Ten dziwny tytuł odzwierciedla nowe odkrycie: że wśród Rodentia (tak, bobry są gryzoniami), których filogeneza była jak dotąd trochę niejasna, bobry są bliżej spokrewnione z szczuroskoczkami niż z wiewiórkami. Przez długi czas sądzono, że bobry są blisko spokrewnione z wiewiórkami (“gryzonie wiewiórkowate”) z powodu podobnego układu ich mięśni żwaczy – mięśni, które zamykają szczęki. Ostatnio pojawiły się nikłe i nie całkiem przekonujące dowody, że są bliżej spokrewnione z szczuroskoczkami: tymi ślicznymi, skaczącymi myszami z rodziny
Heteromyidae. (Heteromyidae obejmują także chomikomyszki, odskoczki i szczuroskoczniki.) Dowód molekularny opierał się na podobnym odcinku DNA u bobrów i Heteromyidae: jednym “
retrotranspozonie”, “skaczącym genie”, który porusza się po DNA, bo transkrybuje go jego RNA, a potem wstawia się w różne miejsca genomu.
Mamy więc mięśniowe podobieństwo przeciwko pojedynczemu podobieństwu molekularnemu. No cóż,
nowa praca w “Nature Scientific Reports”Liliyi Doroninej i in. (odnośnik poniżej; wolny dostęp), przy pomocy znacznie większej ilości danych molekularnych pokazuje, że pokrewieństwo ze szczuroskoczkiem zwycięża. Opiera się to na filogenezie zrekonstruowanej z obu sekwencji DNA, jak również na obecności i miejscu retrotranspozonów.
Okazuje się, że bobry w porównaniu do innych grup gryzoni mają siedem nowych, wspólnych retrotranspozonów z szczuroskoczkiem i żadnego z innymi grupami gryzoni. Pokazuje to, że bobry i szczuroskoczki są monofiletyczne: mają wspólnego przodka, który nie jest wspólnym przodkiem z żadnym innym gryzoniem. Poniżej można zobaczyć, jak wygląda nowa filogeneza gryzoni i można także zobaczyć, po prawej, podobieństwo mięśni wiewiórek i bobrów.
Proszę zauważyć, że badali oni bobra europejskiego (Castor fiber), nie zaś jego odpowiednika w Nowym Świecie, bobra kanadyjskiego (Castor canadensis). Nie ma to jednak znaczenia, ponieważ te dwa gatunki bobrów – istnieją tylko te dwa i rozeszły się około 9 milionów lat temu – są bliżej spokrewnione ze sobą niż z szczuroskoczkami lub jakimkolwiek innym gryzoniem.
Tutaj są:
Bóbr europejski:
Bóbr kanadyjski (dużo ładniejszy!):
Szczuroskoczek (Dipodomys sp.):
Okazuje się, że podobny układ mięśnia żwacza wyewoluował niezależnie trzy razy u gryzoni, więc nie jest to dobra cecha do tworzenia drzew ewolucyjnych: jest to “konwergencja ewolucyjna”, która niewiele mówi nam o przodkach. DNA jest znacznie lepszy i tutaj jest ostateczne drzewo:
Wreszcie możemy się uspokoić, wiedząc, że bóbr nie jest bliskim krewnym wiewiórki. Podobieństwo ich mięśni pochodzi niewątpliwie z podobnego zwyczaju gryzienia twardych materiałów, co doprowadziło do konwergentnego układu silnych mięśni szczęk.
h/t: Matthew Cobb
________
Doronina, L., A. Matzke, G. Churakov, M. Stoll, A. Huge, and J. Schmitz. 2017. The beaver’s phylogenetic lineage illuminated by retroposon reads. Nature Scientific Reports 7, Article number: 43562 (2017) doi:10.1038/srep43562
Whence the beaver? They’re kangaroo rats, not squirrels!
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
