna, przepalone kamienie, zwęglone kości, zmienione przez żar osady) w głównym kontekście archeologicznym.


. . . Przestrzennoczasowy wzór pojawiania się innowacji w zapisach archeologicznych dostarcza dowodów istotnych dla identyfikacji tego, jak innowacje szeroko rozchodziły się: to jest, przez niezależne innowacje, procesy populacyjne, kulturową dyfuzję lub genetyczne procesy. Fakt, że regularne użycie ognia pojawiło się stosunkowo szybko w całym Starym Świecie i w różnych subpopulacjach homininów mocno sugeruje, że zachowanie szerzyło się z punktu, w którym powstało, nie zaś że było wielokrotnie i niezależnie wynalezione.

Ponieważ ogień pojawił się równocześnie w chłodnych i w ciepłych miejscach, autorzy sugerują, że jego powstanie nie było związane z „środowiskowymi naciskami” (np. zimnem). A ponieważ szerzyło się tak szybko, autorzy twierdzą, poprawnie, że jest nieprawdopodobne, by szerzenie się użycia ognia w Starym Świecie mogło być spowodowane dyfuzją genów dających tendencję do tworzenia ognia, co szerzyłoby się bardzo powoli. Podobnie, niemal równoczesność czyni nieprawdopodobnym, by użycie ognia wynalazło kilka różnych grup niezależnie.


Jeśli użycie ognia szerzyło się przez naśladownictwo i uczenie się, co mówi nam to o społecznej strukturze wczesnych ludzi? Gdybyśmy byli podzieleni na grupy ksenofobicznych zbieraczy-myśliwych, które nie mają ze sobą kontaktu, nie sprzyjałoby to szerzeniu się użycia ognia. Dlaczego grupa miałaby przekazywać tę umiejętność swoim rywalom? Istnieją dwie możliwości.  


Pierwszą jest “dyfuzja demowa” czyli że “dem” (spójna populacja homininów) rozprzestrzeniała się szybko, zabierając ze sobą użycie ognia, jakie wynaleźli. To wydaje się nieprawdopodobne, biorąc pod uwagę fakt, że szerzenie się było szybsze niż mogła migrować jedna populacja.


Drugą możliwością jest, że grupy tolerowały się wzajemnie i były co najmniej okazjonalnie przyjazne wobec siebie. Jak sugerują autorzy, istniała “bardziej płynna struktura społeczna z wieloma poziomami łączenia się w sieci społeczne”. Innymi słowy, być może homininy były bardziej towarzyskie niż myśleliśmy.  


No cóż, nie mamy na to bezpośrednich dowodów i trudno byłoby je zdobyć. Pozostawiam antropologom ocenę hipotezy “równoczesnego szerzenia się”. Chciałem jednak o tym wspomnieć, ponieważ ten scenariusz jest co najmniej prawdopodobny i może być pierwszym dowodem na ewolucję kulturową w naszym rodzaju.


Jest jeszcze jedna cecha, którą dodają do mieszanki jako inne zachowanie, które rozprzestrzeniło się przez ewolucję kulturową: “technologia lewaluaska” łupania kamienia (odbijanie odłupków i wiórów od specjalnie przygotowanych rdzeni do produkowani broni i innych narzędzi). Tego, mówią autorzy, można się nauczyć tylko przez „obserwację z bliska przez dłuższy czas w połączeniu z udzielanymi instrukcjami”. Tutaj jest lewaluaska metoda z utworzeniem rdzenia z krzemienia w taki sposób, by łatwo można było odbijać ostre odłupki, użyteczne jako narzędzia:



Autorzy zakładają, że ta technologia także powstała w jednym miejscu, ale około 100 tysięcy lat później niż ogień, a następnie szybko rozeszła się wśród grup w podobny sposób: przez kontakty grup, które nie były wobec siebie wrogie, w ramach wielopoziomowej sieci społecznej.  


Oto końcowy akapit autorów, w którym podsumowują swoje poglądy:

Naszą hipotezą jest to, że około 400 tysięcy lat temu kulturowe procesy wsparły zmianę technologiczną na wielkich obszarach. Wskazuje to, co najmniej, na pewien stopień społecznej tolerancji osobników z innych grup i sugeruje słabszą, ale nadal możliwą hipotezę, że już istniały bardziej intensywne kontakty i współpraca w większych sieciach społecznych, czasami przekraczając granice między tym, co zwykle uważamy za różne biologiczne populacje w szerszej metapopulacji homininów. [JAC: Sądzę, że chodzi im o kontakty między H. sapiens a neandertalczykami. W końcu, te grupy krzyżowały się ze sobą.] Uważamy, że przestrzenny i czasowy wzór pojawiania się użycia ognia w środkowym plejstocenie, co jest udokumentowane w danych archeologicznych, sygnalizuje coś więcej niż pojawienie się ważnego narzędzia w arsenale homininów: obecność kulturowego zachowania bardziej przypominającego dzisiejszych ludzi niż naszych krewnych, małp człekokształtnych. Stawiamy tezę, że na długo przed kulturowym rozkwitem kojarzonym z późnym środkowym plejstocenem i w większym stopniu z okresem górnego paleolitu homininy zaczęły rozwijać zdolności do złożoności, elastyczności i szerokiej dyfuzji technologii i zachowanie, które zazwyczaj kojarzymy tylko z H. sapiens.

__________________________

MacDonald, K., F. Scherjon, E. van Veen, K. Vaesen, and W. Roebroeks. 2021. Middle Pleistocene fire use: The first signal of widespread cultural diffusion in human evolution. Proceedings of the National Academy of Sciences 118:e2101108118.


Fire use by hominins: an-example of rapid cultural evoltuion
?

Why Evolution Is True, 26 lipca 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". (Jest już polskie wydanie - "Wiara vs Fakty", wydawnictwo "Stapis".) Jerry Coyne jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1510 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rządy prawa: Między literą a duchem prawa   Walter   2025-04-27
Chytra manipulacja płci   Tonhasca Júnior   2025-04-20
Colin Wright przedstawia historię gametycznej definicji biologicznej płci   Coyne   2025-04-11
Granice władzy państwa, granice wolności: Hayek i liberalna tradycja myślenia o władzy   Walter   2025-03-23
Król i jego muchy   Tonhasca Júnior   2025-03-16
Niezależna i wielokrotna ewolucja płci binarnej   Coyne   2025-03-01
Barbarzyńcy u bram   Tonhasca Júnior   2025-02-02
Przeleciało z wiatrem   Tonhasca Júnior   2025-01-12
Biologia nie jest bigoterią   Coyne   2025-01-05
Jeszcze więcej cenzurowania nauki przez poprawność polityczną: małżeństwo kuzynów jest tematem tabu w Wielkiej Brytanii   Coyne   2024-12-22
Cobb o Cricku: “Centralny Dogmat”   Coyne   2024-12-15
Najbardziej bzdurny artykuł roku   Coyne   2024-12-08
Errare humanum est   Koraszewski   2024-12-03
Trzepoczące dusze   Tonhasca Júnior   2024-11-10
Katastrofy mieszkaniowe   Tonhasca Júnior   2024-10-30
Oparta na ideologii i wprowadzająca w błąd krytyka sposobu nauczania współczesnej genetyki   Coyne   2024-10-22
Ignorowanie przez świat głodu w Sudanie dowodzi, że rasizm i antysemityzm to dwie strony tej samej monety     2024-09-25
Zarażenie i uzależnienie: metafory antysemityzmu   Garrard   2024-08-19
„Wyżeraj ich czaszki”: przyjemności antysemityzmu ponownie rozpatrzone po 7 października   Garrard   2024-08-18
Dumania o “Ewolucja jest faktem”   Coyne   2024-08-15
Imperializm i irredentyzm islamski i arabski napędzają konflikt między rzeką a morzem   Landes   2024-08-11
Zombi antysyjonizm    Tabarovsky   2024-08-08
Nowe odkrycia o „ostatnim uniwersalnym wspólnym przodku” Stworzenie, które dało początek wszystkim żywym istotom - istniało znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono   Coyne   2024-08-06
Dowody na to, że ludzie współcześni opuścili Afrykę znacznie wcześniej niż nam się wydawało   Coyne   2024-07-25
Nowe odkrycia o denisowianach   Coyne   2024-07-18
Gdzie jest dziś Ameryka?   Koraszewski   2024-07-17
Pierwszy dowód na to, że owady przekraczają ocean   Coyne   2024-07-11
Podejrzenia i dowody   Tonhasca Júnior   2024-07-06
Tajemnica ewolucji ryb flądrokształtnych: częściowo rozwiązana    Coyne   2024-07-03
Starożytne kości ofiar ludzkich składanych przez Majów wykazują pokrewieństwo między zabitymi (i nie tylko to)   Coyne   2024-06-27
Nature” pisze o semantyce płci, a nie o nauce   Coyne   2024-06-18
Czerwone skarby   Tonhasca Júnior   2024-05-16
“Lancet” wychwala tradycyjną wiedzę rdzennych ludów   Coyne   2024-05-10
Więcej ludzi, więcej dobrobytu: wskaźnik obfitości SimonaWedług Simon Abundance Index 2024 zasoby Ziemi są o 509% większe niż w 1980 roku.   Tupy   2024-05-08
Rdzenna matematyka: zasłona dymna   Coyne   2024-05-02
Skamieniałe zachowanie: termity uwięzione w tandemie   Coyne   2024-04-25
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM   Coyne   2024-04-19
Dlaczego organizacje naukowe powinny zachować neutralność polityczną?   Coyne   2024-04-11
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Czasami gwoździe, koparki, straż, czasami lalki, wstążki, makijaż   Tonhasca Júnior   2024-04-03
Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk