Amonit (i masa innych stworzeń) znaleziona w birmańskim bursztynie

Bursztyn pochodzi ze słynnego miejsca kopalnych bursztynów w Mjanmnie (Birma) i nie jest specjalnie duży: zbadany kawałek ma 33 mm długości, 9,55 mm szerokości i 29 mm wysokości, waży tylko około 6 gramów. Ten mały kawałek zawiera jednak bogactwo życia. Tutaj jest zdjęcie, pokazujące, jak wyglądał w całości i możecie zobaczyć amonita u dołu po prawej (skala: 5 mm):

Używając rozmaitych technik mikroskopowych znaleźli w nim wiele rzeczy (większość na zdjęciach poniżej):

• Jeden amonit, nieco pościerany i wypełniony piaskiem (można go zobaczyć na pierwszym zdjęciu). To wskazuje, że amonit był martwy, kiedy otoczyła go żywica i później skamieniała. Autorzy zidentyfikowali amonita jako młodocianego rodzaju Puzosia i, ponieważ jego występowanie zostało datowane na podstawie innych osadów, datuje to także bursztyn na około 100 milionów lat. To jest rzadki wypadek bursztynu datowanego na podstawie stworzeń, jakie zawiera.

Tutaj jest amonit – proszę zwrócić uwagę na piasek i złamaną muszlę. Podpis z artykułu:

• Cztery równonogi. Równonogi są skorupiakami, które mogą być organizmami morskimi, słodkowodnymi lub lądowymi (na lądzie nazywa się je „kulankami”). Dwa z nich wydają się lądowe a jeden morski lub ze strefy pływów. Tutaj je widzimy:

Cztery morskie brzuchonogi, pokazane poniżej:

• 22 roztocza
• Jeden pająk
• Osiem much (Diptera)
• Dwa chrząszcze
• Jeden karaluch
• Jedna stonoga

To są wszystko organizmy lądowe.

Tutaj są zdjęcia części tej fauny (z ilustracji 5 z artykułu):  

No dobrze, a teraz wielkie pytanie: W jaki sposób zarówno morskie, jak lądowe stworzenia skamieniały razem w jednym kawałku bursztynu?

Autorzy podają trzy możliwości (to jest moje streszczenie ich wyjaśnień):

1.) W pobliżu plaży rosły produkujące żywicę drzewa (większość drzew, które są źródłem bursztynu, to drzewa iglaste). Żywica kapała z drzew, chwytając lądowe stworzenia, kiedy spływała po pniu, a potem lądowała w piasku, gdzie były muszle morskich brzuchonogów i amonitów. Następnie żywica kamieniała. Poparciem dla tego jest fakt, że amonit jest wypełniony piaskiem i już został obtarty, jak byłby, gdyby został wyrzucony przez fale na brzeg (wiele amonitów żyje w płytkich wodach przybrzeżnych). Bursztyn zawiera także piasek, jak gdyby żywica kapała na plażę.

2.) Tsunami zalało drzewa rosnące w pobliżu oceanu, przynosząc ze sobą morskie muszle, które dostały się do kropli żywicy, gdzie już były schwytane lądowe bezkręgowce. To wydaje się mało prawdopodobne, ponieważ żywica, jak piszą autorzy: ”ledwo twardnieje, kiedy jest zanurzona w wodzie”. Żywica zamienia się w bursztyn, kiedy już jest utwardzona, a tak nie byłoby, gdyby druga hipoteza była prawdziwa.

3.) Tropikalna burza wypchnęła na ląd i do lasu zarówno morskie muszle, jak piasek, a wtedy odbyłoby się to według scenariusza Nr 1. Autorzy uważają to za mało prawdopodobne, ponieważ – gdyby było to prawdą – przypuszczalnie znajdowalibyśmy więcej bursztynów zawierających morskie organizmy. Ale niemal ich nie mamy.

Oczywiście nie wiemy, która z tych możliwości jest prawdą, ale jest jasne, że amonit był martwy, kiedy dostał się do żywicy.

Cokolwiek się zdarzyło, jest to unikatowy kawałek bursztynu i na otwartym rynku byłby wart tysiące dolarów. Na szczęście dla nauki został zdeponowany w Muzeum Bursztynu  Linpoge w Szanghaju w Chinach.

_______________________

Yu, T., R. Kelly, L. Mu, A. Ross, J. Kennedy, P. Broly, F. Xia, H. Zhang, B. Wang, and D. Dilcher. 2019. An ammonite trapped in Burmese amber.Proceedings of the National Academy of Sciences 116:11345-11350.

Ammonite (and a bunch of other stuff) found in Burmese amber

Why Evolution Is True, 5 czerwca 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska