Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 11:38

« Poprzedni Następny »


Listopadowe powstanie i sprawa dla niektórych niekoszerna


Jerzy Łukaszewski 2022-11-30


Dla budowania narodowego mitu, który ma przekonać Polaków (i nie tylko Polaków), o naszej wyjątkowości i co za tym idzie – o należnym nam wyjątkowym miejscu w rodzinie narodów świata, od lat używa się tych samych elementów. Chodzi głównie o  historię naszych walk z wrogami najeżdżającymi nas ze wszech stron. Opowieści te, na ogół odpowiednio koloryzowane i cenzurowane, tak bardzo wrosły się w naszą świadomość, że jakakolwiek ingerencja w ich treść jest w stanie wywołać burzę, nawet pośród ludzi nieco bardziej światłych niż przeciętna. Nie mówię tu o politykach, bo światłych tam jak na lekarstwo (czasami ma człowiek wrażenie, że światlejsi są celowo wycinani z ich szeregów).

Mamy dziś (30 listopada) kolejną rocznicę jednego z powstań obrosłych legendą, której lepiej nie defasonować jeśli nie chce się zyskać miana antypolaka itp. A człowieka czasem korci, by nawet niejakiemu Bąkiewiczowi i jego mocodawcom uświadomić pewne fakty, które można pomijać, udawać, że się ich nie widzi, ale których wymazać się nie da.


Czy ktoś np. pamięta, by przy okazji szumnego obchodzenia kolejnej rocznicy kolejnego upadłego powstania ktoś wspominał o nacjach innych, niż nasza własna, a zamieszkujących tereny nadwiślańskie?


Owszem, w prl-owskich podręcznikach do historii wspominano obcokrajowców (Włochów, Rosjan itd.) biorących udział w naszych powstaniach, szczególnie jeśli chodzi o styczniowe. Rzadziej wspominało się oficerów serbskich, których sprowadził wprost z Akademii w Berlinie Julian Łukaszewski, komisarz RN na zabór pruski.


Jeszcze rzadziej, prawie wcale nie wspominało się o lokalnych niepolakach. Pamiętam swoje zaciekawienie kiedy w gazecie z 1923 roku znalazłem wzmiankę o śmierci jednego z ostatnich powstańców, walczącego na Litwie w randze porucznika nazwiskiem Józef Gruenseit. Zdjęcie zmarłego weterana mogło zaskoczyć. Przedstawiało człowieka ubranego w chałat, w mycce na głowie, z pejsami do pół piersi.



Nie wiem jak to zrobić, ale chciałbym widzieć minę naszych zawszonych narodowców gdyby im pokazać to zdjęcie. Plus wzmiankę dziennikarza mówiącą, że w II RP przyznano zmarłemu (za życia, rzecz jasna) specjalną rentę jako zasłużonemu dla Ojczyzny.


A jeśliby poszukać dalej to okazałoby się, że właściwie w każdej polskiej wojence i to nawet przed rozbiorami, znaleźlibyśmy starozakonnych, których nasza mitologia jakoś nie kojarzy z bohaterskimi walkami narodu wyjątkowo wyjątkowego, jakim przecież jesteśmy.


Kiedy jednak już zajrzymy w studnię historii to im głębiej, tym wzmianek więcej. Co ciekawe, już w czasach napoleońskich zdarzały się środowiska próbujące dokonać rzeczowej analizy statusu mniejszości żydowskiej, odpowiedzieć na pytania o pochodzenie mniej lub bardziej stereotypowego obrazu negatywnych cech przypisywanych każdej  mniejszości przez tolerancyjny przecież z natury naród polski.


Proszę sobie wyobrazić, że już na początku XIX wieku środowisko związane z Walerianem Łukasińskim lansowało tezę, że prawdziwe i mniej prawdziwe wady narodu żydowskiego są ... naszej produkcji!

W bardzo logiczny sposób przedstawiano sytuację prawno-ekonomiczną Żydów w I RP, która to sytuacja z czasem wymuszała wręcz określone zachowania, które następnie były przedmiotem krytyki ze strony tych, którzy ... je spowodowali.

To samo środowisko głosiło, że czas jest najwyższy, by status żydowski zmienić zaczynając od zniesienia wszelkich ograniczeń jakie na nich ciążyły przez wieki, a dotyczące przede wszystkim zakazu niektórych zajęć oraz zmiany podległości prawnej na taką, jaka ciążyła na wszystkich obywatelach Polski.


Pisałem niegdyś o tej odmiennej podległości, która w odległych wiekach średnich była przywilejem, a z czasem zmieniła się w przekleństwo przynoszące Żydom więcej szkody niż pożytku.


Skąd takie pomysły w polskich środowiskach niepodległościowych? Żadna tajemnica, żadne zaskoczenie. Nazwisko Berka Joselewicza znał wtedy i zna dziś niemal każdy, choćby z obrazu J. Kossaka. Wtedy jednak znano nie tylko jego.

W przeszłości zasłużyli się dla Polski tacy ludzie jak porucznik Notkiewicz - kawaler francuskiej Legii Honorowej, major ułanów Kacper Junghof, Mordko Rosenfeld - porucznik strzelców, uczestnik szarży pod Samosierrą, Izrael Kempiński, Eliasz Berek Chwat, chirurg z legionów Dąbrowskiego, Rosenfeld i wielu, wielu innych.


Nie dziwota więc, że co bardziej rozumni polscy konspiratorzy wiedzieli, że i trzeba i warto poświęcić kwestii żydowskiej tyle uwagi, by zmienić przyszłość na lepszą od przeszłości. Oczywiście, nie bez oporów. Zastrzeżenia wysuwane przez przeciwników takich koncepcji bywały czasem aż śmieszne, widać było, że wymyślane "na siłę", ale za to zgodnie z obowiązującym powszechnie schematem.


O jednym warto wszakże wiedzieć. Nowosilcow i inni urzędnicy carscy nie ustawali w wysiłkach, by Polaków i Żydów maksymalnie skłócić. Stosowali przy tym i szantaż ekonomiczny i argumenty abstrakcyjne, ale trafiające do wyobraźni.


Efekt po latach? Nieco zaskakujący, wart scenariusza filmowego. Powstanie przygotowane pierwotnie na 20 października wybuchło ostatecznie w sposób nieco niekontrolowany w nocy z 29 na 30 listopada.


Może to się komuś nie spodobać, ale wśród pierwszych "walk powstańczych" było ograbienie żydowskich sklepów na ul. Wałowej i Franciszkańskiej. Żeby było jeszcze ciekawiej - już na początku grudnia kiedy dyktatorem powstania został Chłopicki, zgłosił się do niego niejaki Synaj Stanisław Hernisz z propozycją zorganizowania pułku żydowskiego. Hernisz miał przy sobie już kilkunastu pomocników gotowych zająć się organizacją projektu. Najwyraźniej byli ponad to co zdarzyło się na Wałowej i Franciszkańskiej. Nie każdego byłoby na to stać.


Niestety, od początku zarysowała się różnica zdań. Hernisz chciał zorganizować pułk żydowski, ale nie poprzestać na tym. Żydzi mieli na równi z Polakami wstępować do wszystkich jednostek wojskowych stacjonujących w rejonach ich zamieszkania. Chłopicki nie chciał się na to zgodzić.  Nie uważał za stosowne, by w polskim wojsku obok rdzennych Polaków walczyli Żydzi, pomimo, jak to zostało pokazane, wielu przykładów z przeszłości. Mało tego - rozporządzenia dyktatora dotyczące Żydów miały charakter dyskryminujący (szczególnie "podatki", jak np. rekrutowy, który Żydzi uważali za szczególnie hańbiący w tych okolicznościach).


Polityka i uprzedzenia, ale i brak wyobraźni i zmysłu praktycznego zadziałały na tyle skutecznie, że sprawa wyhamowała i omal nie została zaprzepaszczona. Chłopicki zachowywał się w tej sprawie co najmniej dziwnie. Własną Radę raczył powiadomić o propozycji Hernisza dopiero po ... 11 dniach! Dlaczego?

Ostatecznie pomysł Hernisza podchwycili inni Żydzi z innych okolic , m.in. Józef Berkowic z Tykocina.


Można by tak długo, tym bardziej, że sprawy są niezwykle ciekawe w szczegółach. Dziś jednak niech nam wystarczy sam temat, na ogół obcy współczesnym patriotom na pokaz, którzy mogliby przyjąć te informacje z bólem brzucha. A może powinni? Wszak ponoć cierpienie uszlachetnia?


*Jerzy Łukaszewski

Gdański historyk, pasjonat uczenia historii wszystkich, którzy mają na to ochotę, kabareciarz, publicysta, (którego teksty pojawiają się często na łamach „Studia Opinii”).    


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Agenci propagandy nienawiści   Koraszewski   2023-11-05
Modne słowo: narracja   Koraszewski   2023-10-06
Jaka religia, jaki ateizm?   Koraszewski   2023-10-02
Płacimy za grzechy dziadów   Koraszewski   2023-09-26
Poranne refleksje mieszkańca Polski   Koraszewski   2023-09-22
Dlaczego film Holland jest zły   Wójcik   2023-09-20
Śmierć byłego nauczyciela historii   Kruk   2023-09-18
Jeśli mam zacząć od nowa…   Koraszewski   2023-09-12
Osiem gwiazdek na grobie, Richard Dawkins i moje miasteczko   Koraszewski   2023-09-09
Elekcja posłów polskich   Koraszewski   2023-09-07
Powróćmy jak za dawnych lat w zaczarowanych bajek świat   Koraszewski   2023-08-29
Głosuj 4 razy NIE, czyli jak Jarosław Kaczyński poszedł śladami Bolesława Bieruta   Koraszewski   2023-08-15
Przedwyborcza kampania prania mózgów   Koraszewski   2023-07-19
Poemat o oszczędnym posługiwaniu się prawdą   Koraszewski   2023-07-06
Smutek plemiennego humanizmu   Koraszewski   2023-06-19
“Ewa” i Pola. Głos kobiet żydowskich   Walter   2023-06-14
Ordo Juris, ludzkie dramaty i złe dziennikarstwo   Koraszewski   2023-05-12
Papierowym okrętem po ojczystych kałużach   Koraszewski   2023-04-24
Wobbly hypothesis i życie współczesne   Koraszewski   2023-04-21
Powrót konfederatów polskich   Koraszewski   2023-04-18
Człowieku, zbliża się Dzień Darwina   Koraszewski   2023-02-04
Śmierć prezydenta i dylemat sędziego   Koraszewski   2022-12-17
Nacjonalistyczna patoekonomia wiecznie żywa   Łukaszewski   2022-12-16
Kogo i w jaki sposób chciałby zniszczyć ob. Kaczyński?   Koraszewski   2022-12-10
Listopadowe powstanie i sprawa dla niektórych niekoszerna   Łukaszewski   2022-11-30
Polityka jest sztuką realizowania tego co jest  możliwe   Koraszewski   2022-11-28
Państwo, religia, dzieci i Żydzi   Koraszewski   2022-11-17
W poszukiwaniu katolickich konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2022-11-15
Polityka, czyli taniec świętego Wita   Koraszewski   2022-10-20
Czy przywódcy organizacji rolniczych są największymi wrogami rolników?   Koraszewski   2022-10-15
Oświecony lud tego nie kupi   Zbierski   2022-10-10
Potforny ftorek i ojczyzna w potszebie   Kruk   2022-10-08
Do przyjaciół Moskali   Łukaszewski   2022-09-29
List otwarty do pewnego typa   Koraszewski   2022-09-28
Hic Rhodus, hic salta!   Koraszewski   2022-09-21
Głupota zawsze dziewica   Koraszewski   2022-09-19
Jesień oświecenia i owoc poznania   Koraszewski   2022-09-13
Od sierpnia 1980 do sierpnia 2022   Koraszewski   2022-08-30
Gdybym ja był Panem Bogiem   Kruk   2022-08-11
Przemilczana pielgrzymka posłów polskich do grobu Arafata   Koraszewski   2022-08-04
Kaczyński w Kórniku i powrót towarzysza Szmaciaka   Koraszewski   2022-07-26
Polska demokracja wyznaniowa   Koraszewski   2022-05-30
Ból głowy po święcie pracy   Kruk   2022-05-02
Świat się zmienia na lepsze   Kruk   2022-04-22
Pisowska wojna z rozumem   Koraszewski   2022-04-14
Oni się nie wstydzą, państwo nie reaguje   Koraszewski   2022-03-23
Kto dostrzeże grozę wzrostu cen żywności?   Koraszewski   2022-03-18
Cicho płynie solidarność   Koraszewski   2022-03-09
Pokaż figę sykofantom   Koraszewski   2022-02-19
Nie oskarżam, tylko przypominam   Koraszewski   2022-02-10
List otwarty do wice-ministra zdrowia Piotra Bombera, nadzorującego Departament Dialogu Społecznego   Koraszewski   2022-02-03
Pierwsza poprawka do, że tak powiem   Koraszewski   2021-12-08
Dzyndzyk patriotyczny i kwestie prawne   Kruk   2021-11-19
Głupota oparta na wiedzy   Koraszewski   2021-11-15
Jezus, Mahomet i cała reszta   Koraszewski   2021-11-11
 Byłem z Romanem na ty   Koraszewski   2021-11-09
Jarosław Kaczyński i historia polskiego analfabetyzmu   Koraszewski   2021-10-28
Czy można zrozumieć pamięć i tożsamość?   Koraszewski   2021-10-25
My naród i klops   Koraszewski   2021-10-15
Saga rodu Fedorowiczów, powiatowa walka z zaborcą i proces Katarzyny Mrówczyny   Koraszewski   2021-10-04
Historia pewnego teatru   Łukaszewski   2021-09-25
Niech żywi nie tracą nadziei   Kruk   2021-09-15
Dyskurs nasz powszedni pozwól zmienić Panie   Koraszewski   2021-09-11
Zawieszony w prawach członka   Kruk   2021-07-21
Codzienne obowiązki sołtysa honoris causa   Koraszewski   2021-06-26
Czy warto być Polakiem – wyjaśniamy   Koraszewski   2021-06-18
Polityczna kamasutra i umysł człowieka podnieconego   Koraszewski   2021-06-12
Dławiący wiatr historii   Koraszewski   2021-06-07
Piasek dla kota i inne troski   Koraszewski   2021-06-02
Nowy ład, Polski ład, czyli Nowa Ekonomiczna Polityka   Koraszewski   2021-05-29
Sen nocy wiosennej   Koraszewski   2021-05-14
Owszem żyję, ale trudno to potwierdzić   Koraszewski   2021-05-08
Święto flagi i inne święta   Kruk   2021-05-05
Demokracja umarła, niech żyje demokracja   Koraszewski   2021-04-30
Uczucia patriotyczne w promocji   Koraszewski   2021-04-28
Chuć w narodzie, czerep nadal rubaszny, dusza anielska trzepocze sztucznymi rzęsami   Kruk   2021-04-20
Czy wicepremier zarządzi wcześniejsze wybory?   Koraszewski   2021-04-14
Nie marszcz czoła, stawiaj go wyzwaniom   Kruk   2021-04-12
Bliźni gorszego sortu i problem moralności   Koraszewski   2021-04-10
Prawda, sumienie, zgoda   Koraszewski   2021-04-07
Rewolucja w NBP, nominały jawne i poufne   Koraszewski   2021-04-01
Mural w mieście Dobrzyniu   Koraszewski   2021-03-19
Groza reedukacji narodowej   Koraszewski   2021-02-27
Państwo mi nie służy   Koraszewski   2021-02-24
Prymas częściowo nieświeży   Koraszewski   2021-02-19
Teologia zniewolenia kontra społeczeństwo obywatelskie   Koraszewski   2021-02-01
Zostałem zaszczepiony przeciw wrednemu wirusowi   Koraszewski   2021-01-27
Opowieść o Polaku, który się prawdzie nie kłaniał   Koraszewski   2021-01-06
Rok parasola i parasolki?   Koraszewski   2021-01-04
Wypas środowiskowych prawd   Koraszewski   2020-12-28
„Uwaga, tu obywatelki i obywatele, to jest legalne zgromadzenie!”. Powolne budowanie mostów ponad podziałami.   Górska   2020-12-19
Doktor Dolittle i zielony kanarek    Garczyński-Gąssowski   2020-12-12
Seks bez seksizmu, kapłaństwo bez pedofilii   Koraszewski   2020-12-08
Opowieść o nocnym stróżu, kucharce i wartościach   Koraszewski   2020-12-06
Cyrkowe fikołki, teatralne gesty i realne działania opozycji   Górska   2020-11-30
Lekcja zdalna i pytanie dodatkowe   Kruk   2020-11-26
Przez okno wszedł Ziobro, a spod łóżka wylazł biskup, czyli jak Jarosław Kaczyński rozpętał wojnę domową   Górska   2020-11-24
Mowa pozasejmowa do obywatela Kaczyńskiego   Koraszewski   2020-11-21
Przekleństwo naszych czasów i wszystkich wcześniejszych   Kruk   2020-11-16
Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie!   Koraszewski   2020-11-11

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk