Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 04:49

« Poprzedni Następny »


Geny i języki


Steven Novella 2022-11-26



Obecnie na planecie żyje około 8 miliardów ludzi. Ponadto na Ziemi mówi się ponad siedmioma tysiącami języków. Pytanie dla antropologów i lingwistów brzmi: jak bardzo relacje genetyczne odpowiadają relacjom językowym? Zarówno język, jak i geny są na ogół dziedziczone po naszych rodzicach – cóż, geny absolutnie, ale język pod pewnymi warunkami. Mapa pokrewieństwa genetycznego powinna dość ściśle odpowiadać mapie pokrewieństwa językowego. Jeśli jednak przejdziemy od pojedynczej rodziny do populacji, sprawa staje się nieco bardziej złożona. Populacje mogą mieszać geny z innymi populacjami. Dwie populacje, które wywodzą się stosunkowo niedawno ze wspólnej populacji, prawdopodobnie będą genetycznie podobne, a ich obecne języki, nawet jeśli się różnią, prawdopodobnie mają wspólny rdzeń, a zatem wiele podobieństw.

 

Co stanie się zatem, kiedy naukowcy nałożą na siebie genetyczne i językowe mapy ludzkości? W niedawnych badaniach podjęto taką próbę. Aby to zrobić, badacze skompilowali ogromną bazę danych o nazwie GeLaTo czyli Genes and Languages Together [Geny i języki razem]. GeLaTo zawiera dane od „4000 osób mówiących 295 językami i reprezentujących 397 populacji genetycznych”. Jest to dość solidne, ale jest też dużo miejsca na dalsze dodawanie informacji do bazy danych w celu otrzymania większej precyzji i szczegółów do analizy.


Badacze odkryli, że dopasowanie genów i języka jest bardzo dobre, około 80%. Pozostawia to jednak nadal 20% zidentyfikowanych populacji genetycznych z niedopasowaniem językowym. Jak to się stało? Nie trzeba wielkiej wyobraźni, aby wymyślić scenariusz, w którym populacja przyjmuje język innej populacji w swoim regionie, która jest genetycznie odrębna. Na przykład :

Niektóre ludy zamieszkujące tropikalne wschodnie zbocza Andów posługują się dialektem keczua, którym zwykle posługują się grupy o innym profilu genetycznym, żyjące na wyższych wysokościach geograficznych. Lud Damara w Namibii, który jest genetycznie spokrewniony z Bantu, komunikuje się za pomocą języka khoe, którym posługują się genetycznie odległe grupy na tym samym obszarze. A niektórzy łowcy-zbieracze mieszkający w Afryce Środkowej mówią głównie językami bantu bez silnego pokrewieństwa genetycznego z sąsiednimi populacjami bantu.

 Oczywiście „niezgodność” jest względna (nie binarna), ponieważ stopień pokrewieństwa języków i genów jest względny. W powyższych przykładach ludzie nadal mówią językami innych populacji w swoim regionie, ale dopasowanie językowe jest znacznie bliższe niż dopasowanie genetyczne. Wydaje się, że głównym mechanizmem takich niedopasowań jest podbój, kulturowy, ekonomiczny lub militarny. Jedna populacja narzuca swój język innej, odrębnej genetycznie populacji.

 

W badaniu przyjrzano się również względnym czasom rozchodzenia się dla języka i genów w spokrewnionych populacjach. Innymi słowy, jeśli masz dwie populacje, które są w pewnym stopniu spokrewnione, badamy jak daleko w przeszłości te populacje zaczęły różnić się genetycznie i jak daleko w przeszłości rozeszły się ich języki? Badacze odkryli, że te dwa punkty czasowe rzadko kiedy zgadzają się, co sugeruje, że działają tu różne procesy. Przyjrzeli się również niedopasowaniom w ciągu ostatnich 10 tysięcy lat i na całym świecie. Odkryli, że zdarzenia niedopasowania są rozproszone w czasie i przestrzeni, co wskazuje, że są to zdarzenia dość powszechne i uniwersalne.

 

Jednym ze sposobów myślenia o tym, co tutaj widzimy, jest różnica między ewolucją biologiczną a ewolucją kulturową. Ewolucja biologiczna wymaga bezpośredniego połączenia genetycznego poprzez dziedziczenie (transmisja pionowa), przerywanego sporadycznymi zdarzeniami poziomego transferu genów (na przykład przez wirusy wprowadzające DNA). Ewolucja biologiczna wymaga nieprzerwanego łańcucha. Musi także pracować z dostępnym materiałem i musi iść do przodu. Oznacza to, że ewolucja nie może wymyślać nowych genów z niczego. Może jednak duplikować i zmieniać geny. Ewolucja nie może również wymazać własnej historii. Nie może się cofnąć. Na przykład naczelne mogą ewoluować w dalsze odmiany naczelnych, ale nie mogą ewoluować w ryby.

 

Ewolucja kulturowa nie ma żadnych tego rodzaju absolutnych ograniczeń. Nowe pomysły można tworzyć z całego materiału. Transfer poziomy jest również znacznie bardziej powszechny i głębszy. Pytanie, czy kultura może cofnąć się w czasie, jest interesujące. Mam wrażenie, że generalnie odpowiedź brzmi „nie” – wymagałoby to pewnego stopnia kulturowej amnezji, co prawdopodobnie nie jest możliwe. Możemy powtórzyć wzorce historyczne, ale zmodyfikowane w szczegółach przez interweniującą historię. 

 

Ewolucja kulturowa obejmuje nie tylko język. Język jest prawdopodobnie jednym z aspektów kultury, który jest najbardziej zgodny z wzorcem genetycznym, ponieważ uczymy się naszego podstawowego języka, gdy jesteśmy młodzi, a przekazywanie języka jest na ogół bardzo organiczne. Technologia jest również aspektem ewolucji kulturowej, ale wydaje się znacznie łatwiejsza do przenoszenia niż język. Kultura może po prostu przyjąć hurtowo postęp technologiczny innej populacji o wiele łatwiej niż język. Ze względu na presję konkurencji postęp technologiczny wydaje się być chętnie przyjmowany.

 

Interesujący jest jednak stopień, w jakim możemy dostrzec wzorce ewolucyjne w zmianach technologii i innych aspektów kultury na przestrzeni czasu. Kultura ma zdumiewającą inercję, ponieważ tak działa ludzki mózg. Chłoniemy kulturę, w której się wychowaliśmy, kształtuje ona nasz mózg w głęboki i subtelny sposób, często do tego stopnia, że nawet nie jesteśmy świadomi naszych kulturowych uprzedzeń. Naprawdę możemy się o nich dowiedzieć tylko poprzez kontakt z innymi kulturami. Najbardziej fascynują mnie zmienne, o których nawet nie wiedziałem, że są zmiennymi, dopóki nie dowiedziałem się, że inna kultura jest inna. Na przykład dystans społeczny (jak daleko stoisz od kogoś w różnych sytuacjach społecznych) jest zmienną kulturową, którą uważałem za oczywistą, dopóki nie dowiedziałem się, że mogą się różnić w innych kulturach.

 

Chciałbym zobaczyć kulturowe mapy rzeczy innych niż język i jak pasują do map genetycznych i językowych. Zastanawiam się, czy bardziej podświadome zachowania kulturowe (takie jak dystans społeczny) pasują lepiej niż jawne aspekty, takie jak język. Podbijająca populacja może narzucić swój język innej populacji, ale czy może świadomie narzucić swój dystans społeczny? Jest tu dużo miejsca na dalsze badania.

 

Genes and Language

NeuroLogica blog, 22 listopada 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk