Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 06:11

« Poprzedni Następny »


Nowa-stara Wojna Trzydziestoletnia na Bliskim Wschodzie


Seth J. Frantzman 2016-02-04

Hassan Nasrallah przemawia do swoich libańskich i jemeńskich zwolenników z olbrzymiego ekranu, na którym pokazane jest jego przemówienie wygłoszone 17 kwietnia w południowym przedmieściu Bejrutu przeciwko agresji amerykańsko-saudyjskiej na Jemen (zdjęcie: REUTERS)

Hassan Nasrallah przemawia do swoich libańskich i jemeńskich zwolenników z olbrzymiego ekranu, na którym pokazane jest jego przemówienie wygłoszone 17 kwietnia w południowym przedmieściu Bejrutu przeciwko agresji amerykańsko-saudyjskiej na Jemen (zdjęcie: REUTERS)



W orędziu o stanie państwa prezydent USA, Barack Obama, wszedł na pole minowe semantyki i urażonych uczuć. Mówiąc o obecnych konfliktach na Bliskim Wschodzie, stwierdził, że region „przechodzi transformację zakorzenioną w konfliktach datujących się o tysiąclecia wstecz, która będzie rozgrywać się przez pokolenie”. To pozornie neutralne zdanie z typowym dla obamizmu niezobowiązującym językiem, zdenerwowało mnóstwo ludzi na Twitterze, niektórzy oskarżyli prezydenta USA o „orientalizm” i „redukcjonistyczne” oraz „esencjalistyczne” poglądy na biedny, nieoświecony Bliski Wschód.


Al-Dżazira gruchała, że Obama był “szkolony” przez tych, którzy wiedzą lepiej.


Max Fisher z “Vox” twierdził, że zdanie jest “żenujące”. Bo widzicie, pisał Fisher, „niemal wszystkie konflikty na Bliskim Wschodzie datują się na zeszłe stulecie, a wiele ma korzenie w czasie pokrywającym się z okresem życia Obamy”. Jak informował - sekciarska przemoc sunnicko-szyicka nie datuje się na VII wiek, ale „od 1979 r.”. Zach Carter, „czołowy reporter polityczno-ekonomiczny” w Huffington Post, jeden z tych, którzy szkolili prezydenta, twierdził, jak papugowali również inni, że te konflikty mają zaledwie 100 lat.

Można wam wybaczyć, jeśli jesteście zdezorientowani.

Według wszystkich tych ekspertów, komentatorów i ludzi z doktoratami, każdy kto sugeruje, że na Bliskim Wschodzie są “odwieczne nienawiści”, ułatwia zadanie rasistowskiemu poglądowi, według którego ten region jest brutalny i barbarzyński tylko dlatego, że jest inny. Jest więc cyniczną manipulacją usprawiedliwianie obecnej przemocy w regionie udawaniem, że to po prostu „zawsze tak było”, a więc nie da się niczego „naprawić”. W tej narracji Bliski Wschód był ogólnie rzecz biorąc pokojowym regionem do upadku Imperium Osmańskiego podczas I wojny światowej i to się zmieniło w związku z przybyciem mocarstw europejskich, które podzieliły region i dały mu nielogiczne granice. Ta narracja przypisuje wszystkie problemy regionu traktatom takim jak Sykes-Picot z 1916 r., które dbały o interesy europejskie zamiast o interesy miejscowe. Ten orientalizm jest zatem podwójnie brutalny, bo oznacza, że Europejczycy spowodowali większość problemów regionu, a potem tacy politycy jak Obama twierdzą, że w regionie są „starodawne nienawiści”. W rzeczywistości region był pokojowy i tylko outsiderzy spowodowali jego problemy. Jest jasne, dlaczego kwestionowanie tego mitu z wieży z kości słoniowej byłoby toksyczne: byłoby sprzeczne z eurocentrycznym poglądem, że wszystkie problemy świata sprowadzają się do kolonializmu europejskiego.

A jeśli prawdziwym orientalizmem są nieustanne próby udawania, że Bliski Wschód nie ma tych samych problemów co reszta świata, i właśnie nieustanne hołubienie tego regionu? Zjadliwa bigoteria religijna, czystki etniczne i morderstwa masowe, bezprecedensowa nietolerancja w regionie, który jest stolicą świata w dekapitowaniu ludzi za bluźnierstwo, kamienowaniu kobiet, sprzedawaniu ludzi w niewolę i wysadzaniu w powietrze budynków religijnych, są rzekomo wszystkie częścią spisku orientalistycznego. Żadnemu innemu regionowi na świecie nie pozwolono by na takie unikanie solidnej krytyki, gdyby panowała w nim tak astronomiczna nienawiść, jaka jest powszechna na Bliskim Wschodzie. Gdyby w Ameryce Południowej, Europie lub Azji sprzedawano ludzi do niewoli, nie byłoby żadnego pobłażania. Gdyby muzułmanie Ahmadija byli prześladowani w Europie tak, jak są prześladowani w Pakistanie, wszyscy krzyczelibyśmy „islamofobia”, niemniej Pakistanowi się to wybacza.

Można to przetestować przez zwykłe powtórzenie zdania Obamy w stosunku do historii Europy.

Gdyby mówił o wojnach światowych lub konflikcie między Niemcami a ich sąsiadami i powiedział, że kontynent „przechodzi transformację zakorzenioną w konfliktach datujących się o tysiąclecia wstecz, która będzie rozgrywać się przez pokolenie,”, czy zjeżdżano by Obamę za rasistowski „redukcjonizm”? Mógłby być besztany za to, że po części nie ma racji, jako że powody masowych konfliktów można przypisać wielu czynnikom. Cokolwiek jednak dzieje się dzisiaj w Europie, ma korzenie idące wstecz setki, jeśli nie tysiące lat.

Faktem jest, że obecna przemoc sekciarska na Bliskim Wschodzie istotnie ma korzenie w setkach lat nietolerancji i ciągłych wojen.

Męczeństwo Husajna ibn Alego, wnuka Proroka Mahometa w Karbali w 680 r. jest upamiętniane w całym świecie islamu szyickiego w dzień Aszura. Udawanie, że cały świat islamu szyickiego upamiętniający zamordowanie Husajna i jego grupy zwolenników przez Kalifów Umajjadów w 680 r. w jakiś sposób tworzy napięcia tylko w XX wieku, oznacza rozmyślną ślepotę. Islam szyicki nie zdominował Iranu miłością i łagodnością, był częścią siłowego nawrócenia kraju przez władców safawidzkich w 1501 r. Jakiś zuchwalec nawet zmodyfikował stronę Wikipedii zatytułowaną „Safawidzkie nawrócenie Iranu”, robiąc z tego „duchowy bastion islamu szyickiego przeciwko atakom islamu sunnickiego i skarbnicę perskiej tradycji kulturowej i samoświadomości irańskości”.

Jedną z najbliższych paraleli, jaką mamy w historii Zachodu do tego zjadliwego konfliktu sekciarskiego na dzisiejszym Bliskim Wschodzie między ekstremistami sunnickimi, takimi jak Al-Kaida, Boko Haram, Taliban i Państwo Islamskie, a wspieranymi przez Iran milicjami szyickimi, są wojny religijne toczone w Europie w XVI i XVII wieku. Przypatrz się obecnemu rozmieszczeniu sił na Bliskim Wschodzie.

Wiemy, że rewolucja islamska w Iranie w 1979 r. przekształciła siłę prześladowanych i ubogich społeczności szyickich w siły irredentyzmu. Od tego czasu jest to rozprzestrzeniający się marsz do obecnego układu, w który Iran i jego sojusznicy w Libanie, Iraku, Syrii i Jemenie przefasonowali Bliski Wschód i prowadzą wiele wojen zastępczych z reżimami sunnickimi, którym przewodzi Arabia Saudyjska.

Obama miał rację, kiedy powiedział, że to będzie rozgrywać się przez pokolenie, ale niedoszacował. Reformacja protestancka, której symbolicznym początkiem było przybicie 95 tez przez Martina Lutra do drzwi kościoła w Wittenberdze w 1517 r., zabrała lata. „Wojny religijne” toczone w Europie między 1524 a 1648 r., dla których Wojna Trzydziestoletnia była ostatnim, koszmarnym rozdziałem, należy widzieć jako wprowadzenie do tego, co dzieje się na Bliskim Wschodzie. Bez pociągania paraleli zbyt daleko, faktem jest, że wojna toczona dzisiaj, która rozbija Syrię i Irak, jest podobna w przebudowie porządku regionalnego do Wojny Trzydziestoletniej.

Wojna zniszczyła duże obszary Niemiec, redukując populację o 30 do 40 procent w niektórych okręgach, co jest podobne do tego, co dzieje się w Syrii. Zaangażowała wszystkie ówczesne mocarstwa od Rosji do Hiszpanii, Austrii, Francji, Szwecji, Imperium Osmańskiego, Prus, Węgier i wielu innych.

Brutalność konfliktu, w porównaniu do wcześniejszych konfliktów europejskich, była spowodowana jego religijną naturą.

To sprowadza nas z powrotem do kwestii orientalizmu i “odwiecznych nienawiści” na Bliskim Wschodzie. Można być „redukcjonistą” i powiedzieć, że europejskie wojny religijne mają długie korzenie, albo można być delikatnym i twierdzić, że były słabo zakorzenione w historii, którą wykorzystali i zmanipulowali outsiderzy. Nikt nie wyświadcza wielkiej przysługi Bliskiemu Wschodowi przez nieustanne ukrywanie pogarszających się trendów w regionie. Mogą dowoli jęczeć o „orientalizmie”, ale nie jest rasizmem powiedzenie prawdy o obecnym konflikcie w regionie i jego długoterminowych skutkach. Zabierze wiele pokoleń zanim zakończą się obecne wojny.

Można poetycznie rozwodzić się o dawnych dobrych dniach w Bagdadzie, kiedy wszystko było różnorodnością i tolerancją, ale te dni, z jakiejkolwiek przyczyny, minęły. Może nie było ich nigdy, ale tak czy inaczej różowe okulary zostały rozbite. Nie ma żadnego „lekarstwa” dla obecnej masowej przemocy i wpędzenia milionów do obozów uchodźców w regionie.

Starożytne miasta leżą w ruinach, od Jemenu do Syrii. Ich świetność nie wróci prawdopodobnie nigdy. Unikatowa mieszanka etniczna tych terenów nigdy nie będzie taka sama.

Zamiast bawić się w „mam cię!” łapiąc Obamę za słowo, ludzie dobrze zrobiliby, gdyby przestali udawać, że Bliski Wschód jest czymś innym niż tym, czym jest. Jest to miejsce odwiecznych nienawiści i niewiarygodnej nietolerancji, nie bezprecedensowej w historii ludzkości, ale mającej wiele wspólnego z najczarniejszymi okresami historii ludzkości. Jeśli nie jesteś skłonny do zamykania oczu i usprawiedliwiania masakr z czasów wojen religijnych w Europie, masakrowania narodów i wyrzynania całych społeczności, to nie ignoruj Bliskiego Wschodu.

Bądź świadomy tego, że uzdrowienie zabierze całe pokolenia i że nie ma żadnego cudownego “lekarstwa” na konflikty, które widzimy dzisiaj.


The Middle Easts new old Thirty Years War

Jerusalem Post, 17 stycznia 2016

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Seth J. Frantzman


Publicysta “Jerusalem Post”. Zajmował się badaniami nad historią ziemi świętej, historią Beduinów i arabskich chrześcijan, historią Jerozolimy, prowadził również wykłady w zakresie kultury amerykańskiej. Urodzony w Stanach Zjednoczonych w rodzinie farmerskiej, studiował w USA i we Włoszech, zajmował się handlem nieruchomościami, doktoryzował się na  Hebrew University w Jerozolimie.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Kulturowa przed religijną MEF 2016-02-04


Notatki

Znalezionych 2574 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Żydzi z Hollywood są jak indyki na Boże Narodzenie   Julius   2024-03-24
Strategia okrucieństwa w wojnie w Strefie GazyPrawdopodobnie Hamas jest pierwszym reżimem w historii, który prowadzi wojnę mającą na celu maksymalizację ofiar wśród własnej ludności.   i Leonard Hochberg   2024-03-22
Lewica, prawica i kanarek w kopalni   Koraszewski   2024-03-22
Dlaczego liberałowie ponieśli porażkę w walce z antysemityzmem   Tobin   2024-03-21
Odwaga białej flagi i mój Poznań   Koraszewski   2024-03-17
Izraelska pisarka wycofuje się z zaplanowanego wystąpienia, zanim zostanie anulowana z powodu „złych poglądów”   Coyne   2024-03-16
Demokracja protestów i piwny parlamentaryzm   Kruk   2024-03-16
Dlaczego nowo niepodległe kraje muszą odrzucić radykalną dekolonizacjęKontrastujące historie Singapuru, Tanzanii i Sri Lanki ukazują niebezpieczeństwa związane z próbą całkowitego wymazania kolonialnej przeszłości.   Sophalkalyan   2024-03-15
Dlaczego lewica musi kłamać o Hamasie i gwałtach   Tobin   2024-03-13
Departament Edukacji USA ukrywa zagraniczne darowizny na rzecz uniwersytetów   Bard   2024-03-13
Od miesięcy oficjalna polityka Autonomii Palestyńskiej zakłada zadawanie cierpień Gazańczykom     2024-03-11
Wybory wartości w globalnej wiosce   Koraszewski   2024-03-11
Czy Gaza naprawdę jest przypadkiem największych cierpień Arabów?   Abdul-Hussain   2024-03-09
Przestępstwa seksualne Hamasu-UNRWA i Międzynarodowy Dzień Kobiet   Blum   2024-03-08
Homeopatyczny środek na wydłużanie rzęs   Koraszewski   2024-03-08
Czy odbędzie się strategiczny dialog USA-Katar?   Carmon   2024-03-07
Kiedy polityka wobec zagranicznych wojen staje się krajową polityką wyborczą   Fernandez   2024-03-05
Palestyński handlarz kłamstw   Bawer   2024-03-05
Wszyscy jesteśmy imigrantami   Koraszewski   2024-03-02
Współudział UE w finansowaniu irańskiego terrroru   Rafizadeh   2024-03-01
Dzień po i jego konteksty   Koraszewski   2024-02-26
Sabotowanie romansu USA-Izrael   Altabef   2024-02-24
Eurowizja i bębny wojny   Collins   2024-02-23
Milczenie feministycznych owiec: ani słowa o horrorach HamasuZwolennicy #MeToo milczeli.   Chesler   2024-02-22
A zwycięzcą jest – Hamas!   Dershowitz   2024-02-21
"Palestyńczycy są tacy sami jak my", zapewnia mędrzec Blinken   Pandavar   2024-02-20
Żyjemy w momencie kulturowego chaosu   Meotti   2024-02-20
Chleba naszego powszedniego daj nam Google   Koraszewski   2024-02-19
Jak propalestyńscy są zachodni demonstranci?     2024-02-16
@Guardian kłamie, żeby przedstawić żołnierzy IDF jako potwory – ale pokazuje, że @IDF pozostaje najbardziej moralną armią na świecie     2024-02-15
Blinken powinien wiedzieć, że Autonomia Palestyńska jest równie zła jak rządy Hamasu w Gazie   Marcus   2024-02-14
Czy może istnieć uczciwa propalestyńska lewica?   Levick   2024-02-14
Hipokryzja zdefiniowana: grupy praw człowieka martwią się wszelkimi ograniczeniami w przepływie uchodźców, ale milczą w sprawie Egiptu, który zakazuje wjazdu jakimkolwiek uchodźcom z Gazy     2024-02-13
Czy uchodźcy żydowscy i arabscy są równi?Mimo prawie miliona żydowskich uchodźców z krajów arabskich, Organizacja Narodów Zjednoczonych nadal ma obsesję wyłącznie na punkcie potomków uchodźców arabskich.   Julius   2024-02-11
Kilka uwag wokół niepewności   Koraszewski   2024-02-09
Moi drodzy Palestyńczycy: Czas pozbyć się naszych przywódców i przyjąć izraelskie oferty pokojowe   Eid   2024-02-07
Jak zdemontować UNRWA: instrukcja krok po kroku     2024-02-07
Wojna Izraela z Hamasem jest najmniej śmiercionośną wojną w regionieDlaczego więc media opisują go jako „jedną z najbardziej śmiercionośnych… w historii”?   Greenfield   2024-02-06
Zdradziecka awangarda intelektualna   Koraszewski   2024-02-04
Departament Stanu a rzeczywistość   Bard   2024-02-03
Szef ONZ twierdzi, że Palestyńczycy mają „prawo do państwowości”. Dlaczego?   Fitzgerald   2024-02-03
UNRWA istnieje, aby pomóc w prowadzeniu wojny, której celem jest likwidacja Izraela   Tobin   2024-02-02
Islamscy terroryści tworzą klęski głodowe, żeby czerpać korzyści z pomocy zagranicznejWalka z terrorystami nie powoduje klęsk głodowych; pomoc humanitarna dla terrorystów powoduje klęski głodowe.   Greenfield   2024-02-01
Kto pierwszy mrugnie w wojnie w Gazie?   Fernandez   2024-02-01
Dokumentowanie działań umożliwiających zbrodnie wojenne Hamasu: agencje ONZ, programy pomocy rządowej i organizacje pozarządowe   Steinberg   2024-01-31
Prawdziwe ludobójstwa, które świat ignorujeZamiast przeciwstawić się prawdziwym zbrodniom przeciw ludzkości, społeczność międzynarodowa obrzuca Izrael krwawymi oszczerstwami.   Bryen   2024-01-29
Wysoki Przedstawiciel UE, Josep Borrell, przyznaje, że chce „dwóch państw”, a nie „pokoju”     2024-01-26
Błędna odpowiedź Bidena w sprawie TajwanuGłównym zagrożeniem dla pokoju w Azji nie jest niepodległość Tajwanu, ale chińska wojowniczość.   Jacoby   2024-01-26
Jak zakończyć cierpienia Palestyńczyków   Tawil   2024-01-24
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-23
Złóżmy pozew przeciwko UNRWA w Hadze   Bedein   2024-01-23
Jak Princeton wybiela haniebną historię Kena Rotha   Steinberg   2024-01-22
Jedna wojna i dwie wizje   Taheri   2024-01-21
Pytasz, czy jesteś antysemitą?   Koraszewski   2024-01-21
“Koszmar zatajonych pieniędzy”: jak Katar kupił Ligę Bluszczową   Williams   2024-01-20
“Krwawe Boże Narodzenie”: chrześcijanie masakrowani w nigeryjskim ludobójstwie   Ibrahim   2024-01-17
Pracownicy pomocy humanitarnej wspierają Hamas   Bard   2024-01-13
Samobójcza głupota „rozwiązania w postaci dwóch państw”   Anderson   2024-01-12
Starzy orędownicy procesu pokojowego i wojna w Gazie   Flatow   2024-01-11
Dlaczego chrześcijańscy przywódcy ignorują ataki na swoją społeczność   Tawil   2024-01-10
Masha Gessen, lub, ври, да знай же меру   Fitzgerald   2024-01-09
Dla mediów terroryści Hamasu to duchy   Bard   2024-01-06
Izrael ma nie tylko armię najbardziej moralną, ale także najbardziej przejrzystą     2024-01-06
Krytycy Izraela po prostu nie chcą, aby Izrael zwyciężył   Tobin   2024-01-05
Kto popiera Hamas?   Dershowitz   2024-01-04
Nie ma „upokorzonej izraelskiej męskości”   Chesler   2024-01-02
Nie ma porównania pomiędzy przemocą palestyńską i żydowską na Zachodnim Brzegu     2024-01-02
Odzyskanie romantyzmu naszej sprawy   Greenfield   2023-12-28
Przyszła strategia ekonomiczna dla pokoju   Mahjar-Barducci   2023-12-25
“Przebudzenie” zagraża amerykańskim Żydom   Tobin   2023-12-23
Dziesięć podstawowych faktów na temat wojny z Hamasem, o których media nie mówią     2023-12-23
Zakazanie przez Bidena prawa wjazdu do USA dla „stosujących przemoc osadników” izraelskich zablokowałby tych, którzy po prostu nie zgadzają się z jego polityką   Kontorovich   2023-12-21
Wojna w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie   Koraszewski   2023-12-20
Czy dysonans poznawczy Bidena może pozwolić Izraelowi wygrać wojnę?   Tobin   2023-12-19
Dlaczego islamiści roszczą sobie prawa do ziemi niemuzułmańskiej?   Bulut   2023-12-18
Polityka tożsamości i zaburzenia kognitywne   Koraszewski   2023-12-18
Symfoniczna wersja terroru   Taheri   2023-12-15
Wsparcie dla terroru: jak terroryści wykorzystują organizacje humanitarne   i Nathaniel Rabkin   2023-12-14
Zdumiewająca naiwność Izraelofobów. Zachodnie oburzenie wywołane wyłapywaniem przez IDF podejrzanych członków Hamasu jest absurdalnym kwiecistym moralizowaniem.   O'Neill   2023-12-13
Redaktor kuwejckiej gazety: Hamas powinien być ścigany sądownie za śmierć i zniszczenie, jakie ściągnął na Gazańczyków atakiem z 7 października     2023-12-11
Tak daleko, tak blisko   Koraszewski   2023-12-10
Za kulisami Human Rights Watch: nienawiść i korupcjaPamięci Roberta Bernsteina, założyciela Human Rights Watch   Steinberg   2023-12-09
Najnowszy hit Pallywoodu. Jak usłużne relacje mediów o „zbombardowaniu” szpitala Al-Ahli promowały propagandę Hamasu   Landes   2023-12-07
Nagroda Nobla za terror i inne absurdy   Fernandez   2023-12-06
Gaza – kto z kim walczy i w imię czego?   Koraszewski   2023-12-05
Unia Europejska jest wspólnikiem Iranu   Rafizadeh   2023-12-05
W  Betlejem Boże Narodzenie zostało odwołane , a winni są Żydzi.     2023-12-04
Porażka zachodniego feminizmu, kiedy jest najbardziej potrzebny   Chesler   2023-12-04
Huti: kim są i dlaczego atakują Izrael?   Flatow   2023-12-03
Krótka historia długiej odpowiedzialności zbiorowej   Koraszewski   2023-12-02
Dlaczego Arabowie “zdradzili” Palestyńczyków   Toameh   2023-12-01
Coleman Hughes atakuje porównania między Palestyńczykami a walką Czarnych o wolność w Afryce Południowej i w Ameryce   Coyne   2023-12-01
Prawdziwi eksperci prawa międzynarodowego są zgodni: Hamas jest winny zbrodni wojennych i niemal na pewno ludobójstwa. Ale media ignorują ten przekaz     2023-11-30
Czerwony Krzyż po raz kolejny zawodzi Żydów   Bard   2023-11-28
“Rozwiązanie w postaci dwóch państw” oznacza terroryzm   Greenfield   2023-11-27
Niebezpieczne fantazje Bidena o państwie palestyńskim   Tobin   2023-11-26
Nie, Joe. Powierzenie ONZ odpowiedzialności za Gazę byłoby kiepskim dowcipem   Kontorovich   2023-11-24
Nagroda administracji Bidena dla Iranu w wysokości 10 miliardów dolarów: tylko małe podziękowanie za zorganizowanie wojny, zranienie 56 żołnierzy amerykańskich i próbę wypędzenia USA z Bliskiego Wschodu.   Rafizadeh   2023-11-23
Gaza moja miłość   Koraszewski   2023-11-22
Oszczerstwa o popełnianiu „ludobójstwa przez Izrael mają na celu usprawiedliwienie ewentualnego prawdziwego ludobójstwa na Żydach     2023-11-21

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk