Prawda

Czwartek, 31 października 2024 - 23:58

« Poprzedni Następny »


“Słodki handel” Monteskiusza i “dyplomacja Boga” Cobdena


Matt Ridley 2017-10-20

Anarchiści i antyglobaliści wypowiadają się za silnym państwem opiekuńczym i przeciw obrzydliwemu konsumeryzmowi.
Anarchiści i antyglobaliści wypowiadają się za silnym państwem opiekuńczym i przeciw obrzydliwemu konsumeryzmowi.

“Gra w ultimatum” jest szatańskim wynalazkiem ekonomistów, do badania ludzkiego egoizmu. Jeden z graczy ma podzielić się otrzymaną sumą pieniędzy z innym graczem, ale cała suma przepada, jeśli ten drugi gracz odmawia przyjęcia oferty. Ile powinno się zaofiarować? Kiedy poproszono ludzi z plemienia Machiguenga w Peru, by zagrali w tę grę, zachowywali się egoistycznie, chcąc dzielić się tylko drobną częścią niespodziewanej gotówki. Nie tak daleko od nich, Achuarowie w Ekwadorze byli znacznie hojniejsi, oferując drugiemu graczowi niemal połowę pieniędzy – i tak samo, mniej więcej, reagują ludzie w świecie rozwiniętym.

Co wyjaśnia tę różnicę? Machiguenga są w zasadzie izolowani od świata rynków i handlu.  Achuarowie są przyzwyczajeni do kupowania i sprzedawania obcym na rynkach. Takie samo zachowanie widać było w 15 społecznościach małych państw na całym świecie w fascynującym badaniu wykonanym przez antropologa z Harvardu, Joe Henricha i jego współpracowników. Im bardziej ludzie są zintegrowani z handlem światowym, tym są hojniejsi. Jak podsumował wyniki jeden z autorów tych badań, Herb Gintis: “Społeczeństwa, które powszechnie uczestniczą w handlu, rozwijają kulturę współpracy, sprawiedliwości i szacunku dla jednostki”.


Nie zaskoczyłoby to Monteskiusza, który mówił o “słodkim handlu”, ani Woltera, który podziwiał przyjacielską współpracę “żyda, mahometanina i chrześcijanina” na londyńskiej giełdzie, ani Adama Smitha, Davida Ricardo i Richarda Cobdena, orędowników wolnego handlu we wczesnych latach rewolucji przemysłowej.


Cobden powiedział: “Wolny handel jest dyplomacją Boga i nie ma innej niezawodnej drogi do zjednoczenia ludzi w więzach pokoju”. Miał rację. Niedawne badania potwierdziły, że handel jest główną podstawą pokoju. “W świecie rozwiniętym rozwój ekonomiczny prowadzi do pokoju między państwami, podczas gdy demokracja tego nie robi” - konkluduje Faruk Ekmekci z uniwersytetu Ipek w Turcji. Istnieją przytłaczające dowody, że rynki nie tylko wzbogacają ludzi, ale czynią nas uprzejmiejszymi, mniej skłonnymi do wojaczki i bardziej skłonnymi do wzajemnej pomocy.


Dlaczego więc stało się obiegową mądrością, że każdy ruch ku wolnym rynkom i wolnemu handlowi jest ruchem w kierunku egoizmu, konfliktu i chciwości, podczas gdy państwo jest rzekomo źródłem wszelkiego rodzaju przyjaznych relacji? Kiedy Daniel Hannan otworzył w zeszłym tygodniu Instytut Wolnego Handlu w Foreign Office, zaatakowano to jako inicjatywę, która jest ich zdaniem przejawem brzydkiego “twardego Brexitu”, mimo że wolny handel był ambicją rządu brytyjskiego – z przerwami – od 1846 r. Jak to ujął Liam Fox podczas otwarcia: „Na długo przed Brexitem i na długo przed UE, Zjednoczone Królestwo było orędownikiem globalnego wolnego handlu”.


Krytycy Hannana, tacy jak kampania o wprowadzające w błąd nazwie Open Britain, sugerują, że wolny handel tworzy wrogość, rzekomo prowadzi do obniżenia standardów zabezpieczenia społecznego. Jest to oczywisty nonsens. Czy zabezpieczenie społeczne jest gorsze w Nowej Zelandii, która ma wolny handel, czy w protekcjonistycznej Wenezueli? W Korei Południowej czy w Północnej? W Singapurze czy w Birmie? Jest pozytywna, przyczynowa korelacja między wolnym handlem a wysokim standardem życia, włącznie z wysokim zabezpieczeniem społecznym.


Zdumiewające wzbogacenie świata w ciągu ostatnich 50 lat, kiedy skrajna bieda zmalała o ponad 50 procent do poniżej 10 procent populacji świata, nie mogłoby zdarzyć się bez wolnego handlu i innowacji, jakich dostarcza. Nie zaprzecza temu żaden poważny ekonomista. Liberalizacja handlu światowego od II wojny światowej była odpowiedzialna za uczynienie świata nie tylko zamożniejszym, ale także zdrowszym, szczęśliwszym i bardziej przyjaznym. Jeśli brzmi to niewiarygodnie dla millenialsów, to może powinni poprosić swoich profesorów, by dawali im nieco mniej lektur inspirowanych przez Marksa.


Ach tak, mówią „Remainers”, ale spójrzcie na sprawę Bombardiera. Z pomocą merkantylistycznych regulacji amerykańskich Boeing zastrasza rywalizującego producenta samolotów z Kanady z fabryką w Belfaście, przypominając nam, że musimy zostać w Unii Europejskiej, żeby być w stanie opierać się takim taktykom. Są cztery problemy z tym argumentem: pierwszy, jesteśmy obecnie w Unii Europejskiej; drugi, bycie w UE nie ochroniło Airbusa od podobnych sporów z Boeingiem; trzeci, Wielka Brytania, z silnymi związkami obronnymi z Ameryką, może bardziej polegać na Ameryce niż na Brukseli; czwarty i najbardziej przekonujący, małe kraje wyprzedziły duże w handlu światowym. Spójrzcie na Nową Zelandię, Islandię, Singapur i Szwajcarię.


Pamiętamy, że UE i USA dyskutują o porozumieniu o wolnym handlu od ponad 30 lat. Zawsze rozbija się to o protekcjonistyczne interesy po obu stronach: włoskie tkaniny, francuskie filmy, amerykańskie samoloty. Bez UE Wielka Brytania, najmniej protekcjonistyczna z dużych gospodarek, dawno temu zawarłaby dwustronny układ z Ameryką i zdelegalizowała jednostronne cła na produkowane towary.


Sprawa Bombardiera pokazuje, że tradycyjne metody zwalczania dumpingu przestały działać w świecie zintegrowanych linii zaopatrzenia, gdzie skutki mogą szkodzić klientom na całym globie. W żaden sposób nie uzasadnia to bloków handlowych, ale podkreśla potrzebę ożywienia impetu ku wolnemu handlowi światowemu. Według OECD kraje 20G miały w 2010 r. około 300  różnego rodzaju barier. Pięć lat później ta liczba zwiększyła się pięciokrotnie.


Jeśli chodzi o politykę krajową, orędownicy wolnego rynku i przedsiębiorczości muszą odtworzyć radykalizm Cobdena, Ricardo i Smitha. W ostatnich latach jakoś pozwoliliśmy  zwolennikom autorytaryzmu przedefiniować wolny handel jako coś wstecznego, uciskającego robotników, mimo że wolny handel tworzy miejsca pracy i podnosi płace. To jest najbardziej radykalna i wyzwalająca idea, kiedykolwiek wymyślona: że ludzie powinni mieć wolność wymiany dóbr i usług tak, jak im to odpowiada, niezależnie od tego, czy żyją w różnych wsiach, miastach czy krajach i to bez biurokratycznych barier ze strony rządu, który może ich powstrzymać.


Konserwatyści nie mogą konkurować z Labour przez oferowanie imitacji tego samego protekcjonalnego paternalizmu. Powinni oferować młodym coś bardziej rewolucyjnego, wyzwalającego, egalitarnego, zakłócającego spokój, kooperacyjnego i demokratycznego niż zatęchły etatyzm. Nazywa się to wolność.


Pierwsze publikacja na łamach Times.


Montesquieu’s “switt commerce” and Cobden’s “God’s diplomacy”

Rational Optimist, 6 października 2017 r.

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley


Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.

Od Redakcji


Warto przypomnieć opinię Monteskiusza o Polsce


W krajach handlowych pieniądz, który nagle znikł, wraca, ponieważ państwa, które go otrzymały, są go winne; w krajach, o których mówimy, pieniądz nie wraca nigdy, ponieważ ci, którzy go wzięli, nie są nic winni.


Za przykład może tu służyć Polska. Nie ma ona prawie nic z tego, co nazywamy ruchomościami świata, chyba jedynie swoje własne zboże. Kilku magnatów posiada całe prowincje; cisną chłopa, aby mieć więcej zboża do wysłania za granicę i kupić za nie rzeczy, których wymaga ich zbytek. Gdyby Polska nie handlowała z żadnym narodem, mieszkańcy jej byliby szczęśliwsi. Magnaci, którzy mieliby tylko swoje zboże, dawaliby je chłopom, aby mogli wyżyć; zbyt wielkie posiadłości byłyby im ciężarem, podzieliliby je między chłopów; ponieważ każdy miałby pod dostatkiem skór i wełny w swoich stadach, nie byłoby już nadmiernych wydatków na odzież; możni, którzy zawsze kochają zbytek, a mogliby go znaleźć jedynie w kraju, zachęcaliby biedaków do pracy. Twierdzę, że naród ten stałby się bardziej kwitnący, o ile nie osunąłby się w barbarzyństwo: rzecz, której prawa mogłyby zapobiec.

„O duchu praw”

 

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Notatki

Znalezionych 2732 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Sprawiedliwość wymaga uczciwych procedur   Dershowitz   2023-08-26
Krytyka porozumienia między USA a Iranem o wymianie więźniów w prasie saudyjskiej     2023-08-23
Reporter przewidział pogrom Farhud w 1939 roku     2023-08-22
Nanoracjonalizm wojen religijnych w epoce nuklearnej   Koraszewski   2023-08-21
Syndrom „Musimy coś zrobić”   Taheri   2023-08-18
Izraelskie osiedla nie są nielegalneOdpowiedź Nathanielowi Bermanowi   Kontorovich   2023-08-18
Kto rozpoczął II wojnę światową?   Jacoby   2023-08-17
Co się stało z eskalacją izraelskiej dominacji?   Pandavar   2023-08-16
List do przyjaciela i kilku innych osób   Koraszewski   2023-08-09
Barwna historia Palestyny na Twitterze   Collier   2023-08-08
Byli pracownicy Departamentu Stanu przyznają, że się myliliDlaczego więc Izrael miałby ich teraz słuchać?   Flatow   2023-08-06
„Nasz najmniej odrażający wybór”Od premiery filmu „Oppenheimer” odżyła debata na temat użycia bomby atomowej w Japonii   Jacoby   2023-08-04
Nieznośny irracjonalizm racjonalizmu   Koraszewski   2023-08-03
Robert Malley i zew Trzeciego Świata   Mansour   2023-08-01
Eskalacja agresji irańskich mułłów w Ameryce Łacińskiej i na Bliskim Wschodzie   Rafizadeh   2023-07-27
Administracja Bidena zostawia sojusznika USA na lodzie   Bryen   2023-07-27
Przywoływanie do porządku   Collins   2023-07-25
Dlaczego Palestyńczycy zawsze ogłaszają zwycięstwo, kiedy przegrywają?     2023-07-24
Każda umowa z Iranem wymaga zgody Kongresu   Kemp   2023-07-22
Administracja Bidena na nowo definiuje antysemityzm. I wyklucza najbardziej zgubną obecnie formę nienawiści do Żydów   Kontorovich   2023-07-22
Wizyta irańskiego prezydenta w Ameryce Łacińskiej     2023-07-21
Recenzja książki Andrzeja Koraszewskiego   Eyal-Fajtlowicz   2023-07-20
Czy kłamią, że nie wiedzą?   Koraszewski   2023-07-17
Czy ci się to podoba, czy nie, tożsamość ma znaczenie – ale która tożsamość?   Fernandez   2023-07-14
Biden podaje rękę antysemitomBojkot izraelskich instytucji akademickich jest tylko najnowszym przykładem tego, jak Departament Stanu USA niemal wypowiedział wojnę Izraelowi.   Bard   2023-07-13
Najwyższy czas przyjąć Ukrainę do NATO   Jacoby   2023-07-12
Czy Departament Stanu przestrzega prawa USA na terytoriach spornych?     2023-07-11
Co naprawdę powiedział Frederick Douglass w swoim wspaniałym przemówieniu z okazji Dnia Niepodległości   Jacoby   2023-07-11
Dziennikarstwo z użyciem płynów ustrojowych   Koraszewski   2023-07-10
Świat wysyła komunikat: Izrael powinien po prostu zaakceptować mordowanie Żydów     2023-07-08
Podczas gdy Stany Zjednoczone wzywają Izrael do „powściągliwości”, codziennie bombardują cele terrorystyczne na całym świecie     2023-07-05
Saudyjski publicysta niechętnie chwali Izrael i omawia „zjawisko Edy Cohena”     2023-07-04
Pochwała krytyków gender     2023-07-04
Wyburzenia domów przez Izrael i Egipt   Fitzgerald   2023-07-03
Ostatni upust żółci   Koraszewski   2023-07-03
Co arabscy darczyńcy dla amerykańskich uniwersytetów kupują za 10 miliardów dolarów?   Bard   2023-07-02
Krew, ropa i golf: Zachodnia hipokryzja wobec COP-28   Fernandez   2023-07-01
Misterium historycznego zakrętu   Koraszewski   2023-06-28
Chiny, Pakistan i Turcja sięgają po Kaszmir   Bulut   2023-06-27
Kto chce apartheidu? Palestyńczycy!     2023-06-25
Jak USA starają się związać ręce Izraela przed ogłoszeniem nowej umowy z Iranem   Doran   2023-06-24
ONZ i WHO obwiniają Izrael bardziej niż kogokolwiek innego   Bryen   2023-06-22
Problem z definicją antysemityzmu IHRA polega na tym, że nie pozostawia miejsca dla  antysemitów     2023-06-21
Groźba decywilizacji   Lloyd   2023-06-21
„To nie dowcip”: zaskakujące milczenie administracji Bidena, ONZ i UE w sprawie łamania praw człowieka w Iranie   Rafizadeh   2023-06-20
UNRWA dostarcza darmowych świadczeń 775 tysiącom osób, które nie są uchodźcami nawet według jej własnej definicji     2023-06-19
Polityka w czasach romantycznej zarazy   Koraszewski   2023-06-17
Antyzachodni klub nuklearny: Korea Północna, Chiny, Rosja i Iran niebezpiecznie atakują Zachód   Rafizadeh   2023-06-08
Polemika z izraelskimi migawkami   Koraszewski   2023-06-08
Amerykanin w Moskwie   Bawer   2023-06-07
Saudyjczycy wyłaniają się jako nowe mocarstwo Bliskiego Wschodu     2023-06-06
Czy modne bzdury przestaną być modne?   Koraszewski   2023-06-05
Amerykańska Narodowa Strategia Przeciwdziałania Antysemityzmowi jest porażką, zanim rozpoczęła działalność     2023-06-03
Głupota i podłość w służbie walki o władzę   Koraszewski   2023-06-02
Nowe media i stare problemy z dialogiem   Koraszewski   2023-05-30
Turcja: Co powiedziałby ojciec?   Taheri   2023-05-30
Wybory w Turcji: nacjonalistyczna polityka tożsamości wygrywa mimo nędzy   Bekdil   2023-05-27
Ekstremiści już planują wykorzystanie AI   Stalinsky   2023-05-23
Wywiad rzeka o seksie   Koraszewski   2023-05-22
Iran: Zastąpienie Chomeiniego Clintonem   Taheri   2023-05-20
Krytyka nazbyt zatroskanego rozumu   Koraszewski   2023-05-19
Dwaj reformatorzy, dwa bardzo różne światy   Fernandez   2023-05-17
Napięcia rosną na Bliskim Wschodzie, gdy jedna strona chce zabijać Żydów, a druga strona to Żydzi, którzy nie chcą umierać i żadna ze stron nie godzi się  na kompromis     2023-05-15
Problem niedoborów wody na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej   Raphaeli   2023-05-15
Dziewczyna z Krochmalnej, która nie została Jentł   Walter   2023-05-10
Co dalej w sprawie uczciwości sztucznej inteligencji?   Koraszewski   2023-05-09
Wiek XXI – wojna przeciw kobietom i zanikanie rodzaju żeńskiego   Chesler   2023-05-08
Systematyczne zaciemnianie uprzedzeń rasowych   Rubinstein   2023-05-05
Absurd goni absurd   Koraszewski   2023-05-04
Świat w krzywych zwierciadłach   Koraszewski   2023-05-02
Dwadzieścia lat po obaleniu Saddama przez Amerykę Irakijczycy są pod butem islamistycznego Iranu   Abdul-Hussain   2023-04-29
Sprawy, które wzbudzają niepokój   Hirsi Ali   2023-04-28
Turcja: Porzuceni iraccy i syryjscy chrześcijanie   Bulut   2023-04-27
Urzędnik państwowy stanął w obronie praw związanych z płcią i drogo za to zapłacił   Kay   2023-04-20
Wycofanie się z Afganistanu było jednym chaosem. Dlaczego Biden udaje, że tak nie było?   Jacoby   2023-04-19
Islamskie dyktatury próbują kupić agencje ONZ   Meotti   2023-04-17
Czy moralność jest zapisana w genach?   Koraszewski   2023-04-13
Francja: “Krajobraz ruin”   Milliere   2023-04-11
„Biedni” Palestyńczycy nie są tacy biedni   Fitzgerald   2023-04-07
Hipokryzja brytyjskiego premiera Rishiego Sunaka wobec Izraela i terroru   Flatow   2023-04-06
Serce i umysł: Ćwierć wieku MEMRI   i Alberto M. Fernandez   2023-04-04
Żart niech się żartem odciska, a przed fejkami uczmy bronić się za młodu   Koraszewski   2023-04-01
Obrona obiektywnego dziennikarstwa   Jacoby   2023-03-31
Co myślą Palestyńczycy?   Hirsch   2023-03-30
Słowa nie mają znaczenia. Mamy władzę nad słowami, a nie odwrotnie.   Krauss   2023-03-29
Dziennikarze czczą Rogeta i porzucają obiektywizm   Bard   2023-03-29
Progresiści zwrócili Demokratów przeciwko Izraelowi   Tobin   2023-03-28
Roger Waters twierdzi, że odmawia się mu „wolności słowa”, obiecuje pozwać niemieckie miasta   Fitzgerald   2023-03-26
Dylematy demokraty, chochoła i warchoła   Koraszewski   2023-03-25
Czy niemowlęta nadal wygrywają wojny?   Taheri   2023-03-24
France24 zawiesza dziennikarzy za antysemityzm   Wójcik   2023-03-22
Nie każda solidarność budzi podziw i uznanie   Koraszewski   2023-03-20
Protesty i Zasada Pani Frearson   Collins   2023-03-19
Amerykańscy profesorowie przemawiają na konferencji terrorystów   Flatow   2023-03-18
Pornografia protestu. Szukanie przyjemności w szlachetności buntu   Leibovitz   2023-03-18
Pożegnać świętości, wrócić do zasad   Koraszewski   2023-03-17
Mordercza obsesja UE na punkcie Izraela   Tawil   2023-03-17
Czy modlitwa w szkole jest zgodna z Konstytucją?   Dershowitz   2023-03-14
Dziecięca choroba lewicowości   Koraszewski   2023-03-10
Lista rzeczy, których NIE zobaczymy i NIE usłyszymy od rządu i mediów USA po zamordowaniu obywatela amerykańskiego w Judei     2023-03-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk