Prostym sposobem na zniechęcenie influencerów do tworzenia treści o niskiej jakości jest rezygnacja z pstrykania myszką.
Ewolucja skłoniła nas do poszukiwania słodyczy, ponieważ cukier był rzadkim źródłem energii. Kiedy nauczyliśmy się produkować cukier na skalę przemysłową, nasze zamiłowanie do słodyczy zmieniło się z ewolucyjnego atutu w paskudny nałóg. To samo dotyczy teraz informacji. W dobie nadmiaru informacji nasza ciekawość, która kiedyś pozwalała nam się skupić na tym, co ważne, teraz nieustannie rozprasza nasz umysł. Ten nienasycony apetyt na byle jaką informację rujnuje umysły zarówno twórców treści, jak i ich odbiorców.
Analogia między informacją a cukrem to nie tylko zgrabna metafora. Badanie przeprowadzone w 2019 roku przez naukowców z Berkeley wykazało, że nowe informacje mogą oddziaływać na nasz mózg wyzwalając dopaminę w taki sam sposób, jak żywność i to niezależnie od tego, czy zdobyte informacje są przydatne, czy nie. Mówiąc prościej, mózg traktuje otrzymanie nowych informacji jako nagrodę samą w sobie i może pożądać ich, niezależnie od jakości.
Przez setki tysiącleci nie stanowiło to problemu, ponieważ na równinach sawanny lub w głębi dżungli informacje były rzadkie i cenne jak miód. Ale to wszystko zmieniło się wraz z pojawieniem się druku, radia, telewizji i oczywiście Internetu.
Żyjemy teraz w czymś, co można by nazwać rynkiem walki o naszą uwagę, pełnym aktorów starających się wszelkimi możliwymi sposobami zainteresować nas. Ponieważ informacje niskiej jakości są tak samo skuteczne w zaspokajaniu naszego pożądania informacji, jak informacje wysokiej jakości, najskuteczniejszym sposobem przyciągnięcia naszej uwagi jest masowa produkcja niskiej jakości „śmieciowych informacji” – rodzaj fast foodu dla mózgu. Podobnie jak prawdziwa „śmieciowa żywność”, śmieciowe informacje są tanie w produkcji i przyjemne w konsumpcji, ale mają też niską wartość odżywczą. Są również potencjalnie uzależniające i niebezpieczne, jeśli są spożywane w nadmiernych ilościach.
Niepotrzebne informacje to często fałszywe informacje. Ale to nie są śmieci, tylko dlatego, że fałszywe. To są śmieci, ponieważ nie poprawiają twojego życia i nie poprawiają twojego rozumienia świata. Wszystko, co oferują, to rozproszenie twojej uwagi.
Popularne rodzaje śmieciowych wiadomości, to plotki, przynęty na kliknięcia, teorie spiskowe i bełkot. Taniość i uzależnienie tego rodzaju treści o niskiej jakości pozwoliło jej zdominować sieć. Jest zawsze w zasięgu internautów, a miliony ludzi są teraz uzależnione od tego. Dlatego bez końca przewijają swoje osie czasu na Twitterze, sprawdzają powiadomienia na Instagramie lub wielokrotnie klikają odświeżanie strony głównej YouTube.
Takie formy bezmyślnego przeglądania nie tylko nie poprawiają zrozumienia świata, ale mogą je wręcz utrudniać. Ostatnie badania (podsumowane na poniższym filmie) sugerują, że osoby ustawicznie przeglądające media społecznościowe mają tendencję do doświadczania tzw. „normatywnej dysocjacji”, zjawiska, w wyniku którego stają się mniej świadomi i mniej potrafią przetwarzać informacje, do tego stopnia, że często nie mogą sobie przypomnieć, co właśnie przeczytali.
A jednak pomimo tego, że są „pustymi kaloriami”, śmieciowe informacje nadal pysznie smakują. Ponieważ szlaki dopaminy nie potrafią odróżnić informacji przydatnych od bezużytecznych, konsumowanie śmieciowych informacji daje satysfakcję, daje to złudzenie, że się uczysz, że stajesz się mądrzejszy – nawet jeśli zasadniczo wszystko, co robisz, to wpychanie do mózgu intelektualnego popcornu.
W końcu uzależnienie od bezużytecznych informacji prowadzi do tego, co nazywam „otyłością intelektualną”. Tak jak obżeranie się niezdrowym jedzeniem nadyma ciało, tak obżeranie się niezdrowymi informacjami rozdyma umysł, wypełniając go kakofonią na wpół zapomnianego bełkotu, który odwraca twoją uwagę i dezorientuje zmysły. Każdy kęs słodkiej zawartości, którą spożywasz, zaostrza Twój apetyt na więcej – a gdy pochłaniasz więcej, mniej się uczysz i mniej myślisz. W rezultacie twoja świadomość zostaje zatkana; rozwijasz miażdżycę mózgu.
Miliony z nas są teraz nieustannie rozpraszane przez śmieciowe informacje. Niektórzy spędzają całe dni na dopingowaniu swojej grupy odniesienia w niemożliwej do wygrania wojnie kulturowej online, zabawiając się dzikimi karykaturami rzekomego zła przeciwników, a tym samym zanurzając się coraz głębiej w wykoślawiony obraz świata. Inni spędzają całe dnie, obserwując starannie ułożone choreografie „życia” swoich ulubionych influencerów na TikTok lub YouTube, myląc sztuczny świat z postaciami wystawionymi na pokaz z rzeczywistością, zaniedbując swoje prawdziwe życie i w końcu jedyną radością, jakiej doświadczają, jest ułuda.
Ten rodzaj objadania się jest porównywalny do „emocjonalnego jedzenia”, nałogu ciągłego jedzenia jako mechanizmu radzenia sobie z frustrującą rzeczywistością. Ale to, co sprawia, że uzależnienie od śmieciowych informacji jest bardziej destrukcyjne niż tradycyjne objadanie się jedzeniem, to fakt, że niszczy nie tylko zdrowie konsumentów, ale także ich producentów.
Tak wielu ludzi rozpoczyna karierę online ponieważ tworzenie śmieciowych informacji jest najłatwiejszym sposobem na zdobycie zwolenników przez początkujących influencerów. Problem polega na tym, że kiedy wejdą na tę ścieżkę, zatrzymanie się staje się prawie niemożliwe, ponieważ szybko zostają uwięzieni ze swoimi nowo zdobytymi odbiorcami w pętli sprzężenia zwrotnego wzajemnego uzależnienia, które nazywam „symbiotyczną głupotą”.
Zasadniczo influencer tworzy treści, które karmią uzależnienie widzów od śmieciowych informacji. Z kolei publiczność oferuje influencerowi nagrody, które karmią jego (lub jej) uzależnienie od aprobaty i uwagi. Im bardziej influencer karmi apetyty swoich zwolenników na śmieciowe treści, tym bardziej odbiorcy karmią jego ego. Ten cykl wzajemnego wzmacniania wprowadza zarówno influencera, jak i publiczność w rodzaj obsesji. Los widzów kończy się tym, że stają się intelektualnie zapasieni. Ale los influencera jest często jeszcze gorszy.
Ponieważ influencer skupia się na produkcji najbardziej specyficznego smaku śmieciowych informacji, których jego publiczność wydaje się pożądać, wpada głębiej w niszę. Ta nisza szybko staje się specyficzną marką influencera. Jak wszystkie marki, jest to sztuczna konstrukcja. A jednak, gdy marka staje się bardziej znajoma niż jej twórca, jest również postrzegana przez obie strony jako bardziej autentyczna. Tak więc, aby zachować poczucie wierności sobie i swoim odbiorcom, influencer musi nadal wcielać się w postać, którą stworzył, oferując ten sam smak śmieciowych informacji raz za razem. W ten sposób awatar przejmuje kontrolę nad osobą, a influencer staje się marionetką swoich odbiorców.
Autor podcastów Eric Weinstein nazwał ten proces „ przechwytywaniem publiczności ”. A jego efekty dobitnie ilustruje osobliwy przypadek ukraińsko-amerykańskiego internetowego celebryty Nicholasa Perry'ego, znanego światu jako Nikocado Avocado.
Historia Perry’ego zaczyna się w 2016 roku, kiedy to klasycznie wykształcony muzyk, mający wtedy 24 lata, skupił się na karierze influencera. Jego ambicje skłoniły go do publikowania filmów na YouTube, w których wychwalał zalety weganizmu i prezentował swoją muzyczną pasję – grę na skrzypcach. Ale ku swojej frustracji pozostał w zasadzie niezauważony.
Rok później Perry porzucił weganizm, powołując się na problemy zdrowotne. Teraz mógł jeść, co chciał i zaczął publikować filmy, na których spożywa różne potrawy, rozmawiając z kamerą, jakby jadł obiad z przyjacielem. W ten sposób stał się częścią szaleństwa wideo znanego jako mukbang – co tłumaczy się z koreańskiego jako „transmisja jedzenia”.
Nowe filmy Perry'ego szybko znalazły sporą publiczność. Ale wraz ze wzrostem widowni rosły również jej oczekiwania. Sekcja komentarzy wypełniła się ludźmi, którzy rzucali Perry'emu wyzwanie, by jadł tyle, ile potrafi. Pragnąc zadowolić swoją publiczność, zaczął stawiać sobie nowe wyzwania, każde większe od poprzedniego. Jego publiczność klaskała, ale zawsze domagała się więcej. Wkrótce pokazywał jak zjada szereg dań z restauracji fast-food na jednym posiedzeniu.
Pod pewnymi względami te popisy obżarstwa opłaciły się: Nikocado Avocado „eksplodował” online, zyskując prawie siedem milionów subskrybentów na sześciu kanałach YouTube. Ale koszt tego był również taki, że on sam eksplodował w bardziej dosłownym sensie.
Film z marca 2021 r. przesłany przez Nikocado Avocado.
Nikocado, popychany przez oczekiwania swojej publiczności teraz bardzo różni się od wegańskiego skrzypka, który kilka lat temu zaczął kręcić filmy. Podczas gdy Perry był łagodny i świadomy tego co zdrowe, Nikocado jest hałaśliwy, szorstki i fizycznie groteskowy. Podczas gdy Perry był wybrednym smakoszem, Nikocado pochłania wszystko, niszcząc w pewnym sensie siebie samego.
On i jego publiczność są teraz zamknięci w symbiotycznej głupocie; tak jak jego publiczność popychała go w kierunku fizycznej otyłości, teraz z kolei on popycha swoją publiczność dalej w kierunku intelektualnej otyłości, zmuszając ich do oglądania jak on sam zażera się, torując sobie drogę do przedwczesnej śmierci.
Transformacja Perry'ego jest szczególnie uderzająca, ale nawet w mniej oczywistych przypadkach metamorfoza człowieka w internetową karykaturę może być niepokojąca.
Po lewej: zdjęcie profilowe Nicholasa Perry'ego z 2011 roku na Twitterze. Po prawej: Perry, sfotografowany dekadę później.
Spójrzmy na Louise Mensch, byłą brytyjską posłankę z ramienia partii konserwatywnej i pisarkę, która w 2016 roku opublikowała szerzącą się w Internecie jak wirus historię (z której większość została później zdemaskowana) o rzekomych związkach Donalda Trumpa z Rosją. Louise Mensch zdobyła ogromną publiczność internetową wśród ludzi zaciekle sprzeciwiających się Trumpowi. Pod presją nowych zwolenników, aby odkryć więcej dowodów korupcji Trumpa, Mensch zaczął znajdować wzorce w szumie medialnych plotek, wymyślając coraz bardziej spekulacyjne teorie spiskowe na temat Trumpa i Rosji (w tym twierdzenie, że Władimir Putin zamordował Andrew Breitbarta, założyciela Breitbart News, aby jego praca mogła trafić do sojusznika Trumpa, Steve'a Bannona). Kiedy dawni sojusznicy Louise Mensch wyrazili zaniepokojenie jej nową trajektorią w kierunku skrajnych teorii spiskowych, oskarżyła ich o to, że są na garnuszku Putina lub Trumpa. W końcu jedynymi ludźmi, których nie uważała za zdrajców, byli członkowie jej własnej, uzależnionej od śmieciowych informacji publiczności i radykalizowali się wzajemnie, nawet już po tym, jak media głównego nurtu porzuciły narrację Russiagate.
Inną, nowszą ofiarą porwania przez własną publiczność jest Maajid Nawaz, były islamista, który porzucił ekstremizm i zdobył opinię zaangażowanego, racjonalnego przeciwnika islamskiego radykalizmu. Niestety pandemia popchnęła go do nowego radykalizmu. Jego upadek zaczął się od opublikowania kilku mętnych teorii na temat pandemii COVIDU jako mistyfikacji i oszustwa niczego niepodejrzewającego społeczeństwa. Po tym, jak te jego podcasty stały się popularne, jego publiczność została zdominowana przez ludzi sceptycznych wobec istnienia pandemii COVIDU, którzy obsypywali go pochwałami i swoimi dowodami, że żadnego COVIDU nigdy nie było i nie ma.
W styczniu, po tym, jak Nawaz stracił pracę w brytyjskim programie radiowym LBC z powodu nieuzasadnionych twierdzeń o tajnym, globalistycznym „nowym porządku światowym”, zasugerował, że jego zwolnienie było częścią spisku mającego na celu ukrycie prawdy i wezwał swoich lojalnych zwolenników do płatnego subskrybowania jego kanału, ponieważ było to teraz jedyne źródło dochodu jego i jego rodziny. Jego nowa publiczność okazała się hojna zarówno pod względem finansowym, jak i wyrazów poparcia, a potrzeba sprostania ich oczekiwaniom skłoniła go (świadomie lub nieświadomie), do podwojenia swoich ekstremalnych poglądów. Jego ostatni podcast jest najdzikszym jak dotąd występem, łączącym wspólne ścieżki spiskowe, takie jak opowieści o wskrzeszeniu nazistowskich programów eugeniki i rytuały satanistyczne. Wśród „dowodów”, na których Nawaz teraz polega, jest numerologia.
Badanie nieodpowiedzialnych organizacji globalnych jest oczywiście potrzebne. Ale Maajid Nawaz i jego publiczność nie są już w stanie tego robić, ponieważ ich symbiotyczna głupota napełniła ich mózgi śmieciowymi informacjami i utracili zdolność obiektywności oraz jakiejkolwiek wiarygodności. Zamiast prowadzić prawdziwe śledztwo, Maajid Nawaz odgrywa teraz jedynie rolę guru dla swojej publiczności, rolę, która wymaga dramatu, a nie rzetelności i która może prowadzić tylko do oczekiwanych przez tę publiczność wniosków.
Ostatecznie jest prawdopodobnie niemożliwe, aby osoby goniące za popularnością nie zostały przynajmniej częściowo porwane przez swoich odbiorców. Jako zwierzęta społeczne rozwijamy naszą tożsamość, patrząc na siebie oczami innych. Aczkolwiek twórcy nie mogą postanowić, że nic i nikt nie będzie na nich wpływać, mogą jednak wybrać, do kogo adresują swoją twórczość. Wkładając wysiłek w tworzenie przemyślanych i wyważonych treści mogą opierać się szybkiej i łatwej ścieżce masowej produkcji śmieciowych informacji i kultywować publiczność, której oczekiwania zachęcają do utrzymywania wysokich standardów analizy, unikając przekształcenia się kreatywności w parodię.
Odbiorcy również mogą poprawić rynek dostawców informacji, ponieważ prostym sposobem na zniechęcenie opiniotwórców do tworzenia śmieciowych informacji jest rezygnacja z ich usług. Większość z nas ma normy dotyczące tego, co jemy, więc powinniśmy również mieć normy dotyczące tego, co wpuszczamy do naszych umysłów.
Ekosystem online opiera się na wykorzystywaniu ludzkich instynktów. Jeśli więc ślepo podążasz za swoimi pragnieniami, wpadniesz w pułapkę algorytmicznie wymuszonej symbiozy, która może okraść ciebie – a także tych, których słuchasz – ze sprawczości, a nawet tożsamości. Przynęta na tę pułapkę jest zawsze w zasięgu ręki i na pewno przez jakiś czas będzie dobrze smakować. Ale jeśli cenisz siebie, należy temu stanowczo się opierać, ponieważ im więcej paskudztwa konsumujesz, tym bardziej cię ono zżera.
*Gurwinder Bhogal - brytyjski autor pochodzący z Indii. Publikował na łamach Areo, Quillette, The Humanist, The Sunday Express. Prowadzi blog Rabbit Hole.
