Wszyscy znamy ją jako Mahsę Amini, 22-letnią dziewczynę, która była torturowana i została zabita przez „policję moralności religijnej” Islamskiej Republiki Iranu. Miała jednak na imię Jina, piękne kurdyjskie imię, oznaczające „życie”.
W Iranie ludność kurdyjska jest dyskryminowana, a imiona kurdyjskie są zakazane. „Iran kontroluje, jakie imiona obywatele nadają swoim dzieciom. Iran nie pozwala na dawanie imion, które nie znajdują się na ich zatwierdzonej liście perskiej i islamskiej, imiona reprezentujące patriotyzm etniczny lub dumę regionalną są zakazane, z wyjątkiem imion perskich”, wyjaśnia komentator ds. Kurdów Hamid Mustafa. [1] Dlatego w jej oficjalnych dokumentach została zarejestrowana jako „Mahsa”, perskie imię dozwolone przez Republikę Islamską. Jednak w domu była Jiną. Tak nazywała ją jej rodzina, to imię wypowiadała ją matka, płacząc na jej grobie. [2]
Została zmuszona do używania „Mahsa” jako oficjalnego imienia
Kurdyjscy obrońcy praw człowieka w mediach społecznościowych zwracają uwagę, że Jina została pobita na śmierć nie tylko dlatego, że nosiła hidżab zbyt luźno i niezgodnie ze standardami reżimu, ale także dlatego, że była Kurdyjką. Kurdyjsko-szwedzki działacz, dr Kochar Walladbegi, pisze: „W Iranie… mniejszości, takie jak Kurdowie, są prześladowane… Dla Kurdów śmierć i tortury są systematycznym działaniem [Republiki Islamskiej], z którym muszą się mierzyć to każdego dnia przez całe życie!... Jina była torturowana przez irańską policję moralności... również dlatego, że była Kurdyjką i kobietą, co czyni ją mniejszością w mniejszości! Postanowiłem nazywać ją jej kurdyjskim imieniem Jina, które oznacza życie, a którego, jak wielu innym Kurdom, nie wolno jej było nosić, zamiast tego przez krótkie 22 lata życia zmuszono ją do noszenia oficjalnego imienia „Mahsa”[3].
Republika Islamska oskarża opozycyjne grupy kurdyjskie o pomaganie protestującym
Po śmierci Jiny demonstracje przeciwko Republice Islamskiej nasiliły się w całym kraju, zwłaszcza w regionie Kurdystanu. Kurdyjskie media Rudaw poinformowały, że irański rząd nakazał kurdyjskim partiom opozycyjnym zlokalizowanym na granicach Regionu Kurdystanu „ewakuować” swoje bazy, w przeciwnym razie reżim „rozważy inne opcje”. „Pod koniec ubiegłego miesiąca Irański Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC) ostrzeliwał prowincję Erbil i Sulaimani w Regionie irackiego Kurdystanu rakietami balistycznymi i samobójczymi dronami, atakując bazy kurdyjskich grup opozycyjnych, które oskarżają o dostarczanie broni protestującym w kraju” - wyjaśniły Rudaw. [4]
Ponadto Nazim Dabbagh, przedstawiciel biura regionalnego rządu Kurdystanu w Teheranie, powiedział: „Rząd irański zbadał i stwierdził, że wiele irańskich [kurdyjskich] partii opozycyjnych ingerowało w protesty i oskarża je o podżeganie do chaosu, dlatego Iran podkreślił, że Kurdowie muszą ewakuować swoje kwatery”. [5]
„Jin, Jiyan, Azadi ”
Warto zauważyć, że hasło protestów w języku farsi „Zan, Zendegi, Azadi [Kobieta, Życie, Wolność]” jest w rzeczywistości popularnym hasłem kurdyjskim, używanym od lat w kurdyjskim ruchu niepodległościowym. To Abdullah Öcalan, uwięziony członek założyciel Partii Pracujących Kurdystanu (PKK), spopularyzował to hasło w swoich pismach.
Działaczka polityczna Zozan Sima pisze: „Ale zastraszanie [które Islamska Republika Iranu] próbowała zastosować wobec kobiet, Kurdów i tych, którzy sprzeciwiają się systemowi, wróciło jak bumerang i zapaliło nową iskrę w walce z systemem. Najważniejsze jest crescendo haseł, które kobiety i mężczyźni – w ogóle w Iranie, a w irańskim Kurdystanie w szczególności – skandują jednym głosem w języku kurdyjskim i perskim: ‘jin-jiyan-azadi!’ i ‘zan-zendegi-azadi! [Kobieta, Życie, Wolność!]’”. [6]
Wyjaśniając znaczenie tego hasła, w swojej książce Sztuka wolności kurdyjska aktywistka ruchu wolnościowego, Havin Guneser, pisze: „Prawdopodobnie słyszeliście o ‘Jin, Jiyan, Azadi’. Dzięki temu hasłu... kurdyjski ruch wolnościowy pokazał powiązania, które sprawiają, że rewolucja kobiet jest wyzwoleniem samego życia. Chodzi o wyzwolenie życia. Dlatego też mężczyźni widzą, że w rzeczywistości nie mają żadnych prawdziwych przywilejów. Podobnie mówimy, że kolonizacja i ucisk Kurdów uniemożliwia Turkom demokratyzację [i to samo można powiedzieć o Iranie!]. Zniewolenie kobiet utrwala zniewolenie mężczyzn… Dlatego mówimy, że rewolucja kobiet wyzwala życie. Po kurdyjsku, korzeniem słowa życie jest 'Jin'. Jin znaczy kobieta, podczas gdy jîn znaczy żywy, a jiyan znaczy życie. Słowo źródłowe jest takie samo. I dlatego mówimy Jin, Jiyan, Azadi. Azadi znaczy wolność. A biorąc pod uwagę, że sumeryjskim słowem oznaczającym wolność jest Amargi, co oznacza „powrót do matki”, te trzy słowa są ze sobą powiązane i mają doskonały sens: kobieta, życie, wolność. Gdy kobiety stają się wolne, nieuniknione jest, że samo życie powróci do swojej magii i powabu. Stąd hasło: Jin, Jiyan, Azadi [7].
Co jest w imieniu?
Nie można zaprzeczyć, że protesty o wolność w Iranie mają także korzenie kurdyjskie. Zmiana w Iranie nadejdzie za sprawą kobiet i mniejszości etnicznych, które są zmęczone uciskiem i prześladowaniem.
W mediach społecznościowych wielu użytkowników pisze: „Powiedz jej imię”. Cóż, miała na imię Jina. Nie zapominajmy o jej śmierci i nie usuwajmy jej kurdyjskiej tożsamości. Walka „o wolność” („baraye azadi”, jak mówi popularna antyreżimowa piosenka) [8] sprzeciwia się dyskryminacji kobiet, mniejszości i Kurdów przez Islamską Republikę. Jina była zarówno kobietą, jak i Kurdyjką.
Jej imię Jina ma swoje źródło w haśle wolności, Jin, Jiyan, była kobietą, reprezentuje życie. Powiedz jej imię: Jina Amini.
*Anna Mahjar-Barducci jest starszym pracownikiem naukowym MEMRI
[1] Facebook.com/Himdad.A.Mustafa, September 28, 2022.
[2] Kurdistan-au-feminin.fr, October 3, 2022.
[3] Facebook.com/kwalladbegi, September 20, 2022.
[4] Rudaw.net/english/kurdistan/091020221, October 9, 2022.
[5] Rudaw.net/english/kurdistan/091020221, October 9, 2022.
[6] Medyanews.net/crescendo-of-kurdish-womens-rallying-cry-jin-jiyan-azadi/, September 22, 2022.
[7] Havin Guneser, The Art of Freedom: A Brief History of the Kurdish Liberation Struggle, PM Press, Oakland, CA, 2021.
[8] Youtube.com/watch?v=XrvpRb2jY1M, Baraye Azadi by Shervin Hajiaghapour.
MEMRI, Daily Brief, 10 października 2022
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Odwiedź polską stronę MEMRI http://www2.memri.org/polish/
