Prawda

Czwartek, 9 maja 2024 - 04:00

« Poprzedni Następny »


Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny


Jerry A. Coyne 2024-03-19


W najnowszym numerze „Science” znajdują się trzy artykuły ideologiczne na temat tego, jak należy zreformować nauczanie przedmiotów ścisłych, aby było bardziej włączające i antyrasistowskie. Większość autorów wszystkich trzech prac jest związana z wydziałami lub instytutami nauczania przedmiotów ścisłych i przyrodniczych, co może wyjaśniać misyjny ton prac. Jeden z nich omówię dzisiaj, a drugi wkrótce.


Artykuł ten dowodzi, że nauczanie genetyki nadal jest systemowo rasistowskie i należy je zaatakować, zdemontować i uczynić wyraźnie antyrasistowskim. W rzeczywistości artykuł mógłby zostać napisany przez Ibrama Kendiego – gdyby wiedział cokolwiek o genetyce. Jak zwykle w przypadku tego typu prac, problemy, które porusza, miały miejsce w dużej mierze w przeszłości i obecnie nie mają charakteru „systemowego” w nauczaniu genetyki. Artykuł nie dostarcza żadnych dowodów na to, że dzisiejsze zajęcia z genetyki są pełne rasizmu, białej supremacji, propagowania eugeniki i innych złych zachowań, które tworzą podziały między ludźmi. Z drugiej jednak strony, autorzy pragną podkreślić podziały między ludźmi – w szczególności „rasami” – ponieważ postrzegają te podziały, uznane przez nich za „skonstruowane społecznie”, jako pokazujące grupy o zróżnicowanej władzy, które należy rozpoznać i zatrzeć.


Oprócz tego, że powoduje podziały, mój główny zarzut wobec tego artykułu jest taki, że zakłada się w nim, że genetyki uczy się dzisiaj tak, jak siedemdziesiąt lat temu, co nie jest prawdą, a przede wszystkim próbuje przekształcić zajęcia naukowe w zajęcia z ideologii: kurs „demontażu” współczesnej genetyki w celu wyeliminowania z niej białej supremacji, a następnie ponownego nasycenia jej wartościami „antyrasistowskimi”. Ucząc genetyki i zasiadając na innych zajęciach z genetyki, autorzy zajmują się nieistniejącym problemem, a proponowane przez nich rozwiązania tylko pogorszą edukację o genetyce: stworzą pokolenie ideologów, którzy wiedzą o genetyce mniej niż poprzednie pokolenie.


Kliknij na link pod tytułem tytuł, żeby przeczytać, a pdf jest tutaj. Poniżej fragmenty artykułu są wcięte.


Najpierw, problem wyrażony w postmodernistycznej terminologii. Zwróćcie uwagę na żargon:

Metody prowadzenia badań genetycznych i ich wyniki są przesiąknięte dynamiką władzy i przywilejów w szerszym społeczeństwie. Rodzaje zadawanych pytań, poszukiwane różnice biologiczne oraz sposób definiowania i badania populacji wynikają z odpowiedniej dominującej kultury (często europocentrycznej, białej, ekonomicznie uprzywilejowanej, męskiej i heteronormatywnej) oraz dominujących sposobów poznania i bycia (3). Wyniki badań z zakresu genetyki człowieka i genomiki wpływają następnie na istniejącą dynamikę społeczno-polityczną, potwierdzając twierdzenia o domniemanych różnicach między grupami i występowaniu określonych cech w poszczególnych grupach (3). Historycznie rzecz biorąc, takie badania były wykorzystywane do wspierania ruchów eugenicznych w celu legitymizacji przymusowej sterylizacji i ludobójstwa. [JAC: zdarzyło się to w przeszłości i nie dzieje się teraz.] Jednak błędem byłoby zakładać, że takie badania są jedynie zdyskredytowanym reliktem przeszłości, plamą na skądinąd obiektywnym i racjonalnym dorobku badań genetycznych. Była to raczej praca głównego nurtu, prowadzona przez wybitnych badaczy i wspierana przez główne stowarzyszenia zawodowe. Rzeczywistość jest taka, że część współczesnej genetyki człowieka w dalszym ciągu opiera się na tej samej rasistowskiej logice (4). [JAC: nie podano żadnych przykładów.]

Nie jestem pewien, czym jest tu „rasistowska logika”. Jeśli przejrzysz odnośnik (4), nie znajdziesz dowodów na „rasistowską logikę” we współczesnej nauce, ale opis jej zastosowania w starszych naukach, a następnie dyskusję na temat tego, jak należy rozumieć „pochodzenie”. W rzeczywistości ten odnośnik dostarcza dowodów na to, że istnieją średnie różnice genetyczne między „rasami”, mimo że populacje różnią się w sposób ciągły w zależności od położenia geograficznego i nie ma diagnostycznych i stałych różnic pomiędzy wymienionymi „rasami” (wolę używać terminu „populacja geograficzna”), czemu Duncan i współautorzy artykułu zaprzeczają. Luana Maroja i ja w naszym niedawnym artykule na temat ideologii i nauki pokazujemy, że nawet w Ameryce typologiczne „rasy”: „biała, wschodnioazjatycka, latynoska i czarna” („Latynosi” nie są zwykle uważane za rasę, ale w Ameryce są wyodrębnieni, ponieważ w dużej mierze pochodzą z Meksyku), nie są konstruktami społeczno-politycznymi pozbawionymi znaczenia biologicznego, ale różnią się przeciętnie cechami i konstelacjami genów. Znając jedynie geny dowolnego Amerykanina, można się domyślić jego pochodzenia, jakie sam podaje, z ponad 99% dokładnością.


Dopiero zaczynamy badać, co te różnice oznaczają dla cech, zachowań i wyników medycznych, ale odzwierciedlają one rozmieszczenie geograficzne przodków, ponieważ izolacja geograficzna prowadzi do różnic genetycznych poprzez dobór naturalny i dryf genetyczny. To dlatego firmy zajmujące się badaniem przodków genetycznych mogą dać ci całkiem dokładny obraz twojego genetycznego pochodzenia (na przykład ja jestem prawie w 100% Żydem aszkenazyjskim). To nie działałoby, gdyby populacje geograficzne były genetycznie identyczne.


Celem artykułu jest zatem zdemaskowanie, a następnie rozmontowanie systematycznego rasizmu współczesnej edukacji genetycznej. Musisz być raczej „antyrasistą” niż „neutralnym rasowo” – co Kendi podkreśla w swojej książce o antyrasizmie – i na każdym kroku musisz zaprzeczać temu, że rasy ludzkie lub populacje różnią się biologicznie, bo to nieuchronnie prowadzi do rankingów i rasizmu. Innymi słowy, dla społeczeństwa złe jest samo badanie różnic genetycznych między populacjami:

Genetyczne różnice między populacjami ludzkimi nie są naturalne; są konsekwencją kategoryzacji opracowanych przez genetyków na potrzeby prowadzonych przez nich badań i stawianych przez nich pytań.


. . . Poszukiwanie różnic genetycznych między populacjami, nawet jeśli nie jest prowadzone przy użyciu wyraźnych kategorii rasowych, może nadal prowadzić do wniosków, które są problematyczne, ponieważ mogą sprawiać, że hierarchie społeczne będą wydawać się „naturalne”. [JAC: potem powołują się na podział kastowy w Indiach, a ja niewiele o tym wiem. Ale teza – że różnice równają się rankingowi i rasizmowi – jest taka sama.]


. . . . Naszym zdaniem skuteczna edukacja genetyczna musi być antyrasistowska i nie może być neutralna rasowo. Dlatego też podstawowym celem nauczania w zakresie genetyki człowieka powinno być zrozumienie, że ani środowisko, ani naukowe definicje populacji genetycznych nie są neutralne, lecz raczej, że są one kształtowane przez kontekst historyczny, społeczny i polityczny, w którym istnieją.

W rzeczywistości grupy genetyczne można rozdzielić na podstawie samych statystyk, wolnych od „kontekstów historycznych, społecznych i politycznych”. Nazywanie tych  grup – rasami, grupami etnicznymi czy populacjami – jest arbitralne.


Co więcej, celem nauczania genetyki musi być likwidacja rasizmu, a nie uczenie, jak działa genetyka:

Po pierwsze, jeśli ktoś chce zdemontować rasizm (i inne systemy ucisku) w nauce i społeczeństwie, musi zrozumieć, w jaki sposób taki ucisk jest wpleciony w tkankę badań genetycznych oraz wcześnie i często zakłócać te praktyki i przeciwdziałać im poprzez edukację.

Jednak, jak powiedziałem, brak dowodów na trwający rasizm w genetyce i w rzeczywistości autorzy muszą uciekać się do wygłaszania wątpliwych stwierdzeń takich jak to:

W tym sensie projekt poznania ludzkiego genomu został opracowany i utrzymywany w kontekście społeczno-politycznym, który podtrzymywał (i nadal podtrzymuje) oparte na wartościach różnice między grupami.

Zatem „kontekst społeczno-polityczny” miał rzekomo opierać się na pokazaniu różnic grupowych, które mogłyby być podstawą bigoterii (nie jest to prawdą), ale ten „fakt” został nawet wykorzystany do oczerniania Projektu Poznania Ludzkiego Genomu, który rzekomo nie tylko był rozwijany w kontekście bigoterii, ale podtrzymuje tę bigoterię! Mianowicie:


Aby zlikwidować rasizm, musisz najpierw uznać, że różnice rasowe są wyłącznie konstruktem społecznym, ale jednocześnie musisz je rozpoznać, prawdopodobnie dlatego, że te społecznie skonstruowane różnice są skorelowane z dobrostanem. Oczywiście nie przeczę, że rasizm obniżył dobrostan mniejszości, ale widzę również, że nawet aby praktykować rasizm, trzeba w jakiś sposób rozpoznać różne populacje, a to jest częściowo uwarunkowane genetycznie, nawet jeśli różnice genetyczne, które widzimy, byłyby jedynie używane jako platforma dla historycznego rasizmu i bigoterii.


Musimy więc unikać ślepoty na kolor skóry, ponieważ uważa się, że rozpoznawanie koloru (który oczywiście jest w dużej mierze genetyczny) jest kluczem do eliminowania różnic między rasami. (Autorzy prawie nie wspominają o różnicach społeczno-ekonomicznych w populacjach; skupiają się wyłącznie na rasie.):

Zrozumienie, że rasa nie jest genetyczna (ani biologiczna), nie przekłada się automatycznie na zrozumienie, że rasa jest konstruktem społecznym lub że może kształtować naszą biologię i faktycznie ją kształtuje. Co więcej, wiedza, że rasa jest konstruktem społecznym, nie wyjaśnia automatycznie różnic rasowych w zdrowiu lub w jakimkolwiek innym obszarze, ponieważ ignoruje systemową naturę rasizmu i wynikające z niego nierówności. Wyłączne przeciwstawienie się przekonaniom o różnicach genetycznych ze względu na rasę i skupienie się na podobieństwach między grupami rasowymi przesłania prawdziwe i niszczycielskie różnice w dobrostanie mniejszościowych grup rasowych. Może to prowadzić do rasowej „ślepoty na kolor” na tle genetycznym, która postrzega wszystkich jako takich samych i przymyka oczy na wpływ rasizmu na biologię człowieka.

Na koniec autorzy podają trzy zalecenia dotyczące nauczania genetyki zarówno na lekcjach genetyki w szkołach średnich (gimnazjum i liceum), jak i na studiach policealnych.


1.) Podkreśl społeczno-polityczny kontekst środowiska

2.) Splątanie środowiska i biologii.

3.) Przeanalizuj społeczno-polityczną kategoryzację populacji ludzkich.


Punkt 1 ma na celu podkreślenie wyniszczającego wpływu środowisk rasistowskich na mniejszości, punkt 2 ma pokazać, w jaki sposób środowisko, które narzuca ludziom różnice poprzez rasizm, ma biologiczny wpływ na ludzi, a punkt 3 ma pokazać, w jaki sposób definicja i wykorzystanie rasy służyły celom politycznym zdobycia władzy nad innymi. Autorzy polecają kilka podręczników, które pomogą stworzyć „odważne i bezpieczne przestrzenie” dla uczniów i studentów:

Istnieją doskonałe przykłady programów nauczania na poziomie szkół średnich, które angażują uczniów w ambitne przedmioty ścisłe, ich wymiar społeczno-polityczny i nacisk na sprawiedliwość społeczną (1314). Istnieje coraz większa liczba doskonałych książek (15) i zasobów internetowych poświęconych antyrasistowskiej edukacji z zakresu genetyki i biologii – na przykład program LabXchange „Rasizm jako kryzys zdrowia publicznego” oraz materiały Fred Hutchinson Cancer Center na temat „Rasa, rasizm i genetyka”. Zasoby te obejmują wsparcie dla nauczycieli w tworzeniu odważnych i bezpiecznych przestrzeni do dyskusji na temat rasy i genetyki. Finansowanie i zaangażowane wsparcie krajowych i zawodowych organizacji zajmujących się nauką i edukacją naukową również będzie miało zasadnicze znaczenie dla tych wysiłków.

Oczywiście używanie tych książek zamienia kurs genetyki w kurs ideologii antyrasistowskiej, dzięki czemu studenci mają mniej czasu na naukę genetyki „neutralnej rasowo”. Jednak autorów tak naprawdę nie obchodzi, ile genetyki nauczą się studenci; są o wiele bardziej zainteresowani wbijaniu propagandy do głów pokolenia studentów, by stworzyć rodzaj zmiany społecznej, którą uważają za pożądaną: 

W perspektywie krótkoterminowej postrzegamy rolę naukowców w kształceniu przyszłych naukowców i nauczycieli jako potężną dźwignię zmian. Zajęcia licencjackie z biologii i genetyki, często prowadzone przez wykładowców tych wydziałów, to przestrzeń, w której możemy rozpocząć „zasiew nasion” świadomości społeczno-politycznej w genetyce.

Też uważam, że wspaniale jest pracować nad oczyszczeniem świata z rasizmu, który wciąż istnieje, choć nie widzę go zbyt wiele na kursach z genetyki. I nie widzę nic złego, gdy uczysz genetyki człowieka, ujawniając wady starego diagnostycznego poglądu na rasy ludzkie opartego na „wielkich różnicach genetycznych” i podkreślając zamiast tego, że są to populacje, które obecnie się przenikają, więc określenie konkretnych ras staje się arbitralne. Ale trzeba też powiedzieć prawdę: rasy to populacje, które wyewoluowały w pradawnej izolacji geograficznej i istnieją między nimi rzeczywiste różnice biologiczne. I oczywiście należy przynajmniej dodać zastrzeżenie, że istniejące różnice nie zamazują nakazu moralnego, że członkowie różnych grup mają równe prawa i zasługują na równe traktowanie.


Najgorszą częścią tego artykułu – i dwóch towarzyszących mu artykułów (jeden tutaj, drugi tutaj) – jest to, że stanowi on część ogólnokrajowego dążenia do przekształcenia edukacji w propagandę i do zmiany celu wszelkiej edukacji z nauczania uczniów prawdy na uczenie chwilowych i politycznych „osobistych prawd” ich „przebudzonych” nadzorców.

 

Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2024/02/27/from-ideologues-why-genetics-education-must-be-sociopolitical/

Why Evolution Is True, 27 lutego 2024

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska




 

Jerry A. Coyne


Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt" (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis)". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1477 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk