Podczas I wojny światowej rząd osmański wprowadził brutalną politykę turkizacji i deportacji wymierzoną w Kurdów. [1] i [2] Po pozbawieniu Kurdów niepodległego państwa w 1923 r. kampanie turkizacji nasiliły się w okresie od 1923 r. do II wojny światowej i pochłonęły ogromną liczbę ofiar. Szacuje się, że ponad 1,5 miliona Kurdów zostało deportowanych lub zabitych, a Kurdystan pozostawał w stanie wojny do 1950 r. [3] Język kurdyjski został zakazany, a Kurdów przemianowano na „Turków Górskich”.

Recep Tayyip Erdoğan zainicjował proces pokojowy w latach 2009–2015, aby przyciągnąć wyborców kurdyjskich. [1] i [2]Jednak w 2015 r., po tym, jak wspierani przez USA syryjscy Kurdowie skutecznie udaremnili działania ISIS w Rożawie/północnej Syrii i ustanowili region autonomiczny, Erdoğan zapowiedział, że Turcja „nigdy nie pozwoli” na istnienie państwa kurdyjskiego. [4]

Od tego czasu Erdoğan wielokrotnie mówił, że Turcja nie pozwoli na utworzenie „terrorystanu” (tj. Kurdystanu). [5] Aby to osiągnąć, Turcja przeprowadziła szereg kampanii czystek etnicznych przeciwko Kurdom, aby osłabić szansę na kurdyjski samorząd. [6]

Nazywając Kurdystan „terrorystanem” Erdoğan nie tylko odczłowiecza cały naród, ale także legitymizuje zbiorową karę wymierzoną w Kurdów. „Rząd turecki nie ma żadnego projektu dla Kurdów, który nie będzie kosztował krwi i łez” – powiedział Tuncer Bakırhan, współprzewodniczący prokurdyjskiej Partii Równości Ludów i Demokracji (DEM) w Turcji. Krytykował Erdogana za jego prowojenną politykę i potępił sposób przedstawiania Kurdów przez rząd turecki. „Panie Erdoğanie, miejsce, które nazywasz Terrorystanem, to Kurdystan” – powiedział. [7]

Kluczową zasadą polityki Turcji wobec Kurdów jest czystka etniczna i inżynieria demograficzna. W 2019 r. podczas inwazji Turcji na ziemie kurdyjskie w północnej Syrii, ówczesny doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych John Bolton wspominał: „Erdoğan wydawał się wierzyć, że ‘jedynym dobrym Kurdem jest martwy Kurd’”, dodając, że generał piechoty morskiej Joseph Dunford, który w tym czasie był przewodniczącym Kolegium Połączonych Szefów Sztabów, ostrzegał wcześniej, że „bezpośrednim celem wojskowym Turcji w Syrii będzie wydalenie Kurdów z obszaru wzdłuż granicy turecko-syryjskiej, a następnie przeniesienie setek tysięcy syryjskich uchodźców z Turcji do obecnie w dużej mierze wyludnionej strefy granicznej”. [8]

W wewnętrznej notatce (która wyciekła do prasy), William V. Roebuck, były zastępca specjalnego wysłannika USA do Globalnej Koalicji na rzecz Pokonania ISIS, nazwał turecką operację „czystkami etnicznymi pod inną nazwą”. Roebuck skrytykował Waszyngton za to, że nie zrobił wystarczająco dużo, aby powstrzymać turecką inwazję, która doprowadziła do „czegoś, co można opisać jedynie jako zbrodnie wojenne i czystki etniczne”. Roebuck powiedział, że Turcy powoływali się na obawy dotyczące granicy, by uzasadnić atak na syryjskie siły kurdyjskie, ale stwierdził, że „granica po stronie syryjskiej przez cały czas pozostawała spokojna”, dopóki Turcja nie zdecydowała się na inwazję. [9] „Turcja to dzisiejsze nazistowskie Niemcy. Erdoğan uważa, że dobry Kurd to martwy Kurd” — powiedział Diliman Abdulkader, kurdyjski aktywista i prezes American Friends of Kurdistan. [10]

„Strefa bezpieczeństwa” Turcji w syryjskim i irackim Kurdystanie: to kryptonim czystek etnicznych Kurdów

Pierwszym krokiem Erdogana w kierunku wymazania „terrorystanu” była militaryzacja północnego Kurdystanu w 2015 r. W latach 2015–2019 armia turecka zabiła tysiące kurdyjskich cywilów, zniszczyła duże obszary kurdyjskich miast i przesiedliła ponad 500 tysięcy Kurdów. Polityczne reperkusje były równie katastrofalne, podsycając skrajną polaryzację, represje polityczne i naruszenia praw człowieka. [11] Niedawno nawet tańczenie lub śpiewanie kurdyjskich piosenek prowadziło do aresztowań i oskarżeń o „szerzenie propagandy terrorystycznej”. [12]

Po zniszczeniu większości miast kurdyjskich i przesiedleniu ich ludności w okupowanym przez Turcję Kurdystanie, Turcja w lipcu 2015 r. reaktywowała projekt „Pasa Arabskiego” [13] w Syrii, zmieniając jego nazwę na „Strefę Bezpieczeństwa”.

W latach 1967–1973 Syria wprowadziła brutalną politykę arabizacji wymierzoną w Kurdów. W tym celu w 1973 r. utworzono „pas arabski” o długości 300 kilometrów i szerokości 10–15 kilometrów wzdłuż granicy syryjsko-tureckiej, aby zarabizować region i oddzielić Kurdów od ich etnicznych braci po drugiej stronie granicy. Około 140 tysięcy Kurdów deportowano z ziem ich przodków do miast na południowej pustyni Syrii, a Arabowie zostali osiedleni na ziemiach kurdyjskich. [14] Na ziemiach skonfiskowanych Kurdom zbudowano czterdzieści jeden arabskich osiedli, a 233 tysięcy hektarów ziemi przekazano rodzinom arabskim. [15]

Turcja zaprojektowała i wdrożyła szereg czystek etnicznych przeciwko Kurdom w irackim i syryjskim Kurdystanie pod pretekstem ochrony „tureckiego bezpieczeństwa narodowego” i utworzenia „strefy bezpieczeństwa” 30 kilometrów w głąb Iraku i Syrii wzdłuż jej południowych granic, aby przesiedlić 3,5 miliona syryjskich uchodźców. Granice „strefy bezpieczeństwa” Erdogana obejmują ojczyznę niemal wszystkich syryjskich Kurdów i prawie połowę irackiego Kurdystanu. [16] Warto zauważyć, że w sierpniu 2024 r. Irak podpisał porozumienie o bezpieczeństwie, które zezwala na tureckie operacje wojskowe w irackim Kurdystanie bez klauzuli o wycofaniu sił tureckich. W związku z tym Turcja ma aprobatę rządu irackiego. [17]

Erdoğan jasno dał do zrozumienia, że celem Turcji jest radykalna zmiana składu demograficznego tego obszaru. W wywiadzie dla państwowego kanału TRT Erdoğan otwarcie uzasadnił logikę stojącą za jego etnicznymi czystkami Kurdów, mówiąc: „Ważne jest przygotowanie kontrolowanego życia na tym ogromnym obszarze, a najbardziej odpowiednimi ludźmi do tego są Arabowie. Te obszary nie nadają się do stylu życia Kurdów, ponieważ są praktycznie pustynią”. [18]

Jak zauważyła kurdyjska politolożka, Szukrija Bradost, „oczywiste jest, że twierdzenie Erdogana jest nielogiczne. Ponadto w północnej Syrii nie ma pustyni, a styl życia Arabów również się zmienił, nie mieszkają na pustyni”. Bradost powiedziała następnie, że prawdziwym celem Erdogana jest „zmiana regionu kurdyjskiego na Bliskim Wschodzie poprzez wyeliminowanie kurdyjskich struktur społecznych i politycznych”. [19]

Turcja przeprowadziła dwie operacje wojskowe w regionie kurdyjskim w północnej Syrii w latach 2018–2019, zabijając, raniąc lub okaleczając tysiące Kurdów i wysiedlając ponad 500 tysięcy osób. Amnesty International stwierdziła, że tureckie siły zbrojne i sprzymierzeni rebelianci dopuścili się poważnych naruszeń podczas operacji, które były zbrodniami wojennymi, w tym zabójstwa bez wyroku i bezprawne ataki, w których zginęli i zostali ranni cywile. [20]

Jednym z nich było zabójstwo Hevrin Chalaf, wybitnej młodej syryjsko-kurdyjskiej polityczki. Wspierani przez Turcję bojówkarze zatrzymali jej SUV-a, wyciągnęli ją z samochodu, złamali jej szczękę i nogę i ciągnęli ją za włosy, aż oderwali skórę głowy, po czym wielokrotnie do niej strzelali, aż ją zabili. [21]

Hevrin Chalaf (Źródło: X)

Mimo że większość Kurdów to muzułmanie, Turcja nadała swoim operacjom również religijne uzasadnienie oprócz twierdzeń o „bezpieczeństwie narodowym”. Kiedy Turcja rozpoczęła operację wojskową w 2018 r., władze religijne w Turcji opisały ją jako „Al-Fath [podbój]” i wezwały duchownych do przeczytania rozdziału 48 Koranu zatytułowanego Al-Fath. W ponad 90 tysiącach meczetów w Turcji wygłoszono kazania o podboju i poproszono wiernych o modlitwę za armię. [22] Popularność Erdogana wzrosła, a około trzy czwarte Turków poparło akcję przeciwko Kurdom. [23]

Jednak „strefa bezpieczeństwa” Turcji w północnej Syrii jest daleka od bezpieczeństwa. W niedawnym raporcie Human Right Watch stwierdził, że „strefa bezpieczeństwa” Turcji w Syrii jest „ewidentnie jednym z najniebezpieczniejszych miejsc w kraju”. [24] Raporty organizacji zajmujących się prawami człowieka, lokalnych źródeł i Departamentu Stanu USA udokumentowały zabójstwa, porwania, bezprawne zatrzymania, wymuszone zaginięcia, zajęcia ziemi, przemoc seksualną i tortury ze strony Turcji i wspieranych przez Turcję grup zbrojnych. [25]

Na okupowanych terytoriach kurdyjskich w północnej Syrii raport Departamentu Stanu USA z 2023 r. podkreślił: „Nadużycia ze strony uzbrojonych syryjskich grup opozycyjnych wspieranych przez Turcję w północnym regionie kraju według doniesień koncentrowały się na mieszkańcach kurdyjskich i jazydzkich oraz innych cywilach i obejmowały: zabójstwa; porwania i zaginięcia cywilów; znęcanie się fizyczne, w tym przemoc seksualną; przymusowe wysiedlenia z domów; grabieże i przejmowanie własności prywatnej; przesiedlanie zatrzymanych cywilów przez granicę do Turcji; rekrutację lub wykorzystywanie dzieci-żołnierzy; grabieże i profanację miejsc kultu religijnego... według doniesień, wspierana przez Turcję Syryjska Armia Narodowa (SNA) aresztowała, zatrzymała, torturowała, zabiła lub w inny sposób znęcała się nad wieloma kurdyjskimi aktywistami i osobami. Członkowie SNA nadal zatrzymywali, bili i porywali kurdyjskie kobiety w Afrin i Ra's Al-Ayn. Kurdyjskie aktywistki były szczególnie dotknięte, a niektóre z nich zaprzestały wszelkiego angażowania się w życie publiczne, ponieważ obawiały się zatrzymania przez SNA.” [26]

Human Rights Watch ustalił również, że tureckie siły zbrojne i agencje wywiadowcze były zaangażowane w dokonywanie i nadzorowanie nadużyć: „Tureccy urzędnicy nie są jedynie biernymi świadkami nadużyć, ale ponoszą odpowiedzialność jako władza okupacyjna, a w niektórych przypadkach byli bezpośrednio zaangażowani w domniemane zbrodnie wojenne w tym, co nazywają ‘strefą bezpieczeństwa’”. [27] Human Rights Watch udokumentował również naruszenia praw mieszkaniowych, ziemi i własności, w tym powszechne grabieże i rabunki, a także konfiskaty mienia i wymuszenia, oraz niepowodzenie prób pociągania winnych do odpowiedzialności w celu powstrzymania nadużyć lub zapewnienia odszkodowania ofiarom. „Kurdyjscy mieszkańcy ponieśli ciężar nadużyć ze względu na ich domniemane powiązania z siłami dowodzonymi przez Kurdów, które kontrolują ogromne połacie północno-wschodniej Syrii”. [28]

Co więcej, Turcja również dopuściła się ekobójstwa na okupowanych terytoriach. Palenie lasów Kurdystanu od dawna jest strategią Turcji. [29] Szacuje się, że od 2018 r. wspierani przez Turcję osadnicy wycięli 21 milionów drzew na okupowanym obszarze kurdyjskim. [30]

Dzień przed 7 października 2023 r. Turcja rozpoczęła operację przeciwko syryjskim Kurdom, która trwała przez całą zimę. Ponieważ uwaga świata skupiła się na wojnie w Strefie Gazy, Turcja przeprowadziła serię ataków lotniczych, niszcząc 80 procent infrastruktury cywilnej, w tym silosy, stacje wodne, fabryki, szkoły, szpitale, elektrownie i obiekty naftowe. Zniszczenie kluczowej infrastruktury cywilnej pozostawiło miliony ludzi bez jedzenia, wody, paliwa i prądu w środku zimy. [31] Ponadto Turcja odcięła dostawy wody ponad milionowi osób w prowincji Hasakah 36 razy od 2019 r., zmuszając milion osób do racjonowania wody z powodu jej niedoboru. [32] Wiele osób, zwłaszcza dzieci, zachorowało z powodu kryzysu wodnego. [33] Pomimo tego kryzysu humanitarnego nie było żadnej interwencji ze strony społeczności międzynarodowej ani organizacji takich jak ONZ, aby zmusić Turcję do zaprzestania niszczenia infrastruktury cywilnej lub wykorzystywania wody pitnej jako broni przeciwko cywilom.

Po zniszczeniach w syryjskim Kurdystanie Turcja rozpoczęła w czerwcu 2024 r. masową operację wojskową w irackim Kurdystanie, która trwa do momentu pisania niniejszego tekstu, 16 września 2024 r., ponownie wykorzystując skupienie uwagi świata na wojnie w Strefie Gazy. Wcześniej w marcu 2024 r. Erdoğan ogłosił: „jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, do lata w końcu rozwiążemy problem naszych irackich granic”. „Przygotowujemy się, co spowoduje koszmarne sny tym, którzy myślą, że mogą rzucić Turcję na kolana ‘terrorystanem’ na jej południowych granicach” — oświadczył Erdoğan, dodając, że Turcja nigdy nie pozwoli na „utworzenie ‘terrorystanu’ na północy Syrii i w Iraku, tuż za jej południowymi granicami”. Zagroził: „Zniszczymy terrorystan”. [34]

Turcja wkroczyła na głębokość 40–50 kilometrów w głąb irackiego Kurdystanu, zginęło wielu cywilów, a około 600 wiosek ewakuowano. [35] Okupacja Kurdystanu przez Turcję służy również innemu celowi: poszerzeniu jego terytoriów i budowie „Drogi Rozwoju”, megaprojektu mającego na celu wzmocnienie wpływów Turcji w regionie poprzez połączenie Kataru, Iraku i Turcji. [36]

Kolonializm na okupowanych terytoriach kurdyjskich, zaplanowany przez Turcję, finansowany przez Katar

Kontrolowane przez Turcję obszary Syrii obejmują region o powierzchni 8835 kilometrów kwadratowych obejmujący ponad 1000 osiedli, w tym miasta takie jak Al-Bab, Azaz, Dżarabulus, Radżo, Tal Abjad i Ras Al-Ajn. Prawie 600 kurdyjskich wiosek i miasteczek na tym obszarze już poddano czystkom etnicznym i przekształcono w osiedla dla rodzin arabskich i turkmeńskich. Przed okupacją turecką w 2018 r. Kurdowie stanowili około 90 procent populacji, obecnie ich udział drastycznie spadł do 20 procent z powodu czystek etnicznych.

Arabowie stanowili około dwóch procent populacji przed 2018 r., plan Turcji zakłada osiedlenie ponad trzech milionów Arabów na okupowanych terytoriach kurdyjskich, do tej pory w regionie osiedlono już ponad 500 tysięcy Arabów, [37] co stanowi największą zmianą demograficzną w wyniku czystek etnicznych w XXI wieku. Raport Al-Monitor z 2021 r. opisał region Afrin jako „laboratorium tureckich eksperymentów w zakresie inżynierii demograficznej i imperializmu kulturowego, poparte determinacją, aby zapobiec ustanowieniu samorządności przez syryjskich Kurdów”. [38]

Katar brał bezpośredni lub pośredni udział w czystkach etnicznych Kurdów

W 2023 r. Turcja rozpoczęła budowę prawie ćwierć miliona jednostek mieszkalnych na okupowanych terytoriach kurdyjskich. „Dzięki wsparciu Kataru prace nad budową domów w Syrii, które mogą pomieścić milion uchodźców, trwają” – powiedział prezydent Turcji Erdoğan w maju 2023 r. [39]

Mówiąc o budowie osiedli dla uchodźców, turecki minister spraw wewnętrznych Süleyman Soylu ogłosił, że emir Kataru, szejk Tamim bin Hamad Aal-Thani i Erdoğan „zrobili duży krok w kierunku rozwiązania jednego z najważniejszych problemów świata”. [40]

Katar brał bezpośredni lub pośredni udział w czystkach etnicznych Kurdów od 2018 r., kiedy to otwarcie poparł inwazję na Afrin [41], a w 2019 r. ponownie bronił operacji Turcji przeciwko Kurdom.

Ankara działała przeciwko „bezpośredniemu zagrożeniu dla bezpieczeństwa Turcji”, powiedział minister spraw zagranicznych Kataru Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Aal-Thani na spotkaniu Global Security Forum w Doha, twierdząc, że „nie uważamy, że Turcja jest przeciwko Kurdom. Turcja jest przeciwko grupie ludzi wśród Kurdów”. [42] Według lokalnych źródeł Katar oferował pomoc finansową rodzinom arabskim, aby zachęcić je do osiedlenia się w okupowanym regionie kurdyjskim. [43] David M. Mañá, hiszpański dziennikarz specjalizujący się w kwestii kurdyjskiej, wskazuje na „kampanię przymusowego ponownego zaludnienia”, polegającą na przesiedlaniu wewnętrznych uchodźców-Arabów z reszty Syrii do kurdyjskiej enklawy: „Nie chodzi tylko o wydalenie miejscowej ludności kurdyjskiej; chcą również zatrzeć wszelkie ślady ich języka lub samorządu.” [44]

Organizacja Praw Człowieka -Afrin -Syria stwierdziła ponadto: „Wbrew oświadczeniom katarskich urzędników, że celem projektów jest pomoc humanitarna, mają one na celu jedynie stabilizację zmian demograficznych i wykluczenie obywateli kurdyjskich, rdzennej ludności regionu, z jakiejkolwiek akcji pomocowej, zwłaszcza po niszczycielskim trzęsieniu ziemi, które miało miejsce 2 czerwca 2023 r.” [45]

Wewnętrznie przesiedleni ludzie (IDP) z Afrin również potępili interwencję Katarskiego Czerwonego Półksiężyca w budowę osiedli. Hassan Hassan, IDP z okupowanego miasta Szerawa w Afrin, powiedział agencji prasowej ANHA: „Celem Katarskiego Czerwonego Półksiężyca, podobnie jak Turcji, jest wykorzenienie narodu kurdyjskiego poprzez zmiany demograficzne w naszych kurdyjskich regionach”. Następnie wezwał międzynarodowe organy prawne do powołania komisji śledczych i rozliczenia sprawców tych zbrodni oraz położenia kresu tym naruszeniom w okupowanym Afrin. [46]

Organizacje palestyńskie

Wśród organizacji finansujących osiedla arabskie na ziemiach kurdyjskich w północnej Syrii znajdują się również organizacje palestyńskie. [47] W 2023 r. raport Inter Press Service (IPS) ujawnił, że w projektach osadniczych uczestniczyły co najmniej trzy palestyńskie organizacje pozarządowe: zbierają one fundusze od Palestyńczyków i przekazują pieniądze do banków tureckich w celu finansowania projektów. [48]

„Jam'iat Al 'Aish bi'Karamah [Stowarzyszenie Życia z Godnością]”, powiązane z Bractwem Muzułmańskim i rządem Turcji, [49] jest jednym z kilku palestyńskich stowarzyszeń finansujących osiedla. Według mediów, pierwszy projekt organizacji obejmował budowę 112 mieszkań i 10 meczetów w Afrin w 2021 r. [50]

W 2023 r. osiedle Basma zostało założone przez „Stowarzyszenie Życia z godnością” w Szadere, wiosce jazydzkiej w dystrykcie Szerawa na południu prowincji Afrin. Jak donoszą media: „Osiedle było współfinansowane przez grupy sponsorowane przez państwo kuwejckie i tureckie, a także stowarzyszenia powiązane z Bractwem Muzułmańskim z USA i Wielkiej Brytanii. Pozostała część pierwotnej populacji jazydzkiej została zmuszona do uczęszczania na zajęcia islamskie przez lokalne frakcje pod groźbą użycia siły”. [51]

„Adżnadin”, organizacja pozarządowa z siedzibą w Bait Hanina we wschodniej Jerozolimie, stoi za kilkoma projektami, takimi jak osiedle Adżanin Palestyna, które zostało otwarte w styczniu 2023 r. [52] „Dobroczynność Alborak”, inna palestyńska organizacja pozarządowa, jest również wymieniona wśród organizacji zbierających fundusze na osiedla. [53] Fundacja Wafa Al-Muhsinin to palestyńska organizacja z siedzibą w Stambule, zaangażowana w kompleks osiedlowy Al Zaeem w Dżindires. 28 sierpnia 2023 r. Fundacja Wafaa Al-Muhsinin ogłosiła, że ukończono 34 domy, a budowa osiedla została sfinansowana przez ludność wioski Al-Zaeem we wschodniej Jerozolimie. [54]

Arabscy przesiedleńcy machający palestyńską flagą, gdy wprowadzają się do swoich nowych domów zbudowanych z palestyńskich darowizn w kurdyjskim mieście Afrin. Data: 28 sierpnia 2022 r. (Źródło: Wafaa Al-Mohsenin) Ajnadina)

Wniosek

Od lat 20. XX wieku naród kurdyjski i Kurdystan poniosły ogromne straty i spustoszenia, w tym przymusowe przesiedlenia, przymusową asymilację lub śmierć kilku milionów Kurdów. Ostatnie inwazje Turcji na Kurdystan i jej ekspansja militarna na Irak i Syrię są napędzane nie tylko przez chęć zmiażdżenia kurdyjskiego marzenia o niepodległości, ale także przez idee neoosmańskie. Przejmując ziemie kurdyjskie, Turcja zyskuje kontrolę nad kluczowymi zasobami ropy naftowej i gazu ziemnego, które wzmacniają jej siłę militarną. Ponadto długoterminowe konsekwencje ekspansjonizmu tureckiego będą również szkodliwe dla interesów krajów zachodnich.

Aż 15 tysięcy kurdyjskich mężczyzn i kobiet zginęło walcząc z ISIS w Iraku i Syrii. Kalifat ISIS został wyeliminowany na tych ziemiach przez kurdyjskich bojowników wspieranych przez międzynarodową koalicję pod przewodnictwem USA. Kurdowie uratowali miliony istnień, a także region i świat przed terrorystyczną organizacją dżihadystyczną.

Regiony kurdyjskie były bezpieczną przystanią dla setek tysięcy uchodźców, przesiedleńców wewnętrznych uciekających przed przemocą, a zwłaszcza dla mniejszości religijnych. Turcja pokazała, że jej ostatecznym celem jest zniszczenie Kurdystanu i przeprowadzenie czystek etnicznych na Kurdach i mniejszościach religijnych. Świat zachodni nie wykazał żadnego politycznego zainteresowania ani moralnych względów, aby chronić Kurdów i dwa autonomiczne regiony kurdyjskie. Strategiczną odpowiedzialnością jest powstrzymanie tureckiego projektu ekspansjonistycznego, którego celem jest aneksja kolejnych ziem i odtworzenie neoosmańskiego imperium.

* Himdad Mustafa jest kurdyjskim uczonym i ekspertem w sprawach kurdyjskich, tureckich i irańskich.

Przypisy:
[1] Üngör, U. (2012). The Making of Modern Turkey: Nation and State in Eastern Anatolia, 1913-1950. Oxford: Oxford University Press. p.117.

[2] Kutlay, N. (1992). İttihat Terakki ve Kürtler. Ankara: Beybun Yayınları. P.272.

[3] Nezan, K. (1993). "Kurdistan in Turkey," in Chaliand. G. (ed.), A People Without Country: The Kurds and Kurdistan. London: Zed Books, pp. 38–138.

[4] Kurdishpeace.org/app/uploads/2024/02/Turkish-Attacks-on-Civilian-Infrastructure-in-Northeast-Syria-Facilitate-Demographic-Change-_-2_19_2024.pdf, February 19, 2024.

[5] Rudaw.net/english/middleeast/turkey/16032024, March 16, 2024.

[6] Kurdishpeace.org/app/uploads/2024/02/Turkish-Attacks-on-Civilian-Infrastructure-in-Northeast-Syria-Facilitate-Demographic-Change-_-2_19_2024.pdf, February 19, 2024.

[7] Medyanews.net/dem-party-co-chair-slams-erdogans-terroristan-rhetoric/, March 10, 2024.

[8] John Bolton, The Room Where It Happened: A White House Memoir (New York: Simon & Schuster, 2020), 204.

[9] Gonul Tol, Erdoğan's War: A Strongman's Struggle at Home and in Syria (Hurst Publishers, 2022).

[10] Jewishpress.com/multimedia/radio/israel-news-talk-radio/beyond-the-matrix/a-good-kurd-is-a-dead-kurd-according-to-erdogan-beyond-the-matrix-audio/2020/07/02/, July 2, 2020.

[11] Bbc.com/news/world-europe-39228548, March 10, 2017; Americanprogress.org/article/state-turkish-kurdish-conflict/, August 12, 2019.

[12] Hrw.org/news/2024/08/15/turkiye-kurdish-songs-and-dances-are-not-terrorist-propaganda, August 15, 2024.

[13] Npasyria.com/en/100126/, June 25, 2023.

[14] Tejel, J. (2008). Syria's Kurds: History, Politics and Society. London & New York: Routledge. pp. 61-2

[15] Kajjo, S. (2020). "Syrian Kurds", in Khen, H. M., Boms, N. T., Ashraph, S. (eds.), The Syrian War: Between Justice and Political Reality. Cambridge: Cambridge University Press. 281.

[16] Washingtoninstitute.org/policy-analysis/understanding-dangers-turkish-safe-zone-syria, January 31, 2019.

Washingtonpost.com/opinions/2019/10/11/internationAl-community-must-stop-turkeys-ethnic-cleansing-plans-northern-syria/, Octobert 11, 2019.

[17] Reuters.com/world/middle-east/turkey-iraq-sign-accord-military-security-counter-terrorism-cooperation-2024-08-15/, August 15, 2024.

[18] English.alarabiya.net/News/middle-east/2019/10/25/Turkey-s-Erdogan-Northeast-Syria-is-suitable-area-for-Arabs-not-Kurds-to-live, October 25, 2019.

[20] Nlka.net/eng/treaty-of-lausanne-100-years-of-systematic-destruction-of-kurdistan/, July 11, 2023.

[21] Amnesty.org/en/latest/news/2018/08/syria-turkey-must-stop-serious-violations-by-allied-groups-and-its-own-forces-in-afrin/, August 2, 2018; Amnesty.org/en/latest/press-release/2019/10/syria-damning-evidence-of-war-crimes-and-other-violations-by-turkish-forces-and-their-allies/, October 18, 2019.

[22] Gonul Tol, Erdoğan's War: A Strongman's Struggle at Home and in Syria (Hurst Publishers, 2022).

[23] Ahvalnews.com/religion/turkish-religious-authority-calls-conquest-sermon-support-military, January 21, 2018.

[25] Gonul Tol, Erdoğan's War: A Strongman's Struggle at Home and in Syria (Hurst Publishers, 2022).

[26] Google.com/amp/s/turkishminute.com/2018/04/17/opinion-erdogan-asks-muslim-minorities-to-dominate-rule-majority/, April 17, 2018.

[27] Hrw.org/news/2024/07/04/delusion-once-again-safe-zone-syria, July 4, 2024.

[28] Hrw.org/news/2024/02/29/syria-abuses-impunity-turkish-occupied-territories, February 29, 2024.

[29] Nlka.net/eng/weaponizing-wildfires-deforestation-as-dekurdification/, July 1, 2024.

[30] Medyanews.net/turkey-backed-mercenaries-devastate-afrins-fruit-olive-trees/, August 7, 2024.

[31] Kurdishpeace.org/app/uploads/2024/02/Turkish-Attacks-on-Civilian-Infrastructure-in-Northeast-Syria-Facilitate-Demographic-Change-_-2_19_2024.pdf, February 19, 2024.

[32] Syriadirect.org/hasakah-residents-ration-as-water-war-persists/, October 24, 2023.

[33] Syriahr.com/en/335750/, June 9, 2024.

[34] Atlasofwars.com/turkey-plans-major-military-operation-against-pkk-in-iraq/, March 13, 2024;

Dailysabah.com/politics/war-on-terror/erdogan-vows-action-against-terroristan-next-door, May 30, 2024.

[35] Medyanews.net/kamAl-chomani-turkish-military-operations-revive-the-prospect-of-a-civil-war-among-kurds/, August 24, 2024; Cptik.org/reports-1/2024/8/12/civilian-casualties-by-turkish-and-iranian-military-operations-1991-2024, August 12, 2024.

[36] Jacobin.com/2024/08/turkey-war-iraq-regionAl-power, January 8, 2024.

[37] Rojavainformationcenter.org/2023/01/explainer-afrin-5-years-under-turkish-occupation/, January 20, 2023; Rudawarabia.net/arabic/kurdistan/181120179, November 18, 2024; Stj-sy.org/en/curricula-in-afrin-between-turkification-and-restrictions-on-the-kurdish-language/#_ftn4, March 16, 2023; Rudaw.net/english/middleeast/syria/020120241, January 2, 2024; Bianet.org/haber/how-has-the-demography-of-afrin-changed-since-2018-263104, June 9, 2022;

France24.com/en/live-news/20230525-turkey-kicks-off-syria-housing-project-for-refugee-returns, May 25, 2023.

[38] Al-monitor.com/originals/2021/07/turkish-backed-rebels-leave-trail-abuse-and-criminality-syrias-afrin, July 22, 2021.

[39] Npasyria.com/en/115798/, August 4, 2024.

[40] France24.com/en/live-news/20230525-turkey-kicks-off-syria-housing-project-for-refugee-returns, May 25, 2023.

[41] Medyanews.net/qatar-turkey-accused-of-ethnic-cleansing-in-north-and-east-syria/, June 16, 2024.

Npasyria.com/en/104122/, September 7, 2023

[42]France24.com/en/20191015-qatar-defends-turkey-s-northern-syria-operation, October 15, 2019.

[43] Afrinpost.net/en/2019/02/qatar-encourages-settlement-in-afrin/, February 9, 2019.

[44] Ipsnews.net/2023/07/northern-syria-palestinians-finance-settlements-kurdish-occupied-areas/, July 18 2023.

[45] Facebook.com/profile/100064312737089/search/?q=qatar, June 10, 2024.

[46] Hawarnews.com/en/afrin-idps-decry-intervention-of-qatar-red-crescent-in-building-settlements, June 14, 2023.

[47] Alraimedia.com/article/1552255/محليات/أخبار-محلية/كويت-الرحمة-قرية-سكنية-للنازحين-السوريين-في-عفرين, September 2, 2021.

[62] Rudaw.net/english/middleeast/syria/03092022, September 3, 2022.

[48] Ipsnews.net/2023/07/northern-syria-palestinians-finance-settlements-kurdish-occupied-areas/, July 18, 2023.

[49] Jpost.com/middle-east/article-695459, February 3, 2022.

[50] Globalissues.org/news/2023/07/18/34276, July 18, 2023.

[51] Npasyria.com/en/98278/, May 21, 2023.

[52] Globalissues.org/news/2023/07/18/34276, July 18, 2023.

[53] Globalissues.org/news/2023/07/18/34276, July 18, 2023.

[54] Ipsnews.net/2023/07/northern-syria-palestinians-finance-settlements-kurdish-occupied-areas/, July 18, 2023.

MEMRI, Badania i analizy Nr 1787,

16 września 2024

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Uwaga: Powyższy tekst jest skróconą wersją opublikowanego w MEMRI oryginału w języku angielskim, dostępną również na polskiej stronie MEMRI; https://www2.memri.org/polish/wszystkie-oczy-na-kurdystan-turecka-polityka-eksterminacji-kurdow-i-kolonizacji-okupowanej-ziemi-kurdyjskiej/22077 .)

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj

Brunatna fala

Znalezionych 1712 artykuły.

Tytuł	Autor	Opublikowany

Jak zmieniono Izrael w krynicę zła	Ben-Ami	2025-07-02
Irlandia pierwszym krajem w Europie, który wprowadza zakaz importu z Izraela	Berrien	2025-07-01
Nienawiść do Żydów w tureckich mediach w tym tygodniu		2025-06-28
„Filozof Putina” to antysemita, który twierdzi, że Izrael wysadzi Al-Aksę i obwini Iran		2025-06-24
To nie jest antysemityzm twojej babci. Jest gorszy.	Herbatschek	2025-06-20
Świat pogrążył się w moralnej otchłani w sprawie Gazy	Collier	2025-06-18
Izrael potraktował hasło “Śmierć Izraelowi” poważnie. Powinniśmy poważnie traktować „Śmierć Ameryce”	Greenfield	2025-06-17
Chirurgiczny atak na tyranię islamistyczną	O'Neill	2025-06-16
Tak wygląda „Nigdy więcej”	Hoffman	2025-06-15
Prawdziwym kryzysem klimatycznym jest antysemityzm	Blum	2025-06-12
Toksyczne środowisko przeciwko Izraelowi	Collins	2025-06-10
Mem o „głodujących dzieciach” w Strefie Gazy		2025-06-10
Podwójna niewidzialność Hamasu i odwrócona moralność	Louis-Klein	2025-06-09
Nie wszyscy terroryści noszą opaskę dżihadu, niektórzy noszą kefije i torby z nadrukami		2025-06-08
Palenie Żydów w Kolorado świadczy o tym, że Zachód zwraca się ku faszyzmowi	O'Neill	2025-06-05
To, co Hitler widział w Évian, Hamas widzi w Paryżu	Goldberg	2025-06-03
Nie obwiniajcie Izraela za śmierć mieszkańców Gazy; Autonomia Palestyńska obwinia Hamas	Zilberdik	2025-06-02
Abbas cementuje "strategiczne partnerstwo" z osią Chiny-Rosja Moskwie	Marcus	2025-06-01
Tragiczna naiwność liberalnych Żydów	Blum	2025-05-30
Jak Adolf Hitler został influencerem	Koraszewski	2025-05-29
BBC Verify – propaganda Hamasu finansowana z publicznych pieniędzy	Collier	2025-05-28
„Za dobre, żeby sprawdzać” – prawdziwa lekcja z fiaska, że „14 tysięcy niemowląt umrze!”		2025-05-27
Czy Polacy mają opinie, a jeśli tak, to na jakiej podstawie	Koraszewski	2025-05-26
Dyrektor CAIR-LA w Kalifornii, Hussam Ayloush, w kazaniu piątkowym: Islam jest najszybciej rosnącą religią w Ameryce i na świecie		2025-05-23
Zamordowani przed Muzeum Żydowskim w Waszyngtonie	Coyne	2025-05-23
Kiedy Hamas bije wam brawa	Koraszewski	2025-05-22
Inwersja ludobójstwa i atak na naród żydowski z punktu widzenia kozła ofiarnego	Louis-Klein	2025-05-21
Czego naprawdę chce większość Palestyńczyków	Tawil	2025-05-20
Przedstawiamy Frances Hasso, nieusuwalną i szalejącą	Fitzgerald	2025-05-19
Hamas świętuje „heroiczne” morderstwo kobiety w ciąży w drodze na poród	Greenfield	2025-05-18
Czym naprawdę zainteresowani są Palestyńczycy?	Tawil	2025-05-14
Zgnilizna palestyńskiego przywództwa	Finlayson	2025-05-13
Szanowna Policjo Metropolitalna – wśród wszystkich tych “wolności”, gdzie jest moja?	Collier	2025-05-12
Kanada cuchnąca miłością	Koraszewski	2025-05-11
Raport specjalny PMW: Fałszywa narracja Autonomii Palestyńskiej; twierdzenie, że Izrael jest „sztucznym implantem kolonialnym”	Zilberdik	2025-05-08
Co łączy rodzinobójstwo, ludobójstwo i media społecznościowe	Collins	2025-05-08
Przez Kneecap wstydzę się, że jestem Irlandczykiem	O'Neill	2025-05-06
Nienawiść do Izraela portalu Gizmodo jest ewidentna		2025-05-05
Kenia: Dżihadyści atakują kraj, w którym większość stanowią chrześcijanie	Bulut	2025-05-04
Terroryzm islamski to ludobójstwo	Greenfield	2025-05-04
Czy człowiek negujący Holokaust może być wybitnym biblistą?	Gomes	2025-05-03
Krew w buszu, milczenie na Zachodzie: Chrześcijanie giną, podczas gdy Gaza kradnie łzy	Finlayson	2025-04-30
Tak, ale… Antysemityzm a antysyjonizm – współczesna kontynuacja tej samej nienawiści?	Walter	2025-04-30
Konferencja islamskich duchownych w Pakistanie wzywa do dżihadu przeciwko Izraelowi		2025-04-29
Wojna Izraela z Hamasem?	Koraszewski	2025-04-27
Plan Autonomii Palestyńskiej: zalać Izrael uchodźcami z Gazy, którzy „wrócą do swoich miast” w Izraelu	Zilberdik	2025-04-26
Nie tylko Hamas! Przywódcy religijni Autonomii Palestyńskiej zgadzają się, że islam zabrania istnienia Izraela	Marcus	2025-04-25
Groteskowa zdrada kobiet i Żydów przez lewicę	O'Neill	2025-04-24
Największa teoria spiskowa kiedykolwiek wymyślona – i rzeczywisty spisek, o którym nikt nie mówi	Pessin	2025-04-23
Tanecznym krokiem powraca przeszłość	Koraszewski	2025-04-21
Dżihad szaleje w Afryce, a Zachód odwraca wzrok	i Uzay Bulut	2025-04-12
Długi cień nazistowskiej twierdzy	Koraszewski	2025-04-03
Nowa Syria pod rządami islamistów	Stalinsky	2025-04-02
Odrodzenie nazistowskiej ideologii w antysemityzmie Autonomii Palestyńskiej	Marcus	2025-03-31
Krytyka definicji antysemityzmu @IHRA w @Guardian jest obraźliwą, oszukańczą propagandą		2025-03-30
Dlaczego przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego spotkał się ze zwolennikiem 7 października?	i Itamar Marcus	2025-03-29
Przeciwdziałanie negacjonistom 7 października	Cohen	2025-03-28
Film dokumentalny o masakrze dokonanej przez Hamas	Canlorbe	2025-03-27
Barbarzyńskie rozbijanie naszej cywilizacji	O'Neill	2025-03-24
Jak cementowała się podłość	Koraszewski	2025-03-22
Wielokrotnie składanie ofiar z dzieci powraca z kart starożytnej historii	Oz	2025-03-20
Wiele mówiąca dziura pamięci	O'Neill	2025-03-19
Dokumenty znalezione w sieci gazańskich tuneli	Koraszewski	2025-03-18
Najwyżsi rangą funkcjonariusze Hamasu: Żadnych dyskusji o rozbrojeniu nas		2025-03-17
Kłamstwa, które tak niewielu przeszkadzają	Koraszewski	2025-03-15
Katar dla początkujących: złowrogi reżim stojący za Al-Dżazirą	Mirisch	2025-03-14
Opłakiwanie zabitych żydowskich dzieci to „biała supremacja”	Greenfield	2025-03-13
Przywódca Autonomii Palestyńskiej: Kobieta zyskuje „szacunek i wysoki status w społeczeństwie, gdy jej syn ginie jako męczennik”	i Itamar Marcus	2025-03-12
Palestyńska tożsamość narodowa jest kłamstwem	Ephraim D. Tepler	2025-03-06
Nie dajcie się oszukać: Autonomia Palestyńska nie wstrzymała wypłat dla terrorystów	Tawil	2025-02-25
Zachodni liberałowie, parada trumien dała wam drugą szansę, na którą nie zasługujecie	Pandavar	2025-02-25
Plan Autonomii Palestyńskiej: Żydzi powinni udać się do Ameryki lub Europy, a mieszkańcy Gazy powinni zalać Izrael	i Itamar Marcus	2025-02-24
Śmierć rodziny Bibas jest plamą na naszym sumieniu	O'Neill	2025-02-22
Najnowsze kłamstwo terrorystów z kultury honoru/wstydu: „Dzieci rodziny Bibas zostały porwane jako akt współczucia dla Shiri”		2025-02-22
Hamasowscy mordercy dzieci i popsuta globalna busola moralna	Tobin	2025-02-21
“Katar to Hamas i Hamas to Katar”	Toameh	2025-02-20
Dziwna niechęć do postrzegania Żydów jako ofiar	O'Neill	2025-02-19
Ohydne inscenizacje przekazywania zakładników przez Hamas to zbrodnia wojenna. @Amnesty, @HRW i @MKCK mogłyby temu zapobiec już dziś – ale nie chcą tego zrobić		2025-02-14
Jak Hamas planuje udaremnić plan Trumpa dotyczący Gazy	Toameh	2025-02-11
Outsourcing – czyli jak Zachód wraca do swoich chrześcijańskich korzeni, ale już bez chrześcijaństwa.	Koraszewski	2025-02-11
Izrael prawdopodobnie, na pewno, być może popełnił ludobójstwo	Koraszewski	2025-02-10
Nie jestem Żydem, ale dzień 7 października 2023 roku zmienił moje życie	Malicki	2025-02-09
Akredytowana przy ONZ organizacja oskarża Izrael o dokonywanie „holokaustu” na Palestyńczykach co najmniej od 2008 r.		2025-02-06
Prawdziwą przyczyną jest i zawsze była nienawiść do Żydów. @Amnesty nie zwalcza jej – ona do niej zachęca		2025-02-04
Piewcy śmierci świętują w ruinach	Koraszewski	2025-02-03
Zazdrość o HolokaustDlaczego antyizraelska tłuszcza atakuje Żydów ich własną historią?	O'Neill	2025-02-03
W Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu: Hańba	Pandavar	2025-01-29
Zero tolerancji dla pustych słów pamięci o Holokauście	Tobin	2025-01-28
Oszczerstwo o „naukobójstwie” to kolejny powód, dla którego Trump powinien pozbawić funduszy instytucje praktykujące antysemityzm	Tobin	2025-01-22
Diament w Parlamencie Europejskim	Koraszewski	2025-01-22
Umowa, która utrzymuje Hamas u władzy, nie ma sensu	Toameh	2025-01-20
LFWP przechodzi hollywoodzką metamorfozę: kiedyś ruch znany z porwań i zabójstw – obecnie jest akceptowany jako główny nurt	Stalinsky	2025-01-17
Palestyński dziennikarz: atak Hamasu jest wielkim sukcesem		2025-01-13
Odcięcie NGO od przemysłu propagandowego	Steinberg	2025-01-12
Jak „pro-palestyńscy” protestujący w rzeczywistości szkodzą Palestyńczykom	Toameh	2025-01-11
Organizacje pozarządowe napędzające antysemityzm w Europie, część II: Wielka Brytania	Williams	2025-01-09
Ci sami ludzie, którzy na nowo definiują „ludobójstwo”, na nowo definiują również „zniszczony szpital”, ponieważ wiele szpitali w Gazie po zniszczeniu jakimś cudem leczy pacjentów		2025-01-09
Hamas nadal kontroluje duże części Gazy	Frantzman	2025-01-07
Najpierw przyszli po syryjskich Żydów…	Julius	2025-01-05
„Intifada” dociera do Nowego Orleanu	O'Neill	2025-01-04

« Poprzednia strona Następna strona »