Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 10:47

« Poprzedni Następny »


Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka


Athayde Tonhasca Júnior 2022-10-21

Obrazek plamisty © Sannse, Wikimedia Commons.
Obrazek plamisty © Sannse, Wikimedia Commons.

W zacienionym miejscu w lesie gdzieś w Wielkiej Brytanii kwitnie obrazek plamisty (Arum maculatum)Roślina ta jest jedynym powszechnym brytyjskim gatunkiem z w zasadzie tropikalnej rodziny Araceae, więc jej kwitnienie nie przypomina tego, czego oczekiwalibyśmy od typowego mieszkańca lasu. Od kwietnia do maja obrazki plamiste wytwarzają spiczasty pęd, który rozwija się w strukturę w kształcie pogrzebacza zwaną kolbą (spadix), otoczoną błoniastym wypustem przypominającym kaptur, znanym jako pochwa kwiatostanowa (spatka). Małe kwiaty są skupione u podstawy kolby, ukryte przed wzrokiem. Są ułożone jako pierścień z kwiatów żeńskich na dole i pierścień z kwiatów męskich powyżej.

Od lewej do prawej: owocostan, kolba i liść przykwiatowy, kolba otoczona męskimi i żeńskimi kwiatami, oraz  bulwa © M. Burnett, c. 1853, Wellcome Collection.



Kolby i liście przykwiatowe są typowe dla Araceae, kalii lub obrazkowatych. Ten układ morfologiczny skłaniał do porównań z niektórymi częściami anatomii ssaków, więc Arum maculatum ochrzczono barwnymi i sugestywnymi nazwami, takimi jak lordowie i damy, krowy i byki, ogiery i klacze, diabły i anioły, Adam i Ewa, żołnierskie pałeczki, ptaszkowa lilja, kukułczy pint i kapłański pintle (znaczenia staroangielskich pint i pintle można znaleźć w szybkim badaniu etymologicznym). Ale roślina ta zainspirowała również pobożnych, którzy woleli takie nazwy, jak kapusta zakonnika, Jack-in-the-pulpit lub pastor-i-wikary. Peter Law i Lynden Swift napisali ciekawe artykuły na temat historycznych aspektów obrazka plamistego, w tym jego wielu nazw, zastosowań w medycynie ludowej oraz jako źródła skrobi do usztywniania średniowiecznych kryz i bród.


Gdy żeńskie kwiaty są dojrzałe i chłonne, zaczynają wytwarzać zapach, którego rozpraszanie jest wspomagane ciepłem wytwarzanym przez kolbę. Ten biochemiczny proces, znany jako termogeneza, może ogrzać kwiatostan do 15 °C powyżej temperatury otoczenia. Sharon Robinson z University of Wollongong (Australia) wyjaśnia termogenezę w filmie „Upał nocy” .


Poniżej: Kwiatostan Philodendron melinonii sfotografowany około godziny 19:00 dla widma widzialnego i podczerwonego © Seymour & Gibernau, 2008. Journal of Experimental Botany 59: 1353-1362 .



Zapach i ciepło są nieodpartą przynętą dla jednego konkretnego klienta: samicy „muchy ściekowej”, Psychoda phalaenoidesJest to jeden z około 3000 opisanych gatunków muszek w rodzinie Psychodidae. Są to małe muchy (rozpiętość skrzydeł 2-4 mm) pokryte „włoskami” (właściwie włoskowatymi łuskami). Zwykle można je znaleźć w wilgotnych lasach lub w pobliżu stojącej wody, w tym drenów i kanałów ściekowych, które są idealnym miejscem do składania jaj i żerowania ich larw. Ich wygląd i zwyczaje wyjaśniają ich potoczne nazwy: muszki sowie, muchy ćmy, muchy drenujące lub muchy kanalizacyjne. W ciepłych krajach niektóre z około 1000 członków podrodziny Phlebotominae, much piaskowych, żywią się krwią i mogą być nosicielami chorób, takich jak leiszmanioza. Ale muchy ściekowe nie gryzą – niektóre z nich nawet nie żerują w fazie dorosłej. Czasami są uważane za uciążliwe ze względu na ich liczbę.


Psychoda phalaenoides
 © Joseph Berger, Forestry Images:



Można by się spodziewać, że istota o nazwie „mucha ściekowa” lub „mucha kanalizacyjna” nie będzie zainteresowana przeciętnymi, kwiatowymi zapachami. Rzeczywiście, botanik Cecil T. Prime, który napisał całą książkę o tej roślinie (Lords and Ladies, 1960), opisał zapach jej kwiatów jako „cuchnący i śmierdzący”. To zrozumiałe; zapach zawiera substancje chemiczne, takie jak 2-heptanon i p-krezol, które znajdują się również w jednym z ulubionych miejsc lęgowych much – krowim łajnie. Tak więc kwiaty typu obrazki plamiste są po prostu nie do odparcia dla żeńskich P. phalaenoides (nie jest jasne, dlaczego interesują się tylko samice)Uwalnianie zapachów naśladujących gnijącą materię organiczną w celu zwabienia much i chrząszczy poszukujących miejsc składania jaj lub pożywienia jest znane jako sapromyiophily. Oprócz Araceae, ten typ oszukańczego przyciągania występuje w rodzinach: kokornakowatych (Aristolochiaceae), trojeściowatych (Asclepiadaceae) i storczykowatych (Orchidaceae). Nawiasem mówiąc, to tylko nasze ludzkie uprzedzenia skłaniają nas do przekonania, że zapachy kwiatów muszą być „ładne”: roślina wytwarza taki zapach, jaki jest potrzebny, aby ściągnąć właściwego zapylacza.


Wenus i Kupidyn cieszą się aromatem ogrodu, a w zasięgu wzroku nie ma ani jednej muchy ściekowej. Alegoria zapachu Jana Bruegla Starszego (1568–1625) i Petera Paula Rubensa (1577–1640) © Museo del Prado:



Samica muszki siada na kolbie, pełznie w dół przez pierścień „włosków” (zmodyfikowane sterylne kwiaty męskie) i dociera do komory kwiatowej o gładkich ścianach u podstawy struktury. Lepiej żeby jej się tam podobało, bo zostanie na trochę: jest w pułapce.


Szczegóły kwiatostanu obrazka plamistego © Fabelfroh , Wikimedia Commons.



Z powodu plątaniny włosków i śliskich ścian muszka nie może wyczołgać się z komory kwiatowej. Ale to nie jest takie złe: gdy jest zamknięta, może żywić się pożywnymi wydzielinami wytwarzanymi przez żeńskie kwiaty u podstawy kolby. Z punktu widzenia rośliny uwięzienie jest niezbędne. Muszka może mieć pyłek przyczepiony do jej ciała we wcześniej odwiedzonych obrazkach plamistych; kiedy wędruje po komorze przez 18 do 24 godzin, istnieje duża szansa, że pozostawi część tych ziaren pyłku na podatnych znamionach.


Mijają godziny i wszystko zaczyna się zmieniać. Kwiaty męskie, położone wyżej na kolbie, zaczynają uwalniać pyłek, który spada na uwięzioną muszkę. Następnego dnia żeńskie kwiaty nie wydzielają już zapachu ani pokarmu, kolba przestaje wytwarzać ciepło, a włoski więdną. Teraz obciążona pyłkiem muszka może odejść. Niestety, wolność jest efemeryczna: uciekającą muchę szybko wabi kolejny kwiatostan i proces powtarza się. Następuje zapylenie krzyżowe.


Ten rodzaj relacji roślina-owad, polegający na przymusowym przetrzymywaniu, jest znany jako zapylanie pułapkowe i jest jednym z najstarszych systemów zapylania. Nymphaeales (rząd składający się z lilii wodnych i innych roślin) i chrząszcze grają w tę grę od około 90 milionów lat i działa ona dobrze zarówno dla strażników więziennych, jak i dla więzionych.


Psychoda phalaenoides
 jest jedynym znanym zapylaczem obrazków plamistych w Wielkiej Brytanii, ale inne muszki ściekowe, ziemiórkowate (Sciaridae), ochotkowate (Chironomidae) i małe muchówki gnojowe (Sphaeroceridae) zapylają tę roślinę i inne Arum spp. w innych miejscach świata. A do odkrycia jest o wiele więcej: Gfrerer et al .  Frontiers in Plant Science 12: 719092, 2021) zarejestrowali 289 lotnych związków chemicznych kwiatów obrazków plamistych z różnych populacji roślin w Europie kontynentalnej, co jest najwyższą wartością kiedykolwiek znalezioną w pojedynczym gatunku rośliny. Ta różnorodność zapachów prawdopodobnie odzwierciedla wymagania równie zróżnicowanej fauny, której normalnie nie kojarzy się z zapylaniem: muchówki niebzygowate, czyli muchy inne niż bzygi – „zapomniane muchy” (Orford).i in., 2015. Postępowanie Royal Society B 282: 20142934 ).


Kiedy dowiemy się więcej o tych i innych pozornie bezbarwnych owadach i ich zawiłych relacjach z roślinami, możemy zacząć okazywać im większe uznanie. Nawet pokornej muszce ściekowej.


Poniżej: lilia Salomona (Arum palaestinum) używana od tysiącleci jako pożywienie i lekarstwo przez Arabów i Żydów z Bliskiego Wschodu © Seán A. O'Hara. Jej kwiatowy zapach przypomina zapach fermentujących owoców lub wina i przyciąga muszki owocowe (Drosophila spp.) © Aka, Wikimedia Commons.



Readers’ wildlife photos

Why Evolution Is True, 10 października 2022

TłumaczenieMałgorzata Koraszewska

* Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk