Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 11:44

« Poprzedni Następny »


Najdziwaczniejszy kraj pod słońcem


Andrzej Koraszewski 2023-05-27

Liczba Żydów wygnanych z poszczególnych krajów arabskich, którzy dotarli do Izraela w latach 1948 -1972. Źródło: Martin Gilbert, \
Liczba Żydów wygnanych z poszczególnych krajów arabskich, którzy dotarli do Izraela w latach 1948 -1972. Źródło: Martin Gilbert, "In Ishmael's House: A history of Jews in Muslim lands".

Dlaczego w Jerozolimie jest więcej korespondentów zagranicznych niż w Pekinie czy w Moskwie? Dlaczego wszystkie dzieci w piątej klasie dowolnej wiejskiej szkoły znają nazwę Izrael, ale mają kłopoty z wymienieniem krajów sąsiadujących z Polską? Dlaczego większość polskich dziennikarzy nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, gdzie jest stolica Izraela? Dlaczego mamy sto razy więcej ekspertów informujących nas o Izraelu niż ekspertów zajmujących się gospodarką wodną?

Można te pytania mnożyć bez końca, ale ze sformułowaniem krótkiej, spójnej odpowiedzi byłby jednak kłopot. Dla socjologa fascynujące jest porównanie Izraela i Ameryki. Dwa kraje stworzone przez uchodźców uciekających od biedy i prześladowań, dwa kraje, które musiały w pionierskim trudzie budować swoje fundamenty od zera, tworząc zręby rolnictwa i broniąc się przed atakami tubylców.


Tu jednak podobieństwa się właściwie kończą, bo inny czas, inne rozmiary kraju, inny rodzaj uchodźców, inni tubylcy. Uciekinierom z Europy (a potem z innych kontynentów) do Ameryki nigdy nie udało się w Nowym Świecie wykopać pozostałości po swoich przodkach, żydowscy uciekinierzy od naszego bestialstwa, wbijając łopatę w ziemię, co chwila znajdują przedmioty z napisami w dobrze znanym sobie języku. W Ameryce tubylcami byli Indianie, których europejscy kolonialiści stopniowo wypierali z ich ziem, korzystając ze swojej przewagi w uzbrojeniu. Żydzi mimo wygnania większości przez Rzymian z przemianowanego na Palestynę Izraela, trwali tam jednak przez cały czas, chociaż ich liczebność spadała czasem do kilkunastu tysięcy, ale wracali falami, ilekroć słabły prześladowania.


Rozproszeni po świecie Żydzi wszędzie powtarzali codziennie swoją modlitwę, z marzeniem, że za rok powrócą do swojego kraju. Są w Izraelu ludem rdzennym. Muzułmanie i chrześcijanie byli tu najeźdźcami, państwa Palestyna nie było nigdy, nie było odrębnego arabskiego palestyńskiego narodu, nie ma palestyńskiej kultury, ani palestyńskiego języka. Palestyńczycy to Arabowie, a żeby było ciekawiej, większość palestyńskich Arabów to potomkowie ludzi, którzy przywędrowali tu w tym samym czasie co Żydzi i w związku z ożywieniem przez żydowskich osadników wyniszczonej przez Turków prowincji.


Czy Izrael, jest, jak twierdzą niektórzy, europejską kolonią? Trudno o bardziej absurdalne twierdzenie. Łaskawe pozwolenie Żydom na powrót do swojego domu nie było szczere i poważnie potraktowali je tylko sami Żydzi. Osadnicy nie dostawali niczego za darmo, kupowali ziemię od arabskich szejków, którzy śmiali się w kułak, gdyż zazwyczaj były to albo pustynne piachy, albo malaryczne moczary, albo jałowe, kamieniste wzgórza.


W Polsce wielu ludzi ma wrażenie, że ci osadnicy to głównie Żydzi z Polski, bo Ben Gurion z Płońska, Menachem Begin, adwokat  z Warszawy, więc jak mówili w 1967 roku warszawscy taksówkarze – „nasi Żydzi dali w dupę ruskim Arabom”. W rzeczywistości żydowscy osadnicy w Palestynie  (podobnie jak europejscy osadnicy w Ameryce), pochodzili z różnych krajów, z różnych kultur i ich integracja wymagała przełamania wzajemnych niechęci, barier językowych i odmiennych wizji politycznych.


Alija – powrót do ojczyzny przodków, według Wikipedii zaczęła się w ostatnich dwóch dekadach XIX wieku, głównie w następstwie fali pogromów w Rosji. Przed nimi przyjechali jednak Żydzi z Jemenu, którzy zbudowali osadę pod Jerozolimą, prawdopodobnie pierwszej aliji w czasach nowożytnych dokonała rodzina Szmuela Abu z Algierii w roku 1817. Była to liczna rodzina (właściwie klan) i odegrała pionierską rolę w zakładaniu rolniczych osad żydowskich, zdolnych do obrony przed atakami muzułmańskich i chrześcijańskich sąsiadów. W 1870 roku kupili 7 tysięcy arów ziemi, na której osadzili dziesiątki rodzin z Kurdystanu.


Napływ europejskich osadników był późniejszy, ale to oni ostatecznie najsilniej wpłynęli na tworzenie przedpaństwowych instytucji żydowskich w Palestynie i na powstanie Izraela.


Historia powrotu  Żydów z krajów arabskich jest ciekawa ze względu na obecny moment rozwoju Izraela, w którym Żydzi Bliskiego Wschodu, potomkowie uchodźców z krajów arabskich, stanowią większość żydowskiej populacji tego kraju.


Czy nadal utrzymują się różnice między mieszkańcami Izraela będącymi potomkami uchodźców z Europy i potomkami żydowskich uchodźców, (czy może raczej wygnańców), z arabskiego świata?     


Największa fala żydowskich uchodźców z krajów arabskich była już po wojnie o niepodległość, kiedy do Izraela dotarło plus minus tylu Żydów z krajów arabskich ilu palestyńskich Arabów wyjechało do sąsiednich krajów przed i podczas wojny o niepodległość. Różnica była zasadnicza, ponieważ arabscy Żydzi natychmiast otrzymywali obywatelstwo, ich pobyt w obozach trwał tak krótko, jak to było możliwe, dzieci natychmiast zaczynały naukę, dorośli również.


Jeśli między europejskimi Żydami z różnych krajów europejskich utrzymywały się w Izraelu bariery, to między europejskimi i arabskimi Żydami była przepaść, którą powoli i z trudem zasypywano przez edukację, służbę wojskową i niezliczone akcje kolejnych rządów. Długo widoczna była wzajemna nieufność, tendencja do izolowania się we własnych środowiskach, antagonizm nierzadko podbechtywany przez dziennikarzy.


Izraelski socjolog Guy Abutbul-Selinger mówi, że obraz mizrahim  (Żydów bliskowschodnich) jest w izraelskich mediach wykoślawiony, że postrzega się ich jako dyskryminowaną grupę, podczas gdy dziś, po sześciu dekadach, ta rzeczywistość jest zupełnie inna i ta grupa jest zintegrowana, asertywna i wręcz dominująca.                                   


Abutbul-Selinger zwraca przede wszystkim uwagę na zróżnicowanie. Żydzi bliskowschodni stanowią dziś znaczną część izraelskiej klasy średniej, przy czym jedni wtopili się w wielkomiejską, aszkenazyjską klasę średnią, przyjmując jej kulturę, inni trzymają się swoich skupisk, kultywując kulturę alternatywną, podtrzymującą żydowsko-arabską tożsamość, zmienioną jednak przez edukację, zamożność, i psychiczną siłę wynikającą z mieszkania we własnym kraju.


Często przedstawia się ich jako ofiary, obywateli drugiej kategorii, ale nie ma to wiele wspólnego z rzeczywistością. Jak się wydaje, aszkenazyjczycy nadal dominują w świecie akademickim (chociaż i tu ta dominacja przestała być tak zdecydowana). Wyraźne natomiast są różnice zachowań wyborczych. Mizrahi zdecydowanie częściej głosują na Likud i inne partie prawicowe, potomkowie Żydów europejskich są bardziej podatni na lewicowe idee polityczne.   


Izraelski socjolog stwierdza, że nadal istnieją nierówności płacowe i odmienne (statystycznie) aspiracje zawodowe.  Różnice w dochodach szybko topnieją, (w ciągu piętnastu lat zmniejszyły się o piętnaście procent), w klasie średniej praktycznie przestały istnieć, utrzymują się w zawodach nie wymagających uniwersyteckich kwalifikacji. (Jednak dziś studenci z bliskowschodnimi korzeniami stanowią na wyższych uczelniach większość.)      


Zdumiewający jest proces emancypacji kobiet w grupie Żydów bliskowschodnich. Kobiety z tej grupy dominują dziś wśród studentek na uniwersytetach, coraz częściej są lepiej wykształcone i lepiej zarabiają. Na uniwersytetach częściej zdobywają praktyczne zawody, podczas gdy młode kobiety z rodzin aszkenazyjskich wybierają częściej studia humanistyczne.


Dotychczas europejscy Żydzi dominowali w polityce. To jednak też się radykalnie zmieniło. W polityce lokalnej widać to wyraźniej, ale w obecnym Knesecie jest na 120 posłów 53 pochodzących z Bliskiego Wschodu (a z 32 ministrów 19 ministrów deklaruje się jako mizrahi).


Na czele Likudu, który jest dziś największą partią polityczną, stoi Benjamin Netanjahu, syn pochodzącego z Polski izraelskiego historyka, ale, jak mówi Guy Abutbul-Selinger, jest to partia mizrachijska, zarówno kiedy przyglądamy się jej politykom, jak i analizując skład społeczny elektoratu.


Żydzi bliskowschodni mają w Izraelu coraz większy wpływ na kulturę muzyczną. Jeszcze niedawno muzycy z tej grupy mogli się skarżyć, że są dyskryminowani przez stacje radiowe i telewizyjne, ale to już przeszłość. Dziś to oni są coraz częściej na czołowych miejscach list przebojów.


Badania pokazują, że młodzież z rodzin bliskowschodnich nie tylko nie ma żadnych kompleksów na punkcie swojego pochodzenia, ale kultywuje rodzinne tradycje. 


Krótko mówiąc, teza o dyskryminacji straciła podstawy. Wielkość rodziny ujednolica się, zrównuje się również wiek zawierania małżeństw, upodobniają się wzorce konsumpcji. W klasie średniej zanikają różnice w nasileniu praktyk religijnych.  


Gdzie się zatem te różnice utrzymują? Aszkenazyjczycy nadal dominują w zawodach prawniczych, w dziennikarstwie, w literaturze. Jednak i na tych polach sytuacja szybko się zmienia.


Rodzice tego socjologa przyjechali z Maroka jako dzieci, on urodził się w Izraelu, dla jego córek sprawa pochodzenia jest ważna, ale całkowicie drugorzędna. Nie są i nie czują się żadnymi ofiarami.


Izrael jest tyglem Żydów z różnych narodów. Przywódcy stojący na czele różnych rządów mogli się między sobą różnić, ale łączyła ich troska o to, żeby zniwelować różnice kulturowe, edukacyjne i ekonomiczne. Ponownie widzimy tu pewne podobieństwo do Stanów Zjednoczonych, ale jak mówi Guy Abutbul-Selinger:

„Wszędzie na świecie grupy dominujące blokują grupy niedominujące. W Stanach Zjednoczonych próbuje się porównać mizrahim do afroamerykanów, ale tamtejsza biała elita znacząco powstrzymała emancypację afroamerykanów. Bycie mizrahi w Izraelu to nie to samo, co bycie afroamerykaninem w Stanach Zjednoczonych. Ideologia tygla i integracja różnych grup imigrantów sprzyjały zawieraniu małżeństw mieszanych. Społeczeństwo uważa dzieci z par mieszanych za najlepsze i najpiękniejsze. Ponad 30 procent [żydowskich] małżeństw w Izraelu jest mieszanych, co jest wysokim odsetkiem w najbardziej intymnej dziedzinie, jaka może istnieć”.

Z Europy nie wszystko wyraźnie widać, ale Izrael z pewnością nie jest ani europejską kolonią, ani nawet europejskim krajem w samym sercu arabskiego świata. Jest bliskowschodnim państwem, którego ludność jest historycznie ludem rdzennym tej ziemi, a większość ma niedawne bliskowschodnie korzenie. Problem palestyńskich uchodźców dawno temu byłby rozwiązany, gdyby wreszcie to zauważono. Niektórzy arabscy politycy zaczynają to rozumieć. Europa trzyma się swoich tradycji.


Izrael nie jest tak dziwaczny, jakby się mogło zdawać. Obserwatorów straszą szkielety we własnych szafach, zmieniając Izrael w obsesję bardziej związaną z ich własną przeszłością niż z tym, co rzekomo widzą za górami, za lasami.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. lektura Peyotl 2023-05-27


Syjonizm

Znalezionych 351 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Róża Melcerowa - syjonistka i feministka   Walter   2024-03-04
Jak działa kampania „przemocy osadników”.Jednym z wielu niepokojących aspektów kampanii mającej na celu kryminalizację izraelskiej ludności cywilnej jest to, że najwyraźniej jest to pierwszy cel. Następny? IDF.   Glick   2024-02-29
Porwani przez Hamas i ślepota moralna   Collins   2024-02-28
Przykro mi, ale nie ma rozwiązania w postaci dwóch państwUdawanie, że można zawrzeć porozumienie z przywódcami palestyńskimi, otwiera jedynie drzwi do kolejnego 7 października. Izraelczycy nie dadzą się oszukać.   Taub   2024-02-24
Spór o reformę sądownictwa ośmielił wrogów Izraela   Toameh   2024-02-19
Kiedy terroryści rządzą   Bryen   2024-02-18
Izraelczycy nie zgodzą się na nic innego niż pełne zwycięstwo w GazieWykorzystywanie losu porwanych, aby skłonić Izrael do poddania się Hamasowi, jest chorą, manipulacyjną strategią, która jest skazana na polityczną porażkę   Taub   2024-02-12
Dekret prezydencki Bidena powinien nakładać sankcje na Palestyńczyków   Bard   2024-02-09
Arabscy obywatele Izraela wiedzą, że wygrali   Tawil   2024-02-08
Nowy wojskowy mesjasz izraelskiej lewicyWspólny amerykańsko-izraelski plan obalenia Netanjahu z generałem Gadim Eisenkotem w roli głównej zyskuje na popularności w miarę postępu wojny w Gazie   Taub   2024-02-02
Pusty Dzień Pamięci o HolokauścieCi, którzy popierają zawieszenie broni, aby umożliwić ludobójczemu ruchowi antysemickiemu, takiemu jak Hamas, dokonywanie kolejnych rzezi Żydów, nie powinni udawać, że opłakują Sześć Milionów.   Tobin   2024-01-28
Nadwrażliwy Sąd Najwyższy Izraela popełnia dwa błędyNajwyższa władza prawna w kraju pogłębia swoje niepokojące tendencje antydemokratyczne, pokazując, że jest głucha na nastroje narodowe   Taub   2024-01-25
Bezpieczeństwo i solidarność   Collins   2024-01-20
Zwycięstwo jest ważniejsze niż wsparcie USAPremier Izraela Benjamin Netanjahu i jego ministrowie muszą pamiętać, że Izrael nie jest amerykańskim państwem wasalnym.   Glick   2024-01-19
Język propagandy sowieckiej. Postępowy antysyjonizm i trujące dziedzictwo nienawiści zimnowojennej.   Tabarovsky   2024-01-17
Niepokojące rozmowy i gorzkie prawdy   Collins   2024-01-11
Zrozumienie Bliskiego Wschodu wymaga znajomości różnicy między Szalom i Salam   Amos   2024-01-08
Izrael ma prawa   Bryen   2024-01-05
Czy Biden chce, żeby Izrael przegrał wojnę?   Williams   2023-12-27
Ta wojna przyspiesza integrację charedim z izraelskim głównym nurtem     2023-12-22
Ponura przyszłość Izraela: wojna na wyczerpanie na wszystkich frontach   Morris   2023-12-19
Nie stosujcie wobec Żydów dziwacznej, teoretycznie chrześcijańskiej etyki     2023-12-17
Co uchodzi za normalne?   Collins   2023-11-29
Blinken ma klapki na oczach   Bard   2023-11-22
Będziemy się bronić - List z Tel Awiwu   Taub   2023-11-18
List otwarty do Gerszona Baskina i izraelskiego obozu pokojowego   Landes   2023-11-10
Drogi świecie, nie obchodzi mnie to   Lewis   2023-11-08
Dlaczego w Izraelu czuję się jak w domu   Mozias Slavin   2023-11-06
Prawdziwie „proporcjonalną” reakcją na Hamas jest jego eliminacja   Altabef   2023-10-20
Dlaczego Izrael musi prowadzić wojnę ma pełną skalę     2023-10-17
Wojna do samego końca   Greenfield   2023-10-10
Ameryka zdradziła Izrael   Leibovitz   2023-10-09
Porozumienia z Oslo – jak zawiódł izraelski wywiad   i Yigal Carmon   2023-09-30
Zwykła kobieta na wojnie   Oren   2023-09-20
Modlitwa za rok 5784   Glick   2023-09-16
Syryjska Żydówka odpowiada na zarzuty o dyskryminacji przez Aszkenazyjczyków     2023-08-31
Czy nadawanie priorytetu wolności od terroryzmu jest rasizmem?   Tobin   2023-08-28
O dalekim Izraelu raz jeszcze   Koraszewski   2023-08-24
Walka lub ucieczka.Gdzie jest patriotyzm ludzi, którzy opuszczają Izrael z powodu zawirowań politycznych?   Collins   2023-08-20
"Telegraph" legitimizuje nazistowską analogię   Levick   2023-08-18
Idź i wróć człowiekiem. Książka Andrzeja Koraszewskiego   Tabisz   2023-08-12
Nasza odwieczna walka o Syjon   Chesler   2023-08-07
Prawo i anarchia   Collins   2023-07-29
Napisany 100 lat temu esej Davida Lloyd George’a o antysemityzmie i syjonizmie   Lloyd   2023-07-28
W jakiej sprawie płonie Izrael?   Koraszewski   2023-07-26
Pokój z widokiem na morderców   Koraszewski   2023-07-23
Widmo krąży po Europie   Koraszewski   2023-07-21
Niektórzy ludzie lewicy i Arabowie są oburzeni promowaniem wzajemnego szacunku i równości między izraelskimi Żydami i Arabami     2023-07-18
Zrozumieć prawdziwe pochodzenie karykatury z “New York Timesa”. Jak antysemicka propaganda sowiecka przenika współczesny lewicowy antysyjonizm   Tabarovsky   2023-07-16
Dlaczego władze palestyńskie nienawidzą archeologów   Flatow   2023-07-09
Izrael musi przestać używać nazwy „Zachodni Brzeg” dla „Judei i Samarii”   Fitzgerald   2023-06-30
Prokuratorzy spalonej ziemi.Prokuratorzy Netanjahu, dowódcy policji i media zamierzają walczyć do samego końca.   Glick   2023-06-29
Jedyne miejsce na Bliskim Wschodzie, gdzie mniejszości rozkwitają   Abdul-Hussain   2023-06-27
List do Kena Rotha: Demonizowanie Izraela przez wykorzystywanie Holokaustu   Steinberg   2023-06-10
We wszystkim, co ma związek z wodą, Izrael jest światowym liderem   Fitzgerald   2023-06-04
Nie nazywaj promowania antysyjonizmu wśród młodzieży żydowskiej „dialogiem”   Tobin   2023-06-01
Kiedy Arabowie zaproponowali wymianę ludności: swoich Żydów za palestyńskich uchodźców Arabów     2023-05-29
Jestem głęboko zaniepokojony tym, że Departament Stanu jest głęboko zaniepokojony   Flatow   2023-05-28
Najdziwaczniejszy kraj pod słońcem   Koraszewski   2023-05-27
Problem Departamentu Stanu z Izraelem   Bard   2023-05-26
„Economist” rzuca fałszywe oskarżenie „faszyzmu” na syjonistycznego przywódcę   Levick   2023-05-24
List izraelskiego ambasadora jest błędny   Pandavar   2023-05-16
Rakiety i ataki hipokryzji   Collins   2023-05-13
Między motylami i rakietami   Collins   2023-05-12
Izraelskie marzenie   Collins   2023-05-04
Izrael jest antyrasistowski, antykolonialny, antyfaszystowski (i był od samego początku)Powstanie Izraela nie było cudem, ale epizodem ogromnej odwagi moralnej i militarnej   Herf   2023-05-03
Czego nie rozumieją autorzy artykułów, którzy twierdzą o “realnym istnieniu jednego państwa”   Frantzman   2023-05-01
Więcej niż cud: Izrael ma 75 lat    Jacoby   2023-04-27
Ilu ludzi można by było uratować, gdyby Izrael odrodził się w 1938 zamiast w 1948 roku? (plakaty)     2023-04-25
Dlaczego Izrael jest oceniany inaczej.Międzynarodowe wyzwania Jerozolimy   Horowitz   2023-04-21
Izraelski laureat Nagrody Nobla wyraża poparcie reformy sądownictwa   Fitzgerald   2023-04-18
Opowieść o dwóch osiedlach   Greenfield   2023-04-03
Jak rozsądna jest reforma sądownictwa w Izraelu?   Tsalic   2023-03-27
Izraelskie protesty – nie mogę dłużej milczeć   Chesler   2023-03-23
Izrael jest podzielony, ale palestyńscy terroryści biorą na cel wszystkich Żydów   Flatow   2023-03-21
92,5% Palestyńczyków zabitych w tym roku było członkami grup terrorystycznych lub brali czynny udział w atakach     2023-03-14
Jak piąty marca stał się pamiętnym dniem dla Żydów w Iraku   w Izraelu   2023-03-12
Błędne przekonania o Żydach Mizrahijczykach i izraelskiej polityceOdpowiedź na artykuł Sama Shubego   Julius   2023-03-11
Odrażający atak na arabską wioskę     2023-03-02
Żydzi mają rdzenne prawa do Wzgórza Świątynnego   Trotter   2023-02-09
Dlaczego Netanjahu ma rację, chcąc zreformować wszechpotężny Sąd Najwyższy   Kontorovich   2023-02-06
Demokracja w Izraelu jest zagrożona – ale nie z tego powodu, o którym myślisz     2023-01-25
Tymi, którzy atakują status quo w Jerozolimie, są krytycy Izraela   Bard   2023-01-21
Nowa książka obala mit, że „spisek syjonistyczny” zmusił Żydów do opuszczenia Iraku     2023-01-09
Klauzula sumienia w Izraelu i w Polsce   Koraszewski   2022-12-30
Demokracja w Izraelu   Dershowitz   2022-12-29
Izrael to nie Kanada, więc nie będziemy zachowywać się tak jak oni   Altabef   2022-12-23
Długi historyczny rodowód antysemickich („antysyjonistycznych”) Żydów   Amos   2022-11-13
Netanjahu nadaje treść słowom „Nigdy więcej”, po raz kolejny   Pandavar   2022-11-11
Poranek po dniu wyborów   Collins   2022-11-05
Izrael wczoraj i dziś   Koraszewski   2022-11-04
Narracja o „przemocy osadników” i wybory do Knesetu   Blum   2022-10-29
Niebezpieczeństwa państwa Palestyna: wielowymiarowe zagrożenia dla Izraela   Sherman   2022-10-28
Sprawa Jerozolimy jest bardziej złożona niż myślisz   Julius   2022-10-18
Palestyńczycy i ich język   Rosenthal   2022-09-29
Przed krytykowaniem Izraela USA powinny posprzątać u siebie w domu   Bard   2022-09-26
Antysyjonizm i jego korzenie   Frantzman   2022-09-24
Żydowska historia miasta Betar i fałszerstwo osiedla Battir   Rose   2022-09-23
Aby Izrael był bezpieczny, musi pogrzebać złudzenia Oslo   Glick   2022-09-22
Syjonizm wygrał. Dlaczego więc nadal jest atakowany 125 lat po Bazylei?   Tobin   2022-09-01

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk