Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 11:21

« Poprzedni Następny »


Historia pewnego teatru


Jerzy Łukaszewski 2021-09-25

<span>Rysunek Z. Karolaka, przedstawiający B. Płotnickiego</span>
Rysunek Z. Karolaka, przedstawiający B. Płotnickiego

Nóż mi się w kieszeni otwiera, kiedy czytam o milionowych dotacjach kierowanych przez tzw. ministra kultury na konto – a to bandy faszystowskich zbirów, którzy potrafią podpalać mieszkania ludziom niezgadzającym się z ich wizją rzeczywistości, a to na konto fundacji pani usiłującej z uporem lepszej sprawy udowadniać, że zachowała resztki rozumu i właśnie dlatego protestuje przeciw szczepieniu się preparatami, dla wytworzenia których zamordowano tłumy dzieci nienarodzonych itp.


Co to ma wspólnego z kulturą jakąkolwiek, nie umiem odgadnąć.


Nieco łatwiej zrozumieć spore dotacje od min. Czarnka kierowane do tych, którzy ruszając na „patriotyczne wycieczki”, poszukiwać będą Włocławka w województwie warmińsko-mazurskim (tak zostało to opisane w okólniku ministerstwa). Takie poszukiwania mogą być dość długotrwałe, a więc i koszty muszą być poważne.


Kieruje mną oczywista zazdrość, nie zaprzeczam. Widząc setki i tysiące projektów, które nigdy nie zostaną dofinansowane, a są po stokroć bardziej wartościowe niż wszystkie rządowe pomysły razem wzięte, naprawdę cierpię. Trudno uwierzyć w dobre intencje rządzących, którzy wycierając sobie wloty do jam gębowych patriotyzmem i tym podobnymi, nie do końca zdefiniowanymi pojęciami, jeśli ich edukacyjne wysiłki kierowane są w dokładnie odwrotną stronę, niż trzeba.


By nie być gołosłownym — przykład przyprawiający mnie ostatnio o ból głowy.


Borne Sulinowo to miejscowość, która współczesnym kojarzy się najczęściej z miejscem stacjonowania Armii Radzieckiej aż po 1991 rok, a niektórym z niejasnymi pogłoskami o broni jądrowej na terenie Polski. Tymczasem historia tego miejsca jest prawdziwą składnicą niezwykłych opowieści i to z najróżniejszych czasów, wystarczy „grzebnąć”. To, co mnie ostatnio zajmuje, to mieszczący się tam w czasie II wojny św. obóz jeniecki — tzw. oflag D II i to, co się w tym obozie działo. A działo się mnóstwo. Po pierwsze – osadzeni. Biorąc pod lupę samych tylko Polaków (byli tam czasowo także Francuzi) znajdziemy ciekawe nazwiska jak choćby dowódcy obrony Westerplatte, mjr. Sucharskiego.


Ten oflag ma dla mnie pewną cechę wyróżniającą. Jest nią działalność kulturalna osadzonych oficerów, o której mało kto już dziś wie, a moim zdaniem powinna zostać upamiętniona. Jeńcy z oflagu Gross Born przez kilka lat swego tam pobytu prowadzili … teatr! Najprawdziwszy na świecie! Teatr popularny nawet wśród … niemieckiej załogi obozu!


Zachowała się kronika „Teatru Symbolów” jak nazywano tę grupę działaczy kulturalnych, zachowało kilkanaście zdjęć, ale zachowało się coś jeszcze. Próby i spektakle obozowe były na bieżąco rejestrowane rysunkami przez jednego z osadzonych — por. Zygmunta Karolaka, który po wojnie prowadził zajęcia ze studentami Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie.


Tu pierwsza ciekawostka.


Wśród studentów tej uczelni był Jacek Fedorowicz, zaś jednym z portretowanych przez por. Karolaka aktorów obozowego teatru był … jego ojciec, Janusz.


Dla samych takich ciekawostek tzw. minister kultury powinien klęczeć z workami pieniędzy na plecach u dzwi córki Z. Karolaka i błagać o możliwość wykorzystania jego plastycznych dokonań z obozu. Dlaczego nie klęczy?

 

Porucznik Karolak wykonał ponoć ok. 6 tysięcy tych rysunków. Około 2 tys. wysłanych do rodziny w Warszawie nie przetrwało ponoć powstania, podobną ilość mieli ukraść niemieccy fani teatru, którym Karolak nie chciał sprzedać swoich rysunków. Reszta zachowała się i posiada je córka artysty, wciąż niewykorzystana, choć już na pierwszy rzut oka ukazująca niezwykłe wprost możliwości.


Rysunki pokazują oflag Gross Born z różnych perspektyw. Teatr to tylko jedna z nich, choć przyznam, że mnie szczególnie zafrapowała.


Rysunki doskonale poopisywane, dają więcej wiedzy, niż niejedna kronika, a czasem trącą i anegdotą. Np. rysunek postaci bez głowy opisany:


„… nie zdążyłem, babka mi uciekła!” Okazuje się, że zdecydowana większość rysunków robiona była „na żywo” w trakcie prób lub spektakli, a rysownikowi pomagali koledzy, przesuwając mu kartony w trakcie “produkcji”.


Zwróciłem także uwagę na fakt, że zdecydowana większość rysunków wykonana jest na identycznym kartonie, co przy tej ich ilości i obozowych warunkach wydało mi się czymś niezwykłym. Okazuje się, że teatr obozowy dysponował własnymi funduszami (spektakle były biletowane) i mógł przeznaczać je na potrzebne trupie rzeczy, a więc i niezbędne do utrwalania spektakli.


Ciekawy był też skład tej ekipy teatralnej w Gross Born. Jednym z filarów teatru był Leon Kruczkowski. Innym – Józef Słotwiński, późniejszy znany reżyser, jeden z ojców Teatru Telewizji, a także telewizyjnej „Kobry”.


W kontekście premiery „Lata w Nohant” głośno było o Januszu Fedorowiczu i Edwardzie Obertyńskim jako rewelacyjnych odtwórcach ról kobiecych. Obertyński to późniejszy działacz kulturalny w Gdyni oraz „oficer rozrywkowy” na m/s Batory.


Bolesław Płotnicki
Bolesław Płotnicki

Jeszcze jednym z aktywniejszych działaczy kulturalnych — późniejszy wieloletni aktor teatralny i filmowy Bolesław Płotnicki także kilkakrotnie uwieczniony przez Z. Karolaka. Sam skład tej ekipy powinien skłonić instytucje kulturalne do zainteresowania się tematem.


Czy można na to liczyć?


Opracowanie historii teatru z Gross Born to rzecz tak kusząca, że można się jej podjąć „dla idei”. Ten temat jest jednak wart tego, by być znany szerzej, dużo szerzej.


Kiedy jednak pomyślę o kolejnych bojach z wydawnictwami, których pierwsze słowa w rozmowie to „czy ma pan sponsora?”, odechciewa się wszystkiego.


Niedawno pisał na ten temat Marek Jastrząb.


A codzienność jest zdecydowanie gorsza.


I tak właśnie nasze dzieci i wnuki uczą się historii.

  • Artykuł pierwotnie ukazał się na łamach „Studia Opinii”.


Jerzy Łukaszewski

Historyk, pasjonat uczenia historii wszystkich, którzy mają na to ochotę, kabareciarz, publicysta (pisujący zdecydowanie zbyt rzadko).    


Od redakcji „Listów z naszego sadu”


Państwowy mecenat nad kulturą jest od lat całkowicie skompromitowany. Jest rzeczą całkowicie dowiedzioną, że politycy to stowarzyszenie hipokrytów bez granic, zawsze chętnych na reklamowania swoich rzekomych osiągnieć za nasze pieniądze i wspierania kultury, której wolelibyśmy nie oglądać. Prywatny mecenat też ma swoje wady, artyści wolą państwo, bo wydaje się mniej kapryśnie, ale nikt nie powiedział, że artyści wiedzą co mówią. W S.O. czytelnik zaproponował, żeby urządzić odpłatne wystawy rysunków Karolaka. Sławek pisze: „Być może zorganizowanie wystawy tych rysunków w kilku muzeach sztuki w Polsce pozwoliłoby zebrać fundusze potrzebne na opracowanie monograficznej historii tego teatru w Gross Born.” Być może, potrzebna do tego energia i kontakty oraz świadomość, że pretensje do pana Glińskiego nie zdadzą się na nic.           


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kronika szczęśliwego dzieciństwa   Ferus   2019-06-23
Utopia, czyli dlaczego historia niczego nas nie uczy?   Ferus   2016-04-17
Inspirująca „Pieśń ciszy”   Ferus   2019-02-03
Doktor Dolittle i zielony kanarek    Garczyński-Gąssowski   2020-12-12
Strajki szkolne czyli niesolidarna "Solidarność"   Garczyński-Gąssowski   2019-04-24
Polski Marzec – 50 rocznica   Garczyński-Gąssowski   2018-03-08
„Uwaga, tu obywatelki i obywatele, to jest legalne zgromadzenie!”. Powolne budowanie mostów ponad podziałami.   Górska   2020-12-19
Cyrkowe fikołki, teatralne gesty i realne działania opozycji   Górska   2020-11-30
Panie Ministrze Czarnek, trzeba było ich nie… epatować wizerunkami młodocianych bohaterów   Górska   2020-11-03
Być Polką – duma czy wstyd? Refleksje na tle obchodów stulecia odzyskania niepodległości   Górska   2018-11-14
Mazurek Dąbrowskiego w Świętochłowicach   Górska   2020-10-29
Przez okno wszedł Ziobro, a spod łóżka wylazł biskup, czyli jak Jarosław Kaczyński rozpętał wojnę domową   Górska   2020-11-24
Patologia instytucji, czyli uwagi o "Klerze"   Górska   2018-11-03
Za małe zdjęcie   Hili   2014-02-10
O naruszeniu dóbr osobistych   Hili   2014-02-21
Święto Konstytucji, czy świętowanie zdrady?   Koraszewski   2016-05-03
Ustawa przeciw kłamstwu czy przeciw prawdzie?   Koraszewski   2018-01-29
List otwarty do Mendy   Koraszewski   2018-08-13
Na tropach chrześcijańskiego feminizmu   Koraszewski   2017-06-24
Bóg Kościołem upupiony   Koraszewski   2020-03-05
Silva rerum, Facebook i rara avis   Koraszewski   2018-01-02
Czy można zrozumieć pamięć i tożsamość?   Koraszewski   2021-10-25
Struktura klasowa w świadomości aspołecznej   Koraszewski   2019-07-20
Zjednoczona prawica i Halloween   Koraszewski   2019-10-26
My chcemy boga, w książce, w szkole...   Koraszewski   2017-03-27
Między świętem braku pracy a świętem gwałcenia konstytucji   Koraszewski   2020-05-02
Przemilczana pielgrzymka posłów polskich do grobu Arafata   Koraszewski   2022-08-04
W oparach religijnej magii   Koraszewski   2017-10-10
Czy Polacy wybiją się na uczciwość?   Koraszewski   2013-12-04
Nasze państwo   Koraszewski   2013-12-04
Samorządna i niezależna   Koraszewski   2014-05-06
Czy Polacy wybiją się...   Koraszewski   2017-03-02
Polityka, czyli taniec świętego Wita   Koraszewski   2022-10-20
Sen nocy wiosennej   Koraszewski   2021-05-14
Nowy ład, Polski ład, czyli Nowa Ekonomiczna Polityka   Koraszewski   2021-05-29
Dla kogo feralna okaże się trzynastka?   Koraszewski   2019-08-31
Hic Rhodus, hic salta!   Koraszewski   2022-09-21
Mroczny cień udrapowanych autorytetów   Koraszewski   2017-08-23
Jaki ślad zostawiają słowa?   Koraszewski   2018-09-04
Uchodźcy, polityka i demografia   Koraszewski   2015-09-16
W poszukiwaniu konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2015-04-27
Jak to na wojence ładnie, tarara...   Koraszewski   2017-08-09
W niedzielę druga tura, ale właściwie czego?   Koraszewski   2020-07-07
Niechęci etniczne w służbie ratowania czytelnictwa w Polsce   Koraszewski   2017-04-27
Moralne zwierzę to oburzone zwierzę   Koraszewski   2019-10-21
Niespodziewana erekcja impotenta na placu elekcyjnym   Koraszewski   2020-05-09
Mowa pozasejmowa do obywatela Kaczyńskiego   Koraszewski   2020-11-21
Ksiądz pana wini, pan księdza, a wójt jeden taki, a drugi inny   Koraszewski   2018-07-13
Satyra na leniwych patriotów   Koraszewski   2018-09-28
Nie pluć na Ogórek, nie zanieczyszczać wagonu   Koraszewski   2019-02-11
W okopach świętej  niechęci   Koraszewski   2020-08-05
Od sierpnia 1980 do sierpnia 2022   Koraszewski   2022-08-30
 Nie tylko błazen   Koraszewski   2014-07-20
O Polskę parlamentarną, czyli kilka myśli po lekturze informacji o projekcie.   Koraszewski   2016-06-09
Trudno kochać i być mądrym, jeszcze trudniej nie znosić i pozostać mądrym   Koraszewski   2019-07-10
W Polsce, czyli w Europie   Koraszewski   2016-02-01
Państwo ćwierćwyznaniowe   Koraszewski   2014-10-23
Czy Polscy wybiją się i na co teraz?   Koraszewski   2019-09-28
Rewolucja w NBP, nominały jawne i poufne   Koraszewski   2021-04-01
Krzyżacy, Włodkowic i siekiera na ołtarzu   Koraszewski   2016-12-29
Prezydent nie wszystkich Polaków   Koraszewski   2017-05-16
Głupota oparta na wiedzy   Koraszewski   2021-11-15
Uśmiech nowej twarzy podobno nowej lewicy   Koraszewski   2015-02-20
Czy wicepremier zarządzi wcześniejsze wybory?   Koraszewski   2021-04-14
Pan Baginski pyta o antysemityzm   Koraszewski   2017-08-17
Uwaga: PiS kocha ubogich   Koraszewski   2020-07-29
Prawda, sumienie, zgoda   Koraszewski   2021-04-07
Zbrodnie w cieniu krzyża   Koraszewski   2014-04-13
Zostałem zaszczepiony przeciw wrednemu wirusowi   Koraszewski   2021-01-27
Śmierć prezydenta i dylemat sędziego   Koraszewski   2022-12-17
Przemysł zmasowanej dezinformacji   Koraszewski   2017-02-27
Głupota zawsze dziewica   Koraszewski   2022-09-19
Hej, wy, naród…   Koraszewski   2017-11-23
Reguły gry ...i kamieni kupa   Koraszewski   2014-06-19
Pisowska wojna z rozumem   Koraszewski   2022-04-14
Płońsk miasto otwarte   Koraszewski   2018-04-18
Z notatnika starego państwowca   Koraszewski   2020-10-17
O szkodliwości palenia (na stosach) i migotaniu przedsionków (do władzy)   Koraszewski   2019-07-08
Mural w mieście Dobrzyniu   Koraszewski   2021-03-19
Jeśli mam zacząć od nowa…   Koraszewski   2023-09-12
Zawierzeni bez granic   Koraszewski   2018-12-03
Człowiek, katolik, przecie nie ssak   Koraszewski   2019-01-09
Inna twarz polskiego Sejmu   Koraszewski   2020-09-10
Ogólna teoria zatroskania   Koraszewski   2019-07-25
Primas Poloniae i jego niepokojący brak zgody   Koraszewski   2019-05-13
Powrót antysemickiego potwora   Koraszewski   2018-02-10
Teologia zniewolenia kontra społeczeństwo obywatelskie   Koraszewski   2021-02-01
Widziane z ławy oskarżonych   Koraszewski   2020-06-01
Meandry odporności stadnej   Koraszewski   2020-10-12
Wypas środowiskowych prawd   Koraszewski   2020-12-28
Seks bez seksizmu, kapłaństwo bez pedofilii   Koraszewski   2020-12-08
Powróćmy jak za dawnych lat w zaczarowanych bajek świat   Koraszewski   2023-08-29
Preambułka   Koraszewski   2018-09-15
Bób, Hummus, Włoszczyzna   Koraszewski   2019-10-02
Polityczna kamasutra i umysł człowieka podnieconego   Koraszewski   2021-06-12
 Byłem z Romanem na ty   Koraszewski   2021-11-09
Perwersyjny moralista w sutannie   Koraszewski   2016-11-10
List otwarty do pewnego typa   Koraszewski   2022-09-28
Powrót Gnoma, czyli naród znowu krzyczy „Wiesław śmiało”   Koraszewski   2018-02-05
Prymas częściowo nieświeży   Koraszewski   2021-02-19

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk