Długi lot bibelota

Ja, proszę pana, jestem inżynierem i chciałbym, żeby polityk myślał jak inżynier. Nie wyszło, zastanówmy się, co zrobiliśmy źle. Kiedy się boję o to, w jakim świecie będą żyły moje wnuki, to tłumaczę sobie, że zawsze byłem pesymistą. Właściwie nikt się tego nie spodziewał, a przecież komunizm się skończył, więc może trzeba być dobrej myśli. W naszej młodości trudno było być dobrej myśli.

Wie pan w 1953 roku byłem jeszcze dzieckiem, rodzice mieszkali na Śląsku, po mieście łaził pijak, który wyglądał jak śmierć. Dzieciaki przyczepiły mu na plecach kartkę „Kto wykona 6-letni plan, będzie wyglądał jak ten pan”. Ludzie śmiali się, niektórzy szli za nim, żeby zobaczyć, co z tego wyjdzie, więc  w końcu zaczęli go gonić milicjanci. Jak zobaczył, że do niego idą zaczął uciekać, dogonili go, zdzierają mu tę kartkę, pytają co to jest. On nic nie wiedział, tłumaczy, że to pewnie hahary. Zna pan słowo hahary? Tak mówią na Śląsku o łobuzach. Milicjanci dobrze wiedzieli, że człowiek jest niewinny, ale go zabrali.

Tak sobie dziś myślę, że oni by go pewnie puścili, gdyby sami się nie bali, jeden drugiego, ludzi na ulicy, wszystkiego. „Kto wykona 6-letni plan, będzie wyglądał jak ten pan” – poważna sprawa, próba obalenia ustroju. Zdrada stanu.   

Człowiek wtedy myślał, że ta paranoja to specjalność komunistycznych idiotów. Przekonani o swojej niesłychanej ważności, mądrości i dobroci nie mogli mieć do siebie dystansu, więc od góry do dołu panował lęk przed wybuchem śmiechu. Teraz to wróciło. Może nie w tym stopniu, może trochę inaczej, ale ich wszystkich paraliżuje strach przed śmiesznością i robi się coraz śmieszniej.

Powiem panu, że ja się nigdy do niczego nie zapisywałem. Do „Solidarności” też nie, chociaż żona nie mogła zrozumieć. Ludzie się u nas spotykali, robiliśmy różne rzeczy, ale nie chciałem się zapisywać. Tłumaczyłem żonie, że solidarność człowiek okazuje, do tego nie można się zapisać. I tak mnie zamknęli, bo w domu była składnica różnych książek i broszur, wypuścili mnie po kilku tygodniach, więc nic strasznego, bałem się tylko, że stracę pracę, ale dyrektor mnie wybronił, nie ma o czym  mówić. Potem dostałem od „Solidarności” dyplom za działalność i szklanego orła z napisem „Solidarność”. Dyplom schowałem do szuflady, bo mnie to wszystko mocno wkurzało. To już było po czerwcu, ludzie się żarli, walka o stołki, kpina proszę pana, a nie solidarność, ale nie wypadało odmówić. Najgorzej z tym szklanym orłem, bo żona postawiła to paskudztwo na honorowym miejscu, na półce, ja przestawiałem w mniej widoczne miejsca, ona przestawiała znowu. Nie chciałem robić z tego sprawy, bo głupio, więc mnie ten szklany orzeł z napisem „Solidarność” latami wkurzał. Potem żona umarła i wrzuciłem to do kartonu na pawlaczu. Używacie jeszcze słowa „pawlacz”? W małych mieszkaniach to był taki schowek nad drzwiami, albo gdzie indziej w korytarzu, takie miejsce na niepotrzebne rzeczy. Syn go kiedyś znalazł i pyta, czy może zabrać. Mój syn jest inżynierem, więc można powiedzieć, że mi się dzieci udały, córka skończyła farmację, ale pracuje w Szwecji w jakimś laboratorium, a syn poszedł w moje ślady. Nie miałem nic przeciwko temu, żeby zabrał to szkaradzieństwo, chociaż na pawlaczu nikomu nie szkodziło, skąd mogłem wiedzieć, że znowu wyląduje na honorowym miejscu, tyle, że za szybką.

Irytowało mnie jak odwiedzałem syna, ale trzymałem gębę na kłódkę, bo jak tu się złościć, że syn dumny z dokonań ojca. Tłumaczyłem, że te moje dokonania nie były żadnymi dokonaniami, ostrożnie, żeby nie urazić; synowa dopytywała co mnie tak denerwuje, więc próbowałem jej opowiedzieć, że ludzie byli solidarni, jeden z tym, drugi z tamtym, częściej – patrząc jak wyjść na swoje, niż żeby z tego wyszło coś dobrego. Może nie jestem do końca sprawiedliwy, bo nic mnie nie kusiło, żeby brać w tym udział, więc tylko z boku widziałem. Patrzyłem na te ich wojny na górze i na dole i myślałem, że złapaliśmy Pana Boga za nogi tylko po to, żeby się między sobą gryźć i kopać.

Powiem panu, kraj się zmienił, dzieciaki dorastały już w innym świecie i jak córka wyjeżdżała, to się nawet zastanawiałem, czy tylko dlatego jedzie, że tam może lepiej zarobić i czegoś nowego się nauczyć, czy dlatego, że tu oddychać coraz trudniej. Teraz jak z nią rozmawiam to mówi, że chyba już nie wróci.

Widywałem, proszę pana, tego szklanego orła okazjonalnie, więc mnie tylko umiarkowanie złościł. Potem jednak poszedłem na emeryturę i zacząłem chorować. Pewnie zbieg okoliczności, ale jak długo pracowałem, to byłem zdrowy jak ryba, a tu nagle wszystko naraz, cukrzyca, problemy z sercem, cholera w bok. Syn zaproponował, żebym się do nich przeprowadził i w końcu dałem się przekonać. Wdzięczny jestem, niech pan nie myśli, że jestem niewdzięczny. To nie jest również problem zależności, płacę za swój pokój i za utrzymanie, właściwie mieszkamy obok siebie, na szczęście jestem sprawny i nawet zacząłem trochę jeździć po świecie, uwielbiam wnuki, ale chyba wolałbym mieszkać sam. Człowiek nie powinien oglądać swoich dorosłych dzieci na co dzień. Ich życie, ich wybory. Swoje dorosłe dzieci rodzice krytykują tak jakby nadal mieli prawo do strofowania.

Przez te dwa lata nie było tych spięć dużo, a poszło o głupstwo, bo Romek powiedział przy stole, że organizuje w zakładzie wycieczkę z pielgrzymką do Fatimy. Zapytałem go, czy chce się tam pomodlić o podwyżkę, czy tylko o dobrą pogodę podczas urlopu. Wie pan, mój syn nigdy do kościoła nie chodzi, religia go nie interesowała, ale u nich się dyrekcja zmieniła i teraz wszędzie krzyże wieszają. Romek najpierw ich wyśmiewał, a teraz postanowił zorganizować pielgrzymkę. Przypomniał mi się dupek, który u nas w zakładzie organizował wycieczki do Moskwy. Ludzie jeździli, żeby podlizać się sekretarzowi, bo od niego dużo zależało, na handel, napić się wódki, czasem, żeby coś zobaczyć, ale to rzadko. Syn musiał widzieć moją złość, bo zaczął tłumaczyć, że ta Fatima to tylko ostatni przystanek, że podróż autobusem przez całą Europę, więc wycieczka integracyjna, a na taki cel łatwiej o dofinansowanie. Znudziło mnie to tłumaczenie się, więc powiedziałem mu, żeby się nie fatimował. Synowa nie zrozumiała, ale Romek tak, bo Romek mnie zna. Wróciłem do swojego pokoju i przez kilka dni był spokój. Potem były jego imieniny i prosił mnie, żebym posiedział z nimi i z jego gośćmi. Jak zaczął opowiadać bzdury o moich bohaterskich czynach i jak wyciągnął tego orła z szafki to ja, proszę pana, zabrałem mu ten bibelot z ręki i fru za okno. Nie miałem ochoty na żadne awantury, wróciłem do swojego pokoju.

Pyta pan, co było dalej. Właściwie nic. Nie odzywaliśmy się do siebie przez kilka dni, ale potem przyschło. Gorzej bo ta szkarada upadła na trawnik i tylko pękła na pół. Synowa skleiła na super glue, więc teraz tylko szkaradniej wygląda.