Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 14:52

« Poprzedni Następny »


Historia pewnego teatru


Jerzy Łukaszewski 2021-09-25

<span>Rysunek Z. Karolaka, przedstawiający B. Płotnickiego</span>
Rysunek Z. Karolaka, przedstawiający B. Płotnickiego

Nóż mi się w kieszeni otwiera, kiedy czytam o milionowych dotacjach kierowanych przez tzw. ministra kultury na konto – a to bandy faszystowskich zbirów, którzy potrafią podpalać mieszkania ludziom niezgadzającym się z ich wizją rzeczywistości, a to na konto fundacji pani usiłującej z uporem lepszej sprawy udowadniać, że zachowała resztki rozumu i właśnie dlatego protestuje przeciw szczepieniu się preparatami, dla wytworzenia których zamordowano tłumy dzieci nienarodzonych itp.


Co to ma wspólnego z kulturą jakąkolwiek, nie umiem odgadnąć.


Nieco łatwiej zrozumieć spore dotacje od min. Czarnka kierowane do tych, którzy ruszając na „patriotyczne wycieczki”, poszukiwać będą Włocławka w województwie warmińsko-mazurskim (tak zostało to opisane w okólniku ministerstwa). Takie poszukiwania mogą być dość długotrwałe, a więc i koszty muszą być poważne.


Kieruje mną oczywista zazdrość, nie zaprzeczam. Widząc setki i tysiące projektów, które nigdy nie zostaną dofinansowane, a są po stokroć bardziej wartościowe niż wszystkie rządowe pomysły razem wzięte, naprawdę cierpię. Trudno uwierzyć w dobre intencje rządzących, którzy wycierając sobie wloty do jam gębowych patriotyzmem i tym podobnymi, nie do końca zdefiniowanymi pojęciami, jeśli ich edukacyjne wysiłki kierowane są w dokładnie odwrotną stronę, niż trzeba.


By nie być gołosłownym — przykład przyprawiający mnie ostatnio o ból głowy.


Borne Sulinowo to miejscowość, która współczesnym kojarzy się najczęściej z miejscem stacjonowania Armii Radzieckiej aż po 1991 rok, a niektórym z niejasnymi pogłoskami o broni jądrowej na terenie Polski. Tymczasem historia tego miejsca jest prawdziwą składnicą niezwykłych opowieści i to z najróżniejszych czasów, wystarczy „grzebnąć”. To, co mnie ostatnio zajmuje, to mieszczący się tam w czasie II wojny św. obóz jeniecki — tzw. oflag D II i to, co się w tym obozie działo. A działo się mnóstwo. Po pierwsze – osadzeni. Biorąc pod lupę samych tylko Polaków (byli tam czasowo także Francuzi) znajdziemy ciekawe nazwiska jak choćby dowódcy obrony Westerplatte, mjr. Sucharskiego.


Ten oflag ma dla mnie pewną cechę wyróżniającą. Jest nią działalność kulturalna osadzonych oficerów, o której mało kto już dziś wie, a moim zdaniem powinna zostać upamiętniona. Jeńcy z oflagu Gross Born przez kilka lat swego tam pobytu prowadzili … teatr! Najprawdziwszy na świecie! Teatr popularny nawet wśród … niemieckiej załogi obozu!


Zachowała się kronika „Teatru Symbolów” jak nazywano tę grupę działaczy kulturalnych, zachowało kilkanaście zdjęć, ale zachowało się coś jeszcze. Próby i spektakle obozowe były na bieżąco rejestrowane rysunkami przez jednego z osadzonych — por. Zygmunta Karolaka, który po wojnie prowadził zajęcia ze studentami Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie.


Tu pierwsza ciekawostka.


Wśród studentów tej uczelni był Jacek Fedorowicz, zaś jednym z portretowanych przez por. Karolaka aktorów obozowego teatru był … jego ojciec, Janusz.


Dla samych takich ciekawostek tzw. minister kultury powinien klęczeć z workami pieniędzy na plecach u dzwi córki Z. Karolaka i błagać o możliwość wykorzystania jego plastycznych dokonań z obozu. Dlaczego nie klęczy?

 

Porucznik Karolak wykonał ponoć ok. 6 tysięcy tych rysunków. Około 2 tys. wysłanych do rodziny w Warszawie nie przetrwało ponoć powstania, podobną ilość mieli ukraść niemieccy fani teatru, którym Karolak nie chciał sprzedać swoich rysunków. Reszta zachowała się i posiada je córka artysty, wciąż niewykorzystana, choć już na pierwszy rzut oka ukazująca niezwykłe wprost możliwości.


Rysunki pokazują oflag Gross Born z różnych perspektyw. Teatr to tylko jedna z nich, choć przyznam, że mnie szczególnie zafrapowała.


Rysunki doskonale poopisywane, dają więcej wiedzy, niż niejedna kronika, a czasem trącą i anegdotą. Np. rysunek postaci bez głowy opisany:


„… nie zdążyłem, babka mi uciekła!” Okazuje się, że zdecydowana większość rysunków robiona była „na żywo” w trakcie prób lub spektakli, a rysownikowi pomagali koledzy, przesuwając mu kartony w trakcie “produkcji”.


Zwróciłem także uwagę na fakt, że zdecydowana większość rysunków wykonana jest na identycznym kartonie, co przy tej ich ilości i obozowych warunkach wydało mi się czymś niezwykłym. Okazuje się, że teatr obozowy dysponował własnymi funduszami (spektakle były biletowane) i mógł przeznaczać je na potrzebne trupie rzeczy, a więc i niezbędne do utrwalania spektakli.


Ciekawy był też skład tej ekipy teatralnej w Gross Born. Jednym z filarów teatru był Leon Kruczkowski. Innym – Józef Słotwiński, późniejszy znany reżyser, jeden z ojców Teatru Telewizji, a także telewizyjnej „Kobry”.


W kontekście premiery „Lata w Nohant” głośno było o Januszu Fedorowiczu i Edwardzie Obertyńskim jako rewelacyjnych odtwórcach ról kobiecych. Obertyński to późniejszy działacz kulturalny w Gdyni oraz „oficer rozrywkowy” na m/s Batory.


Bolesław Płotnicki
Bolesław Płotnicki

Jeszcze jednym z aktywniejszych działaczy kulturalnych — późniejszy wieloletni aktor teatralny i filmowy Bolesław Płotnicki także kilkakrotnie uwieczniony przez Z. Karolaka. Sam skład tej ekipy powinien skłonić instytucje kulturalne do zainteresowania się tematem.


Czy można na to liczyć?


Opracowanie historii teatru z Gross Born to rzecz tak kusząca, że można się jej podjąć „dla idei”. Ten temat jest jednak wart tego, by być znany szerzej, dużo szerzej.


Kiedy jednak pomyślę o kolejnych bojach z wydawnictwami, których pierwsze słowa w rozmowie to „czy ma pan sponsora?”, odechciewa się wszystkiego.


Niedawno pisał na ten temat Marek Jastrząb.


A codzienność jest zdecydowanie gorsza.


I tak właśnie nasze dzieci i wnuki uczą się historii.

  • Artykuł pierwotnie ukazał się na łamach „Studia Opinii”.


Jerzy Łukaszewski

Historyk, pasjonat uczenia historii wszystkich, którzy mają na to ochotę, kabareciarz, publicysta (pisujący zdecydowanie zbyt rzadko).    


Od redakcji „Listów z naszego sadu”


Państwowy mecenat nad kulturą jest od lat całkowicie skompromitowany. Jest rzeczą całkowicie dowiedzioną, że politycy to stowarzyszenie hipokrytów bez granic, zawsze chętnych na reklamowania swoich rzekomych osiągnieć za nasze pieniądze i wspierania kultury, której wolelibyśmy nie oglądać. Prywatny mecenat też ma swoje wady, artyści wolą państwo, bo wydaje się mniej kapryśnie, ale nikt nie powiedział, że artyści wiedzą co mówią. W S.O. czytelnik zaproponował, żeby urządzić odpłatne wystawy rysunków Karolaka. Sławek pisze: „Być może zorganizowanie wystawy tych rysunków w kilku muzeach sztuki w Polsce pozwoliłoby zebrać fundusze potrzebne na opracowanie monograficznej historii tego teatru w Gross Born.” Być może, potrzebna do tego energia i kontakty oraz świadomość, że pretensje do pana Glińskiego nie zdadzą się na nic.           


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Czy Polacy wybiją się na uczciwość?   Koraszewski   2013-12-04
Nasze państwo   Koraszewski   2013-12-04
Do siego roku   Kruk   2013-12-31
Atak gendera   Kruk   2014-01-05
Czego się boi pani Dulska?   Koraszewski   2014-01-07
Pluralizm nieporozumień   Koraszewski   2014-01-12
Bezdroża wiary i niewiary   Koraszewski   2014-01-22
Za małe zdjęcie   Hili   2014-02-10
O naruszeniu dóbr osobistych   Hili   2014-02-21
Wredność i medycyna   Koraszewski   2014-02-25
Zbrodnie w cieniu krzyża   Koraszewski   2014-04-13
Samorządna i niezależna   Koraszewski   2014-05-06
Kto zwariował, Panie Ministrze?   Koraszewski   2014-05-26
Podniebny lotku demokracji   Kruk   2014-05-29
Kiedy wolność ma znikomą szkodliwość społeczną?   Koraszewski   2014-06-01
Lekarz religijnie zmodyfikowany   Kruk   2014-06-06
Reguły gry ...i kamieni kupa   Koraszewski   2014-06-19
O wyciu brzydkich kaczątek   Koraszewski   2014-06-24
Byk, niedźwiedź i trzy krzyże   Koraszewski   2014-07-07
Religia, małpa, nauka.pl   Kruk   2014-07-12
 Nie tylko błazen   Koraszewski   2014-07-20
Wczesna inicjacja   Kruk   2014-07-21
Różne ruchy obrony konstytucji   Koraszewski   2014-07-30
Coma, czyli różne sposoby walki o życie   Szczęsny   2014-08-11
Jak kopnąć w rzyć, panie premierze?   Koraszewski   2014-08-23
Gmina musi się rozwijać   Kruk   2014-10-17
Państwo ćwierćwyznaniowe   Koraszewski   2014-10-23
Szatan, dynia, dziecko   Kruk   2014-10-31
Antagonizm polsko-ukraiński w cieniu igraszek Kremla   Koraszewski   2014-11-03
Państwo jako stróż dzienny   Koraszewski   2014-11-05
Idioci bez granic   Kruk   2014-11-21
Pośladkowy poród IV Rzeczpospolitej   Koraszewski   2014-11-22
Nośnik outdoorowy   Kruk   2014-11-30
Szkoła poszukuje ateochety   Kruk   2014-12-05
Ojczym narodu   Kruk   2014-12-13
Wesołych Świąt   Kruk   2014-12-24
Uwaga niewypał   Kruk   2015-01-14
Yes we cat   Koraszewski   2015-01-27
Kwiczoły z 15 PAL-u   Koraszewski   2015-01-30
Wolność słowa i technika   Koraszewski   2015-02-05
Czy mamy wpływ na cokolwiek?    Koraszewski   2015-02-11
Uśmiech nowej twarzy podobno nowej lewicy   Koraszewski   2015-02-20
Inscenizacja kłamstwa, czyli nowa sztuka sakralna   Koraszewski   2015-03-05
Uwagi o życiu Stanisława Staszica   Koraszewski   2015-03-14
Katolicy, protestanci i nasza przyszłość   Koraszewski   2015-03-30
PAP ma Alę, Ala ma Hamas   Koraszewski   2015-04-07
W poszukiwaniu konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2015-04-27
Państwo i boska komedia   Koraszewski   2015-05-05
Kto wygrał i co wygrał?   Koraszewski   2015-05-26
Refleksje pobożocielne i Ewangelia św. Mateusza   Koraszewski   2015-06-06
Mój prezydent, moja premier   Kruk   2015-09-09
Uchodźcy, polityka i demografia   Koraszewski   2015-09-16
Pięcioro (raczej nie) wspaniałych   Koraszewski   2015-10-07
Polska w ruinie, idziemy głosować   Koraszewski   2015-10-21
Czy musimy tolerować nienawiść i wezwania do nietolerancji?   Koraszewski   2015-11-12
Nowe wraca, a życie idzie dalej   Kruk   2015-11-17
Śmiać się, płakać, czy działać?   Koraszewski   2015-11-23
Stowarzyszenia Konstytucyjnych Demokratów nie ma   Koraszewski   2015-12-02
Burzliwe życie brakujących ogniw   Kruk   2015-12-08
Ten prezydent łamie prawo   Koraszewski   2015-12-09
Państwo na prawach bożych,czyli długa droga od Józefa Kępy do Beaty Kempy   Koraszewski   2015-12-14
Świąteczny prezent dla Prezesa   Kruk   2015-12-24
Modlitwy o wstawiennictwo – poradnik   Kruk   2015-12-26
Jak się kler z szatanem mocuje   Koraszewski   2015-12-28
A ja was zjadacze chleba i tak dalej   Kruk   2015-12-31
Dlaczego nie chcę być polskim inteligentem   Koraszewski   2016-01-04
Tako rzecze panna Krysia   Kruk   2016-01-05
Występując w obronie moich przywilejów   Koraszewski   2016-01-14
Polska hybrydowa, czyli system parlamentarno-prezesowski   Kruk   2016-01-16
Powrót fundamentalnych wartości   Pietrzyk   2016-01-19
Rigor mortis   Kruk   2016-01-25
Zamienianie słowa w ciało   Koraszewski   2016-01-26
W Polsce, czyli w Europie   Koraszewski   2016-02-01
Książę Świebodzina i okolic   Kruk   2016-02-19
Historia i Instytut Narodowego Alzheimera   Koraszewski   2016-02-20
Jan Hartman wzywa do polemiki   Koraszewski   2016-03-03
ONI polską racją stanu   Kruk   2016-03-10
Pycha wierzącego, pokora ateisty   Kruk   2016-04-01
Kochaj bliźniego swego czyli rzecz o aborcji   Koraszewski   2016-04-04
Błędy lekkie, ciężkie i śmiertelne   Koraszewski   2016-04-07
Sens picia ateisty   Kruk   2016-04-11
Nie zgubić ani jednego zarodka   Koraszewski   2016-04-12
Czy politycy byli głusi, czy zagubieni?   Koraszewski   2016-04-15
Utopia, czyli dlaczego historia niczego nas nie uczy?   Ferus   2016-04-17
List otwarty do Prymasa PolskiArcybiskupa Wojciecha Polaka   Koraszewski   2016-04-19
Antyaborcyjne paranoje, albo teoria krzyczącego zarodka   Pietrzyk   2016-04-25
Święto Konstytucji, czy świętowanie zdrady?   Koraszewski   2016-05-03
Gimnazjalna Loża Masońska   Kruk   2016-05-06
Czy leci z nami psychiatra?   Koraszewski   2016-05-10
Nasza partia jest czystą demokracją   Koraszewski   2016-05-13
Paraliż postępowy polską racją stanu   Kruk   2016-05-22
Tylko „Świerszczyk” nie  kłamie   Koraszewski   2016-05-27
Co państwu dolega?   Koraszewski   2016-06-07
O Polskę parlamentarną, czyli kilka myśli po lekturze informacji o projekcie.   Koraszewski   2016-06-09
Serce Prezesa ogrzeje Polskę   Kruk   2016-07-20
Uwagi o rozważaniach o naprawie Rzeczpospolitej   Koraszewski   2016-07-31
Klauzula zdeprawowanego sumienia   Koraszewski   2016-08-03
Nagie szaty króla czyli plaga bytów pozornych   Koraszewski   2016-08-26
Burdel w Izbie Gminnych Lordów   Koraszewski   2016-09-15
Bitwa o historię i nauki ścisłe   Koraszewski   2016-09-20

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk