Prawda

Piątek, 1 listopada 2024 - 00:46

« Poprzedni Następny »


Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności


Steven Novella 2018-12-15


W neuronauce toczy się bardzo interesująca dyskusja o wpływie tak zwanego ”trenowania mózgu” na sprawności poznawcze i hamowanie procesu ich osłabienia. Oczywiście, żadne pojedyncze badanie nie rozstrzygnie tej debaty, ale nowe badanie dodaje kolejny kawałek do tej układanki. Niestety, pokazuje, że wzmożona aktywność umysłowa (układanie łamigłówek, rozwiązywanie problemów itd.) nie zmienia przebiegu osłabienia sprawności umysłowej w późnych latach życia.

Cofnijmy się jednak trochę i szerzej przedstawmy problem. Nadrzędnym pytaniem jest to – jaki wpływ na umysł i zdolności poznawcze ma zajmowanie się różnego rodzaju aktywnością umysłową? Ze skrajnego końca opinii w sprawie tego pytania – że pewne rodzaje aktywności umysłowej mogą dawać szeroko zakrojone korzyści - wyrósł cały przemysł chałupniczy. To jest twierdzenie stojące za „trenowaniem mózgu” – zajmowanie się specjalnie zaprojektowanymi układankami czyni cię bystrzejszym, a może nawet zapobiegać demencji starczej.  


Choć często przytacza się Lumosity jako autora tych twierdzeń, sądzę, że zaczęło się to dużo wcześniej, w latach 1990. wraz z ruchem „Baby Mozart”. W 1993 roku w ”Nature” opublikowano krótki artykuł dotyczący niewielkiej liczby studentów, którzy albo słuchali klasycznej muzyki, albo po prostu odpoczywali. Następnie dano im do wykonania zadanie składania papieru i ci, którzy słuchali muzyki, wypadli lepiej. To było małe badanie wstępne na studentach uniwersytetu, które pokazało bardzo wąski efekt. Niemniej w jakiś sposób to małe i nieistotne badanie posłużyło do stworzenia mitu o tak zwanym ”efekcie Mozarta” – że dzieci, które słuchają klasycznej muzyki, będą ogólnie bystrzejsze.


Późniejsze badanie nie wykazały takiego efektu, ale dżinn wydostał się z butelki. Chałupniczy przemysł produktów “Baby Mozart” i “Baby Einstein” (bo, dlaczego nie?) kwitnie do dnia dzisiejszego. To zrodziło ogólniejsze twierdzenie, że aktywność umysłowa może ”wytrenować mózg”, by człowiek był ogólnie umysłowo sprawniejszy.


Jak to się często dzieje, kupczący szarlatanerią pojawili się pierwsi, a nauka, kulejąc, przyszła potem. Ich celem jest stworzenie rynku na ich szarlatańskie produkty, zanim wypowie się nauka. Teraz jest to część kultury. Baby Mozart jest z nami na dobre, niezależnie od tego, co mówi nauka.  


Ale co z pytaniem – czy trenowanie mózgu działa? Krótką odpowiedzią jest „nie”. Tym, co pokazuje już ponad dwadzieścia lat badań, jest, że wykonywanie konkretnej aktywności umysłowej czyni cię sprawniejszym w wykonywaniu tej konkretnej aktywności umysłowej i to tyle. Jeśli rozwiązujesz Sudoku, stajesz się coraz lepszy w Sudoku, nie stajesz się ogólnie bardziej inteligentny. To polepszenie może rozszerzyć się nieco na blisko spokrewnione zadania, ale nie ogólnie na zadania innego rodzaju. Innymi słowy, jeśli rozwiązujesz zagadki słowne, możesz być nieco lepszy w podobnych zagadkach słownych, ale nie w zadaniach opartych na przedmiotach fizycznych (i z pewnością nie podnosi to ogólnego IQ).


Wyjątek może dotyczyć zadań wizualno-przestrzennych. Granie w gry, które wymagają rozumowania przestrzennego, może poprawić ogólne rozumowanie przestrzenne.


Osobne, ale związane z tym pytanie, dotyczy spadku sprawności umysłowej i demencji starczej. Czy aktywność umysłowa zapobiega demencji czyli powolnemu obniżaniu się sprawności umysłowej w miarę starzenia się? To jest tematem obecnego badania. Przez 15 lat badano 498 ochotników. Wszyscy urodzili się w 1936 roku i brali udział w szkockim Badaniu Zdrowia Psychicznego w 1947 r. W badaniu istotnie odkryto, że ci, którzy byli umysłowo aktywniejsi przez całe życie, mieli także lepszą funkcję poznawczą. Jest to jednak wyłącznie korelacja, nie można więc wyciągać wniosków o przyczynowości. Biorąc pod uwagę inne badania, wydaje się równie prawdopodobne, że ci, którzy są bystrzejsi, są bardziej aktywni umysłowo, nie zaś odwrotnie.


Jeśli jednak założymy, że jest jakiś efekt w drugą stronę, to znaczy to, że aktywność umysłowa przez całe życie jest dobrym pomysłem i że to będzie skorelowane lub może przyczynić się do ogólnie wyższej sprawności poznawczej.


W badaniu odkryto jednak również, że ci, którzy byli aktywniejsi umysłowo, nie tracili wolniej sprawności umysłowej na starość. To jest niesłychanie rozczarowujące, ale to pokazują dane.  Pociechą jest to, że jeśli jesteś aktywny umysłowo przez całe życie, masz wyższy punkt wyjściowy, nawet więc, jeśli opadasz równie szybko, opadasz z większej wysokości i dlatego możesz dłużej zachować sprawność poznawczą.  


Ogólnie rzecz biorąc, to badanie jest zgodne z ogólnymi badaniami na ten temat – cokolwiek robisz, robisz to lepiej, ponieważ ćwiczysz to. Nazywanie tego „trenowaniem mózgu” jest reklamiarstwem – jest to zwyczajne uczenie się i ćwiczenie. Im więcej robisz, tym robisz to lepiej. To nie wydaje się uogólniać na inne funkcje mózgu i nie zapobiega normalnemu starzeniu się. Jest to po prostu uczenie się.


Jednak życie pełne umysłowej aktywności i uczenia się koreluje z większymi zdolnościami poznawczymi (oczywiście), a to daje nam większą rezerwę w późnym życiu. Dokładnie tak samo jest z aktywnością fizyczną. Nie można nadrobić całego życia w lenistwie magicznymi ćwiczeniami na starość. Całe życie aktywności fizycznej czyni cię fizycznie sprawnym i daje większą rezerwę na starość. Nie chodzi o zniechęcanie ludzi starych do aktywności – aktywność jest dobra i zdecydowanie pomocna. Ale nie ma tu magii i lepiej jest być aktywnym umysłowo i fizycznie przez całe życie.


Tak więc, jak to się zdarza czasami, po dziesięcioleciach badań, zatoczyliśmy koło i wróciliśmy do tego, co zdrowy rozsądek powiedziałby nam od razu.


Study – Mental Activity Does Not Prevent Decline

11 grudnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry. (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1496 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Zawodnicy – i trudności – w wyścigu do wyleczenia COVID   Ridley   2020-04-30
Psychologia sprzeciwu wobec szczepień   Novella   2020-04-25
Prowokator czy prowokowany?   Witkowski   2020-04-24
Nauka on-line jest skuteczna   Novella   2020-04-23
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Znaleziono najstarszego “bilaterian”: odkryto podobne do robaka stworzenie wraz z jego skamieniałymi śladami   Coyne   2020-04-16
Nietoperze i pandemia   Ridley   2020-04-14
Pandemia ludzkiej głupoty   Novella   2020-04-12
W miarę postępu badań natura naszego wroga staje się coraz wyraźniejsza   Ridley   2020-04-04
Wzmacnianie układu odpornościowego podczas pandemii   Novella   2020-04-02
Dlaczego ten wirus inaczej dotyka pokolenia?   Ridley   2020-03-30
Czaszka maleńkiego dinozaura/ptaka znaleziona w bursztynie   Coyne   2020-03-27
Szczepionka na koronawirusa nie przybędzie szybko   Ridley   2020-03-25
Niebawem dowiemy się jak solidna jest nasza cywilizacja   Ridley   2020-03-23
Żywotność wirusa Covid-19 na różnych powierzchniach (rada: używaj rękawiczek, kiedy odbierasz paczki i nie otwieraj ich przez 24 godziny)   Coyne   2020-03-21
Dzień był krótszy 70 milionów lat temu   Novella   2020-03-20
Jak często powstają ptasie hybrydy?   Coyne   2020-03-18
Mózgi noworodków   Novella   2020-03-16
Twierdzenie o białku i DNA dinozaurów   Novella   2020-03-10
Porażka jest stałym elementem pracy naukowca   Konrad Bocian   2020-03-07
Jak myśleć o naszych problemach   Tupy   2020-03-03
Dlaczego tak wiele nowych wirusów pochodzi od nietoperzy?   Ridley   2020-02-29
Odkrycie antybiotyku przez AI   Novella   2020-02-27
Wizyta w Andach u łysek rogatych   Lyon   2020-02-26
Zioła nie pomagają na utratę wagi   Novella   2020-02-25
Dawkins pisze tweeta   Coyne   2020-02-24
W obronie binarności płci u ludzi   Coyne   2020-02-21
Nie palmy pieniędzy na ołtarzu zielonej manii   Lomborg   2020-02-20
Więcej dowodów ewolucji: końskie zarodki zaczynają tworzyć pięć palców, a cztery zawiązki znikają   Coyne   2020-02-18
Homeopatyczny rentgen   Novella   2020-02-14
Różnice płci w wyborze zabawek: chłopcy bawią się chłopięcymi zabawkami, dziewczynki dziewczęcymi zabawkami   Coyne   2020-02-13
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Odkrycie w immunologii, a leczenie nowotworów   Novella   2020-02-10
Ponowne psucie nauki przez ideologię: ”Slate” wypacza biologię ewolucyjną, by wyglądała na kapitalistyczną i antysocjalistyczną   Coyne   2020-02-07
Flamingi z braku łysek rogatych   Lyon   2020-02-06
Moja ostatnia praca badawcza. Część 3: Znaczenie   Coyne   2020-02-04
Moja ostatnia praca badawcza. Część 2: Wyniki   Coyne   2020-02-03
Moja ostatnia praca badawcza: Część 1: Cele i metody   Coyne   2020-02-01
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Zdumiewająca mimikra   Coyne   2020-01-27
Reality check: Pęd do szybkiej „zerowej” emisji to gwarancja przegranej   Lomborg   2020-01-27
Sfuszerowany artykuł o biologii w „Washington Post”   Coyne   2020-01-24
Punkty dla Ameryki w konflikcie między Iranem i USA   Destexhe   2020-01-24
Zbliżanie się do rozumienia pamięci   Novella   2020-01-22
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Złoty ryż zatwierdzony na Filipinach   Novella   2020-01-07
Cudowna animacja DNA i komórek   Coyne   2020-01-06
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Mieliśmy najlepszą dekadę w historii. Naprawdę   Ridley   2019-12-31
Kreacjonista opowiada się za ”argumentem z niedowierzania”   Coyne   2019-12-26
Biologia męskiej agresji i dlaczego nie jest to tylko „socjalizacja”   Coyne   2019-12-24
Wydajność, wyzysk, wybory   Koraszewski   2019-12-23
Społecznościowe finansowanie szarlatanerii   Novella   2019-12-20
Wykład Dawkinsa o czerpaniu odwagi z darwinizmu   Coyne   2019-12-18
Uprawy GM, takie jak Złoty Ryż, uratują życie setek tysięcy dzieci   Ridey   2019-12-13
Darwin, lisy i inne ssaki na Falklandach   Mayer   2019-12-11
Wirtualna edukacja   Novella   2019-12-03
Teoria klasy próżniaczej Thorsteina Veblena – uaktualnienie statusu   Henderson   2019-12-02
Punkt szczytowy inteligencji   Novella   2019-11-30
Likwidowanie przeziębienia miedzią   Novella   2019-11-27
Dlaczego wyjaśnianie problemów przez biały przywilej jest niesłuszne   Rob Henderson   2019-11-25
LiveScience zachwala panpsychizm jako rozwiązanie trudnego problemu świadomości   Coyne   2019-11-22
Jak walczyć z firehosing   Novella   2019-11-19
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Ewolucja dwunożności   Novella   2019-11-14
Granice „przeskoczenia” progu opłacalności   Lomborg   2019-11-13
Dlaczego nie żyjemy w epoce post-prawdy   Pinker   2019-11-11
Śledząc pochodzenie człowieka   Novella   2019-11-09
Skamieniałe trylobity idące gęsiego. Ale dlaczego to zrobiły?   Coyne   2019-11-06
Saga o złotym ryżu   Novella   2019-11-04
Kolejne badanie rolnictwa organicznego   Novella   2019-11-02
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Nathaniel Comfort raz jeszcze: nauka nie czyni postępów (czy może robi to?)   Coyne   2019-10-31
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Stare i nowe  troski o bezpieczeństwo żywnościowe   Ongu   2019-10-28
Powrót Adama i Ewy jako rzeczywistych ludzi, jak proponuje kolejna pseudonaukowa teoria   Coyne   2019-10-25
Pradawne przechowywanie żywności   Novella   2019-10-24
Artykuł w naukowym piśmie ”Nature” dyskredytuje naukę i „scjentyzm”, kwestionuje wartości Oświecenia   Coyne   2019-10-22
Błogosławieni ci, którzy wycofują   Jacoby   2019-10-19
Pro-life czyli czarodziej z Krotoszyna   Koraszewski   2019-10-18
Biologia rozwoju ujawnia ewolucyjną historię   Novella   2019-10-15
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Swędzikami jesień się zaczyna   Łopatniuk   2019-10-11
Jak wieloryb stracił swoje geny   Coyne   2019-10-10
Używanie sztucznej inteligencji do diagnozy   Novella   2019-10-08
Niespodzianka! Koty są tak samo przywiązane do swojego personelu jak psy i niemowlęta   Coyne   2019-10-05
Oburzenie, stronniczość i niestabilność prawdy   Novella   2019-10-04
O zmianie klimatu: ludzkość nie jest „nikczemna”   Lomborg   2019-10-03
Postmodernizm wyjaśniony i krytykowany   Coyne   2019-09-30
Uzdrawianie kryształami   Novella   2019-09-26
Kolejna rewolucja w rolnictwie   Novella   2019-09-24
Opory przeciwko szczelinowaniu są oparte na ideologii, a nie na nauce   Jacoby   2019-09-23
St Paul Island część 5   Lyon   2019-09-21
Co to jest czerwona rtęć?   Novella   2019-09-20
Jaka sztuka siedzi w naszych genach i czy to aby nie kicz?   Koraszewski   2019-09-19
Fałszywe wspomnienia i Fake News   Novella   2019-09-18
Kolejna próba odrzucenia teorii Darwina   Coyne   2019-09-17
Choroba zielonych mięśni   Łopatniuk   2019-09-14
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk