Według Mahmouda Abbasa Jerozolima jest “wieczną stolicą państwa Palestyny”. No ale Abbas jest palestyńskim dyktatorem arabskim, którego kadencja prezydencka skończyła się w 2009 r. Abbas i Arabowie palestyńscy wiedzą nie tylko, że Jerozolima jest stolicą “Palestyny” – uważają także, że dobrze wiedzą jak wygląda “Palestyna”.
Tutaj jest logo Ruchu Młodzieżowego Fatahu. Granice tego, co nazywają “Palestyną”, są w zasadzie granicami Izraela, poza tym, że włączają także Gazę i Zachodni Brzeg.
Nie jest zaskakujące, że ta mapa niezbyt przypomina rzeczywistość – nie dlatego, że próbuje włączyć państwo Izrael w “Palestynę”, ale dlatego, że nie było kraju o nazwie Palestyna, który odpowiadałby tej mapie.
Na przykład, w artykule Palestine: On The History and Geography of a Name, Bernard Lewis pisze o granicach terytorium, które nosi tę nazwę. A te granice nieustannie zmieniały się:
W późniejszym okresie rzymskim i bizantyjskim dokonano szeregu zmian, w trakcie których rzymską Palestynę rozciągnięto przez anektowanie do niej sąsiadujących terytoriów, a potem podzielono. Za Dioklecjana prowincja Arabia, założona przez . cesarza Trajana w 105 r., została przyłączona do Palestyny, ale w 358 r. ten teren, składający się z Negew i południowej Transjordanii, stanowił odrębną prowincję o nazwie Palestina Salutaris. Około roku 400 właściwą Palestynę podzielono na dwie prowincje znane jako Palestina Prima i Palestina Secunda, podczas gdy Palestina Salutaris otrzymała nazwę Palestina Tertia
Jak wygodnie: trzy Palestyny!
W tym układzie mieliśmy:
o Palestina Prima - obejmowała Judeę i Samarię, obejmowała Edom i rozciągała się na wschód do Transjordanii. Jej stolicą była Caesarea.
o Palestina Secunda – obejmowała Dolinę Jezreel, Galileę, północną Transjordanię i obszar Golan. Jej stolicą było Scythopolis (Beth Szean) a Palestina Tertia - obejmowała Negew, południową Transjordanię i część Synaju. Jej stolicą była Petra.
Trzy Palestyny – ale brak stolicy w Jerozolimie.
Po muzułmańskiej inwazji i podboju tego terytorium dokonano pewnych zmian.
Lewis wyjaśnia:
Po podboju arabskim w siódmym wieku nowi władcy kraju w zasadzie zachowali istniejące podziały administracyjne; Palestina Prima i Palestina Secunda pozostały, ale z nowymi nazwami i nowymi stolicami. Pierwsza stała się Filastin, oczywista arabska adaptacja rzymskiej nazwy i była administrowana najpierw z Lyddy, a później z Ramli. Palestina Secunda otrzymała nazwę Urdunn, to jest, Jordan, od nazwy rzeki i miała stolicę w Tyberiadzie. Jerozolima, która w najwcześniejszych tekstach arabskich nosi rzymską nazwę Aelia, nie była siedzibą rządu prowincji, ani nawet okręgu [podkreślenie dodane].
Czyli również w okresie muzułmańskich rządów nie było stolicy w Jerozolimie i nie było też niepodległego kraju o nazwie Palestyna:
We wczesnośredniowiecznym arabskim okresie Filastin i Urdunn były okręgami tworzącymi część większej jednostki geograficznej, znanej jako Syria lub, by użyć arabskiego terminu, kraj Szam.
Ten drugorzędny status Palestyny istniał nie tylko za czasów panowania Rzymian, ale także w czasach Imperium Bizantyjskiego i rządów muzułmańskich – aż ziemię tę zdobyli krzyżowcy. Wówczas nastąpiła zmiana:
W okresie krucjat nazwy Palestyna i Filastin popadły w zapomnienie. Muzułmanie już nie administrowali tych terenów, a krzyżowcy woleli nazywać podbity przez siebie kraj Ziemią Świętą, zaś państwo, jakie tam założyli, Królestwem Jerozolimy.
Jerozolima zdobyła wreszcie jakieś uznanie – ale nie ze strony muzułmanów.
Później, kiedy muzułmanie ponownie zdobyli kraj od krzyżowców, nastąpiły dalsze podziały.
Po ponownym podboju przez muzułmanów nazwy Filastin i Urdunn zniknęły z administracyjnego użycia. Za następców Saladyna, a jeszcze bardziej za czasów rządów Mameluków od połowy trzynastego do początków szesnastego wieku, kraj został podzielony na nowe jednostki terytorialne, zazwyczaj znane od nazw miast, które były administracyjnymi ośrodkami okręgów. [podkreślenie dodane]
Ten ostatni punkt jest ważny: od tego momentu nie było ani Filastin, ani Palestyny.
Nazwy Filastin lub Palestyna... nie używali Żydzi, dla których normalną nazwą kraju od czasów Exodusu do dnia dzisiejszego była Erec Izrael. Nie była dłużej używana przez muzułmanów, dla których nigdy nie znaczyła nic więcej poza administracyjnym okręgiem i została zapomniana nawet w tym ograniczonym sensie.
Kto więc używał słowa “Palestyna”?
Słowo to przyjęło się szeroko w świecie chrześcijańskim. W okresie Renesansu ożyło zainteresowanie klastyczną starożytnością i w wyniku tego rzymska nazwa Palestyny stała się powszechnie używanym słowem w większości języków europejskich na określenie tego kraju. Za panowania brytyjskiego ponownie używano go na określenie obszaru po obu stronach rzeki Jordan – po raz pierwszy od wczesnego Średniowiecza.
Za rządów arabskich terytorium dzielono wielokrotnie. Przypomnijmy, żeby dać jakieś pojęcie o tych ciągłych zmianach:
o W pewnym okresie obszary po obu stronach Jordanu były podzielone na sześć okręgówze stolicami w Gazie, Lyddzie, Qaqun, Jerozolimie, Hebronie i Nablusie, z wszystkimi sześcioma okręgami tworzącymi część prowincji Szam ze stolicą w Damaszku. (Jerozolima została wreszcie stolicą – stolicą okręgu – z rzeczywistą stolicą w Damaszku.)
o Czasami Gaza i Lydda były odrębnymi prowincjami.
o Podczas późnego okresu Mameluków większość Palestyny wydaje się być podzielona na Niyaba (powiaty) Gazy i Safed. Niyaba Safed obejmował wiele z tego, co jest dzisiejszym Libanem, z okręgami Tyre i Tibnin. Wszystko to nadal było pod rządami Damaszku.
o Po podboju przez Osmanów w 1516-17 r. kraj został podzielony na osmańskie okręgi administracyjne (Sandżak) Gazy, Jerozolimy, Nablusu i Safedu na zachód od Jordanu i Adżlun w Transjordanii. Dodatkowy okręg, Ladżun na zachodnim brzegu dodano później. Raz jeszcze wszystkie te okręgi były poddane władzy z Damaszku.
o Od czasu do czasu ponownie dzielono te okręgi i przesuwano ich granice przez czterysta lat rządów osmańskich.
o W ostatnim okresie, przed przyjściem Brytyjczyków, środek i północ kraju były częścią wilajetu Bejrutu, podczas gdy Transjordania stała się częścią wilajetu Damaszku, a reszta “Palestyny” stała się niezależnym okręgiem Jerozolimy – niezależnym w tym sensie, że zależał bezpośrednio od stolicy w Damaszku, ale nie był poddany żadnemu paszy z otaczających go prowincji.
Od lat 1887-1888 mapa terytorium wyglądała następująco:
Nigdy nie było suwerennego kraju o nazwie “Palestyna”, odpowiadającego mapom, które lubią pokazywać Abbas i Fatah. Istniał okręg o nazwie Jerozolima, stanowiący część tego, do czego Arabowie palestyńscy zgłaszają roszczenia na swoje państwo.
Jeśli chodzi o stolice, było ich tak wiele (zazwyczaj poddane władzom w Damaszku), że zamiast być wieczną stolicą “Palestyny” Jerozolima była efemeryczną stolicą bardzo okrojonego obszaru w części Palestyny.
Let Abbas Know: The Eternal Capital of "Palestine" Isn't Jerusalem, It's Damascus
Elder of Ziyon, 20 lutego 2018
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Daled Amos
Izraelski bloger piszący o historii i problemach Bliskiego Wschodu, a w szczególności Izraela. http://daledamos.blogspot.com/
